Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fonologiya — Fonologiya dil sisteminin birincisi və dilçilik elminin sahələrindən biri olmaq etibarilə dilin fonoloji sistemi ilə məşğul olur.
Strukturu
O, nitq səslərini və morfemlərin səs cildini fərqləndirən bir vasitə kimi öyrənir, səslərin, səs birləşmələrinin və prosodik vasitələrin semioloji münasibətini və funksional xüsusiyyətlərini tədqiq edir. Fonologiya struktur dilçilik metodlarını dil hadisələrinə tətbiq edən ilk dilçilik şöbəsidir. Fonologiyanın vahidi fonemdir. Fonem dilin ən kiçik vahidi olub, müəyyən fərqləndirici əlamətlər məcmuyudur. O, söz və morfemlərin səs cildini fərqləndirməyə xidmət edir. Fonem dildə seqment, fonem və superseqment şəklində təzahür edir. Birinciyə linqivistik vəzifəli səslər(saitlər və samitlər), ikinciyə isə vurğu,intonasiya kimi fonoloji vahidlər daxildir. Müasir dövrün dilçiliyində geniş şəkildə işləndiyinə baxmayaraq,fonem yenə də mübahisəli olan mühüm probləmlərdən biridir.
Tarixi
Fonem probleminin tarixi rus dilçisi İ.A.Boduen de Kurtenedən başlayır. İndi işlənən mənada fonem məsələsini ilk dəfə o.dilçiliyə gətirmiş və onun ilk izahını vermişdir. Boduen fonemi ilk dəfə etimoloji-morfoloji bir hadisə kimi izah etmişdir ki,bu fikir də onun şagirdi N.V.Kruşevski (1851-1887)tərəfindən inkişaf etdirilmişdir. Boduenin fonem haqqındakı fikri sabot olmamışdır. Əvvəlcə fonemə etimoloji-morfoloji hadisə kimi baxan görkəmli alim sonralar psixoloji nmövqeyə keçmiş və fonem məsələsini məhz bu mövqedən izah etmişdir. Fonemin ilk tədqiqatçısı Boduen 1917-ci ildə çap olunmuş "Введение в языкознаие" ("Dilçiliyə giriş") adlı əsərində yazmışdır:"Biz psixikamızda mövcud olan səsin anlayışını ,yəni tələffüz əməlinin eyni zamanlı mürəkkəb kompleksini və bundan alınan təəssüratı fonem adlandıracağıq."
İstinadlar
- Ağamusa Axundov "Ümumi Dilçilik" 2019-12-16 at the Wayback Machine səh. 130
 | Dilçilik ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fonologiya Fonologiya dil sisteminin birincisi ve dilcilik elminin sahelerinden biri olmaq etibarile dilin fonoloji sistemi ile mesgul olur StrukturuO nitq seslerini ve morfemlerin ses cildini ferqlendiren bir vasite kimi oyrenir seslerin ses birlesmelerinin ve prosodik vasitelerin semioloji munasibetini ve funksional xususiyyetlerini tedqiq edir Fonologiya struktur dilcilik metodlarini dil hadiselerine tetbiq eden ilk dilcilik sobesidir Fonologiyanin vahidi fonemdir Fonem dilin en kicik vahidi olub mueyyen ferqlendirici elametler mecmuyudur O soz ve morfemlerin ses cildini ferqlendirmeye xidmet edir Fonem dilde seqment fonem ve superseqment seklinde tezahur edir Birinciye linqivistik vezifeli sesler saitler ve samitler ikinciye ise vurgu intonasiya kimi fonoloji vahidler daxildir Muasir dovrun dilciliyinde genis sekilde islendiyine baxmayaraq fonem yene de mubahiseli olan muhum problemlerden biridir TarixiFonem probleminin tarixi rus dilcisi I A Boduen de Kurteneden baslayir Indi islenen menada fonem meselesini ilk defe o dilciliye getirmis ve onun ilk izahini vermisdir Boduen fonemi ilk defe etimoloji morfoloji bir hadise kimi izah etmisdir ki bu fikir de onun sagirdi N V Krusevski 1851 1887 terefinden inkisaf etdirilmisdir Boduenin fonem haqqindaki fikri sabot olmamisdir Evvelce foneme etimoloji morfoloji hadise kimi baxan gorkemli alim sonralar psixoloji nmovqeye kecmis ve fonem meselesini mehz bu movqeden izah etmisdir Fonemin ilk tedqiqatcisi Boduen 1917 ci ilde cap olunmus Vvedenie v yazykoznaie Dilciliye giris adli eserinde yazmisdir Biz psixikamizda movcud olan sesin anlayisini yeni teleffuz emelinin eyni zamanli murekkeb kompleksini ve bundan alinan teessurati fonem adlandiracagiq IstinadlarAgamusa Axundov Umumi Dilcilik 2019 12 16 at the Wayback Machine seh 130 Dilcilik ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin