Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Struktur dilçilik — dilin sistemli şəkildə öyrənilməsini və dilin ayrı-ayrı elementlərinin bir-biri ilə əlaqəsini araşdıran dilçilik istiqamətidir. Bu yanaşma dilin quruluşuna diqqət yetirir və dil vahidlərinin bir-biri ilə təşkil etdiyi əlaqələri araşdırır. Struktur dilçilik XIX əsrin sonunda və XX əsrin əvvəllərində formalaşmışdır. Struktur dilçiliyin əsasını İsveçrə dilçisi Ferdinand de Sössür qoymuşdur. O, dilin sinxron şəkildə öyrənilməsini təklif edərək dilin sistematik xarakterə malik olduğunu vurğulamışdır.
Əsas xüsusiyyətləri
- Dilin sistem kimi öyrənilməsi: Struktur dilçilik, dili bir sistem olaraq qəbul edir və onun elementləri arasındakı əlaqələri araşdırır. Bu yanaşma, dilin müxtəlif səviyyələrindəki elementlərin bir-biri ilə necə əlaqəli olduğunu anlamağa çalışır.
- Sinxron təhlil: Dilin müəyyən bir zaman kəsiyindəki vəziyyətini öyrənir, yəni dilin tarixi inkişafından çox, onun cari strukturuna diqqət yetirir.
- Deskriptiv yanaşma: Dilin qaydalarını və quruluşunu təsvir edir, normativ qaydalardan çox, faktiki istifadəni araşdırır.
Tarixi inkişafı
Struktur dilçilik, XX əsrin əvvəllərində Ferdinand de Sössürün "Ümumi Dilçilik Kursu" əsəri ilə əsaslandırılmışdır. Daha sonra, Praqa funksional dilçilik məktəbi, Amerika deskriptivizmi və Kopenhagen qlossematikası kimi müxtəlif struktur dilçilik məktəbləri formalaşmışdır. Struktur dilçiliyin məktəbləri:
- Praqa Məktəbi: Fonoloji təhlilə və dilin funksional aspektlərinə diqqət yetirir.
- Amerika Deskriptivizmi: Dilin təsviri təhlilinə yönəlmiş və deskriptiv dilçilik adlanır.
- Kopenhagen Qlossematikası: Dilin formal strukturlarını və məna əlaqələrini araşdırır.
Struktur dilçiliyin tətbiqi
Struktur dilçilik, dilin öyrənilməsi və tədrisində, dilin kompüter modelləşdirilməsində və təbii dilin işlənməsində geniş tətbiq olunur. Bu yanaşma, dilin müxtəlif səviyyələrindəki strukturların və qaydaların müəyyənləşdirilməsinə kömək edir. Struktur dilçilik, dilin sistemli və strukturlaşdırılmış bir quruluş olduğunu qəbul edərək, onun elementləri arasındakı əlaqələri və funksiyalarını öyrənir. Bu yanaşma, dilin müxtəlif səviyyələrindəki strukturların və qaydaların müəyyənləşdirilməsinə və dilin daha dərindən anlaşılmasına imkan verir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- de Saussure, Ferdinand. Course in General Linguistics. Open Court House.
- Wei, Xuehu; Adamson, Helyne; Schwendemann, Matthias; Goucha, Tómas; Friederici, Angela D.; Anwander, Alfred. "Native language differences in the structural connectome of the human brain". NeuroImage. 270 (270). 19 February 2023: 119955. doi:10.1016/j.neuroimage.2023.119955. PMID 36805092 (#bad_pmid).
- Koizumi, Masatoshi; Yasugi, Yoshiho; Tamaoka, Katsuo; Kiyama, Sachiko; Kim, Jungho; Ajsivinac Sian, Juan Esteban; García Mátzar, Pedro Oscar. "On the (non)universality of the preference for subject-object word order in sentence comprehension: A sentence-processing study in Kaqchikel Maya". Language. 90 (3). September 2014: 722–736. doi:10.1353/lan.2014.0068. JSTOR 24672044. İstifadə tarixi: 2023-05-15.
