Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səma — Yer səthindən yuxarıya doğru maneəsiz bir görünüş. Buraya atmosfer və kosmik fəza daxildir. O həm də yerlə kosmos arasındakı bölgə kimi də hesab olunur, buna görə də kosmosdan fərqlidir.
Astronomiya sahəsində səmaya göy sferası da deyilir. Bu, Günəş, Ay, planetlər və ulduzların sürükləndiyi Yerə konsentrik olan mücərrəd sferadır. Göy sferası ənənəvi olaraq bürclər adlanan təyin olunmuş ərazilərə bölünür. Adətən "göy üzü" termini qeyri-rəsmi bir şəkildə Yer səthindən baxış bucağı kimi başa düşülür, amma mənası və istifadəsi fərqli ola bilər. Yer kürəsindəki bir müşahidəki gündüzlər gecəyə görə daha düz görünən bir günbəzə bənzəyən (bəzən göy kasası da deyilir) göy üzünün kiçik bir hissəsini görə bilər. Bəzi hallarda, məsələn, hava haqqında danışarkən, səma atmosferin yalnız aşağı, daha sıx təbəqələrini ifadə edir.
Gündüz səması mavi görünür, çünki hava molekulları günəş işığının daha qısa dalğa uzunluqlarındakını daha uzun olanlara (qırmızı işıq) nisbətən daha çox səpələyir. Gecə səma əsasən qaranlıq bir səth və ya ulduzlarla örtülmüş bölgə kimi görünür. Gündüz səma buludlarla örtülmədiyi təqdirdə Günəş və bəzən Ay görünür. Gecələr səmada eyni şəkildə Ay, planetlər və ulduzlar görünür.
Göydə görünən təbii hadisələrdən bəziləri buludlar, göy qurşağı və qütb parıltısıdır. Göydə şimşək çaxması və yağıntı da müşahidə oluna bilər. Bəzi quşlar və həşəratlar, eləcə də təyyarələr və çərpələnglər kimi insan ixtiraları səmada uça bilir. nəticəsində böyük şəhərlərdə gündüzlər smoq, gecələr isə müşahidə olunur.
Etimologiya
Səma mənasını verən ingiliscə sky sözü qədim skandinav dilindəki sky sözündən gəlib, mənası Tanrının iqamətgahı deməkdir. Skandinav versiyası həm də qədim ingiliscə scēo sözünün də mənbəyidir və klassik latınca obscūrus sözü ilə eyni Hind-Avropa kökünü paylaşır, mənası "qaranlıq" deməkdir.
Cənnət mənasını verən qədim ingilis dilindəki heaven sözü müşahidə olunan genişlikdən yuxarı olan ərazini təsvir etmək üçün istifadə olunurdu. Orta İngilis dövründə heaven indiki dini mənasına doğru dəyişməyə başladı.
Gündüz vaxtı
Birbaşa günəş işığı istisna olmaqla, gündüz səmasında işığın çox hissəsi səpələnmə nəticəsində baş verir. Bu səpilmədə Reyli səpələnməsi adlanan kiçik hissəciklərin qapanması üstünlük təşkil edir.
Molekulyar ölçülü hissəciklərin (məsələn, havadakı hissəciklər) səbəb olduğu səpilmə, işıq mənbəyinə tərəf və işıq mənbəyindən uzaq yönlərə doğru daha çoxdur. Lakin, mənbəyin perpendikulyar istiqamətlərində səpilmə daha azdır.
Alatoranlıq vaxtı
Gün ərzində səmanın parlaqlığı və rəngi əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Bu xüsusiyyətlərin kök səbəbləri də müxtəlifdir. Günəş yüksək nöqtədədirsə, birbaşa günəş işığının səpilməsi, yəni Reyli səpələnməsi dominant işıq mənbəyidir. Ancaq gün batımı ilə gecə arasındakı alatoranlıq dövründə və ya gecə ilə günəşin doğuşu arasında vəziyyət daha mürəkkəbdir.
Mifologiyadakı əhəmiyyəti
İstinadlar
- Baird, J. C.; Wagner, M. "The moon illusion: I. How high is the sky?". . 111 (3). 1982: 296–303. doi:10.1037/0096-3445.111.3.296. PMID 6215460.
- Tyndall, John. "On the Blue Colour of the Sky, the Polarization of Skylight, and on the Polarization of Light by Cloudy Matter Generally". . 17. December 1868: 223–33. Bibcode:1868RSPS...17..223T. doi:10.1098/rspl.1868.0033. JSTOR 112380.
- Lord Rayleigh. "On the scattering of light by small particles". . 41 (275). June 1871: 447–51.
- Watson, J. G. "Visibility: Science and Regulation". J. Air & Waste Manage. Assoc. 52 (6). June 2002: 628–713. doi:10.1080/10473289.2002.10470813. PMID 12074426.
- Gibbs, Philip. "Why is the sky Blue?". Usenet Physics FAQ. May 1997. 2 November 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 11 December 2012.
