Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Kadusilər q yun Καδούσιοι lat Cadusii ingl Kadousianerm Katišk Atropatenada və eləcə də Qafqaz Albaniyası ərazisində yaş

Kadusilər

Kadusilər
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az

Kadusilər (q.yun. Καδούσιοι, lat. Cadusii, ingl. Kadousianerm. Katišk) — Atropatenada və eləcə də Qafqaz Albaniyası ərazisində yaşamış irandilli etnos. Kadusilər bugünkü talışların ulu əcdadları hesab edilir.Vasili Bartoldun dediyinə görə, kadusilər piyadə nizə ilə döyüşən xalqıdır. Kadusilər Paraxoafr dağların ətəyində yaşayırdılar.

Kadusilər
image
Kadusilər Henrix Kipertin xəritəsində
Dili

Kadus dili

İrqi
Avropoid
Daxildir
İrandilli xalqlar
Əhatə edir
Kadusiya, Kadusilərin qalası, Xaraks şəhəri, Atropatena, Baktriya, Xadisiya, İşquz
Mənşəyi
Skiflər, Kadisenlər, Gellər, Eftalitlər
Qohum xalqlar

Alanlar, Kaspilər, Massagetlər, Skiflər, Sarmatlar, Kimmerlər, Amardlar, Savromatlar, Aorslar, Saklar, Midiyalılar, Maqlar, Ariazantlar, Anariaklar, , Yueçji, Saspirlər, Toxarlar, Parflar

Tarixi

Qədim dövrlərdə müasir İranın şimal-qərbində və Azərbaycan torpaqlarının bir hissəsində kadusii adlanan bir xalq yaşayırdı. Tarixçilərin fikrincə, kadusilər İranın bölgələrindən biri olan Gilanın əsas əhalisini təmsil etməklə yanaşı, İran Azərbaycanında da yaşamışlar. Gilanın ilk sakinləri kadusilər tayfası olub, onların ərazisi [tr] kimi mifik padşahlarının iqamətgahı idi. Kadusilər Qarasuçay vadisində (Qaradağda) və Arazın cənub qoluna bitişik ərazilərdə yaşayırdılar. Bu torpaqlar Makedoniyalı İskəndərin ölümündən sonra yaranmış Atropatena dövlətinin tərkibində idi. Yüksək inkişaf etmiş kənd təsərrüfatı və çoxsaylı sənətkarlıq var idi. Atropatenanın Kralının mühüm hərbi dəstəyi kadusilər idi. Kiran hərbi qalalardan biri və Atropatenanın iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş bölgəsi idi.[en] kadusilərin haqqında bir neçə məlumatları toplamışdır: Parfiya dövrünün sonunda bu kiçik irandilli xalq Sincar dağlarında yaşayırdı, V əsrdə onlar hələ də bütpərəst idilər, VI əsrin əvvəllərində ərəblərlə düşmənçilik edirdilər, I Qubad dövründə Nüseybin şəhərinə hücum etdilər və 578-ci ildə Sasanilər imperiyasın ordusunda xristian kadişae qəbiləsi adı alında xatırlandırırlar.

Bir çox tarixçilər misal üçün: [ru]Bernştam A. N.,[tr]Fray R. N., [tr]Klyaştornı S. Q.,[ru]Minorski V. F., kadusiləri (kadisenlər) Avropa tarixçilərinin ağ hunlar adlandırdıqları eftalitlərə aid edirlər.Klyaştornı S. Q. öz yazılarında Ağ hunların irandilli olduğunu qeyd edirdi. Öz növbəsində, kadusilərlə eyniləşdirilən eftalitlər də massagetlərin tayfalarından biri idi.Massagetlər isə skif tayfası idilər.[ru] Massagetləri saklar kimi adlandırırdı.Əfrasiab isə qədim köçəri və yarı köçəri irandilli sakların ([ru]) hökmdarı idi.[en]Əfrasiabı mənşəcə skif hesab edirdi.Ernst Herzfeld onu kadusilərin hökmdarı Parsond ilə eyniləşdirdi.[tr] kadusiləri skif tayfasına aid edir. O həttda kadusilərin adını I Qubadın adından yaranmasını söyləyib.[ru] hesab edirdi ki, kadusii skiflərin başqa adıdır.[ru] və [ru] öz yazılarında kadusilərin skif mənşəyini qeyd etmişlər. İqor Dyakonov qeyd edirdi ki, kadusilər digər tayfalarla birlikdə əslində İskit çarlığının əhalisinin əsas hissəsini təşkil edirdilər.Corc Rolinson kadusiləri ari mənşəli bir tayfa hesab edirdi.Vasili Tatişev kadusiləri yunan nəslindən olan bir qəbilə kimi adlandırır. Tuallaqov A. A., [ru] ilə birlikdə kadusilərin (gellər) kimmer mənşəli olduğunu düşünür.[tr] kadusiləri midiyalılarla eyni mənşəli xalq hesab edirdi.Mose Canaşvilinin fikrincə, əvvəlki Midiya səltənətinə daxil olan kadusilər (kaspilərin, saqartların, gellərin və hirkanların qonşuları) gürcü mənbələrində gürcülərin əcdadları kimi adlandırırlır. Bəzi mənbələrdə qeyd olunur ki, [ru] toponimi də kadusilərin etnonimindən əmələ gəlmişdir.[ru] kadusilərin məlum adlarının iran mənşəyli olduğunu əsaslandırır və kadusilərin başçılarından birinin adını skif-sarmat adları ilə müqayisə edir. Daha sonra o yazır ki kadusiləri irandilli olublar və digər fikirlər əsassızdır və açıq-aydın yanlışdır. O həmçin kadusilərin və gellərin eyni tayfa olduğunu qeyd edir.İqrar Əliyevdə kadusilərin iran mənşəli olduğlarını təsdiq edir.[en] 1875-ci ildə kadusilərin haqqında "Kaspi" monoqrafiyasında Gilan və Deyləmdə yaşadığılarını göstərir. Onun dediyinə görə Gilanda Kadussera kəndi kadusilərin adından yaranıb. Patrokl kadusililəri Xəzərin qərb sahilində, dəniz sahili boyunca 5000 stadiya ərazidə yaşayan ən böyük tayfa kimi adlandırır. Bu onu deyir ki, kadusilərin adı bir sıra başqa tayfaların ümumi adı idi və hər halda, Plininin fikrincə, əvvəllər gellərin, həmçinin, bəlkə də, anariakların ümumi adı olub.