- Saussure, Ferdinand De. Cours de linguistique générale (3e éd.). Paris: Payot. 1931. 42.
Nous pensons que l’étude des phénomènes linguistiques externes est très fructueuse ; mais il est faux de dire que sans eux on ne puisse connaître l’organisme linguistique interne.
- Polinsky, Maria; Kluender, Robert. "Linguistic typology and theory construction: Common challenges ahead". Linguistic Typology. 11 (1). January 2007: 273–283. doi:10.1515/LINGTY.2007.022. JSTOR 24672044. İstifadə tarixi: 2023-05-15.
- Marcus, Mitchell. Some Inadequate Theories of Human Language Processing // Bever, Thomas G.; Carroll, John M.; Miller, Lance A. (redaktorlar ). Talking Minds: The Study of Language in Cognitive Science. Cambridge MA: MIT P. 1984. 253–277.
- Chapman, Siobhan; Routledge, Christopher, redaktorlar Algirdas Greimas // Key Thinkers in Linguistics and the Philosophy of Language. Oxford University Press. 2005. səh. 107.
- Plungyan, V. A. (2011). Modern linguistic typology. Herald of the Russian Academy of Sciences, 81(2), 101-113. DOI:10.1134/S1019331611020158
- Edles et. Appelrouth, Laura D; Scott. Sociological Theory in the Classical Era:Text and Readings. SAGE publications. 2004. səh. 107.
- Prolégomènes à une théorie du langage. Paris: Les éditions de minuit. 1971 [1943]. səh. 27. ISBN .
Nous exigeons par exemple de la théorie du langage qu’elle permettre de décrire non contradictoirement et exhaustivement non seulement tel texte français donné, mais aussi tous les textes français existant, et non seulement ceux-ci mais encore tous les textes français possibles et concevables
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Struktur dilcilik dilin sistemli sekilde oyrenilmesini ve dilin ayri ayri elementlerinin bir biri ile elaqesini arasdiran dilcilik istiqametidir Bu yanasma dilin qurulusuna diqqet yetirir ve dil vahidlerinin bir biri ile teskil etdiyi elaqeleri arasdirir Struktur dilcilik XIX esrin sonunda ve XX esrin evvellerinde formalasmisdir Struktur dilciliyin esasini Isvecre dilcisi Ferdinand de Sossur qoymusdur O dilin sinxron sekilde oyrenilmesini teklif ederek dilin sistematik xaraktere malik oldugunu vurgulamisdir DilcilikDunya dilleriFonologiya Morfologiya Sintaksis Semantika Praqmatika Koqnitiv dilcilik Generativ linqvistikaDeskriptiv linqvistikaAntropoloji linqvistika Tekamul linqvistikasi etimologiya Fonetika SosiolinqvistikaTetbiqi dilcilikKomputer dilciliyi Kriminalistika Dilin menimsenilmesi Dil qiymetlendirmesi Dil inkisafi Preskriptivizm Antropoloji linqvistika Neyrolinqvistika Psixolinqvistika StilistikaDigerleriEdebiyyat Linqvistik tipologiya Linqvistikanin tarixi Dilcilerin siyahisi Dunya dilleribrEsas xususiyyetleriDilin sistem kimi oyrenilmesi Struktur dilcilik dili bir sistem olaraq qebul edir ve onun elementleri arasindaki elaqeleri arasdirir Bu yanasma dilin muxtelif seviyyelerindeki elementlerin bir biri ile nece elaqeli oldugunu anlamaga calisir Sinxron tehlil Dilin mueyyen bir zaman kesiyindeki veziyyetini oyrenir yeni dilin tarixi inkisafindan cox onun cari strukturuna diqqet yetirir Deskriptiv yanasma Dilin qaydalarini ve qurulusunu tesvir edir normativ qaydalardan cox faktiki istifadeni arasdirir Tarixi inkisafiStruktur dilcilik XX esrin evvellerinde Ferdinand de Sossurun Umumi Dilcilik Kursu eseri ile