Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Dil qiymətləndirməsi — bir insanın dil bacarıqlarının və dil biliyinin müxtəlif sahələrdə nə qədər inkişaf etdiyini və səriştəli olduğunu müəyyən etmək üçün həyata keçirilən prosedurdur. Bu qiymətləndirmə prosesi həm ana dili, həm də ikinci və ya xarici dili öyrənən şəxslər üçün tətbiq edilir. Dil qiymətləndirilməsinin məqsədi dil biliklərini ölçmək, inkişafını izləmək və ehtiyaclara uyğun olaraq tədris və təlim proseslərini formalaşdırmaqdır.
Dil qiymətləndirilməsinin əsas növləri
Diaqnostik qiymətləndirmə
Bu qiymətləndirmə bir şəxsin dil bacarıqlarının başlanğıc vəziyyətini müəyyən etmək üçün aparılır. Adətən dil öyrənməyə başlamazdan əvvəl və ya öyrənmənin erkən mərhələlərində tətbiq edilir. Diaqnostik qiymətləndirmə nəticəsində şəxsin güclü və zəif tərəfləri aşkarlanır və tədris proqramı buna uyğun olaraq hazırlanır.
Formativ qiymətləndirmə
Dil öyrənmə prosesi boyunca aparılan qiymətləndirmədir. Burada məqsəd, dil öyrənənin inkişafını davamlı olaraq izləmək və təlim metodlarını müvafiq olaraq uyğunlaşdırmaqdır. Formativ qiymətləndirmə qeyri-rəsmi ola bilər və tez-tez müəllimlər tərəfindən sorğu, müşahidə və ya kiçik tapşırıqlar vasitəsilə aparılır.
Summativ qiymətləndirmə
Dil öyrənmə prosesi sonunda və ya müəyyən bir mərhələnin yekununda aparılan qiymətləndirmədir. Bu qiymətləndirmə dil öyrənən şəxsin ümumi nailiyyətlərini və bacarıqlarını müəyyən etməyə yönəlib. Testlər, imtahanlar və ya yekun layihələr summativ qiymətləndirməyə nümunədir.
Normativ qiymətləndirmə
Burada dil öyrənən şəxsin nəticələri geniş bir qrupun nəticələri ilə müqayisə edilir. Normativ qiymətləndirmədə məqsəd, dil öyrənənin performansını başqaları ilə müqayisə edərək onun ümumi səviyyəsini müəyyən etməkdir.
Kriteriyaya əsaslanan qiymətləndirmə
Bu qiymətləndirmə növü, dil öyrənən şəxsin müəyyən bir standart və ya kriteriya ilə müqayisə edilərək qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur. Burada əsas məqsəd müəyyən edilmiş bir səviyyəyə çatıb-çatmadığını müəyyən etməkdir. Yəni, şəxsin digərləri ilə müqayisəsi yox, kriteriyalara uyğun olub-olmaması önəmlidir.
Dil qiymətləndirilməsinin komponentləri
Dil qiymətləndirməsi müxtəlif bacarıqları və komponentləri əhatə edir, çünki dil çoxşaxəli bir qabiliyyətdir və fərqli bacarıqlara bölünür:
Dinləmə bacarıqları
Bu qiymətləndirmə dil öyrənən şəxsin eşidilən məlumatı nə qədər yaxşı başa düşdüyünü ölçür. Bu testlər dinləmə mətnləri, dialoqlar və ya çıxışlardan ibarət ola bilər və şəxsə bu məlumatlar əsasında suallar verilir.
Oxuma bacarıqları
Bu qiymətləndirmədə məqsəd şəxsin yazılı mətni nə dərəcədə anlayıb-anlamadığını ölçməkdir. Mətndən məna çıxarma, əsas və köməkçi fikirləri müəyyən etmə, məntiqi əlaqələri anlama kimi bacarıqlar qiymətləndirilir.