Əhəmənilər imperiyasından əvvəl

image
Skiflər indiki Azərbaycanın ərazisində

Kadusilər öz qonşuları ilə daim müharibə aparıblar. Əvvəlcə assuriyalılara tabe oldular, Diodorun mənbələrinə inansaq, onlar Midiya kralı Arteyin dövründə üsyan edənə qədər ən azı nominal olaraq Midiyaya tabe idilər. Ktesiy hekayəsində (hansınki Diodor qeyd etdi) müharibə hökmdarın adı Parsond olan güclü bir farsa etdiyi təhqirlə başladı. Təhqirdən sonra Parsond az güclə Kadusiyaya çəkildi və yerli kralın ən güclüsinə qoşuldu və bacısını ona ərə verdi. Bu zaman Midiyaya ən azı nominal tabe olan vilayət üsyan qaldırdı və Parsondu öz generalı seçərək ordusuna komandanlığı ona verdi. Onlara qarşı midiyalılar ən azı səkkiz yüz min nəfər silahlandırdılar (bunlar Ktesiyin verdiyi rəqəmlərdir, onlara etibar etmək olmaz). [ru] kadusiləri ələ keçirmək cəhdində uğursuz oldu və Parsond qalib gələndən sonra kral seçildi. Parsond, onun uzun hakimiyyəti dövründə, ondan sonra gələnlər kimi, Midiyaya davamlı basqınlar apararaq, Kadusiya ilə Midiya arasında əbədi düşmənçilik və müharibə vəziyyətinə səbəb oldu və bu, eramızdan əvvəl 559-cu ildə Midiyanın süqutuna qədər davam etdi. Bəzi alimlər Arteyi Herodotun Deyoku, ya da daha yaxşısı, Assuriya hegemonluğu zamanı əhəmiyyətli bir Midiya başçısı olan Daiukku ilə eyniləşdirirlər. Bu hekayədə maraqlı məqamlardan biri də budur ki, burada Ktesiy ilk olaraq kadusiləri xatırladır. Daha dəqiq görünən ([ru] hesabatında) Midiya krallığının sonlarına doğru Kadusilərin Midiyanın düşmənləri olan farslarla müttəfiq olaraq onun süqutunda mühüm rol oynamasıdır.

Kadusilər və farslar

Farslar əvvəlcə kadusilərlə çox çətinlik çəkirdilər; onlar dərhal Böyük Kirin sadiq müttəfiqləri oldular, əvvəlcə midiyalılara, sonra isə babillilərə qarşı idilər.Ksenofon bizə Kirin Tanaoksar (ehtimal ki, [ru]) adlı oğlunu Kadusiyaya satraplıq təyin etdiyini nəzərə alsaq, onların ittifaqı nominaldan daha çox olmuşdur. Lakin böyük Daranın dövründə farsların bölgəyə nəzarəti qismən uğursuzluğa düçar olmuşdu, çünki onların adları istər Herodotda, istərsə də imperiyanın tərkibində olan xalqların və ərazilərin siyahısında farsca yazılarda məlum deyil. Ulu padşah II Daranın oğlu [ru] üsyankar kadusilərə qarşı ekspedisiyaya rəhbərlik edirdi. Kirin ekspedisiyası uğurlu alındı, çünki üç ildən sonra kadusilər II Artakserksin bayrağı altında [ru] döyüşündə iştrak etdirdilər. Lakin onlarınr II Artakserksa itaətləri özünü çox gözlətmədi; 385 və 358-ci illərdə onların üsyanını görürük. Birinci üsyan Artakserksin başçılıq etdiyi böyük bir ordu tərəfindən məğlub edildi. Qələbədə əsas üsyançıları hiyləgərcəsinə aldadaraq şaha tabe edən padşahın müşaviri Tiribazın böyük rolu oldu. Bu kampaniyada fərqlənən başqa bir adam, ən parlaq fars generallarından biri olacaq [ru] idi.III Artakserksin hakimiyyəti dövründə 358-ci ildə baş vermiş toqquşma kadusilərlə farslar arasında son böyük toqquşma idi. Kadusilər imperiyanın son illərinə qədər itaətkar olaraq qaldılar. Bu müharibə ona görə mühüm idi ki, fars generalı Kodomanna kadusilərin lideri ilə təkbətək döyüşdə fərqlənmək imkanı verdi; onun taxta çıxmasına və hökmdar III Dara çevrilməsinə yol açan hərəkət oldu.

