Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Georgi (Yuri) Vasilyeviç Çiçerin (rus. Гео́ргий (Ю́рий) Васи́льевич Чиче́рин; psevdonimləri: Ornatski, Batalin, Mixail Şaronov, Osvedomlennıy; 24 noyabr 1872[…] – 7 iyul 1936[…], Moskva) — Rusiya marksist inqilabçısı, sovet diplomatı, musiqişünası, RSFSR və SSRİ Xarici İşlər Xalq Komissarı (1918–1930), I, II, III IV və V çağırış deputatı, Sov.İKP MK deputatı (1925–1930).
| Georgi Çiçerin | |
|---|---|
| rus. Гео́ргий Чиче́рин | |
 Georgi Çiçerin SSRİ Xarici İşlər Xalq Komissarı olduğu dövrdə. | |
  | |
| 10 yanvar 1918 – 21 may 1918 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Maksim Litvinov |
 | |
| 30 may 1918 – 6 iyul 1923 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | |
| 6 iyul 1923 – 30 iyul 1930 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Maksim Litvinov |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 24 noyabr 1872[…] |
| Vəfat tarixi | 7 iyul 1936[…](63 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | hemorragik insult |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | rus, sovet |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya İmperiyası  SSRİ |
| Partiya | Rusiya Sosial Demokrat İşçi Partiyası (Menşeviklər) (1905–1912) Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası (1912–1936) |
| Təhsili | Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti |
| İxtisası | siyasətçi, diplomat, tarixçi, musiqişünas |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, diplomat, musiqişünas, inqilabçı |
| Atası | Vasili |
| Dini | Yoxdur; ateizm |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | siyasət, diplomatiya, musiqi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
nəslinə bağlı bir ailədə anadan olan Çiçerin Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin Dil və Tarix fakültəsindən məzun olmuş və Rusiya imperiyası Xarici İşlər Nazirliyində işləmişdir. Bu dövrdə marksizmlə tanış olan Çiçerin sosialist qruplarla əlaqə quraraq Almaniya və Rusiyada siyasi fəaliyyət göstərmişdir. O, 1905-ci ildə Rusiya Sosial Demokrat İşçi Partiyasının menşeviklər fraksiyasına qoşulmuşdur.
Çiçerin Birinci Dünya müharibəsi illərində bolşeviklərin görüşlərini mənimsədiyi üçün siyasi təzyiqə məruz qalmışdır. O, müharibə əleyhinə təbliğat etdiyinə görə İngiltərədə həbs edilmişdir. Çiçerin 1917-ci ildə Rusiyada gerçəkləşən Böyük Oktyabr Sosialist inqilabından sonra ardından Xarici İşlər Komisarı Lev Trotskinin səyi nəticəsində sərbəst buraxılmış və Rusiyaya qayıtmışdır. O, SSRİ rəhbərləri – Vladimir Lenin və Lev Trotskinin qərarı ilə Xarici İşlər Komissarlığında işləməyə başlamışdır. Çiçerin Trotskinin vəzifəsindən istefa verməsindən sonra 1918-ci ilin mart ayında Xarici İşlər Xalq Komissarı olmuşdur. Georgi Çiçerin vəzifəsi dövründə xarici siyasətdə aldığı qərarlarla önəmli bir şəxs olaraq tanınmışdır. idarəçi seçilmişdir.
Çiçerin Rusiyada vətəndaş müharibəsi zamanı sonra sovet iqtidarını möhkəmləndirmək üçün "kapitalist dövlətləri bölmək" məqsədi ilə müxtəlif diplomatik vəzifəni öz boynuna almışdır. O, atəşkəs müqavilələrinin imzalanması və SSRİ hökumətinin bir çox ölkə tərəfindən rəsmi olaraq tanınmasına səbəb olan görüşlər keçirmişdir.
Çiçerin ümumiyyətcə Almaniya tərəfdarı və Böyük Britaniya imperializminin əleyhdarı bir xarici siyasət yürütmüşdür. O, Böyük Britaniya müstəmləkəçiliyinə qarşı bir çox ölkə ilə müqavilələr imzalamışdır. Çiçerin xarici siyasətdə Rusiyanın tarixi mənfəətlərini yeni sovet sistemi ilə birləşdirərək sosializmin dünya səviyəsində genişləməsinə və digər ölkələrdə təbəqələr arası mübarizəyə dəstək vermək hədəfini tərk etmədən qərbin kapitalist gücləri ilə sülhsevər bir münasibəti qoruyub-saxlaya bilmişdir.
Çiçerin getdikcə ağırlaşan xəstəliyinə görə 1930-cu ildə siyasətdən tamamilə çəkilmiş, vəzifəsini isə Maksim Litvinova buraxmışdır. O, 7 iyul 1936-cı ildə Moskva şəhərində hemorragik insult nəticəsində vəfat etmişdir. Çiçerinin meyiti Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.
Həyatı
Ailə tarixi və ilk illəri
Aleksandr Puşkinin uzaq qohumu olan Çiçerin, "Çiçerin nəsli"nin bir nümayəndəsi olaraq dünyaya gəlmişdir. Nəsil şəcərəsi III İvanın həyat yoldaşı, Bizans kraçilası qədər uzanmaqdadır. Ailə tarixindəki şəxslər Böyük Moskva knyazlığında müxtəlif vəzifələrdə çalışmışlar. Rusiya generalı də eyni ailəyə mənsubdur. də eyni nəslin nümayəndəsidir. Atası Vasili N. Çiçerin Rusiya İmperiyasında yaşamış diplomat idi. Əmisi bələdiyyə sədri və M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetində hüquq professoru olmuş .
Dindar xristian ailəsində anadan olan Çiçerin, uşaqlığında hədislər dinləyir, dualar və müqəddəs İncili oxuyurdu. Gəncliyində klassik musiqi pərəstişkarı idi. Bethoven, Motsart və Vaqnerin musiqilərini dinləyir, piano çalırdı. Motstardan bəhs edən bir kitab yazmışdır. Rusiya şairi və bəstəkarı yaxın dostu idi. 1884-cü ildə ailəsi onu Tambovda yerləşən gimnaziyaya yazdırdı. 1886-cı ildə ailəsi ilə birlikdə Sankt-Peterburqa köçdü. Tələbəlik illərində müxtəlif mövzuları öyrənməyə maraq göstərirdi.Fridrix Nitsşenin əsərlərini oxumaqdan zövq alırdı. Çoxlu sayda dil təlimləri aldı. Bu onun zadəgan bir nəsildən gəlməsindən ilhamlanırdı. İngilis, fransız, italyan, polyak, serb və rus dillərində sərbəst bir şəkildə danışa bilirdi. Həmçinin tarixə də maraq göstərirdi. 1895-ci ildə Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin dil və tarix fakültəsindən yüksək dərəcə ilə məzun olmuşdur. 1898-ci ildən 1903-cü ilə qədər Rusiya İmperiyası Xarici İşlər Nazirliyinin arxiv şöbəsində işlədi. Çiçerin bu dövrdə həyatın mənasına aid fəlsəfi rəylərə diqqət çəkici ölçüdə maraq göstərdi və fəlsəfə ilə sıx şəkildə maraqlandı. Bu məqsədlə fəlsəfə və siyasətlə bağlı təhsil almaq üçün 1895-ci ilin payızında Qərbi Avropaya getməyi qərarlaşdırdı, lakin 1897-ci ildə anasının ölüm xəbərini eşidib Rusiyaya geri qayıtdı. Bu dövrdə zadəganların məskunlaşma yeri olaraq bilinən Çarski Seloda yaşamağa başladı. Ərazidə yer alan Sosialist İnqilabçılar Partiyasının mənsubları ilə əlaqələr yaratdı və sosialist fikirlərlə tanış oldu. Burada vaxtının böyük bir hissəsini, əsas Karl Marks və Fridrix Engelsin əsərlərinin olduğu çoxlu sayda inqilabçı kitablar oxuyaraq və bu əsərlərin üzərində çalışaraq keçirdi. Sahib olduğu imtiyazlı ictimai mövqeyi ilə, "sosial ədalətsizliklər" mövzusu üzrə təhsil aldı və bu problemlərə istiqamətli olaraq Marksizm fəlsəfəsindəki "proletar inqilab" tezisini dəstəklədi.
Sürgün illəri
Çiçerin, çar polisinin inqilabçılarla danışıqlarını və işlərini kəşf edəcəyi şübhəsi ilə 1904-cü ilin yazında işlədiyi nazirlikdən ayrılmaq tələbi etdi və Qərbi Avropaya geri dönməyə qərar verdi. Daha sonra "Rusiyada müalicə edilməyən ruhi və fiziki pozğunluqları müalicə etdirmək" fikri ilə rəsmi olaraq Almaniyaya getdi. Əmisi oğlu, Çiçerinin homoseksual hərəkətlərini aradan qaldırmaq üçün Almaniyada tibbi müalicə gördüyünü iddia etmişdir.
Bonn Universitetində təhsilini başa vurdu və 1905-ci ildə Berlində yaşamağa başladı. Həmin il (RSDP) menşeviklər fraksiyasına qatıldı. 1905-ci ildə Rusiyada inqilabın baş verməsi ilə inqilabı dəstəkləmək üçün Rusiyaya qanunsuz yollarla daxil olmaq istədi, lakin səhiyyə problemləri ilə bağlı gedə bilmədi və Alman sosialist gənclik təşkilatları ilə birlik olaraq Almaniyada yaşamağa başladı.Almaniya Sosial Demokrat Partiyası və RSDP-nın dəstəklədiyi, Almaniyada Rus Universitet tələbələrini maddi dəstəkləyən bir sosialist dərnəyin katibi olaraq işlədi. Bu dərnəyin Rusiyada o dövr ortaya çıxan inqilabçı fəaliyyətlərə görə gəncləri dəstək üçün Rusiyaya göndərdiyi iddiaları var idi. Əmisi Boris Çiçerinin 1904-cü ildə vəfatından sonra onun mirasını RSDP-nın maliyyə ehtiyaclarını ödəmək üçün istifadə etdi. Rusiya Sosial Demokrat İşçi Partiyasının beşinci qurultayının ümumi maliyyə xərclərinin yarısından çoxunu Çiçerin ödədi.