- Yu Timofeev; A. V. Vasilʹev. Theoretical Fundamentals of Atmospheric Optics. Cambridge International Science Publishing. 1 May 2008. səh. 174. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Goy bura istiqametlendirir Diger istifade formalari ucun Goy deqiqlesdirme sehifesine baxin Sema Yer sethinden yuxariya dogru maneesiz bir gorunus Buraya atmosfer ve kosmik feza daxildir O hem de yerle kosmos arasindaki bolge kimi de hesab olunur buna gore de kosmosdan ferqlidir Gunduzun mavi semasi buludlar ve Ay Gecenin qara semasi Ay Yupiter ve Saturn Astronomiya sahesinde semaya goy sferasi da deyilir Bu Gunes Ay planetler ve ulduzlarin suruklendiyi Yere konsentrik olan mucerred sferadir Goy sferasi enenevi olaraq burcler adlanan teyin olunmus erazilere bolunur Adeten goy uzu termini qeyri resmi bir sekilde Yer sethinden baxis bucagi kimi basa dusulur amma menasi ve istifadesi ferqli ola biler Yer kuresindeki bir musahideki gunduzler geceye gore daha duz gorunen bir gunbeze benzeyen bezen goy kasasi da deyilir goy uzunun kicik bir hissesini gore biler Bezi hallarda meselen hava haqqinda danisarken sema atmosferin yalniz asagi daha six tebeqelerini ifade edir Gunduz semasi mavi gorunur cunki hava molekullari gunes isiginin daha qisa dalga uzunluqlarindakini daha uzun olanlara qirmizi isiq nisbeten daha cox sepeleyir Gece sema esasen qaranliq bir seth ve ya ulduzlarla ortulmus bolge kimi gorunur Gunduz sema buludlarla ortulmediyi teqdirde Gunes ve bezen Ay gorunur Geceler semada eyni sekilde Ay planetler ve ulduzlar gorunur Goyde gorunen tebii hadiselerden bezileri buludlar goy qursagi ve qutb pariltisidir Goyde simsek caxmasi ve yaginti da musahide oluna biler Bezi quslar ve heseratlar elece de teyyareler ve cerpelengler kimi insan ixtiralari semada uca bilir neticesinde boyuk seherlerde gunduzler smoq geceler ise musahide olunur EtimologiyaSema menasini veren ingilisce sky sozu qedim skandinav dilindeki sky sozunden gelib menasi Tanrinin iqametgahi demekdir Skandinav versiyasi hem de qedim ingilisce sceo sozunun de menbeyidir ve klassik latinca obscurus sozu ile eyni Hind Avropa kokunu paylasir menasi qaranliq demekdir Cennet menasini veren qedim ingilis dilindeki heaven sozu musahide olunan genislikden yuxari olan erazini tesvir etmek ucun istifade olunurdu Orta Ingilis dovrunde heaven indiki dini menasina dogru deyismeye basladi Gunduz vaxtiBirbasa gunes isigi istisna olmaqla gunduz semasinda isigin cox hissesi sepelenme neticesinde bas verir Bu sepilmede Reyli sepelenmesi adlanan kicik hisseciklerin qapanmasi ustunluk teskil edir Molekulyar olculu hisseciklerin meselen havadaki hissecikler sebeb oldugu sepilme isiq menbeyine teref ve isiq menbeyinden uzaq yonlere dogru daha coxdur Lakin menbeyin perpendikulyar istiqametlerinde sepilme daha azdir Alatoranliq vaxtiGun erzinde semanin parlaqligi ve rengi ehemiyyetli derecede deyisir Bu xususiyyetlerin kok sebebleri de muxtelifdir Gunes yuksek noqtededirse birbasa gunes isiginin sepilmesi yeni Reyli sepelenmesi dominant isiq menbeyidir Ancaq gun batimi ile gece arasindaki alatoranliq dovrunde ve ya gece ile gunesin dogusu arasinda veziyyet daha murekkebdir Mifologiyadaki ehemiyyetiIstinadlarBaird J C Wagner M The moon illusion I How high is the sky 111 3 1982 296 303 doi 10 1037 0096 3445 111 3 296 PMID 6215460 Tyndall John On the Blue Colour of the Sky the Polarization of Skylight and on the Polarization of Light by Cloudy Matter Generally 17 December 1868 223 33 Bibcode 1868RSPS 17 223T doi 10 1098 rspl 1868 0033 JSTOR 112380 Lord Rayleigh On the scattering of light by small particles 41 275 June 1871 447 51 Watson J G Visibility Science and Regulation J Air amp Waste Manage Assoc 52 6 June 2002 628 713 doi 10 1080 10473289 2002 10470813 PMID 12074426 Gibbs Philip Why is the sky Blue Usenet Physics FAQ May 1997 2 November 2015 tarixinde Istifade tarixi 11 December 2012 Yu Timofeev A V Vasilʹev Theoretical Fundamentals of Atmospheric Optics Cambridge International Science Publishing 1 May 2008 seh 174 ISBN 978 1 904602 25 5