Makedoniyalı İskəndərin dövründə

image
e.ə. 1000

Şərqi Makedoniya işğalı zamanı kadusilər III Daranın sonuna qədər farslara sadiq qaldılar; Onların süvarilərinin hakkinda Qaqamelada İskəndərə qarşı döyüşməsi haqqında deyilir. Lakin sonda onları Aleksandırın generalı Parmenion tabe etdi. Sonrakı Şərq müharibələrində Aleksandırın və ya digər tərəfin müttəfiqləri kimi qeyd edilir. İsgəndər imperiyasının parçalanmasından sonra onlar Selevkilər imperiyasının tərkibinə daxil oldular; bu kontekstdə onların Misirlilərə qarşı Rafiya döyüşündə Selevkilər üçün döyüşmələri haqqında söyləlinilir və onların adları III Antioksun zamanında Aigiona, axeylərin yanına göndərildiyini xatırlanır. Lakin Romalıların Maqneziya sarsıdıcı qələbəsi Selevkilərin hakimiyyətinin dağılmasına və bütün şərq ərazilərinin itirilməsinə başladı. Bu andan etibarən, kadusilər tarixi haqqında çox az şey məlumdur; görünür ki, onlar parfiyalılar tərəfindən tabe edilmişlər. Onların müttəfiqləri kimi Mark Antoni eramızdan əvvəl 36-cı ildə onlarla görüşdü. e. onun Parfiya kampaniyası zamanı; və iki əsr sonra Roma imperatoru Karakalla 216-cı ildə kampaniyanı təkrarladı və Kadusilərlə də əlaqəyə olmağı qeyd edilir. 260-cı ildə Velenus adlı kadus lideri Sasani padşahı I Şapura yazdığı saxta məktub istisna olmaqla, bu, kadusilərin mövcud xalqlardan bəhs edən faktiki olaraq sonuncu mənbədir.

Yaşadıqları coğrafiya

Kadusilər Xəzər dənizinin cənub və cənub-qərb sahillərində, 39° və 37° şimal enlikləri arası, 48° və 50° şərq uzunluğu arası paralellərdə yaşayıblar. Bu bölgə təxminən, şimaldan indiki Azərbaycan Respublikası ərazisindən axan Kür çayından, indiki İran İslam Respublikası ərizində axan Səfidrud çayına qədər olan əraziləri əhatə edir. Bu mülahizəni irəli sürməyə əsas verən yeganə fakt isə Kadusi tayfasının yaşadığı ərazinin bir hissəsində hazırda talışların yaşamasıdır.