Çiçerin ""dan gizlənmək və yanıltmaq üçün bir çox fərqli adla siyasi fəaliyyətini davam etdirdi. Rusiya Sosial Demokrat İşçi Partiyasının dördüncü qurultayında ortaya çıxan fikir ayrılıqları nəticəsində fərqli qruplar arasındakı birliyi təmin etmək və Rusiyadakı fəaliyyətləri təşkil etmək üzrə 1907-ci ilin yanvarında yaradılan "Xarici Mərkəz Təşkilatı"nın (ZTsB) rəhbərliyində vəzifələndirildi. Beşinci qurultayda nümayəndə olmamasına baxmayaraq qurultayın təşkil olunmasında əsaslı rol oynadı. 1907–1908-ci illər arasında Lenin rəhbərliyindəki bolşeviklər ilə fikir ayrılıqları oldu və Menşeviklərlə yaxınlaşdı. Bolşeviklərin bank və poçt oğurluqları edərək RSDİP-nın maliyyə ehtiyaclarını qarşılamaları taktikalarını rədd etdi. Oğurluq və cinayət fəaliyyətlərinin beşinci qurultayda açıqca qadağan olunmasına baxmayaraq 1907-ci ildə Tiflisdə baş tutan bank soyğunu RSDP daxilində bolşeviklərə qarşı qəzəbə səbəb oldu. Bu qarətə qərar verənlər arasında illər sonra Çiçerinin Xarici İşlər Nazirliyində vəzifəsində köməkçisi olacaq Maksim Litvinov da var idi. Hadisədən sonra bir çox partiya mənsubunun həbs olunmasına və çoxlu miqdarda pulun ələ keçirilməsinə baxmayaraq oğurlanan pulların seriya nömrəsinin polislər tərəfindən bilinməsi səbəbilə istifadə edilə bilməməsi, bolşeviklərə qarşı olan qəzəbi və əleyhdarlığı daha da artırdı.
Siyasi təzyiqlər və polis nəzarətini önləmək üçün 1908-ci ildə Parisdə yaşamağa başladı. Menşeviklərə yaxın olan "Qolos Sosial-Demokrat" qəzetinin nəşriyyat heyətində vəzifələndirildi. Parisə gəlməzdən əvvəl Prussiya polisi tərəfindən Saksoniyadan və İsveçrədən deportasiya edildi. Parisdə ZTsB-nın və Qərbi Avropadakı "Rus Marksist tələbə dərnəyləri"nin katibliyini və maliyyə məsuliyyətlisi vəzifələrini davam etdirdi. Bu dövrdə RSDİP mərkəz təşkilatı ilə ZTsB arasındaki uzlaşdırma səyləri müvəffəqiyyətsiz oldu.
Çiçerin, 1910–1912-ci illər arasında təsviyyəçiliyi rədd etməsinə və bəzi mövzularda eyni fikirdə olmasına baxmayaraq bolşeviklərlə bir çox mübahisələr yaşadı. Bu illərdə o dövrün qarşıda gələn Menşevik rəhbərlərindən olan Yuli Martov ilə yaxın işlər davam etdirdi.
Birinci Dünya Müharibəsi dövrü və bolşeviklərlə yaxınlaşması
1914-cü ildə Birinci Dünya müharibəsi başlayanda Paris şəhərində idi. Müharibə Çiçerinin fikirlərinin dəyişməsində böyük rol oynadı. Müharibənin başladığı dövrdə Georgi Plexanovun fikirlərinə yaxın düşüncələrə sahib idi. "Feodal və mürtəce olmasına baxmayaraq Almaniyanın savaşa girməsini və vətənini müdafiə etməsini" Çar Rusiyası ilə ittifaq halında olan Fransa və Böyük Britaniya imprealizminə görə üstün sayırdı. 1915-ci ildə isə müharibə haqqındakı öz fikirlərini dəyişdi, bolşeviklərin antimilitarizm fikirlərini mənimsədi və "yalnız sosializm qələbəsi müharibəyə son qoya bilər" fikrini qəbul etdi.Lilə gedərək yerli sosialist gənclik təşkilatları ilə birlikdə müharibəyə qarşı təbliğat aparsa da, istədiyi nəticələr baş tutmadı və Lil yaxınlığındakı Brüssel şəhərinə getdi. irəliləməsi səbəbi ilə burada uzun müddət qala bilmədi və London şəhərinə üz tutdu.
Londonda olduğu müddətdə rus immiqrantlara və ingilis sosialistlərinə Böyük Britaniyanın müharibə planlarını bildirərək müharibəyə qarşı sıx bir kampaniya irəli sürdü. Müharibə müddətində ölkədəki rusların sürgün edilməsini və ya deportasiya edilməsini sığınacaq hüququnün ciddi bir pozuntusu olaraq bildirdi və bu vəziyyətə qınayan məqalələr nəşr etdirdi. Böyük Britaniyada səylərini əksinə çevirmə cəhdlərinin həyata keçirilməsi üçün çalışdı. Bu müddətdə diqqətləri öz üzərinə çəkdi, antimilitar fəaliyyətləri səbəbi ilə Böyük Britaniya hakimiyyəti və müttəfiqi Çar Rusiyasının təzyiqlərinə məruz qaldı. 1915-ci ilin dekabrında qısa müddətlik həbs edildi.
Böyük Britaniya Silahlı Qüvvələri daxilində hərbə getməyi rədd edən rusların sürgün və ya deportasiya edilməsini nəzərdə tutan Çar Rusiyası ilə Böyük Britaniya arasındaki müqavilə Fevral inqilabı ilə birlikdə təxirə salındı. İnqilab ilə birlikdə monarxiyanın sona çatması, şərtləri tamamilə dəyişdirdi və sürgün edilən ruslar Rusiyaya qayıdış tələbi etməyə başladılar. Bu müddəti asanlaşdırmaq üçün bir təşkilat yaradıldı və Çiçerin bu təşkilatın katibi seçildi. Təşkilatda gələcəkdə birlikdə işləyəcəyi Maksim Litvinov və də mövcud idi. Təşkilat sürgünlərin və xüsusilə də müharibəyə müxalif şəxslərin Rusiyaya geri qayıtmasını təşkil etməyə işləyərkən bir tərəfdən də Avropanın digər ölkələrindən gələn tələblərdə məşğul oldu və davamlı olaraq antimilitar fikirləri yaymağa çalışdı. Bu dövrdə Çiçerinin, dünya müharibəsinə yalnız internasionalizmin və ölkələrdəki inqilabi axının mane ola biləcəyinə inancı tam idi.
Böyük Britaniya hakimiyyəti Çiçerinin Rusiyaya qayıtması mövzusunda xəbərdarlıqlar etdi, ancaq Çiçerin bu xəbərdarlıqlara məhəl qoymayıb antimilitar təbliğatlarına davam etdi. Bundan sonra 1917-ci ildə həbs edildi və bir neçə ay həbsdə qaldı. Çiçerin həbsdə olarkən Rusiyada 1917-ci il Oktyabr inqilabı reallaşdı və bolşeviklər iqtidara gəldi. Keçmiş Xarici İşlər Nazirliyinin yerini tutmuş Xarici İşlər Xalq Komissarlığının ilk naziri Trotski, Çiçerinin və digər internasionalistlərin azad edilməsini və Rusiyaya etibarlı bir şəkildə göndərilməsini tələb etdi. Böyük Britaniya hakimiyyətinin bu tələbi rədd etməsindən dərhal sonra Trotski 3 dekabr 1917-ci il tarixində Böyük Britaniyanın Rusiya səfiri həbs edilməsi qərarını verdi. Böyük Britaniya rəhbərliyi diplomatını qorumaq üçün geriyə çəkildi və Bukenen ilə dəyişmə qarşılığında məhbus antimilitar internasionalistlərin Rusiyaya göndəriləcəyini bildirdi. Çiçerin 1918-ci ilin yanvarında Aberdin və üzərindən Skandinaviyaya üz tutdu. Yanvarın 19-u Moskvaya gəldi və daha sonra yanvarın 23-ü baş tutan Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının rəhbərlik təşkilatı üçüncü qurultayında qəhrəman olaraq qarşılandı. Qısa müddət sonra Bolşevik Partiyasına qatıldı.
Sovet hakimiyyətindəki illəri
Xarici İşlər Xalq Komissarlığı və bolşevik rəhbərləri ilə münasibətlər
sədri Vladimir Lenin ve Xarici İşlər Xalq Komissarı Trotski tərəfindən Çiçerinin Xarici İşlər Komissarlığında işləməsi qərarı onun Rusiyaya gəlməsindən əvvəl alınmışdı. Yaxşı təhsil alması, çoxlu sayda dili bilməsi və Avropada sürgündə olarkən əldə etdiyi təcrübələrə görə Xarici İşlər Xalq Komissarı müavini təyin edildi.İttifaq dövlətləri ilə imzalanan Brest-Litovsk sülh müqaviləsi zamanı Trotskinin müavini idi. 1918-ci ilin fevral ayının axırlarında müqavilə şərtləri barədə ağır siyasi müzakirələr aparıldı və 8 martda Trotski vəzifəsindən istefa verdi. Çiçerin Xarici İşlər Xalq Komissarlığının başçılığını öz öhdəsinə götürdü və daha sonra 30 mayda rəsmi olaraq Xarici İşlər Xalq Komissarı təyin edildi.
