Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tətbiqi dilçilik - nəzəri dilçiliklə yanaşı, dilçilik elminin bir sahəsidir. Dilin öyrənməsi ilə bağlı təcrübi məsələlərin həllində, eləcə də digər sahələrdə linqvistik nəzəriyyənin təcrübi istifadəsi ilə bağlı elmdir.
Tarixi
Tətbiqi dilçilik ənənəsi qismən 1950-ci illərin sonlarında generativ dilçiliyin yaranması ilə dilçilikdə diqqətin azalmasına reaksiya olaraq özünü büruzə vermişdir və həmişə sosial məsuliyyətli rolunu qoruyub saxlamışdır.
Tətbiqi dilçilik sahəsi Avropa və ABŞ-da başlasa da, bu sahə beynəlxalq kontekstdə sürətlə inkişaf etmişdir.
Tətbiqi dilçilik ilk növbədə dilçiliyə əsaslanan prinsipləri və təcrübələri əhatə edirdi. 1960-cı illərdə isə tətbiqi dilçilik dilin qiymətləndirilməsi, dil siyasəti və ikinci dilin mənimsənilməsini əhatə edəcək şəkildə genişləndirilmişdir. Artıq 1970-ci illərdə tətbiqi dilçilik nəzəri dilçilikdən daha çox problem yönümlü sahəyə, o cümlədən real dünyada dil problemlərinin həllində mühüm rol oynayan sahəyə çevrilmişdir. 1990-cı illərdə tətbiqi dilçilik tənqidi tədqiqatları və çoxdilliliyi əhatə edəcək şəkildə genişlənmişdir. Tətbiqi dilçilikdə aparılan tədqiqatlar “dilin əsas məsələ olduğu real dünya problemlərinin nəzəri və empirik tədqiqinə” keçmişdir.
ABŞ-da tətbiqi dilçilik də struktur dilçilikdən gələn fikirlərin tətbiqi kimi dar çərçivədə başlamışdır. - əvvəlcə məktəblərdə ingilis dilinin tədrisinə, sonra isə ikinci və xarici dillərin tədrisinə. Dilin tədrisinə tətbiqi linqvistik yanaşma ən çox Army Specialized Training Program- nın əsasını hazırlayan Leonard Bloomfield və İngilis Dili İnstitutunun (ELI) əsasını qoyan Çarlz C. Fries tərəfindən 1941-ci ildə Miçiqan Universitetində təbliğ edilmişdir. 1946-cı ildə yuxarıda adı çəkilən universitetdə tətbiqi dilçilik tanınmış təhsil sahəsinə çevrilmişdir.1948-ci ildə Miçiqan Tədqiqat Klubu “Tətbiqi dilçilik” terminindən istifadə edən ilk jurnal olan “Dilin öyrənilməsi: Tətbiqi dilçilik jurnalı”nı təsis etmişdir. 1960-cı illərin sonlarında tətbiqi dilçilik real dil problemləri ilə məşğul olan dilçiliyin fənlərarası sahəsi kimi inkişaf etməyə başlamışdır. 1977-ci ildə yeni sahə kimi Amerika Tətbiqi Dilçilik Assosiasiyasının yaradılması ilə təsdiqlənmişdir.
Assosiasiyalar
Beynəlxalq Tətbiqi Dilçilik Assosiasiyası 1964-cü ildə Fransada yaradılıb. daha yaxşı Assosiasiya Internationale de Linguistique Appliquée və ya AILA kimi tanınır. AILA-nın otuzdan çox ölkədə filialları var, onlardan bəziləri aşağıda verilmişdir.
- - xarici dilin tədrisi metodlarının işlənib hazırlanması haqqında elm;
- ikinci dilin mənimsənilməsi - dilin mənimsənilməsi prosesi haqqında elm (linqvodidaktikadan fərqli olaraq - öyrənən nöqteyi-nəzərindən);
- terminologiya - elmi-texniki terminologiyanın təşkili və standartlaşdırılması haqqında elm;
- tərcüməşünaslıq - tərcümə nəzəriyyəsi.
Tətbiqi dilçiliyin praktik tətbiqlərlə bağlı əsas istiqamətləri :
- Maşın tərcüməsi
- Avtomatik simvol tanınması ( ing. OCR )
- Nitqin Avtomatik Tanınması ( ing. ASR )
- Məlumatın Avtomatik çıxarılması ( ing. Data Mining )
- Məlumat axtarışı
- Avtomatik mətn xülasəsi
- Biliklərin idarəetmə sistemlərinin qurulması
- , tezaurusların , ontologiyaların yaradılması
- Korpus dilçiliyi , mətnlərin elektron korpusunun yaradılması və istifadəsi
- Linqvistik ekspertiza (məsələn, məhkəmə təcrübəsində)
- Elmi-texniki terminologiyanın təşkili və standartlaşdırılması elmi
İstinadlar
- Alan Davies & Catherine Elder.(Eds.). 2004. Handbook of Applied Linguistics.