Hökmdarları

  • Parsond
  • Onafern
  • Artagers
  • Velenus
  • [ru]
  • [ru]
  • Rafin

Mənbələr

  1. Corc Rolinson kadusiləri ari mənşəli bir tayfa hesab edirdi. // George Rawlinson. The Five Great Monarchies of the Ancient Eastern World: Or, The History, Geography, and Antiquites of Chaldaea, Assyria, Babylon, Media, and Persia. 2022-05-17 at the Wayback Machine — J. Murray, 1879. — 418 p.
  2. [en] kadusiləri Irandilli qəbilə kimi hesab edir // Michael G. Morony. Iraq after the Muslim conquest 2022-05-17 at the Wayback Machine. — New Jersey: Princeton University Press, 2005. — p. 270. — 696 p. — .
  3. İ.M.Dyakonov qeyd edirdi ki, kadusilər digər tayfalarla birlikdə əslində İskit çarlığının əhalisinin əsas hissəsini təşkil edirdilər. // Дьяконов, Игорь Михайлович. История Мидии: От древнейших времен до конца IV в до н.э. 2023-07-23 at the Wayback Machine / Тревер К. В. — Москва: Наука, 1956. — С. 281. — 488 с.
  4. William Smith kadusiləri skif tayfasına aid edir.
  5. [tr] kadusiləri eftalitlərin bir hissəsi kimi hesab edirdi. // Нина Викторовна Пигулевская. Сирийские источники по истории народов СССР. — Изд-во Академии наук СССР, 1941. — С. 48. — 188 с.
  6. Cook J. M.The Persian Empire 2022-05-21 at the Wayback Machine. — London: Schocken Books, 1983–217 p. — 275 pages.
  7. Mary Renault. The persian boy 2022-05-21 at the Wayback Machine. — New York City: Pantheon Books, 1972. — 43, 60, 73 p. — 436 pages.
  8. Heinrich Hübschmann. Armenische Grammatik 2022-05-21 at the Wayback Machine, Volume 6, Part 1. —. Wiesbaden: Breitkopf & Härtel, 1897. — 519 p. — 575 pages.
  9. Joseph Marquart. Osteuropäische und ostasiastische Streifzüge 2023-07-23 at the Wayback Machine. — Leipzig: Dieterich, 1903. — 279–280 p. — 557 pages
  10. Gotthold Weil. Festschrift Eduard Sachau, zum siebzigsten Geburtstage gewidmet von Freunden und Schülern 2022-05-21 at the Wayback Machine. — Berlin: G. Reimer, 1915–254 p. — 463 pages.
  11. Eliseus, Saint (Vardapet) (1982). History of Vardan and the Armenian War 2022-05-21 at the Wayback Machine. London: Harvard University Press. p. 168. ISBN 978-0-674-40335-2.
  12. Nira Stone, Michael E. Stone. The Armenians: Art, Culture and Religion 2022-05-21 at the Wayback Machine. — Dublin: Chester Beatty Library, 2007–27 p.— 95 pages.
  13. Richard Nelson Frye. Opera Minora, Volume 2 2022-05-21 at the Wayback Machine. Shiraz: Asia Institute of Pahlavi University, 1976. — 102 p.
  14. Robert H. Hewsen. Caspiane: an Historical and Geographical Survey. p. 89–90
  15. Ghazar Parpetsi. The History of Łazar Pʻarpecʻi 2022-05-21 at the Wayback Machine. Atlanta, Ga. : Scholars Press, 1991–121, 124–125, 129 p. — 304 pages
  16. "Rüdiger Schmitt, "Cadusii" in Encyclopedia Iranica". 2022-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-05-16.
  17. G. Asatrian, H. Borjian. Talish//Talish and the Talishis. Iran and the Caucasus, 2005, vol.9.1
  18. Ahmad Kasravi, Kārvand-e Kasravi, ed. Yahyā Dokā, Téhéran, 1973. с. 283–288
  19. Алиев И., Гошгарлы Г. Юго-Запад Прикаспия в древности и эпоху средневековья Толыши сядо, 1993. с. 4
  20. "Tofiq Əzizov. Talışların əcdadı kimdir ?". avrasiya.info. Archived from the original on 2015-10-04. İstifadə tarixi: 4 oktyabr 2015..
  21. Бартольд. В. В. Р аботы по исторической географии и истории Ирана. Том 7 2022-11-09 at the Wayback Machine Москва: Наука, 1974. — 215 с.— 667 с.
  22. ……..кадусии граничат с мидийцами и матианами у подошвы Парахоафры. // Материалы по истории СССР. Для семинарских и практических занятий. Вып. 1. Древнейшие народы и государства на территории СССР. 2023-07-23 at the Wayback Machine — М.: Высшая школа, 1985. — с. 109–303 с.
  23. Robert North — Guide to Biblical Iran. 2021-11-14 at the Wayback Machine Pontifical Biblical Institute, 1956–47 səh.
  24. İbrahimov B. İ. Orta əsr Kiran şəhəri / Pletneva S. A. — Bakı-Moskva, 2000. — S. 127. — 176 s. // Ибрагимов Б.И. Средневековый город Киран 2023-07-23 at the Wayback Machine / Плетнева С.А.. — Баку-Москва, 2000. — С. 127. — 176 с.
  25. Michael G. Morony. Iraq after the Muslim conquest. 2022-04-02 at the Wayback Machine — New Jersey: Princeton University Press, 2005. — p. 270. — 696 p. — ISBN 9781593333157.
  26. Гаркавец А.Н. Кодекс Куманикус. Половецкие молитвы, гимны и загадки XIII–XIV веков. изд. 3-е, доработанный. – Алматы: Баур, 2014. – с. 7–8. — 106 с. — ISBN 978-601-80218-0-0.
  27. Nina Viktorovna Piqulevskaya. SSRİ xalqlarının tarixinə dair Suriya mənbələri. — Moskva: SSRİ EA-nın nəşriyyatı, 1941. — S. 48. — 170 s. // Нина Викторовна Пигулевская. Сирийские источники по истории народов СССР 2021-12-28 at the Wayback Machine. — Москва: Изд-во Академии наук СССР, 1941. — С. 48. — 170 с.
  28. Bernştam A. N. Hunların tarixi oçerki / red. Dyakonov M. M. — Moskva: Leninqrad Dövlət Universitetinin nəşriyyatı. Universitet, 1951. — S. 184. — 254 s. // Бернштам А. Н. Очерк истории гуннов 2021-12-28 at the Wayback Machine / ред. М.М. Дьяконов. — Москва: Изд-во Ленинградского гос. университета, 1951. — С. 184. — 254 с.
