Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Stilistika (linqvistika) — dilin üslubunu və onun müxtəlif kontekstlərdə necə istifadə edildiyini öyrənən dilçilik sahəsi. O, yazılı və şifahi mətndə üslubun müxtəlif aspektlərini təhlil edir, o cümlədən dilin hansı məqsədlə və necə istifadə olunduğunu, fərqli yazı və nitq üslublarının məna yaratmaq üçün hansı yollarla istifadə edildiyini araşdırır. Stilistika həm dilin strukturunu (qrammatika, sintaksis), həm də onun bədii (ədəbi), elmi və gündəlik ünsiyyətdə necə formalaşdığını təhlil edir.
Stilistikanın əsas aspektləri
Stilistika, üslubun mətnin təbiəti, məqsədi və konteksti ilə necə əlaqəli olduğunu öyrənir. Üslub bir yazıçının və ya natiqin özünü ifadə etmək üçün istifadə etdiyi dil vasitələrinin (leksika, sintaksis, qrammatika, məcazlar və s.) seçimi ilə müəyyən olunur. Hər bir dil vahidi müəyyən bir üslub elementi kimi çıxış edə bilər. Stilistika bu üslub elementlərini (məsələn, cümlələrin uzunluğu, söz seçimləri, metaforaların istifadəsi, nitqin dinamikliyi) təhlil edir və onların necə məna yaratdığını araşdırır. Stilistika yalnız dilin mənalı vahidlərini deyil, həm də səs səviyyəsində (fonetik) və morfoloji səviyyədə (söz formaları) olan üslub fərqlərini təhlil edir. Məsələn, səsli və ya səsdən qənaət edilmiş ifadələr, xüsusi fonetik effektlər üsluba təsir edir. Stilistika müxtəlif diskurs (mətn) növlərinin spesifik üslub qaydalarını öyrənir: Bədii ədəbiyyatın dilini və üslubunu təhlil edir. Ədəbi əsərlərdə müəlliflərin dil vasitəsilə yaratdığı təsir və emosiyaları necə çatdırdığına diqqət yetirir. Elmi mətnlərin dilini, obyektivliyi və məlumat ötürmə məqsədini araşdırır. Mətbuat və xəbər dilində üslubun necə qurulduğunu təhlil edir. Rəsmi yazışmalarda və hüquqi mətnlərdə üslubun dəqiqlik, obyektivlik və standartlıq tələblərinə uyğun olması məsələlərinə diqqət yetirir. Stilistika dilin fərqli situasiyalarda necə dəyişdiyini və uyğunlaşdırıldığını öyrənir. Üslub fərqli sosial və ya mədəni kontekstlərə görə dəyişir. Məsələn, rəsmi danışıq qeyri-rəsmi ünsiyyətdən fərqli üslub tələbləri daşıyır. Stilistika, metaforalar, alleqoriyalar, təkrir və digər bədii ifadə vasitələrini necə və niyə istifadə edildiyini öyrənir. Bu vasitələr, müəllifin mətndə müəyyən hiss və ya mənalar yaratmaq üçün necə işlədiyini başa düşməkdə kömək edir. Ədəbiyyatda dil və üslubun işlənməsini təhlil edir. Yazıçıların məcazi ifadələrdən necə istifadə etdikləri və onların üslubu ilə oxuculara necə təsir göstərdikləri əsas diqqət mərkəzindədir. Bura şeir, nəsr, dramaturgiya kimi ədəbi janrlar daxildir. Üslubun təbii dildə necə formalaşdığını və hansı dil elementlərinin seçildiyini analiz edir. Fərqli kontekstlərdə dilin necə dəyişdiyini və müxtəlif diskurslarda hansı formaların üstünlük təşkil etdiyini öyrənir. Dilin müxtəlif funksional sahələrdə necə istifadə olunduğunu, məsələn, elmi, publisistik, bədii və gündəlik nitqin üslubunu öyrənir. Bu yanaşma dilin kontekstdən asılı olaraq necə dəyişdiyini anlamağa kömək edir.