Bu dövrdə bir çox sovet məmuru menşevik keçmişinə görə Çiçerinin bolşeviklərə olan sədaqətinə şübhə ilə yanaşdı, ancaq Lenin internasionalizmə bağlılığına görə onun partiyaya girişini məmnuniyyətlə qarşıladı. Xarici İşlər Xalq Komissarlığı dövründə diplomatik vəzifələrini müvəffəqiyyətlə yerinə yetirərək özünü isbat etdi, çünki SSRİ-nin xarici siyasəti ümumi olaraq Leninin rəhbərliyindəki Sov.İKP MK və Sov.İKP MK Siyasi Bürosu tərəfindən idarə edilirdi. Çiçerin bu idarəetmə orqanlarının bir üzvü deyildi, ancaq Lenin ilə olan şəxsi münasibəti xarici siyasətləri müəyyənləşdirməkdə onun da önəmli bir rola sahib olmasına imkan yaratdı. Sov.İKP MK-nə 1925-ci ildə keçirilən zamanı qoşuldu və bu qurultayda ölkənin xarici siyasəti və beynəlxalq vəziyyətindən bəhs edən bir raport təqdim etdi. 1927-ci ildə keçirilən də SSRİ diplomatiyasının inkişaf etməsində göstərdiyi səylərə görə təriflənmişdir. Bu dövrdə özünü sosializmə həsr etməsilə və sovet sisteminin inşası mövzusundakı səylərinə görə bolşeviklərin heyrətini əldə etmişdir. Leninin xəstəliyi və ölümü dövründə sovet rəhbərləri arasında meydana gələn münaqişələrdə bitərəf qalan Çiçerin xarici siyasətdə aldığı qərarlarla əhəmiyyətli bir şəxsə çevrilmişdi.
Xarici İşlər Xalq Komissarlığınıb bu dövrdəki ən əhəmiyyətli vəzifəsi Avropada inqilab mövzusuna əsaslanan siyasi fəaliyyətləri idi. Sovet hakimiyyətinin təsis edildiyi ilk illərdə Avropa ölkələrində baş verən yönetiminin oluştuğu ilk yıllarda Avrupa ülkelerindeki dövründə bütün sovet vəzifəlilərində intizarı yaratdı. Bu səbəbə görə diplomatiya yerinə daha çox inqilabçı propaqanda və bu məqsədlə fərqli-fərqli rəsmi orqanların yaradılmasına daha böyük əhəmiyyət verildi.İzvestiya və Pravda kimi rəsmi mətbuat orqanları ümumi olaraq xarici siyasət haqqında məqalələr nəşr edirdi. İnqilabdan əvvəl Rusiya çarına bağlı keçmiş xarici işlər nazirliyinin işçilərindən çoxu bolşeviklərlə işləmək təklifini qəbul etmədikləri üçün Çiçerin kimi təcrübəli və təşkilati mütəxəssislərə ehtiyac var idi.
Rəhbərlik xüsusiyyətləri və səhiyyə vəziyyəti
Dövrün Avropa diplomatiyasında, münasibətlərində və danışıqlarında nəzakətlilik, ədəblilik, xoşrəftarlıq, lütfkarlıq və şirindillik önəmli idi. Lenin bu xüsusiyyətlərə malik olduğunu düşündüyü Çiçerini Avropa dövlətləri və Avropadakı sosialist qruplarla münasibətlərindən məsul tutdu. Nəzakətli və başqalarını düşünən halı sovet vəzifəliləri tərəfindən xoş qarşılanırdı və bu xüsusiyyətlərinə görə fəhlələrin hörmətini qazanmışdı. Əcnəbi həmkarları onun bilgisini tərifləyən çıxışlar edirdilər. Diplomatik sənədlərdə istifadə etdiyi dil və yazı üslubu Avropa tarixi haqqında geniş bilgiyə malik olduğunu göstərirdi.
Olduqca ağır bir iş rejiminə malik idi. Sürgünsəki illərindən qalma bir alışqanlıqla gecələri işləyər və yuxudan günortadan sonra oyanardı. Şəfəq vaxtında yığıncaqlar keçirməsi və ya bu saatlarda iş yoldaşlarından məsləhət alması tez-tez reallaşan bir hadisə idi. Bu ağır iş rejimi adətən yuxusuzluq problemlərinə səbəb olurdu. Gündə iyirmi saat işləməsi və sadəcə dörd saa yatması nadir bir hadisə deyildi. Özünü demək olar ki, tamamilə işinə həsr etmişdi. Demək olar ki, musiqişünaslıq və hobbilərindən başqa özəl bir həyata malik deyildi. Ofisdəki iş masası daimi olaraq kağızlarla dolu olurdu.
1922-ci ilə qədər komissarlığın mərkəzindəki kiçik bir otaqda yaşayırdı və lazım olanda ofisinə tezcə gedirdi. Yaşının çoxalmasıyla donqarlaşdı və çəkisi artdı. Sağlamlığını düzəltmək üçün idman etmək təklifindən imtina etdi, komissarlıq binasını və ya dairəsini nadir hallarda tərk etdi. Bu həyat tərzi onun səhiyyə tərzinə çox pis təsir edirdi, ipoxondriyadan əlavə 1920-ci illərin axırlarında şəkərli diabet və diaqozu qoyuldu.
Çiçerin homoseksual idi. Almaniyada qaldığı dövrdəki narahatçılıqları və sağalma müddətində əslinsə cinsi oriyentasiyasına müraciət edirdi. Bəzi iddialara görə Çiçerinin cavanlığında Mixail Kuzminlə yaxın dost olmasının təməlində ikisinin də homoseksual olması var idi ve eşq yaşamışdılar. Digər homoseksual şəxslərlə olan əlaqəsi 1918-ci ildə Rusiyaya qayıtmasından və Xarici İşlər Komissarlığındakı vəzifəsindən sonra kəsildi. 1925-ci ildən sonra sovet vəzifəliləri homoseksuallığını dəyərləndirmək üçün Çiçerini bir sıra klinik tədqiqatlardan keçirmişdilər.
Çiçerin ümumiyyətcə özünə qapalı, təvazökar və utancaq idi. Yığıncaqlarda və ya rəsmi görüşlərdə müzakirələrini sakincə aparardı. Əcnəbi diplomatlarla adətən müavini Maksim Litvinov maraqlanardı.
Komintern ilə münasibətlər
Çiçerin Xarici İşlər Komissarı olaraq vəzifəsinə gəldikdə inqilabın yayılması məqsədilə propaqanda vəzifələrini öz boynuna götürdü. 2 mart 1919-cu il tarixində "silahlı qüvvələr daxil olmaqla bütün mövcud vasitələrlə beynəlxalq burjuaziya devirmək və dövlətin tamamilə məhv edilməsi üçün keçiş mərhələsi olan Beynəlxalq Sovet Respublikasını yaratmaq" məqsədilə qurulan sədrlik edən beş nəfərdən biri idi. Açıq şəkildə hökumət devirmə çağırışları edən Kominternin mövcudluğu dünyadaki bir çox hökumətin şikayətinə səbəb oldu. Bir tərəfdən dünyanın hər yerində inqilab üçün səy göstərən və bu məqsədlə fəaliyyət göstərən qruplara dəstək verən Çiçerin, digər tərəfdən də eyni ölkələrlə diplomatik münasibətlər qurmağa cəhd göstərdiyi üçün müxtəlif problemlər yaşadı. Kominternin və Xarici İşlər Komissarlığının ilkin məqsədi hər zaman mövcud siyasi vəziyyətdən asılı idi. Lazımi hesab edilən əsas mövzular Politbüronun qərarlarına görə dəyişirdi, ancaq hər şəkildə diplomatik və inqilabi fəaıiyyətlərdən birlikdə bir siyasət vasitəsi olaraq istifadə edilirdi.
Vətəndaş müharibəsi, qonşu ölkələrlə münasibətlər və müqavilələr
Almaniya və Millətlər Cəmiyyəti ilə münasibətlər
Almaniyanın məğlubiyyəti və ilk razılaşmalar
Millətlər Cəmiyyətinin rədd edilməsi
Genuya konfransı və Rapallo müqaviləsi
Ştrezeman hakimiyyətinin siyasətləri və Almaniya-Sovet əlaqələrinin gerilməsi
Lokarno müqaviləsi, tərəfsizlik razılaşmaları və İngiltərə rəqabəti
Orta Cənub, Asiya və koloniyalılar
Böhran, beynəlxalq izolasiya və istefası
Son illəri və vəfatı
Xəstələnməsi və siyasətdən uzaqlaşması
İrsi
Ölümündən dərhal onra Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının rəsmi tarixindən çıxarıldı. Sonrakı illərdə Sovet ədəbiyyatında nadir halda bəhs edildi. Sovet Diplomatiya Məqaləsindəki, Litvinovun 92-ci səhifə və Vyaçeslav Molotovun 292-ci səhifədə yer aldığı "Xarici İşlər Komissarları" hissəsində Çiçerin 52-ci səhifədə yer aldı. Stalinin ölümündən sonra tərəfindən adı yenidən ön plana çıxarıldı və diplomatiyaya töhfələri dəfələrlə vurğulandı.