Danışıq bacarıqları
Danışıq testi dil öyrənən şəxsin müəyyən bir mövzu haqqında sərbəst şəkildə danışmaq, fikirlərini izah etmək və suallara cavab vermək qabiliyyətini ölçür. Bu qiymətləndirmə interaktiv ola bilər, yəni şəxs müsahibə və ya dialoq əsasında qiymətləndirilir.
Yazı bacarıqları
Yazı qiymətləndirməsində şəxsin fikir və məlumatları yazılı şəkildə nə qədər məntiqli və düzgün ifadə etdiyini ölçməkdir. Burada yazı qrammatikası, üslubu, leksikası və məzmunun düzgün qurulması kimi bacarıqlar nəzərə alınır.
Qrammatik və Leksik biliklər
Bu sahə dil öyrənən şəxsin qrammatik qaydaları və lüğət məlumatlarını nə qədər yaxşı mənimsədiyini yoxlayır. Testlərdə qrammatik strukturlardan düzgün istifadə, yeni sözlərin mənası, sinonim və antonimlər kimi leksik biliklər qiymətləndirilir.
Dil qiymətləndirilməsinin metodları
Testlər
Dil qiymətləndirilməsində ən geniş yayılmış üsuldur. Testlər müxtəlif sual növlərindən ibarət ola bilər: çoxseçimli, qapalı suallar, açıq suallar və s. Bu testlər həm yazılı, həm də şifahi ola bilər.
Müşahidə
Dil öyrənən şəxsin dil bacarıqları qeyri-rəsmi mühitdə müşahidə edilə bilər. Müşahidə prosesində dilin gündəlik istifadəsi, ünsiyyət bacarıqları və nitqdə axıcılıq kimi komponentlər qiymətləndirilir.
Müsahibə
Şəxsin danışıq bacarıqlarını qiymətləndirmək üçün interaktiv müsahibə üsulu istifadə oluna bilər. Müsahibə zamanı dilin necə təbii şəkildə istifadə edildiyi müşahidə olunur və qiymətləndirilir.
Portfel
Portfel qiymətləndirməsi dil öyrənən şəxsin yazılı işlərini, layihələrini və digər tapşırıqlarını toplamağa və onları ümumi inkişaf göstəricisi kimi təqdim etməyə yönəlib.
Dil qiymətləndirilməsinin əhəmiyyəti
Tədris prosesinin optimallaşdırılması
Dil qiymətləndirməsi, öyrənən şəxsin hansı sahələrdə güclü və zəif olduğunu müəyyən etməyə və bu məlumat əsasında təlim və tədris proqramını tənzimləməyə kömək edir. Məsələn, əgər dinləmə bacarıqları zəifdirsə, bu sahədə daha çox diqqət cəmləşdirilir. Formativ qiymətləndirmə vasitəsilə dil öyrənən şəxsin inkişafı izlənilir və onun dili necə mənimsədiyi təhlil olunur. Bu, müəllimlərə öyrənmənin effektivliyini qiymətləndirməyə və lazım gəldikdə tədris yanaşmalarını dəyişməyə imkan verir.
Motivasiya
Uğur əldə etməyi və zəif tərəfləri görmək dil öyrənən şəxsin motivasiyasını artırır. Müvafiq qiymətləndirmə ilə dil öyrənənlər nailiyyətlərini dəyərləndirir və gələcəkdə hansı istiqamətdə daha çox çalışmalı olduqlarını anlayırlar.
Beynəlxalq sertifikatlar
Dil biliyini sübut etmək üçün bir çox beynəlxalq dil sertifikatı tələb olunur (məsələn, IELTS, TOEFL, DELF). Bu testlər dil bacarıqlarını obyektiv və standartlaşdırılmış qaydada qiymətləndirir və beynəlxalq səviyyədə tanınan sertifikatlar təqdim edir. Dil qiymətləndirilməsi, dil öyrənən şəxslərin dil bacarıqlarını dəyərləndirmək və dil tədris prosesini təkmilləşdirmək üçün vacib bir vasitədir. Qiymətləndirmə nəticəsində həm müəllimlər, həm də öyrənənlər dil öyrənməsinin hansı mərhələdə olduğunu anlayır və gələcək tədris üçün ən uyğun metodları seçə bilirlər.