Stilistikanın əhəmiyyəti
Stilistika dilin ifadə vasitələrinin müxtəlifliyini və onların necə işlədiyini göstərir, bu da dilin incəliklərini başa düşməkdə və daha təsirli ünsiyyət qurmaqda kömək edir. Ədəbi stilistika oxuculara mətnin dərin mənasını və yazıçının üslub vasitəsilə nəyi çatdırmaq istədiyini anlamağa kömək edir. Müxtəlif situasiyalarda dilin necə uyğunlaşdırıldığını göstərir. Stilistika gündəlik və ya rəsmi danışıqda hansı dil formalarının daha uyğun olduğunu başa düşməyə imkan verir. Stilistika dilin istifadə tərzini və üslubunun müxtəlif kontekstlərdə necə dəyişdiyini təhlil edən sahədir. O, yazılı və şifahi mətnlərin tərkibində olan üslubi fərqləri, bədii təsir vasitələrini və dilin funksional istifadəsini başa düşməyə imkan verir.
İstinadlar
- Nikolas Coupland, Style: Language Variation and Identity, Cambridge University Press, 2007, p 10. ISBN
- Raman Selden, The Cambridge History of Literary Criticism: From Formalism to Poststructuralism, Cambridge University Press, 1989, p83. ISBN
- Helen Leckie-Tarry, Language and Context: a Functional Linguistic Theory of Register, Continuum International Publishing Group, 1995, p6. ISBN
- Nicholas Copeland, "Stil: Dil Variasiyası və Kimlik", Cambridge University Press, 2007, s. ISBN
- Christopher S. Butler, Struktur və Funksiya: Üç Əsas Struktur-Funksional Nəzəriyyələr üçün Bələdçi, John Benjamins Nəşriyyat Şirkəti, 2003, p 373. ISBN
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Stilistika linqvistika dilin uslubunu ve onun muxtelif kontekstlerde nece istifade edildiyini oyrenen dilcilik sahesi O yazili ve sifahi metnde uslubun muxtelif aspektlerini tehlil edir o cumleden dilin hansi meqsedle ve nece istifade olundugunu ferqli yazi ve nitq uslublarinin mena yaratmaq ucun hansi yollarla istifade edildiyini arasdirir Stilistika hem dilin strukturunu qrammatika sintaksis hem de onun bedii edebi elmi ve gundelik unsiyyetde nece formalasdigini tehlil edir DilcilikDunya dilleriFonologiya Morfologiya Sintaksis Semantika Praqmatika Koqnitiv dilcilik Generativ linqvistikaDeskriptiv linqvistikaAntropoloji linqvistika Tekamul linqvistikasi etimologiya Fonetika SosiolinqvistikaTetbiqi dilcilikKomputer dilciliyi Kriminalistika Dilin menimsenilmesi Dil qiymetlendirmesi Dil inkisafi Preskriptivizm Antropoloji linqvistika Neyrolinqvistika Psixolinqvistika StilistikaDigerleriEdebiyyat Linqvistik tipologiya Linqvistikanin tarixi Dunya dilleribrStilistikanin esas aspektleriStilistika uslubun metnin tebieti meqsedi ve konteksti ile nece elaqeli oldugunu oyrenir Uslub bir yazicinin ve ya natiqin ozunu ifade etmek ucun istifade etdiyi dil vasitelerinin leksika sintaksis qrammatika mecazlar ve s secimi ile mueyyen olunur Her bir dil vahidi mueyyen bir uslub elementi kimi cixis ede biler Stilistika bu uslub elementlerini meselen cumlelerin uzunlugu soz secimleri metaforalarin istifadesi nitqin dinamikliyi tehlil edir ve onlarin nece mena yaratdigini arasdirir Stilistika yalniz dilin menali vahidlerini deyil hem de ses seviyyesinde fonetik ve morfoloji seviyyede soz formalari olan uslub ferqlerini tehlil edir Meselen sesli ve ya