Moskvada işlədiyi binanın divarında Çiçerinin xatirəsinə həsr edilmiş bir lövhə mövcuddur. adı Moskvada, Orenburqda, Çelyabinskdə, Tambovda, Peterhofda, Kaluqada və Minskdə mövcud olan küçələrə verilmişdir. 1972-ci ildə Çiçerinin xatirəsinə buraxılmışdır. Eyni zamanda adı Rusiyadakı bir kruz gəmisinə verilmişdir.
1986-cı ildə "Mosfilm" kinostudiyası tərəfindən Çiçerinin həyatından bəhs edən iki hissəli ekranlaşdırılmışdır.
Qeydlər
- 1944-cü ildə vəzifə yenidən təsis ediləndə.
- Lenin, bu pulları istifadə etmək məqsədilə 1908-ci ilin yanvar ayında Avropada pulları fərqli məkanlarda fərqli şəxslərin vasitəsilə hazırlayacaq bir plan hazırladı. Lakin bu plan müvəffəqiyyətli olmadı, bir çox şəxsin həbs olunmasına və hadisənin daha da tanınan hala gətirilib çıxarılmasına səbəb oldu.
- Çiçerinin adına müxtəlif məkanlarda olaraq adlandırma olsa da bu küçələrin bəziləri Georgi Çiçerinin adına deyil, özünün doğma nəsli olan digər önəmli şəxslərin adına həsr edilmişdir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Georgy Vasilyevich Chicherin // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Чичерин Георгий Васильевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Deutscher, 1997. səh. 540
- Debo, 1964. səh. 2
- OConnor, 1988. səh. 3
- "ЧИЧЕРИН Василий Николаевич" ( (rus.)). Museum.ru. 16 fevral 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 28 avqust 2018.
- Gazenvinkel, 1893
- Meyendorff, 1971. səh. 175
- Jackson, 1989. səh. 119
- VonLauet, 1953. səh. 249
- Soviet, 1989. səh. 752
- Andreyev, 2003. səh. 76
- Deutscher, 1997. səh. 222
- OConnor, 1988. səh. 7
- Debo, 1964. səh. 7
- Debo, 1964. səh. 6-7
- Debo, 1964. səh. 8
- Gorodetski, 1994. səh. 23
- Meyendorff, 1971. səh. 173
- OConnor, 1988. səh. 8
- Debo, 1966. səh. 651
- VonLauet, 1953. səh. 250
- OConnor, 1988. səh. 7-8
- Debo, 1964. səh. 8-9
- OConnor, 1988. səh. 8-9
- Debo, 1964. səh. 9
- OConnor, 1988. səh. 11
- OConnor, 1988. səh. 12-13
- Debo, 1964. səh. 12-13
- Debo, 1964. səh. 13
- OConnor, 1988. səh. 16
- Debo, 1964. səh. 21-22
- Debo, 1964. səh. 21
- OConnor, 1988. səh. 17
- Debo, 1964. səh. 26
- OConnor, 1988. səh. 18
- Debo, 1964. səh. 27
- Brackman, 2000. səh. 58
- OConnor, 1988. səh. 20
- Debo, 1964. səh. 27-29
- OConnor, 1988. səh. 29
- OConnor, 1988. səh. 24
- Debo, 1964. səh. 34
- OConnor, 1988. səh. 29-30
- Debo, 1964. səh. 41
- Debo, 1964. səh. 42
- Debo, 1964. səh. 43
- OConnor, 1988. səh. 32
- Debo, 1964. səh. 50
- Debo, 1966. səh. 653
- OConnor, 1988. səh. 33
- Debo, 1964. səh. 55
- Debo, 1964. səh. 49
- Debo, 1966. səh. 656
- OConnor, 1988. səh. 41
- Debo, 1966. səh. 655
- OConnor, 1988. səh. 38
- Debo, 1964. səh. 59-61
- Debo, 1966. səh. 657
- Debo, 1964. səh. 64-65
- Debo, 1964. səh. 70
- OConnor, 1988. səh. 42
- Debo, 1964. səh. 76
- OConnor, 1988. səh. 42-44
- Debo, 1964. səh. 74
- Debo, 1966. səh. 658
- Debo, 1964. səh. 72-73
- Debo, 1966. səh. 658-659
- OConnor, 1988. səh. 44
- Debo, 1966. səh. 660
- OConnor, 1988. səh. 45
- Debo, 1964. səh. 83
- Debo, 1964. səh. 84
- Debo, 1966. səh. 661-662
- Debo, 1964. səh. 93-94
- OConnor, 1988. səh. 46
- VonLauet, 1953. səh. 247
- OConnor, 1988. səh. 48
- Debo, 1964. səh. 97
- VonLauet, 1953. səh. 235
- Debo, 1964. səh. 107
- OConnor, 1988. səh. 49
- OConnor, 1988. səh. 50
- Debo, 1964. səh. 107, 192
- VonLauet, 1953. səh. 248
- OConnor, 1988. səh. 57
- Debo, 1964. səh. 96
- OConnor, 1988. səh. 51
- OConnor, 1988. səh. 51, 53
- OConnor, 1988. səh. 54-55
- Debo, 1964. səh. 185-186
- Andreyev, 2003. səh. 77
- Debo, 1964. səh. 186
- Debo, 1964. səh. 182, 379
- Debo, 1964. səh. 184
- OConnor, 1988. səh. 52
- Debo, 1964. səh. 185
- OConnor, 1988. səh. 55
- Bogomolov, 2013. səh. 416
- Klösch, 2012
- Dinçel, 2010
- Dynes, 1992. səh. 189
- Dynes, 1992. səh. 178-179
- Dynes, 1992. səh. 179
- OConnor, 1988. səh. 53
- OConnor, 1988. səh. 53, 57
- OConnor, 1988. səh. 146
- VonLauet, 1953. səh. 241
- Volkogonov, 1998. səh. 45
- Debo, 1964. səh. 161
- OConnor, 1988. səh. 152
- VonLauet, 1953. səh. 244-245
- Medvedev, 1971. səh. 202
- Gordon, 1953. səh. 375
- Doveton, 2013. səh. 471
- OConnor, 1988. səh. 168
- ( (rus.)). Vodohod.spb.ru. 2017-04-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 fevral 2019.
- "Чичерин" ( (rus.)). Mosfilm. 24 fevral 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 1 fevral 2019.
Ədəbiyyat
- Andreyev, Alexandre. Soviet Russia and Tibet: The Debacle of Secret Diplomacy, 1918-1930s (ingilis). Brill Academic Publishers. 2003. ISBN .
- Benhür, Çağatay. "1920'li Yıllarda Türk-Sovyet İlişkileri: Kronolojik bir çalışma". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları journalsi. 1 (24). 2008: 277–313.
- Bıyıklı, Mustafa. Kaynakçalı Türk dış politikası kronolojisi: (1918-1938). İstanbul: Hiperlink Yayınları. 2011. ISBN .
- Brackman, Roman. The Secret File of Joseph Stalin: a Hidden Life (ingilis). Portland: Psychology Press. 2000. ISBN .
- Malmstad, Yonne, Bogomolov, Nikolay Alekseviç. Михаил Кузмин (rus). Molodaya Gvardiya. 2013. ISBN .
- Debo, Richard Kent. George Chicherin : Soviet Russia's second Foreign Commissar (ingilis). University of Nebraska. 1964. OCLC 33387881.
- Debo, Richard Kent. "The Making of a Bolshevik: Georgii Chicherin in England 1914-1918". Slavic Review. 25 (4). 1966: 651–662.
- Deutscher, Isaac. The Prophet Armed: Trotsky, 1879-1921 (ingilis). Replica Books. 1997. ISBN .
- Dinçel, Birol. "Devrim Ufkunda Ortaklaşma". Kaos GL (112). 2010: 24–25. 10 Eylül 2010 tarixində .
- Dyck, Harvey L. "German-Soviet Relations and the Anglo-Soviet Break, 1927". Slavic Review. 25 (1). 1966: 67–83.
- Dynes, Wayne R. History of Homosexuality in Europe and America (ingilis). Taylor & Francis. 1992. ISBN .
- Frattini, Eric. The Entity: Five Centuries of Secret Vatican Espionage (ingilis). 2008.
- Haslam, Jonathan. Soviet Foreign Policy, 1930-33: The Impact of the Depression (ingilis). Palgrave Macmillan. 1983. ISBN .
- Gazenvinkel, Konstantin Borisoviç. "Сибирский губернатор Д. И. Чичерин". Istoricheski Vestnik. 52 (6). 1893: 783–790.
- Holroyd-Doveton, John. Maxim Litvinov: A Biography (ingilis). Woodlands. 2013. ISBN .
- Gilbert, Felix, Gordon, Aleksandr Craig. The Diplomats, 1919-1939 (ingilis). Princeton University Press. 1953. ISBN .
- Gorodetski, Gabriel. Soviet Foreign Policy 1917-1991: A Retrospective (ingilis). Londra: Psychology Press. 1994. ISBN .
- Hovannisian, Richard. The Armenians: Past and Present in the Making of National Identity (ingilis). New York: Routledge. 2004. ISBN .
- Robert James Devlin, George Jackson. Dictionary of the Russian Revolution (ingilis). Greenwood Press. 1989. ISBN .
- Arthur, Klösch. "Русский гомосексуал (1905—1938 гг.): парадоксы восприятия". Новое литературное обозрение (117). may 2012. ISSN 0869-6365.
- Medvedev, Roy. Let History Judge: The Origins and Consequences of Stalinism (ingilis). Londra: Knopf. 1971. ISBN .
- Meyendorff, Baron Aleksandr. "My Cousin, Foreign Commissar Chicherin". The Russian Review. 30 (2). aprel 1971. doi:10.2307/127897.
- O'Connor, Timothy Edward. Diplomacy and Revolution: G.V. Chicherin and Soviet Foreign Affairs, 1918-1930 (ingilis). Ames: Iowa State University Press. 1988. ISBN .