  29. Josef Markwart. Ērānšahr nach der Geographie des Ps. Moses Xoranacʽi (1901) – S. 78.
  30. Riçard Nelson Fray. Qədim İran tarixi. — C. H. Beck, 1984. — С. 348. — 441 с. — ISBN 978-3-406-09397-5. // Richard Nelson Frye. The History of Ancient Iran 2021-12-30 at the Wayback Machine. — C. H. Beck, 1984. — p. 348. — 441 p. — ISBN 978-3-406-09397-5.
  31. Harmatta Janos. Chionitae, Euseni, Gelani // Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungaricae. Cild 31 2022-05-21 at the Wayback Machine. — Budapeşt: Akademiai Kiado, 1988. — S. 46–50. — 446 səh.
  32. Sergey Klyaştornı. "Strabon yolu" Böyük İpək Yolunun tərkib hissəsi kimi: Beynəlxalq Konfransın materialları, Bakı, 28–29 noyabr 2008-ci il. – Səmərqənd: Mərkəzi Asiya Araşdırmaları Beynəlxalq İnstitutu, 2009. – S. 131. – 147 s. — ISBN 978-9943-357-04-4. // Кляшторный С.Г. "Дорога Страбона" как часть Великого Шелкового пути: материалы Международной конференции 2020-01-14 at the Wayback Machine, Баку, 28–29 ноября 2008 г.. — Самарканд: Междунар. ин-т центральноазиатских исслед,, 2009. — С. 131. — 147 с. — ISBN 978-9943-357-04-4.
  33. Еремян С. Т. Армения по "Ашхарацуйцу" 2022-05-21 at the Wayback Machine. — 1963.
  34. V. Minorsky, C. E. Bosworth. Hudud al-'Alam 'The Regions of the World' — A Persian Geography 372 A. H. (982 AD). 2022-05-15 at the Wayback Machine — Gibb Memorial Trust, 2015. — С. XXVIII.. — 596 с. — ISBN 978-1-909724-75-4.
  35. Gyula Moravcsik. Byzantinoturcia 2023-07-23 at the Wayback Machine. — Brill.
  36. Gyula Moravcsik. Byzantinoturcica 2022-05-15 at the Wayback Machine. — Akademie-Verlag, 1958.
  37. Eotvos Lorand Tudomanyegyetem Görög Filológiai Intézet. Magyar-görög tanulmányok 2022-05-15 at the Wayback Machine. — 1943. — 352 с.
  38. Sergey Klyaştornı. Avrasiya çöllərinin dövlətləri və xalqları: antik dövr və orta əsrlər. Sankt-Peterburq: Peterburq Şərqşünaslıq, 2004. — 83 s. // Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Г осударства и народы Евразийских степей древность и средневековье 2022-05-15 at the Wayback Machine. Санкт-Петербург : Петербургское Востоковедение, 2004. — 83 с.
  39. Tolstov S. P. Qədim Xorazm sivilizasiyasının izinə . — M.-L.: SSR EA-nın nəşriyyatı, 1948. — S. 211. — 328 s. // Толстов С.П. П о следам древнехорезмийской цивилизации 2022-01-02 at the Wayback Machine. — М.—Л.: изд-во Академии наук СССР, 1948. — С. 211. — 328 с.
  40. Feliks Xazmurzaeviç Qutnov. Seçilmiş əsərlər: din, folklor ədəbiyyatı. — Vladiqafqaz: IR, 2001. — S. 59–60. — 256 səh. — ISBN 978-5-7534-0281-3. // Феликс Хазмурзаевич Гутнов. Избранные труды: религия, фольклорь литература 2022-04-02 at the Wayback Machine. — Владикавказ: ИР, 2001. — С. 59–60. — 256 с. — ISBN 978-5-7534-0281-3.
  41. Василий Васильевич Струве. Этюды по истории Северного Причерноморья, Кавказа и Средней Азии 2021-11-30 at the Wayback Machine. — Ленинград: Наука. Ленингр. отд-ние, 1968. — С. 60. — 355 с.
  42. Бертельс Е.Э. История персидско-таджикской литературы 2022-05-21 at the Wayback Machine. —Москва : Изд-во вост. лит., 1960. — 61 с. — 528 с.
  43. Следующая волна индоевропейцев захлестнула будущий тюркский ареал в начале I тысячелетия до н.э. Это скорее всего и были те ираноязычные кочевники — саки, о которых говорит "Авеста", называя их "турами с быстрыми конями". С ними связывают могильные курганы опять-таки западных областей Монголии, датируемые первой половиной I тысячелетия до н.э. — III в. н.э. Они аналогичны скифским захоронениям {30} Пазырыка (Алтай) и Северной Тувы. Расовый состав погребенных — европеоидный, тогда как восточнее лежит область культуры "плиточных могил", принадлежащих монголоидному населению, занимавшемуся охотой. Еремеев Д.Е., Мейер М.С. История Турции в средние века и новое время 2022-05-21 at the Wayback Machine. — Москва: Изд-во МГУ, 1992. — 30 с. — 246 с.
  44. Абакумов А. В. Псевдо-Туран: Туранцы не тюрки 2010-01-17 at the Wayback Machine // Экономическая газета. — М. 2002. № 40, с. 3
  45. H. S. Nyberg. Monumentum 2022-03-05 at the Wayback Machine. — Leiden: Diffusion E. J. Bril, 1975. — С. 2. — ISBN 978-90-04-03902-5.
  46. Władysław Dulęba. The Cyrus Legend in the Šāhnāme 2021-11-12 at the Wayback Machine. — Enigma Press, 1995. — С. 63, 80. — 116 с. — ISBN 978-83-86110-19-3.
  47. Smith, William (1853). A New Classical Dictionary of Biography, Mythology, and Geography, Partly Based on the "Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology 2022-05-15 at the Wayback Machine.". Murray. Səh. 130–131
  48. William Smith, Henry Wace. A Dictionary of Christian Biography, Literature, Sects and Doctrines; Being a Continuation of 'The Dictionary of the Bible'. 2022-03-29 at the Wayback Machine — John Murray, Albemarle Street, 1877. — С. 477.
  49. Fyodor Moroşkin. Rusların və Slavların adının mənası haqqında. — Moskva: Universitet mətbəəsində, 1840. — S. 300. — 304 s. // Феодор Лукич Морошкин. О значении имени Руссов и Славян 2022-03-12 at the Wayback Machine. — Москва: В Университетской Типографии, 1840. — С. 300. — 304 с.