İstinadlar
- Verrips, Maaike. (2010). 'Hollandiya sığınacaq prosedurunda dil təhlili və əks ekspertiza.' Beynəlxalq Nitq, Dil və Hüquq Jurnalı 17(2): 279–294.
- "Mənşəyi müəyyən etmək üçün dil təhlili". www.taalstudio.nl.
- Verrips, Maaike. (2010.) 'Hollandiya sığınacaq prosedurunda dil təhlili və əks ekspertizası.' Beynəlxalq Nitq, Dil və Hüquq Jurnalı 17(2): 279–294.
- "Dil Analizləri, Dialektin İdentifikasiyası, Linqvistik Ekspertiza". İstifadə tarixi: 2013-10-07.
- Patrik, Peter L. (2012.) 'Mənşənin müəyyən edilməsi üçün dil təhlili: Qaçqın statusunun müəyyən edilməsi üçün obyektiv sübut.' Piter M. Tirsma & Lourens M. Solan, Oksford Dil və Hüquq Kitabı, 38-ci fəsil. Oksford: Oksford Universiteti Nəşriyyatı, s. 544
- Uilson, Kim. (2009.) 'Mənşənin müəyyən edilməsi üçün dil təhlili: Anadillilər və təlim keçmiş dilçilər.' York Universiteti, Dilçilik üzrə magistr dissertasiyası
- Brays, Cozef. Free Movement bloqu, 24 iyul 2013. 'İclaslar Məhkəməsi linqvistik təhlilə dair qaydalar.' http://www.freemovement.org.uk/2013/07/24/court-of-session-rules-on-linguistic-analysis/
- Eades, Diana & Jacques Arends, red. (2004). Dil təhlili və milliyyətin müəyyən edilməsi. Beynəlxalq Nitq, Dil və Hüquq Jurnalında: Məhkəmə Dilçilik, 11(2): 179–266.
- Cambier-Langeveld, T. (2012.) 'Dil təhlilində məsələlərin aydınlaşdırılması: Fraser və Verripsə bir cavab.' Beynəlxalq Nitq, Dil və Hüquq Jurnalı 19(1): 95, 108, s. 104.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 9 saat evvel Seide Esgersoy muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Dil qiymetlendirmesi bir insanin dil bacariqlarinin ve dil biliyinin muxtelif sahelerde ne qeder inkisaf etdiyini ve seristeli oldugunu mueyyen etmek ucun heyata kecirilen prosedurdur Bu qiymetlendirme prosesi hem ana dili hem de ikinci ve ya xarici dili oyrenen sexsler ucun tetbiq edilir Dil qiymetlendirilmesinin meqsedi dil biliklerini olcmek inkisafini izlemek ve ehtiyaclara uygun olaraq tedris ve telim proseslerini formalasdirmaqdir DilcilikDunya dilleriFonologiya Morfologiya Sintaksis Semantika Praqmatika Koqnitiv dilcilik Generativ linqvistikaDeskriptiv linqvistikaAntropoloji linqvistika Tekamul linqvistikasi etimologiya Fonetika SosiolinqvistikaTetbiqi dilcilikKomputer dilciliyi Kriminalistika Dilin menimsenilmesi Dil qiymetlendirmesi Dil inkisafi Antropoloji linqvistika PsixolinqvistikaDigerleriEdebiyyat Dunya dilleribrDil qiymetlendirilmesinin esas novleriDiaqnostik qiymetlendirme Bu qiymetlendirme bir sexsin dil bacariqlarinin baslangic veziyyetini mueyyen etmek ucun aparilir Adeten dil oyrenmeye baslamazdan evvel ve ya oyrenmenin erken merhelelerinde tetbiq edilir Diaqnostik qiymetlendirme neticesinde sexsin guclu ve zeif terefleri askarlanir ve tedris proqrami buna uygun olaraq hazirlanir Formativ qiymetlendirme Dil oyrenme prosesi boyunca aparilan qiymetlendirmedir Burada meqsed dil oyrenenin inkisafini davamli olaraq izlemek ve telim metodlarini muvafiq olaraq uygunlasdirmaqdir