- Reiman, Michal. The Birth of Stalinism: The USSR on the Eve of the "Second Revolution" (ingilis). Indiana University Press. 1987. ISBN .
- Sontag, John P. "The Soviet War Scare of 1926-27". Russian Review. 34 (1). yanvar 1975.
- Volkogonov, Dmitri. The Rise and Fall of the Soviet Empire: Political Leaders from Lenin to Gorbachev (ingilis). HarperCollins. 1998.
- Деятели СССР и революционного движения России (Rusça). Moskova: Böyük Sovet Ensiklopediyası. 1989. ISBN .
- Von Laue, Theodore H. Soviet Diplomacy: G. V. Chicherin, People's Commissar for Foreign Affairs, 1918–1930 (ingilis). Princeton University Press. 1953. ISBN .
- Zürcher, Erik Jan. Turkey: A Modern History (ingilis). I. B. Tauris. 2004. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu adli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Georgi Georgi Yuri Vasilyevic Cicerin rus Geo rgij Yu rij Vasi levich Chiche rin psevdonimleri Ornatski Batalin Mixail Saronov Osvedomlenniy 24 noyabr 1872 7 iyul 1936 Moskva Rusiya marksist inqilabcisi sovet diplomati musiqisunasi RSFSR ve SSRI Xarici Isler Xalq Komissari 1918 1930 I II III IV ve V cagiris deputati Sov IKP MK deputati 1925 1930 Georgi Cicerinrus Geo rgij Chiche rinGeorgi Cicerin SSRI Xarici Isler Xalq Komissari oldugu dovrde 10 yanvar 1918 21 may 1918Evvelkivezife tesis edilibSonrakiMaksim Litvinov30 may 1918 6 iyul 1923Evvelkivezife tesis edilibSonrakiSSRI Xarici Isler Xalq Komissari6 iyul 1923 30 iyul 1930Evvelkivezife tesis edilibSonrakiMaksim LitvinovSexsi melumatlarDogum tarixi 24 noyabr 1872 1872 11 24 Vefat tarixi 7 iyul 1936 1936 07 07 63 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIVefat sebebi hemorragik insultDefn yeri Novodevicye qebiristanligiMilliyyeti rus sovetVetendasligi Rusiya Imperiyasi SSRIPartiya Rusiya Sosial Demokrat Isci Partiyasi Mensevikler 1905 1912 Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi 1912 1936 Tehsili Sankt Peterburq Dovlet UniversitetiIxtisasi siyasetci diplomat tarixci musiqisunasFealiyyeti siyasetci diplomat musiqisunas inqilabciAtasi VasiliDini Yoxdur ateizmElmi fealiyyetiElm sahesi siyaset diplomatiya musiqi Vikianbarda elaqeli mediafayllar nesline bagli bir ailede anadan olan Cicerin Sankt Peterburq Dovlet Universitetinin Dil ve Tarix fakultesinden mezun olmus ve Rusiya imperiyasi Xarici Isler Nazirliyinde islemisdir Bu dovrde marksizmle tanis olan Cicerin sosialist qruplarla elaqe quraraq Almaniya ve Rusiyada siyasi fealiyyet gostermisdir O 1905 ci ilde Rusiya Sosial Demokrat Isci Partiyasinin mensevikler fraksiyasina qosulmusdur Cicerin Birinci Dunya muharibesi illerinde bolseviklerin goruslerini menimsediyi ucun siyasi tezyiqe meruz qalmisdir O muharibe eleyhine tebligat etdiyine gore Ingilterede hebs edilmisdir Cicerin 1917 ci ilde Rusiyada gerceklesen Boyuk Oktyabr Sosialist inqilabindan sonra ardindan Xarici Isler Komisari Lev Trotskinin seyi neticesinde serbest buraxilmis ve Rusiyaya qayitmisdir O SSRI rehberleri Vladimir Lenin ve Lev Trotskinin qerari ile Xarici Isler Komissarliginda islemeye baslamisdir Cicerin Trotskinin vezifesinden istefa vermesinden sonra 1918 ci ilin mart ayinda Xarici Isler Xalq Komissari olmusdur Georgi Cicerin vezifesi dovrunde xarici siyasetde aldigi qerarlarla onemli bir sexs olaraq taninmisdir idareci secilmisdir Cicerin Rusiyada vetendas muharibesi zamani sonra sovet iqtidarini mohkemlendirmek ucun kapitalist dovletleri bolmek meqsedi ile muxtelif diplomatik vezifeni oz boynuna almisdir O ateskes muqavilelerinin imzalanmasi ve SSRI hokumetinin bir cox olke terefinden resmi olaraq taninmasina sebeb olan gorusler kecirmisdir Cicerin umumiyyetce Almaniya terefdari ve Boyuk Britaniya imperializminin eleyhdari bir xarici siyaset yurutmusdur O Boyuk Britaniya mustemlekeciliyine qarsi bir cox olke ile muqavileler imzalamisdir Cicerin xarici siyasetde Rusiyanin tarixi menfeetlerini yeni sovet sistemi ile birlesdirerek sosializmin dunya seviyesinde genislemesine ve diger olkelerde tebeqeler arasi mubarizeye destek vermek hedefini terk etmeden qerbin kapitalist gucleri ile sulhsever bir munasibeti qoruyub saxlaya bilmisdir Cicerin getdikce agirlasan xesteliyine gore 1930 cu ilde siyasetden tamamile cekilmis vezifesini ise Maksim Litvinova buraxmisdir O 7 iyul 1936 ci ilde Moskva seherinde hemorragik insult neticesinde vefat etmisdir Cicerinin meyiti Novodevicye qebiristanliginda defn edilmisdir HeyatiAile tarixi ve ilk illeri Georgi Cicerinin emisi Boris Cicerin Cicerin emisinden qalan mirasi siyasi fealiyyetler ve Rusiya Sosial Demokrat Isci Partiyasinin maliyye ehtiyaclari ucun istifade etmisdir Aleksandr Puskinin uzaq qohumu olan Cicerin Cicerin nesli nin bir numayendesi olaraq dunyaya gelmisdir Nesil seceresi III Ivanin heyat yoldasi Bizans kracilasi qeder uzanmaqdadir Aile tarixindeki sexsler Boyuk Moskva knyazliginda muxtelif vezifelerde calismislar Rusiya generali de eyni aileye mensubdur de eyni neslin numayendesidir Atasi Vasili N Cicerin Rusiya Imperiyasinda yasamis diplomat idi Emisi belediyye sedri ve M V Lomonosov adina Moskva Dovlet Universitetinde huquq professoru olmus Dindar xristian ailesinde anadan olan Cicerin usaqliginda hedisler dinleyir dualar ve muqeddes Incili oxuyurdu Gencliyinde klassik musiqi perestiskari idi Bethoven Motsart ve Vaqnerin musiqilerini dinleyir piano calirdi Motstardan behs eden bir kitab yazmisdir Rusiya sairi ve bestekari yaxin dostu idi 1884 cu ilde ailesi onu Tambovda yerlesen gimnaziyaya yazdirdi 1886 ci ilde ailesi ile birlikde Sankt Peterburqa kocdu Telebelik illerinde muxtelif movzulari oyrenmeye maraq gosterirdi Fridrix Nitssenin eserlerini oxumaqdan zovq alirdi Coxlu sayda dil telimleri aldi Bu onun zadegan bir nesilden gelmesinden ilhamlanirdi Ingilis fransiz italyan polyak serb ve rus dillerinde serbest bir sekilde danisa bilirdi Hemcinin tarixe de maraq gosterirdi 1895 ci ilde Sankt Peterburq Dovlet Universitetinin dil ve tarix fakultesinden yuksek derece ile mezun olmusdur 1898 ci ilden 1903 cu ile qeder Rusiya Imperiyasi Xarici Isler Nazirliyinin arxiv sobesinde isledi Cicerin bu dovrde heyatin menasina aid felsefi reylere diqqet cekici olcude maraq gosterdi ve felsefe ile six sekilde maraqlandi Bu meqsedle felsefe ve siyasetle bagli tehsil almaq ucun 1895 ci ilin payizinda Qerbi Avropaya getmeyi qerarlasdirdi lakin 1897 ci ilde anasinin olum xeberini esidib Rusiyaya geri qayitdi Bu dovrde zadeganlarin meskunlasma yeri olaraq bilinen Carski Seloda yasamaga basladi Erazide yer alan Sosialist Inqilabcilar Partiyasinin mensublari ile elaqeler yaratdi ve sosialist fikirlerle tanis oldu Burada vaxtinin boyuk bir hissesini esas Karl Marks ve Fridrix Engelsin eserlerinin oldugu coxlu sayda inqilabci kitablar oxuyaraq ve bu eserlerin uzerinde calisaraq kecirdi Sahib oldugu imtiyazli ictimai movqeyi ile sosial edaletsizlikler movzusu uzre tehsil aldi ve bu problemlere istiqametli olaraq Marksizm felsefesindeki proletar inqilab tezisini destekledi Surgun illeri Cicerinin 1900 cu ile aid portreti Cicerin car polisinin inqilabcilarla danisiqlarini ve islerini kesf edeceyi subhesi ile 1904 cu ilin yazinda islediyi nazirlikden ayrilmaq telebi etdi ve Qerbi Avropaya geri donmeye qerar verdi Daha sonra Rusiyada mualice edilmeyen ruhi ve fiziki pozgunluqlari mualice etdirmek fikri ile resmi olaraq Almaniyaya getdi Emisi oglu Cicerinin homoseksual hereketlerini aradan