  50. Дворецкий Иосиф Хананович. Латинско-русский словарь: около 50 000 слов 2022-04-02 at the Wayback Machine / ред.: Яблонская К. И., Барышева Г. А. — Москва: Русский язык, 1976. — С. 141. — 1096 с.
  51. Корольков Д. Н. Латинско-русский словарь: около 40,000 слов 2022-04-02 at the Wayback Machine / ред. Соболевсикй С. И. — Москва: Государственное издательство иностранных и национальных словарей, 1949. — С. 126. — 950 с.
  52. Kadusilər (lat. Cadusii), qonşuları ilə daim düşmənçilik edən döyüşkən skif tayfası. Kadusilər Xəzər dənizinin qərb tərəfində, Arazın cənubunda, Midiya dövlətinin Atropatena vilayətində (indiki İran Azərbaycanı və Gilan bölgəsində) yaşayırdılar. — Simposium 2020-01-05 at the Wayback Machine
  53. İqor Dyakonov. Midiyanın tarixi: Qədim dövrlərdən eramızdan əvvəl IV əsrin sonuna qədər. / Trever K. V. — Moskva: Nauka, 1956. — S. 281. — 488 s. // Дьяконов, Игорь Михайлович. История Мидии: От древнейших времен до конца IV в до н.э. 2022-01-10 at the Wayback Machine / Тревер К. В. — Москва: Наука, 1956. — С. 281. — 488 с.
  54. George Rawlinson. The Five Great Monarchies of the Ancient Eastern World: Or, The History, Geography, and Antiquites of Chaldaea, Assyria, Babylon, Media, and Persia 2022-05-15 at the Wayback Machine. — J. Murray, 1879. — 418 p.
  55. Rusiya Dövlətinin Coğrafi lüğəti 3-cü cild. Səh. 39 (rusca) // Географический Словарь Российского Государства Том 3 2022-05-15 at the Wayback Machine
  56. Ельницский Л. А. Скифия евразийских степей 2022-02-19 at the Wayback Machine: Ист.-археол. очерк. — Новосибирск: Наука, 1977. — С. 30. — 256 с.
  57. Alan Tuallaqov. İskit-Sarmat dünyası və osetinlərin Nart dastanı. — Şimali Osetiya Dövlətinin nəşriyyatı. Universitet, 2001. — S. 251. — 315 s. — ISBN 978-5-8336-0232-4. // Алан Ахсарович Туаллагов. Скифо-сарматский мир и Нартовский эпос осетин. 2022-03-12 at the Wayback Machine — Изд-во Северо-Осетинского гос. университета, 2001. — С. 251. — 315 с. — ISBN 978-5-8336-0232-4.
  58. Azərbaycanın qədim tarixinə dair oçerklər. — Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının nəşriyyatı, 1956. — 80 s. — 206 səh. // Очерки по древней истории Азербайджана 2022-05-19 at the Wayback Machine. — Изд-во Академии Наук Азербайджанской ССР, 1956. — 80 c. — 206 с.
  59. Vaxuşti Baqrationi. Gürcüstanın coğrafiyası / İmperator Rus Coğrafiya Cəmiyyətinin Qafqaz bölməsinin qeydləri; Kitab. 24, buraxılış 5 / çev. və qeydlər. M. G. Janaşvili. — Tiflis: yazın. K. P. Kozlovski, 1904. — S. XXXVIII. — 241 s. // Вахушти Багратиони. География Грузии / Записки Кавказского отделения Императорского Русского географического общества; Кн. 24, вып. 5 / пер. и прим. М.Г. Джанашвили. — Тифлис: тип. К.П. Козловского, 1904. — С. XXXVIII. — 241 с.
  60. Никонов В. А. Ономастика Кавказа: межвузовский сборник статей 2023-07-23 at the Wayback Machine / отв. ред. Гуриев Т. А. — Орджоникидзе: Северо-Осетинский гос. университет им. К. Л. Хетагурова, 1980. — С. 134. — 191 с.
  61. Грантовский Э.А. Ранняя история иранских племён Передней Азии 2022-05-19 at the Wayback Machine. Москва: Наука, ГРВЛ, 1970. — 131 с. — 395 с.
  62. Грантовский Э.А. Ранняя история иранских племён Передней Азии. 2022-05-19 at the Wayback Machine Москва: Наука, ГРВЛ, 1970. — 374 с. — 395 с.
  63. Atropatena tarixi oçerki. Bakı, 1989 (rus dilində). // Алиев И.Г. Очерк истории Атропатены 2022-05-20 at the Wayback Machine. Баку: Азернешр, 1989. — 16–160 с.
  64. Борис Андреевич Дорн. Каспій: О походах древних русских в Табаристан с дополнительными свѣдѣніями о других набѣгах их на прибрежя Каспійскаго моря 2023-07-23 at the Wayback Machine
  65. Məlikov Rauf. Əhəmənilər hakimiyyəti dövründə (e.ə. VI–IV əsrlər) Azərbaycanın etnik mənzərəsi. — Bakı: Nurlan, 2003. — S. 142. — 198 s. // Меликов Рауф. Этническая картина Азербайджана в эпоху ахеменидского владычества (VI–IV вв. до н.э.). 2022-02-13 at the Wayback Machine — Баку: Нурлан, 2003. — С. 142. — 198 с.
  66. Ельницкий Л.А. Знания древних о северных странах 2022-05-20 at the Wayback Machine. М.: Географгиз, 1961. — 129–130 с. — 224 с.
  67. Diodorus, Bibliotheca, ii. 3 2022-05-01 at the Wayback Machine
  68. Xenophon, Cyropaedia, v. 3–4
  69. Xenophon, Cyropaedia, viii. 7
  70. Xenophon, Hellenica, ii. 1. 13
  71. Plutarch, Parallel Lives, "Artaxerxes", 24; Cornelius Nepos, Lives of the Eminent Commanders, "Datames", 1; Diodorus, xv. 8, 10
  72. Diodorus, xvii. 6; Justin 2022-04-28 at the Wayback Machine, Epitome of Pompeius Trogus, x. 3
  73. Diodorus, xvii. 59; Quintus Curtius Rufus, Historiae Alexandri Magni, iv. 15; Arrian, iii. 8, 11, 19
  74. Livy, Ab urbe condita, xxxv. 48 Archived 2003–03–09 at the Wayback Machine; Polybius, Histories, v. 79; Historia Augusta: "Caracalla 2021-07-13 at the Wayback Machine", 6; ibid., Historia Augusta: "The Two Valerians 2023-07-23 at the Wayback Machine", 2.