sesden qenaet edilmis ifadeler xususi fonetik effektler usluba tesir edir Stilistika muxtelif diskurs metn novlerinin spesifik uslub qaydalarini oyrenir Bedii edebiyyatin dilini ve uslubunu tehlil edir Edebi eserlerde muelliflerin dil vasitesile yaratdigi tesir ve emosiyalari nece catdirdigina diqqet yetirir Elmi metnlerin dilini obyektivliyi ve melumat oturme meqsedini arasdirir Metbuat ve xeber dilinde uslubun nece quruldugunu tehlil edir Resmi yazismalarda ve huquqi metnlerde uslubun deqiqlik obyektivlik ve standartliq teleblerine uygun olmasi meselelerine diqqet yetirir Stilistika dilin ferqli situasiyalarda nece deyisdiyini ve uygunlasdirildigini oyrenir Uslub ferqli sosial ve ya medeni kontekstlere gore deyisir Meselen resmi danisiq qeyri resmi unsiyyetden ferqli uslub telebleri dasiyir Stilistika metaforalar alleqoriyalar tekrir ve diger bedii ifade vasitelerini nece ve niye istifade edildiyini oyrenir Bu vasiteler muellifin metnde mueyyen hiss ve ya menalar yaratmaq ucun nece islediyini basa dusmekde komek edir Edebiyyatda dil ve uslubun islenmesini tehlil edir Yazicilarin mecazi ifadelerden nece istifade etdikleri ve onlarin uslubu ile oxuculara nece tesir gosterdikleri esas diqqet merkezindedir Bura seir nesr dramaturgiya kimi edebi janrlar daxildir Uslubun tebii dilde nece formalasdigini ve hansi dil elementlerinin secildiyini analiz edir Ferqli kontekstlerde dilin nece deyisdiyini ve muxtelif diskurslarda hansi formalarin ustunluk teskil etdiyini oyrenir Dilin muxtelif funksional sahelerde nece istifade olundugunu meselen elmi publisistik bedii ve gundelik nitqin uslubunu oyrenir Bu yanasma dilin kontekstden asili olaraq nece deyisdiyini anlamaga komek edir Stilistikanin ehemiyyetiStilistika dilin ifade vasitelerinin muxtelifliyini ve onlarin nece islediyini gosterir bu da dilin inceliklerini basa dusmekde ve daha tesirli unsiyyet qurmaqda komek edir Edebi stilistika oxuculara metnin derin menasini ve yazicinin uslub vasitesile neyi catdirmaq istediyini anlamaga komek edir Muxtelif situasiyalarda dilin nece uygunlasdirildigini gosterir Stilistika gundelik ve ya resmi danisiqda hansi dil formalarinin daha uygun oldugunu basa dusmeye imkan verir Stilistika dilin istifade terzini ve uslubunun muxtelif kontekstlerde nece deyisdiyini tehlil eden sahedir O yazili ve sifahi metnlerin terkibinde olan uslubi ferqleri bedii tesir vasitelerini ve dilin funksional istifadesini basa dusmeye imkan verir IstinadlarNikolas Coupland Style Language Variation and Identity Cambridge University Press 2007 p 10 ISBN 0 521 85303 6 Raman Selden The Cambridge History of Literary Criticism From Formalism to Poststructuralism Cambridge University Press 1989 p83 ISBN 0 521 30013 4 Helen Leckie Tarry Language and Context a Functional Linguistic Theory of Register Continuum International Publishing Group 1995 p6 ISBN 1 85567 272 3 Nicholas Copeland Stil Dil Variasiyasi ve Kimlik Cambridge University Press 2007 s ISBN 0 521 85303 6 Christopher S Butler Struktur ve Funksiya Uc Esas Struktur Funksional Nezeriyyeler ucun Beledci John Benjamins Nesriyyat Sirketi 2003 p 373 ISBN 1 58811 361 2