qaldirmaq ucun Almaniyada tibbi mualice gorduyunu iddia etmisdir Bonn Universitetinde tehsilini basa vurdu ve 1905 ci ilde Berlinde yasamaga basladi Hemin il RSDP mensevikler fraksiyasina qatildi 1905 ci ilde Rusiyada inqilabin bas vermesi ile inqilabi desteklemek ucun Rusiyaya qanunsuz yollarla daxil olmaq istedi lakin sehiyye problemleri ile bagli gede bilmedi ve Alman sosialist genclik teskilatlari ile birlik olaraq Almaniyada yasamaga basladi Almaniya Sosial Demokrat Partiyasi ve RSDP nin desteklediyi Almaniyada Rus Universitet telebelerini maddi destekleyen bir sosialist derneyin katibi olaraq isledi Bu derneyin Rusiyada o dovr ortaya cixan inqilabci fealiyyetlere gore gencleri destek ucun Rusiyaya gonderdiyi iddialari var idi Emisi Boris Cicerinin 1904 cu ilde vefatindan sonra onun mirasini RSDP nin maliyye ehtiyaclarini odemek ucun istifade etdi Rusiya Sosial Demokrat Isci Partiyasinin besinci qurultayinin umumi maliyye xerclerinin yarisindan coxunu Cicerin odedi Cicerin dan gizlenmek ve yaniltmaq ucun bir cox ferqli adla siyasi fealiyyetini davam etdirdi Rusiya Sosial Demokrat Isci Partiyasinin dorduncu qurultayinda ortaya cixan fikir ayriliqlari neticesinde ferqli qruplar arasindaki birliyi temin etmek ve Rusiyadaki fealiyyetleri teskil etmek uzre 1907 ci ilin yanvarinda yaradilan Xarici Merkez Teskilati nin ZTsB rehberliyinde vezifelendirildi Besinci qurultayda numayende olmamasina baxmayaraq qurultayin teskil olunmasinda esasli rol oynadi 1907 1908 ci iller arasinda Lenin rehberliyindeki bolsevikler ile fikir ayriliqlari oldu ve Menseviklerle yaxinlasdi Bolseviklerin bank ve poct ogurluqlari ederek RSDIP nin maliyye ehtiyaclarini qarsilamalari taktikalarini redd etdi Ogurluq ve cinayet fealiyyetlerinin besinci qurultayda aciqca qadagan olunmasina baxmayaraq 1907 ci ilde Tiflisde bas tutan bank soygunu RSDP daxilinde bolseviklere qarsi qezebe sebeb oldu Bu qarete qerar verenler arasinda iller sonra Cicerinin Xarici Isler Nazirliyinde vezifesinde komekcisi olacaq Maksim Litvinov da var idi Hadiseden sonra bir cox partiya mensubunun hebs olunmasina ve coxlu miqdarda pulun ele kecirilmesine baxmayaraq ogurlanan pullarin seriya nomresinin polisler terefinden bilinmesi sebebile istifade edile bilmemesi bolseviklere qarsi olan qezebi ve eleyhdarligi daha da artirdi Siyasi tezyiqler ve polis nezaretini onlemek ucun 1908 ci ilde Parisde yasamaga basladi Menseviklere yaxin olan Qolos Sosial Demokrat qezetinin nesriyyat heyetinde vezifelendirildi Parise gelmezden evvel Prussiya polisi terefinden Saksoniyadan ve Isvecreden deportasiya edildi Parisde ZTsB nin ve Qerbi Avropadaki Rus Marksist telebe derneyleri nin katibliyini ve maliyye mesuliyyetlisi vezifelerini davam etdirdi Bu dovrde RSDIP merkez teskilati ile ZTsB arasindaki uzlasdirma seyleri muveffeqiyyetsiz oldu Cicerin 1910 1912 ci iller arasinda tesviyyeciliyi redd etmesine ve bezi movzularda eyni fikirde olmasina baxmayaraq bolseviklerle bir cox mubahiseler yasadi Bu illerde o dovrun qarsida gelen Mensevik rehberlerinden olan Yuli Martov ile yaxin isler davam etdirdi Birinci Dunya Muharibesi dovru ve bolseviklerle yaxinlasmasi Qans Balussekin 1915 ci ilde cekdiyi Yox olus adli Birinci Dunya Muharibesinden behs eden eseri Cicerin doyus basladiginda qisa muddetlik ehatesinde veten mudafiesinin edilmesi ni mudafie etse de muharibenin dagidiciligi qarsisinda qisa muddetde bu fikirlerinden uz donerdi ve fikirlerine sahib oldu Savas erzinde six sekilde antimilitar kampaniyalar teskil etdi ve bu veziyyet onu bolseviklerle yaxinlasdirdi 1914 cu ilde Birinci Dunya muharibesi baslayanda Paris seherinde idi Muharibe Cicerinin fikirlerinin deyismesinde boyuk rol oynadi Muharibenin basladigi dovrde Georgi Plexanovun fikirlerine yaxin dusuncelere sahib idi Feodal ve murtece olmasina baxmayaraq Almaniyanin savasa girmesini ve vetenini mudafie etmesini Car Rusiyasi ile ittifaq halinda olan Fransa ve Boyuk Britaniya imprealizmine gore ustun sayirdi 1915 ci ilde ise muharibe haqqindaki oz fikirlerini deyisdi bolseviklerin antimilitarizm fikirlerini menimsedi ve yalniz sosializm qelebesi muharibeye son qoya biler fikrini qebul etdi Lile gederek yerli sosialist genclik teskilatlari ile birlikde muharibeye qarsi tebligat aparsa da istediyi neticeler bas tutmadi ve Lil yaxinligindaki Brussel seherine getdi irelilemesi sebebi ile burada uzun muddet qala bilmedi ve London seherine uz tutdu Londonda oldugu muddetde rus immiqrantlara ve ingilis sosialistlerine Boyuk Britaniyanin muharibe planlarini bildirerek muharibeye qarsi six bir kampaniya ireli surdu Muharibe muddetinde olkedeki ruslarin surgun edilmesini ve ya deportasiya edilmesini siginacaq huququnun ciddi bir pozuntusu olaraq bildirdi ve bu veziyyete qinayan meqaleler nesr etdirdi Boyuk Britaniyada seylerini eksine cevirme cehdlerinin heyata kecirilmesi ucun calisdi Bu muddetde diqqetleri oz uzerine cekdi antimilitar fealiyyetleri sebebi ile Boyuk Britaniya hakimiyyeti ve muttefiqi Car Rusiyasinin tezyiqlerine meruz qaldi 1915 ci ilin dekabrinda qisa muddetlik hebs edildi Boyuk Britaniya Silahli Quvveleri daxilinde herbe getmeyi redd eden ruslarin surgun ve ya deportasiya edilmesini nezerde tutan Car Rusiyasi ile Boyuk Britaniya arasindaki muqavile Fevral inqilabi ile birlikde texire salindi Inqilab ile birlikde monarxiyanin sona catmasi sertleri tamamile deyisdirdi ve surgun edilen ruslar Rusiyaya qayidis telebi etmeye basladilar Bu muddeti asanlasdirmaq ucun bir teskilat yaradildi ve Cicerin bu teskilatin katibi secildi Teskilatda gelecekde birlikde isleyeceyi Maksim Litvinov ve de movcud idi Teskilat surgunlerin ve xususile de muharibeye muxalif sexslerin Rusiyaya geri qayitmasini teskil etmeye isleyerken bir terefden de Avropanin diger olkelerinden gelen teleblerde mesgul oldu ve davamli olaraq antimilitar fikirleri yaymaga calisdi Bu dovrde Cicerinin dunya muharibesine yalniz internasionalizmin ve olkelerdeki inqilabi axinin mane ola bileceyine inanci tam idi Boyuk Britaniya hakimiyyeti Cicerinin Rusiyaya qayitmasi movzusunda xeberdarliqlar etdi ancaq Cicerin bu xeberdarliqlara mehel qoymayib antimilitar tebligatlarina davam etdi Bundan sonra 1917 ci ilde hebs edildi ve bir nece ay hebsde qaldi Cicerin hebsde olarken Rusiyada 1917 ci il Oktyabr inqilabi reallasdi ve bolsevikler iqtidara geldi Kecmis Xarici Isler Nazirliyinin yerini tutmus Xarici Isler Xalq Komissarliginin ilk naziri Trotski Cicerinin ve diger internasionalistlerin azad edilmesini ve Rusiyaya etibarli bir sekilde gonderilmesini teleb etdi Boyuk Britaniya hakimiyyetinin bu telebi redd etmesinden derhal sonra Trotski 3 dekabr 1917 ci il tarixinde Boyuk Britaniyanin Rusiya sefiri hebs edilmesi qerarini verdi Boyuk Britaniya rehberliyi diplomatini qorumaq ucun geriye cekildi ve Bukenen ile deyisme qarsiliginda mehbus antimilitar internasionalistlerin Rusiyaya gonderileceyini bildirdi Cicerin 1918 ci ilin yanvarinda Aberdin ve uzerinden Skandinaviyaya uz tutdu Yanvarin 19 u Moskvaya geldi ve daha sonra yanvarin 23 u bas tutan Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasinin rehberlik teskilati ucuncu qurultayinda qehreman olaraq qarsilandi Qisa muddet sonra Bolsevik Partiyasina qatildi Sovet hakimiyyetindeki illeriXarici Isler Xalq Komissarligi ve bolsevik rehberleri ile munasibetler sedri Vladimir Lenin ve Xarici Isler Xalq Komissari Trotski