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Kadusiler q yun Kadoysioi lat Cadusii ingl Kadousianerm Katisk Atropatenada ve elece de Qafqaz Albaniyasi erazisinde yasamis irandilli etnos Kadusiler bugunku talislarin ulu ecdadlari hesab edilir Vasili Bartoldun dediyine gore kadusiler piyade nize ile doyusen xalqidir Kadusiler Paraxoafr daglarin eteyinde yasayirdilar Kadusiler Kadusiler Henrix Kipertin xeritesindeDiliKadus diliIrqiAvropoidDaxildirIrandilli xalqlarEhate edirKadusiya Kadusilerin qalasi Xaraks seheri Atropatena Baktriya Xadisiya IsquzMenseyiSkifler Kadisenler Geller EftalitlerQohum xalqlarAlanlar Kaspiler Massagetler Skifler Sarmatlar Kimmerler Amardlar Savromatlar Aorslar Saklar Midiyalilar Maqlar Ariazantlar Anariaklar Yuecji Saspirler Toxarlar ParflarTarixiQedim dovrlerde muasir Iranin simal qerbinde ve Azerbaycan torpaqlarinin bir hissesinde kadusii adlanan bir xalq yasayirdi Tarixcilerin fikrince kadusiler Iranin bolgelerinden biri olan Gilanin esas ehalisini temsil etmekle yanasi Iran Azerbaycaninda da yasamislar Gilanin ilk sakinleri kadusiler tayfasi olub onlarin erazisi tr kimi mifik padsahlarinin iqametgahi idi Kadusiler Qarasucay vadisinde Qaradagda ve Arazin cenub qoluna bitisik erazilerde yasayirdilar Bu torpaqlar Makedoniyali Iskenderin olumunden sonra yaranmis Atropatena dovletinin terkibinde idi Yuksek inkisaf etmis kend teserrufati ve coxsayli senetkarliq var idi Atropatenanin Kralinin muhum herbi desteyi kadusiler idi Kiran herbi qalalardan biri ve Atropatenanin iqtisadi cehetden inkisaf etmis bolgesi idi en kadusilerin haqqinda bir nece melumatlari toplamisdir Parfiya dovrunun sonunda bu kicik irandilli xalq Sincar daglarinda yasayirdi V esrde onlar hele de butperest idiler VI esrin evvellerinde ereblerle dusmencilik edirdiler I Qubad dovrunde Nuseybin seherine hucum etdiler ve 578 ci ilde Sasaniler imperiyasin ordusunda xristian kadisae qebilesi adi alinda xatirlandirirlar Bir cox tarixciler misal ucun ru Bernstam A N tr Fray R N tr Klyastorni S Q ru Minorski V F kadusileri kadisenler Avropa tarixcilerinin ag hunlar adlandirdiqlari eftalitlere aid edirler Klyastorni S Q oz yazilarinda Ag hunlarin irandilli oldugunu qeyd edirdi Oz novbesinde kadusilerle eynilesdirilen eftalitler de massagetlerin tayfalarindan biri idi Massagetler ise skif tayfasi idiler ru Massagetleri saklar kimi adlandirirdi Efrasiab ise qedim koceri ve yari koceri irandilli saklarin ru hokmdari idi en Efrasiabi mensece skif hesab edirdi Ernst Herzfeld onu kadusilerin hokmdari Parsond ile eynilesdirdi tr kadusileri skif tayfasina aid edir O hettda kadusilerin adini I Qubadin adindan yaranmasini soyleyib ru hesab edirdi ki kadusii skiflerin basqa adidir ru ve ru oz yazilarinda kadusilerin skif menseyini qeyd etmisler Iqor Dyakonov qeyd edirdi ki kadusiler diger tayfalarla birlikde eslinde Iskit carliginin ehalisinin esas hissesini teskil edirdiler Corc Rolinson kadusileri ari menseli bir tayfa hesab edirdi Vasili Tatisev kadusileri yunan neslinden olan bir qebile kimi adlandirir Tuallaqov A A ru ile birlikde kadusilerin geller kimmer menseli oldugunu dusunur tr kadusileri midiyalilarla eyni menseli xalq hesab edirdi Mose Canasvilinin fikrince evvelki Midiya seltenetine daxil olan kadusiler kaspilerin saqartlarin gellerin ve hirkanlarin qonsulari gurcu menbelerinde gurculerin ecdadlari kimi adlandirirlir Bezi menbelerde qeyd olunur ki ru toponimi de kadusilerin etnoniminden emele gelmisdir ru kadusilerin melum adlarinin iran menseyli oldugunu esaslandirir ve kadusilerin bascilarindan birinin adini skif sarmat adlari ile muqayise edir Daha sonra o yazir ki kadusileri irandilli olublar ve diger fikirler esassizdir ve aciq aydin yanlisdir O hemcin kadusilerin ve gellerin eyni tayfa oldugunu qeyd edir Iqrar Eliyevde kadusilerin iran menseli olduglarini tesdiq edir en 1875 ci ilde kadusilerin haqqinda Kaspi monoqrafiyasinda Gilan ve Deylemde yasadigilarini gosterir Onun dediyine gore Gilanda Kadussera kendi kadusilerin adindan yaranib Patrokl kadusilileri Xezerin qerb sahilinde deniz sahili boyunca 5000 stadiya erazide yasayan en boyuk tayfa kimi adlandirir Bu onu deyir ki kadusilerin adi bir sira basqa tayfalarin umumi adi idi ve her halda Plininin fikrince evveller gellerin hemcinin belke de anariaklarin umumi adi olub Ehemeniler imperiyasindan evvelSkifler indiki Azerbaycanin erazisinde Kadusiler oz qonsulari ile daim muharibe apariblar Evvelce assuriyalilara tabe oldular Diodorun menbelerine inansaq onlar Midiya krali Arteyin dovrunde usyan edene qeder en azi nominal olaraq Midiyaya tabe idiler Ktesiy hekayesinde hansinki Diodor qeyd etdi muharibe hokmdarin adi Parsond olan guclu bir farsa etdiyi tehqirle basladi Tehqirden sonra Parsond az gucle Kadusiyaya cekildi ve yerli kralin en guclusine qosuldu ve bacisini ona ere verdi Bu zaman Midiyaya en azi nominal tabe olan vilayet usyan qaldirdi ve Parsondu oz generali secerek ordusuna komandanligi ona verdi Onlara qarsi midiyalilar en azi sekkiz yuz min nefer silahlandirdilar bunlar Ktesiyin verdiyi reqemlerdir onlara etibar etmek olmaz ru kadusileri ele kecirmek cehdinde ugursuz oldu ve Parsond qalib gelenden sonra