Formativ qiymetlendirme qeyri resmi ola biler ve tez tez muellimler terefinden sorgu musahide ve ya kicik tapsiriqlar vasitesile aparilir Summativ qiymetlendirme Dil oyrenme prosesi sonunda ve ya mueyyen bir merhelenin yekununda aparilan qiymetlendirmedir Bu qiymetlendirme dil oyrenen sexsin umumi nailiyyetlerini ve bacariqlarini mueyyen etmeye yonelib Testler imtahanlar ve ya yekun layiheler summativ qiymetlendirmeye numunedir Normativ qiymetlendirme Burada dil oyrenen sexsin neticeleri genis bir qrupun neticeleri ile muqayise edilir Normativ qiymetlendirmede meqsed dil oyrenenin performansini basqalari ile muqayise ederek onun umumi seviyyesini mueyyen etmekdir Kriteriyaya esaslanan qiymetlendirme Bu qiymetlendirme novu dil oyrenen sexsin mueyyen bir standart ve ya kriteriya ile muqayise edilerek qiymetlendirilmesini nezerde tutur Burada esas meqsed mueyyen edilmis bir seviyyeye catib catmadigini mueyyen etmekdir Yeni sexsin digerleri ile muqayisesi yox kriteriyalara uygun olub olmamasi onemlidir Dil qiymetlendirilmesinin komponentleriDil qiymetlendirmesi muxtelif bacariqlari ve komponentleri ehate edir cunki dil coxsaxeli bir qabiliyyetdir ve ferqli bacariqlara bolunur Dinleme bacariqlari Bu qiymetlendirme dil oyrenen sexsin esidilen melumati ne qeder yaxsi basa dusduyunu olcur Bu testler dinleme metnleri dialoqlar ve ya cixislardan ibaret ola biler ve sexse bu melumatlar esasinda suallar verilir Oxuma bacariqlari Bu qiymetlendirmede meqsed sexsin yazili metni ne derecede anlayib anlamadigini olcmekdir Metnden mena cixarma esas ve komekci fikirleri mueyyen etme mentiqi elaqeleri anlama kimi bacariqlar qiymetlendirilir Danisiq bacariqlari Danisiq testi dil oyrenen sexsin mueyyen bir movzu haqqinda serbest sekilde danismaq fikirlerini izah etmek ve suallara cavab vermek qabiliyyetini olcur Bu qiymetlendirme interaktiv ola biler yeni sexs musahibe ve ya dialoq esasinda qiymetlendirilir Yazi bacariqlari Yazi qiymetlendirmesinde sexsin fikir ve melumatlari yazili sekilde ne qeder mentiqli ve duzgun ifade etdiyini olcmekdir Burada yazi qrammatikasi uslubu leksikasi ve mezmunun duzgun qurulmasi kimi bacariqlar nezere alinir Qrammatik ve Leksik bilikler Bu sahe dil oyrenen sexsin qrammatik qaydalari ve luget melumatlarini ne qeder yaxsi menimsediyini yoxlayir Testlerde qrammatik strukturlardan duzgun istifade yeni sozlerin menasi sinonim ve antonimler kimi leksik bilikler qiymetlendirilir Dil qiymetlendirilmesinin metodlariTestler Dil qiymetlendirilmesinde en genis yayilmis usuldur Testler muxtelif sual novlerinden ibaret ola biler coxsecimli qapali suallar aciq suallar ve s Bu testler hem yazili hem de sifahi ola biler Musahide Dil oyrenen sexsin dil bacariqlari qeyri resmi muhitde musahide edile biler Musahide prosesinde dilin gundelik istifadesi unsiyyet bacariqlari ve nitqde axiciliq kimi komponentler qiymetlendirilir Musahibe Sexsin danisiq bacariqlarini qiymetlendirmek ucun interaktiv musahibe usulu istifade