- Christopher Brumfit. How applied linguistics is the same as any other science, "International Journal of Applied Linguistics", 7(1), 86-94.
- "Applied Linguistics | Linguistic Society of America" 2023-07-27 at the Wayback Machine. www.linguisticsociety.org. Retrieved 2017-08-28.
- Margie Berns and Paul Kei Matsuda. 2006. Applied linguistics: Overview and history. In K. Brown (Ed.), The Encyclopedia of language and linguistics (2nd ed.), 398-401.
- Alan Davies & Catherine Elder.(Eds.). 2004. Handbook of Applied Linguistics
- "Applied Linguistics Association of Australia (home page)". Applied Linguistics Association of Australia. September 2011. Retrieved 28 June 2019.
- "Canadian Association of Applied Linguistics" 2023-07-21 at the Wayback Machine. Retrieved 19 January 2018.
- "Irish Association for Applied Linguistics" 2023-06-25 at the Wayback Machine. Retrieved 19 January 2018.
- . www.jacet.org. Archived from the original on 3 November 2007. Retrieved 13 January 2022.
- "Applied Linguistics Association of New Zealand" 2023-06-11 at the Wayback Machine. Retrieved 19 January 2018.
- "Southern African Applied Linguistics Association". Retrieved 19 January 2018.
- "British Association for Applied Linguistics constitution" . Public Documents. British Association for Applied Linguistics. September 2011. Paragraph 3: "Objects". Retrieved 19 March 2012.
Əlavə ədəbiyyatlar
- Berns, M., & Matsuda, P. K. (2006). Applied linguistics: Overview and history. In K. Brown (Ed.), The Encyclopedia of language and linguistics (2nd ed.; pp. 394–405). Oxford, UK: Elsevier.
- Cook, G. (2003) Applied Linguistics (in the series Oxford Introduction to Language Study), Oxford: Oxford University Press.
- Davies, A. & Elder, C. (eds.) (2004) Handbook of Applied Linguistics, Oxford/Malden, MA: Blackwell.
- Hall, C. J., Smith, P. H. & Wicaksono, R. (2017). Mapping Applied Linguistics. A Guide for Students and Practitioners. (2nd ed.) London: Routledge.
- Spolsky, B., & Hult, F.M. (Eds.). (2008). Handbook of Educational Linguistics. Malden, MA: Blackwell.
- Johnson, Keith & Johnson, Helen (1999) Encyclopedic Dictionary of Applied Linguistics, Oxford/Malden, MA: Blackwell.
- McCarthy, Michael (2001) Issues in Applied Linguistics, Cambridge University Press.
- Pennycook, Alastair (2001) Critical Applied Linguistics: A Critical Introduction, London: Lawrence Erlbaum Associates.
- Schmitt, Norbert (2002) An Introduction to Applied Linguistics, London: Arnold.
- Wei, L. (Ed.). (2011). The Routledge Applied Linguistics Reader. New York: Routledge.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tetbiqi dilcilik nezeri dilcilikle yanasi dilcilik elminin bir sahesidir Dilin oyrenmesi ile bagli tecrubi meselelerin hellinde elece de diger sahelerde linqvistik nezeriyyenin tecrubi istifadesi ile bagli elmdir TarixiTetbiqi dilcilik enenesi qismen 1950 ci illerin sonlarinda generativ dilciliyin yaranmasi ile dilcilikde diqqetin azalmasina reaksiya olaraq ozunu buruze vermisdir ve hemise sosial mesuliyyetli rolunu qoruyub saxlamisdir Tetbiqi dilcilik sahesi Avropa ve ABS da baslasa da bu sahe beynelxalq kontekstde suretle inkisaf etmisdir Tetbiqi dilcilik ilk novbede dilciliye esaslanan prinsipleri ve tecrubeleri ehate edirdi 1960 ci illerde ise tetbiqi dilcilik dilin qiymetlendirilmesi dil siyaseti ve ikinci dilin menimsenilmesini ehate edecek sekilde genislendirilmisdir Artiq 1970 ci illerde tetbiqi dilcilik nezeri dilcilikden daha cox problem yonumlu saheye o cumleden real dunyada dil problemlerinin hellinde muhum rol oynayan saheye cevrilmisdir 1990 ci illerde tetbiqi dilcilik tenqidi tedqiqatlari ve coxdilliliyi ehate edecek sekilde genislenmisdir Tetbiqi dilcilikde aparilan tedqiqatlar dilin esas mesele oldugu real dunya problemlerinin nezeri ve empirik tedqiqine kecmisdir ABS da tetbiqi dilcilik de struktur dilcilikden gelen fikirlerin tetbiqi kimi dar cercivede baslamisdir evvelce mekteblerde ingilis dilinin tedrisine sonra ise ikinci ve xarici dillerin tedrisine Dilin tedrisine tetbiqi linqvistik yanasma en cox Army Specialized Training Program nin esasini hazirlayan Leonard Bloomfield ve Ingilis