terefinden Cicerinin Xarici Isler Komissarliginda islemesi qerari onun Rusiyaya gelmesinden evvel alinmisdi Yaxsi tehsil almasi coxlu sayda dili bilmesi ve Avropada surgunde olarken elde etdiyi tecrubelere gore Xarici Isler Xalq Komissari muavini teyin edildi Ittifaq dovletleri ile imzalanan Brest Litovsk sulh muqavilesi zamani Trotskinin muavini idi 1918 ci ilin fevral ayinin axirlarinda muqavile sertleri barede agir siyasi muzakireler aparildi ve 8 martda Trotski vezifesinden istefa verdi Cicerin Xarici Isler Xalq Komissarliginin basciligini oz ohdesine goturdu ve daha sonra 30 mayda resmi olaraq Xarici Isler Xalq Komissari teyin edildi 1920 ci ilde Cicerin Bu dovrde bir cox sovet memuru mensevik kecmisine gore Cicerinin bolseviklere olan sedaqetine subhe ile yanasdi ancaq Lenin internasionalizme bagliligina gore onun partiyaya girisini memnuniyyetle qarsiladi Xarici Isler Xalq Komissarligi dovrunde diplomatik vezifelerini muveffeqiyyetle yerine yetirerek ozunu isbat etdi cunki SSRI nin xarici siyaseti umumi olaraq Leninin rehberliyindeki Sov IKP MK ve Sov IKP MK Siyasi Burosu terefinden idare edilirdi Cicerin bu idareetme orqanlarinin bir uzvu deyildi ancaq Lenin ile olan sexsi munasibeti xarici siyasetleri mueyyenlesdirmekde onun da onemli bir rola sahib olmasina imkan yaratdi Sov IKP MK ne 1925 ci ilde kecirilen zamani qosuldu ve bu qurultayda olkenin xarici siyaseti ve beynelxalq veziyyetinden behs eden bir raport teqdim etdi 1927 ci ilde kecirilen de SSRI diplomatiyasinin inkisaf etmesinde gosterdiyi seylere gore teriflenmisdir Bu dovrde ozunu sosializme hesr etmesile ve sovet sisteminin insasi movzusundaki seylerine gore bolseviklerin heyretini elde etmisdir Leninin xesteliyi ve olumu dovrunde sovet rehberleri arasinda meydana gelen munaqiselerde biteref qalan Cicerin xarici siyasetde aldigi qerarlarla ehemiyyetli bir sexse cevrilmisdi Xarici Isler Xalq Komissarliginib bu dovrdeki en ehemiyyetli vezifesi Avropada inqilab movzusuna esaslanan siyasi fealiyyetleri idi Sovet hakimiyyetinin tesis edildiyi ilk illerde Avropa olkelerinde bas veren yonetiminin olustugu ilk yillarda Avrupa ulkelerindeki dovrunde butun sovet vezifelilerinde intizari yaratdi Bu sebebe gore diplomatiya yerine daha cox inqilabci propaqanda ve bu meqsedle ferqli ferqli resmi orqanlarin yaradilmasina daha boyuk ehemiyyet verildi Izvestiya ve Pravda kimi resmi metbuat orqanlari umumi olaraq xarici siyaset haqqinda meqaleler nesr edirdi Inqilabdan evvel Rusiya carina bagli kecmis xarici isler nazirliyinin iscilerinden coxu bolseviklerle islemek teklifini qebul etmedikleri ucun Cicerin kimi tecrubeli ve teskilati mutexessislere ehtiyac var idi Rehberlik xususiyyetleri ve sehiyye veziyyeti Cicerin SSRI Xarici Isler Xalq Komissari vezifesinin ilk illerinde Dovrun Avropa diplomatiyasinda munasibetlerinde ve danisiqlarinda nezaketlilik edeblilik xosreftarliq lutfkarliq ve sirindillik onemli idi Lenin bu xususiyyetlere malik oldugunu dusunduyu Cicerini Avropa dovletleri ve Avropadaki sosialist qruplarla munasibetlerinden mesul tutdu Nezaketli ve basqalarini dusunen hali sovet vezifelileri terefinden xos qarsilanirdi ve bu xususiyyetlerine gore fehlelerin hormetini qazanmisdi Ecnebi hemkarlari onun bilgisini terifleyen cixislar edirdiler Diplomatik senedlerde istifade etdiyi dil ve yazi uslubu Avropa tarixi haqqinda genis bilgiye malik oldugunu gosterirdi Olduqca agir bir is rejimine malik idi Surgunseki illerinden qalma bir alisqanliqla geceleri isleyer ve yuxudan gunortadan sonra oyanardi Sefeq vaxtinda yigincaqlar kecirmesi ve ya bu saatlarda is yoldaslarindan meslehet almasi tez tez reallasan bir hadise idi Bu agir is rejimi adeten yuxusuzluq problemlerine sebeb olurdu Gunde iyirmi saat islemesi ve sadece dord saa yatmasi nadir bir hadise deyildi Ozunu demek olar ki tamamile isine hesr etmisdi Demek olar ki musiqisunasliq ve hobbilerinden basqa ozel bir heyata malik deyildi Ofisdeki is masasi daimi olaraq kagizlarla dolu olurdu 1922 ci ile qeder komissarligin merkezindeki kicik bir otaqda yasayirdi ve lazim olanda ofisine tezce gedirdi Yasinin coxalmasiyla donqarlasdi ve cekisi artdi Saglamligini duzeltmek ucun idman etmek teklifinden imtina etdi komissarliq binasini ve ya dairesini nadir hallarda terk etdi Bu heyat terzi onun sehiyye terzine cox pis tesir edirdi ipoxondriyadan elave 1920 ci illerin axirlarinda sekerli diabet ve diaqozu qoyuldu Cicerin homoseksual idi Almaniyada qaldigi dovrdeki narahatciliqlari ve sagalma muddetinde eslinse cinsi oriyentasiyasina muraciet edirdi Bezi iddialara gore Cicerinin cavanliginda Mixail Kuzminle yaxin dost olmasinin temelinde ikisinin de homoseksual olmasi var idi ve esq yasamisdilar Diger homoseksual sexslerle olan elaqesi 1918 ci ilde Rusiyaya qayitmasindan ve Xarici Isler Komissarligindaki vezifesinden sonra kesildi 1925 ci ilden sonra sovet vezifelileri homoseksualligini deyerlendirmek ucun Cicerini bir sira klinik tedqiqatlardan kecirmisdiler Cicerin umumiyyetce ozune qapali tevazokar ve utancaq idi Yigincaqlarda ve ya resmi goruslerde muzakirelerini sakince aparardi Ecnebi diplomatlarla adeten muavini Maksim Litvinov maraqlanardi Komintern ile munasibetler Cicerin Xarici Isler Komissari olaraq vezifesine geldikde inqilabin yayilmasi meqsedile propaqanda vezifelerini oz boynuna goturdu 2 mart 1919 cu il tarixinde silahli quvveler daxil olmaqla butun movcud vasitelerle beynelxalq burjuaziya devirmek ve dovletin tamamile mehv edilmesi ucun kecis merhelesi olan Beynelxalq Sovet Respublikasini yaratmaq meqsedile qurulan sedrlik eden bes neferden biri idi Aciq sekilde hokumet devirme cagirislari eden Kominternin movcudlugu dunyadaki bir cox hokumetin sikayetine sebeb oldu Bir terefden dunyanin her yerinde inqilab ucun sey gosteren ve bu meqsedle fealiyyet gosteren qruplara destek veren Cicerin diger terefden de eyni olkelerle diplomatik munasibetler qurmaga cehd gosterdiyi ucun muxtelif problemler yasadi Kominternin ve Xarici Isler Komissarliginin ilkin meqsedi her zaman movcud siyasi veziyyetden asili idi Lazimi hesab edilen esas movzular Politburonun qerarlarina gore deyisirdi ancaq her sekilde diplomatik ve inqilabi feaiiyyetlerden birlikde bir siyaset vasitesi olaraq istifade edilirdi Vetendas muharibesi qonsu olkelerle munasibetler ve muqavileler Cicerin Brest Litovsk sulh muqavilesine qarsi cixmisdi feqet Leninin sovet hokumetini qorumaq ucun bu muqavilenin imzalanmasinin vacib olduguna dair fikirlerini qebul ederek muqavileni imzaladi ve Rusiya resmi sekilde Birinci Dunya muharibesinden cekildi Muqavileden sonra qirmizi rengle verilmis erazi Rusiya suverenliyinden cixdi Almaniya ve Milletler Cemiyyeti ile munasibetler Almaniyanin meglubiyyeti ve ilk razilasmalar Milletler Cemiyyetinin redd edilmesi Genuya konfransi ve Rapallo muqavilesi Strezeman hakimiyyetinin siyasetleri ve Almaniya Sovet elaqelerinin gerilmesi Lokarno muqavilesi terefsizlik razilasmalari ve Ingiltere reqabeti Orta Cenub Asiya ve koloniyalilar Bohran beynelxalq izolasiya ve istefasiSon illeri ve vefatiXestelenmesi ve siyasetden uzaqlasmasiIrsi1972 ci ilde Cicerinin xatiresine buraxilmisKaluqada adinin verildiyi bir kucede olan Cicerinin abidesiNovodevicye qebiristanligindaki mezar abidesi Olumunden derhal onra Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasinin resmi tarixinden cixarildi Sonraki illerde Sovet edebiyyatinda nadir