esaslandirilmisdir Daha sonra Praqa funksional dilcilik mektebi Amerika deskriptivizmi ve Kopenhagen qlossematikasi kimi muxtelif struktur dilcilik mektebleri formalasmisdir Struktur dilciliyin mektebleri Praqa Mektebi Fonoloji tehlile ve dilin funksional aspektlerine diqqet yetirir Amerika Deskriptivizmi Dilin tesviri tehliline yonelmis ve deskriptiv dilcilik adlanir Kopenhagen Qlossematikasi Dilin formal strukturlarini ve mena elaqelerini arasdirir Struktur dilciliyin tetbiqiStruktur dilcilik dilin oyrenilmesi ve tedrisinde dilin komputer modellesdirilmesinde ve tebii dilin islenmesinde genis tetbiq olunur Bu yanasma dilin muxtelif seviyyelerindeki strukturlarin ve qaydalarin mueyyenlesdirilmesine komek edir Struktur dilcilik dilin sistemli ve strukturlasdirilmis bir qurulus oldugunu qebul ederek onun elementleri arasindaki elaqeleri ve funksiyalarini oyrenir Bu yanasma dilin muxtelif seviyyelerindeki strukturlarin ve qaydalarin mueyyenlesdirilmesine ve dilin daha derinden anlasilmasina imkan verir Hemcinin baxFerdinand de Sossur Umumi dilcilik kursu eser Istinadlarde Saussure Ferdinand Course in General Linguistics Open Court House Wei Xuehu Adamson Helyne Schwendemann Matthias Goucha Tomas Friederici Angela D Anwander Alfred Native language differences in the structural connectome of the human brain NeuroImage 270 270 19 February 2023 119955 doi 10 1016 j neuroimage 2023 119955 PMID 36805092 bad pmid Koizumi Masatoshi Yasugi Yoshiho Tamaoka Katsuo Kiyama Sachiko Kim Jungho Ajsivinac Sian Juan Esteban Garcia Matzar Pedro Oscar On the non universality of the preference for subject object word order in sentence comprehension A sentence processing study in Kaqchikel Maya Language 90 3 September 2014 722 736 doi 10 1353 lan 2014 0068 JSTOR 24672044 Istifade tarixi 2023 05 15 Saussure Ferdinand De Cours de linguistique generale 3e ed Paris Payot 1931 42 Nous pensons que l etude des phenomenes linguistiques externes est tres fructueuse mais il est faux de dire que sans eux on ne puisse connaitre l organisme linguistique interne Polinsky Maria Kluender Robert Linguistic typology and theory construction Common challenges ahead Linguistic Typology 11 1 January 2007 273 283 doi 10 1515 LINGTY 2007 022 JSTOR 24672044 Istifade tarixi 2023 05 15 Marcus Mitchell Some Inadequate Theories of Human Language Processing Bever Thomas G Carroll John M Miller Lance A redaktorlar Talking Minds The Study of Language in Cognitive Science Cambridge MA MIT P 1984 253 277 Chapman Siobhan Routledge Christopher redaktorlar Algirdas Greimas Key Thinkers in Linguistics and the Philosophy of Language Oxford University Press 2005 seh 107 Plungyan V A 2011 Modern linguistic typology Herald of the Russian Academy of Sciences 81 2 101 113 DOI 10 1134 S1019331611020158 Edles et Appelrouth Laura D Scott Sociological Theory in the Classical Era Text and Readings SAGE publications 2004 seh 107 Prolegomenes a une theorie du langage Paris Les editions de minuit 1971 1943 seh 27 ISBN 2707301345 Nous exigeons par exemple de la theorie du langage qu elle permettre de decrire non contradictoirement et exhaustivement non seulement tel texte francais donne mais aussi tous les textes francais existant et non seulement ceux ci mais encore tous les textes francais possibles et concevables