Dili Institutunun ELI esasini qoyan Carlz C Fries terefinden 1941 ci ilde Miciqan Universitetinde teblig edilmisdir 1946 ci ilde yuxarida adi cekilen universitetde tetbiqi dilcilik taninmis tehsil sahesine cevrilmisdir 1948 ci ilde Miciqan Tedqiqat Klubu Tetbiqi dilcilik termininden istifade eden ilk jurnal olan Dilin oyrenilmesi Tetbiqi dilcilik jurnali ni tesis etmisdir 1960 ci illerin sonlarinda tetbiqi dilcilik real dil problemleri ile mesgul olan dilciliyin fenlerarasi sahesi kimi inkisaf etmeye baslamisdir 1977 ci ilde yeni sahe kimi Amerika Tetbiqi Dilcilik Assosiasiyasinin yaradilmasi ile tesdiqlenmisdir AssosiasiyalarBeynelxalq Tetbiqi Dilcilik Assosiasiyasi 1964 cu ilde Fransada yaradilib daha yaxsi Assosiasiya Internationale de Linguistique Appliquee ve ya AILA kimi taninir AILA nin otuzdan cox olkede filiallari var onlardan bezileri asagida verilmisdir xarici dilin tedrisi metodlarinin islenib hazirlanmasi haqqinda elm ikinci dilin menimsenilmesi dilin menimsenilmesi prosesi haqqinda elm linqvodidaktikadan ferqli olaraq oyrenen noqteyi nezerinden terminologiya elmi texniki terminologiyanin teskili ve standartlasdirilmasi haqqinda elm tercumesunasliq tercume nezeriyyesi Tetbiqi dilciliyin praktik tetbiqlerle bagli esas istiqametleri Komputer dilciliyi Masin tercumesi Avtomatik simvol taninmasi ing OCR Nitqin Avtomatik Taninmasi ing ASR Melumatin Avtomatik cixarilmasi ing Data Mining Melumat axtarisi Avtomatik metn xulasesi Biliklerin idareetme sistemlerinin qurulmasi tezauruslarin ontologiyalarin yaradilmasi Korpus dilciliyi metnlerin elektron korpusunun yaradilmasi ve istifadesiLinqvistik ekspertiza meselen mehkeme tecrubesinde Elmi texniki terminologiyanin teskili ve standartlasdirilmasi elmiIstinadlarAlan Davies amp Catherine Elder Eds 2004 Handbook of Applied Linguistics Christopher Brumfit How applied linguistics is the same as any other science International Journal of Applied Linguistics 7 1 86 94 Applied Linguistics Linguistic Society of America 2023 07 27 at the Wayback Machine www linguisticsociety org Retrieved 2017 08 28 Margie Berns and Paul Kei Matsuda 2006 Applied linguistics Overview and history In K Brown Ed The Encyclopedia of language and linguistics 2nd ed 398 401 Alan Davies amp Catherine Elder Eds 2004 Handbook of Applied Linguistics Applied Linguistics Association of Australia home page Applied Linguistics Association of Australia September 2011 Retrieved 28 June 2019 Canadian Association of Applied Linguistics 2023 07 21 at the Wayback Machine Retrieved 19 January 2018 Irish Association for Applied Linguistics 2023 06 25 at the Wayback Machine Retrieved 19 January 2018 www jacet org Archived from the original on 3 November 2007 Retrieved 13 January 2022 Applied Linguistics Association of New Zealand 2023 06 11 at the Wayback Machine Retrieved 19 January 2018 Southern African Applied Linguistics Association Retrieved 19 January 2018 British Association for Applied Linguistics constitution Public Documents British Association for Applied Linguistics September 2011 Paragraph 3 Objects Retrieved 19 March 2012 Elave edebiyyatlarBerns M amp Matsuda P K 2006 Applied linguistics Overview and history In K Brown Ed The Encyclopedia of language and linguistics 2nd ed pp 394 405 Oxford UK Elsevier Cook G 2003 Applied Linguistics in the series Oxford Introduction to Language Study Oxford Oxford University Press Davies A amp Elder C eds 2004 Handbook of Applied Linguistics Oxford Malden MA Blackwell Hall C J Smith P H amp Wicaksono R 2017 Mapping Applied Linguistics A Guide for Students and Practitioners 2nd ed London Routledge Spolsky B amp Hult F M Eds 2008 Handbook of Educational Linguistics Malden MA Blackwell Johnson Keith amp Johnson Helen 1999 Encyclopedic Dictionary of Applied Linguistics Oxford Malden MA Blackwell McCarthy Michael 2001 Issues in Applied Linguistics Cambridge University Press Pennycook Alastair 2001 Critical Applied Linguistics A Critical Introduction London Lawrence Erlbaum Associates Schmitt Norbert 2002 An Introduction to Applied Linguistics London Arnold Wei L Ed 2011 The Routledge Applied Linguistics Reader New York Routledge