oluna biler Musahibe zamani dilin nece tebii sekilde istifade edildiyi musahide olunur ve qiymetlendirilir Portfel Portfel qiymetlendirmesi dil oyrenen sexsin yazili islerini layihelerini ve diger tapsiriqlarini toplamaga ve onlari umumi inkisaf gostericisi kimi teqdim etmeye yonelib Dil qiymetlendirilmesinin ehemiyyetiTedris prosesinin optimallasdirilmasi Dil qiymetlendirmesi oyrenen sexsin hansi sahelerde guclu ve zeif oldugunu mueyyen etmeye ve bu melumat esasinda telim ve tedris proqramini tenzimlemeye komek edir Meselen eger dinleme bacariqlari zeifdirse bu sahede daha cox diqqet cemlesdirilir Formativ qiymetlendirme vasitesile dil oyrenen sexsin inkisafi izlenilir ve onun dili nece menimsediyi tehlil olunur Bu muellimlere oyrenmenin effektivliyini qiymetlendirmeye ve lazim geldikde tedris yanasmalarini deyismeye imkan verir Motivasiya Ugur elde etmeyi ve zeif terefleri gormek dil oyrenen sexsin motivasiyasini artirir Muvafiq qiymetlendirme ile dil oyrenenler nailiyyetlerini deyerlendirir ve gelecekde hansi istiqametde daha cox calismali olduqlarini anlayirlar Beynelxalq sertifikatlar Dil biliyini subut etmek ucun bir cox beynelxalq dil sertifikati teleb olunur meselen IELTS TOEFL DELF Bu testler dil bacariqlarini obyektiv ve standartlasdirilmis qaydada qiymetlendirir ve beynelxalq seviyyede taninan sertifikatlar teqdim edir Dil qiymetlendirilmesi dil oyrenen sexslerin dil bacariqlarini deyerlendirmek ve dil tedris prosesini tekmillesdirmek ucun vacib bir vasitedir Qiymetlendirme neticesinde hem muellimler hem de oyrenenler dil oyrenmesinin hansi merhelede oldugunu anlayir ve gelecek tedris ucun en uygun metodlari sece bilirler IstinadlarVerrips Maaike 2010 Hollandiya siginacaq prosedurunda dil tehlili ve eks ekspertiza Beynelxalq Nitq Dil ve Huquq Jurnali 17 2 279 294 Menseyi mueyyen etmek ucun dil tehlili www taalstudio nl Verrips Maaike 2010 Hollandiya siginacaq prosedurunda dil tehlili ve eks ekspertizasi Beynelxalq Nitq Dil ve Huquq Jurnali 17 2 279 294 Dil Analizleri Dialektin Identifikasiyasi Linqvistik Ekspertiza Istifade tarixi 2013 10 07 Patrik Peter L 2012 Mensenin mueyyen edilmesi ucun dil tehlili Qacqin statusunun mueyyen edilmesi ucun obyektiv subut Piter M Tirsma amp Lourens M Solan Oksford Dil ve Huquq Kitabi 38 ci fesil Oksford Oksford Universiteti Nesriyyati s 544 Uilson Kim 2009 Mensenin mueyyen edilmesi ucun dil tehlili Anadilliler ve telim kecmis dilciler York Universiteti Dilcilik uzre magistr dissertasiyasi Brays Cozef Free Movement bloqu 24 iyul 2013 Iclaslar Mehkemesi linqvistik tehlile dair qaydalar http www freemovement org uk 2013 07 24 court of session rules on linguistic analysis Eades Diana amp Jacques Arends red 2004 Dil tehlili ve milliyyetin mueyyen edilmesi Beynelxalq Nitq Dil ve Huquq Jurnalinda Mehkeme Dilcilik 11 2 179 266 Cambier Langeveld T 2012 Dil tehlilinde meselelerin aydinlasdirilmasi Fraser ve Verripse bir cavab Beynelxalq Nitq Dil ve Huquq Jurnali 19 1 95 108 s 104