halda behs edildi Sovet Diplomatiya Meqalesindeki Litvinovun 92 ci sehife ve Vyaceslav Molotovun 292 ci sehifede yer aldigi Xarici Isler Komissarlari hissesinde Cicerin 52 ci sehifede yer aldi Stalinin olumunden sonra terefinden adi yeniden on plana cixarildi ve diplomatiyaya tohfeleri defelerle vurgulandi Moskvada islediyi binanin divarinda Cicerinin xatiresine hesr edilmis bir lovhe movcuddur adi Moskvada Orenburqda Celyabinskde Tambovda Peterhofda Kaluqada ve Minskde movcud olan kucelere verilmisdir 1972 ci ilde Cicerinin xatiresine buraxilmisdir Eyni zamanda adi Rusiyadaki bir kruz gemisine verilmisdir 1986 ci ilde Mosfilm kinostudiyasi terefinden Cicerinin heyatindan behs eden iki hisseli ekranlasdirilmisdir Qeydler1944 cu ilde vezife yeniden tesis edilende Lenin bu pullari istifade etmek meqsedile 1908 ci ilin yanvar ayinda Avropada pullari ferqli mekanlarda ferqli sexslerin vasitesile hazirlayacaq bir plan hazirladi Lakin bu plan muveffeqiyyetli olmadi bir cox sexsin hebs olunmasina ve hadisenin daha da taninan hala getirilib cixarilmasina sebeb oldu Cicerinin adina muxtelif mekanlarda olaraq adlandirma olsa da bu kucelerin bezileri Georgi Cicerinin adina deyil ozunun dogma nesli olan diger onemli sexslerin adina hesr edilmisdir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Georgy Vasilyevich Chicherin Encyclopaedia Britannica ing Chicherin Georgij Vasilevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Deutscher 1997 seh 540 Debo 1964 seh 2 OConnor 1988 seh 3 ChIChERIN Vasilij Nikolaevich rus Museum ru 16 fevral 2018 tarixinde Istifade tarixi 28 avqust 2018 Gazenvinkel 1893 Meyendorff 1971 seh 175 Jackson 1989 seh 119 VonLauet 1953 seh 249 Soviet 1989 seh 752 Andreyev 2003 seh 76 Deutscher 1997 seh 222 OConnor 1988 seh 7 Debo 1964 seh 7 Debo 1964 seh 6 7 Debo 1964 seh 8 Gorodetski 1994 seh 23 Meyendorff 1971 seh 173 OConnor 1988 seh 8 Debo 1966 seh 651 VonLauet 1953 seh 250 OConnor 1988 seh 7 8 Debo 1964 seh 8 9 OConnor 1988 seh 8 9 Debo 1964 seh 9 OConnor 1988 seh 11 OConnor 1988 seh 12 13 Debo 1964 seh 12 13 Debo 1964 seh 13 OConnor 1988 seh 16 Debo 1964 seh 21 22 Debo 1964 seh 21 OConnor 1988 seh 17 Debo 1964 seh 26 OConnor 1988 seh 18 Debo 1964 seh 27 Brackman 2000 seh 58 OConnor 1988 seh 20 Debo 1964 seh 27 29 OConnor 1988 seh 29 OConnor 1988 seh 24 Debo 1964 seh 34 OConnor 1988 seh 29 30 Debo 1964 seh 41 Debo 1964 seh 42 Debo 1964 seh 43 OConnor 1988 seh 32 Debo 1964 seh 50 Debo 1966 seh 653 OConnor 1988 seh 33 Debo 1964 seh 55 Debo 1964 seh 49 Debo 1966 seh 656 OConnor 1988 seh 41 Debo 1966 seh 655 OConnor 1988 seh 38 Debo 1964 seh 59 61 Debo 1966 seh 657 Debo 1964 seh 64 65 Debo 1964 seh 70 OConnor 1988 seh 42 Debo 1964 seh 76 OConnor 1988 seh 42 44 Debo 1964 seh 74 Debo 1966 seh 658 Debo 1964 seh 72 73 Debo 1966 seh 658 659 OConnor 1988 seh 44 Debo 1966 seh 660 OConnor 1988 seh 45 Debo 1964 seh 83 Debo 1964 seh 84 Debo 1966 seh 661 662 Debo 1964 seh 93 94 OConnor 1988 seh 46 VonLauet 1953 seh 247 OConnor 1988 seh 48 Debo 1964 seh 97 VonLauet 1953 seh 235 Debo 1964 seh 107 OConnor 1988 seh 49 OConnor 1988 seh 50 Debo 1964 seh 107 192 VonLauet 1953 seh 248 OConnor 1988 seh 57 Debo 1964 seh 96 OConnor 1988 seh 51 OConnor 1988 seh 51 53 OConnor 1988 seh 54 55 Debo 1964 seh 185 186 Andreyev 2003 seh 77 Debo 1964 seh 186 Debo 1964 seh 182 379 Debo 1964 seh 184 OConnor 1988 seh 52 Debo 1964 seh 185 OConnor 1988 seh 55 Bogomolov 2013 seh 416 Klosch 2012 Dincel 2010 Dynes 1992 seh 189 Dynes 1992 seh 178 179 Dynes 1992 seh 179 OConnor 1988 seh 53 OConnor 1988 seh 53 57 OConnor 1988 seh 146 VonLauet 1953 seh 241 Volkogonov 1998 seh 45 Debo 1964 seh 161 OConnor 1988 seh 152 VonLauet 1953 seh 244 245 Medvedev 1971 seh 202 Gordon 1953 seh 375 Doveton 2013 seh 471 OConnor 1988 seh 168 rus Vodohod spb ru 2017 04 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 fevral 2019 Chicherin rus Mosfilm 24 fevral 2018 tarixinde Istifade tarixi 1 fevral 2019 EdebiyyatAndreyev Alexandre Soviet Russia and Tibet The Debacle of Secret Diplomacy 1918 1930s ingilis Brill Academic Publishers 2003 ISBN 9789004129528 Benhur Cagatay 1920 li Yillarda Turk Sovyet Iliskileri Kronolojik bir calisma Selcuk Universitesi Turkiyat Arastirmalari journalsi 1 24 2008 277 313 Biyikli Mustafa Kaynakcali Turk dis politikasi kronolojisi 1918 1938 Istanbul Hiperlink Yayinlari 2011 ISBN 978 9944 157 34 6 Brackman Roman The Secret File of Joseph Stalin a Hidden Life ingilis Portland Psychology Press 2000 ISBN 978 0 7146 5050 0 Malmstad Yonne Bogomolov Nikolay Aleksevic Mihail Kuzmin rus Molodaya Gvardiya 2013 ISBN 978 5 235 03634 5 Debo Richard Kent George Chicherin Soviet Russia s second Foreign Commissar ingilis University of Nebraska 1964 OCLC 33387881 Debo Richard Kent The Making of a Bolshevik Georgii Chicherin in England 1914 1918 Slavic Review 25 4 1966 651 662 Deutscher Isaac The Prophet Armed Trotsky 1879 1921 ingilis Replica Books 1997 ISBN 9780735100145 Dincel Birol Devrim Ufkunda Ortaklasma Kaos GL 112 2010 24 25 10 Eylul 2010 tarixinde Dyck Harvey L German Soviet Relations and the Anglo Soviet Break 1927 Slavic Review 25 1 1966 67 83 Dynes Wayne R History of Homosexuality in Europe and America ingilis Taylor amp Francis 1992 ISBN 9780815305507 Frattini Eric The Entity Five Centuries of Secret Vatican Espionage ingilis 2008 Haslam Jonathan Soviet Foreign Policy 1930 33 The Impact of the Depression ingilis Palgrave Macmillan 1983 ISBN 9780333300497 Gazenvinkel Konstantin Borisovic Sibirskij gubernator D I Chicherin Istoricheski Vestnik 52 6 1893 783 790 Holroyd Doveton John Maxim Litvinov A Biography ingilis Woodlands 2013 ISBN 9780957296107 Gilbert Felix Gordon Aleksandr Craig The Diplomats 1919 1939 ingilis Princeton University Press 1953 ISBN 0691036608 Gorodetski Gabriel Soviet Foreign Policy 1917 1991 A Retrospective ingilis Londra Psychology Press 1994 ISBN 0 7146 4506 0 Hovannisian Richard The Armenians Past and Present in the Making of National Identity ingilis New York Routledge 2004 ISBN 9780203004937 Robert James Devlin George Jackson Dictionary of the Russian Revolution ingilis Greenwood Press 1989 ISBN 0313211310 Arthur Klosch Russkij gomoseksual 1905 1938 gg paradoksy vospriyatiya Novoe literaturnoe obozrenie 117 may 2012 ISSN 0869 6365 Medvedev Roy Let History Judge The Origins and Consequences of Stalinism ingilis Londra Knopf 1971 ISBN 0 394 44645 3 Meyendorff Baron Aleksandr My Cousin Foreign Commissar Chicherin The Russian Review 30 2 aprel 1971 doi 10 2307 127897 O Connor Timothy Edward Diplomacy and Revolution G V Chicherin and Soviet Foreign Affairs 1918 1930 ingilis Ames Iowa State University Press 1988 ISBN 0 8138 0367 5 Reiman Michal The Birth of Stalinism The USSR on the Eve of the Second Revolution ingilis Indiana University Press 1987 ISBN 0253311969 Sontag John P The Soviet War Scare of 1926 27 Russian Review 34 1 yanvar 1975 Volkogonov Dmitri The Rise and Fall of the Soviet Empire Political Leaders from Lenin to Gorbachev ingilis HarperCollins 1998 Deyateli SSSR i revolyucionnogo dvizheniya Rossii Rusca Moskova Boyuk Sovet Ensiklopediyasi 1989 ISBN 5 85270 028 2 Von Laue Theodore H Soviet Diplomacy G V Chicherin People s Commissar for Foreign Affairs 1918 1930 ingilis Princeton University Press 1953 ISBN 9780691036601 Zurcher Erik Jan Turkey A Modern History ingilis I B Tauris 2004 ISBN 1860649580