kral secildi Parsond onun uzun hakimiyyeti dovrunde ondan sonra gelenler kimi Midiyaya davamli basqinlar apararaq Kadusiya ile Midiya arasinda ebedi dusmencilik ve muharibe veziyyetine sebeb oldu ve bu eramizdan evvel 559 cu ilde Midiyanin suqutuna qeder davam etdi Bezi alimler Arteyi Herodotun Deyoku ya da daha yaxsisi Assuriya hegemonlugu zamani ehemiyyetli bir Midiya bascisi olan Daiukku ile eynilesdirirler Bu hekayede maraqli meqamlardan biri de budur ki burada Ktesiy ilk olaraq kadusileri xatirladir Daha deqiq gorunen ru hesabatinda Midiya kralliginin sonlarina dogru Kadusilerin Midiyanin dusmenleri olan farslarla muttefiq olaraq onun suqutunda muhum rol oynamasidir Kadusiler ve farslarFarslar evvelce kadusilerle cox cetinlik cekirdiler onlar derhal Boyuk Kirin sadiq muttefiqleri oldular evvelce midiyalilara sonra ise babillilere qarsi idiler Ksenofon bize Kirin Tanaoksar ehtimal ki ru adli oglunu Kadusiyaya satrapliq teyin etdiyini nezere alsaq onlarin ittifaqi nominaldan daha cox olmusdur Lakin boyuk Daranin dovrunde farslarin bolgeye nezareti qismen ugursuzluga ducar olmusdu cunki onlarin adlari ister Herodotda isterse de imperiyanin terkibinde olan xalqlarin ve erazilerin siyahisinda farsca yazilarda melum deyil Ulu padsah II Daranin oglu ru usyankar kadusilere qarsi ekspedisiyaya rehberlik edirdi Kirin ekspedisiyasi ugurlu alindi cunki uc ilden sonra kadusiler II Artakserksin bayragi altinda ru doyusunde istrak etdirdiler Lakin onlarinr II Artakserksa itaetleri ozunu cox gozletmedi 385 ve 358 ci illerde onlarin usyanini goruruk Birinci usyan Artakserksin basciliq etdiyi boyuk bir ordu terefinden meglub edildi Qelebede esas usyancilari hiylegercesine aldadaraq saha tabe eden padsahin musaviri Tiribazin boyuk rolu oldu Bu kampaniyada ferqlenen basqa bir adam en parlaq fars generallarindan biri olacaq ru idi III Artakserksin hakimiyyeti dovrunde 358 ci ilde bas vermis toqqusma kadusilerle farslar arasinda son boyuk toqqusma idi Kadusiler imperiyanin son illerine qeder itaetkar olaraq qaldilar Bu muharibe ona gore muhum idi ki fars generali Kodomanna kadusilerin lideri ile tekbetek doyusde ferqlenmek imkani verdi onun taxta cixmasina ve hokmdar III Dara cevrilmesine yol acan hereket oldu Makedoniyali Iskenderin dovrundee e 1000 Serqi Makedoniya isgali zamani kadusiler III Daranin sonuna qeder farslara sadiq qaldilar Onlarin suvarilerinin hakkinda Qaqamelada Iskendere qarsi doyusmesi haqqinda deyilir Lakin sonda onlari Aleksandirin generali Parmenion tabe etdi Sonraki Serq muharibelerinde Aleksandirin ve ya diger terefin muttefiqleri kimi qeyd edilir Isgender imperiyasinin parcalanmasindan sonra onlar Selevkiler imperiyasinin terkibine daxil oldular bu kontekstde onlarin Misirlilere qarsi Rafiya doyusunde Selevkiler ucun doyusmeleri haqqinda soylelinilir ve onlarin adlari III Antioksun zamaninda Aigiona axeylerin yanina gonderildiyini xatirlanir Lakin Romalilarin Maqneziya sarsidici qelebesi Selevkilerin hakimiyyetinin dagilmasina ve butun serq erazilerinin itirilmesine basladi Bu andan etibaren kadusiler tarixi haqqinda cox az sey melumdur gorunur ki onlar parfiyalilar terefinden tabe edilmisler Onlarin muttefiqleri kimi Mark Antoni eramizdan evvel 36 ci ilde onlarla gorusdu e onun Parfiya kampaniyasi zamani ve iki esr sonra Roma imperatoru Karakalla 216 ci ilde kampaniyani tekrarladi ve Kadusilerle de elaqeye olmagi qeyd edilir 260 ci ilde Velenus adli kadus lideri Sasani padsahi I Sapura yazdigi saxta mektub istisna olmaqla bu kadusilerin movcud xalqlardan behs eden faktiki olaraq sonuncu menbedir Yasadiqlari cografiyaKadusiler Xezer denizinin cenub ve cenub qerb sahillerinde 39 ve 37 simal enlikleri arasi 48 ve 50 serq uzunlugu arasi paralellerde yasayiblar Bu bolge texminen simaldan indiki Azerbaycan Respublikasi erazisinden axan Kur cayindan indiki Iran Islam Respublikasi erizinde axan Sefidrud cayina qeder olan erazileri ehate edir Bu mulahizeni ireli surmeye esas veren yegane fakt ise Kadusi tayfasinin yasadigi erazinin bir hissesinde hazirda talislarin yasamasidir HokmdarlariParsond Onafern Artagers Velenus ru ru RafinMenbelerCorc Rolinson kadusileri ari menseli bir tayfa hesab edirdi George Rawlinson The Five Great Monarchies of the Ancient Eastern World Or The History Geography and Antiquites of Chaldaea Assyria Babylon Media and Persia 2022 05 17 at the Wayback Machine J Murray 1879 418 p en kadusileri Irandilli qebile kimi hesab edir Michael G Morony Iraq after the Muslim conquest 2022 05 17 at the Wayback Machine New Jersey Princeton University Press 2005 p 270 696 p ISBN 9781593333157 I M Dyakonov qeyd edirdi ki kadusiler diger tayfalarla birlikde eslinde Iskit carliginin ehalisinin esas hissesini teskil edirdiler Dyakonov Igor Mihajlovich Istoriya Midii Ot drevnejshih vremen do konca IV v do n e 2023 07 23 at the Wayback Machine Trever K V Moskva Nauka 1956 S 281 488 s William Smith kadusileri skif tayfasina aid edir tr kadusileri eftalitlerin bir hissesi kimi hesab edirdi Nina Viktorovna Pigulevskaya Sirijskie istochniki po istorii narodov SSSR Izd vo Akademii nauk SSSR 1941 S 48 188 s Cook J M The Persian Empire 2022 05 21 at the Wayback Machine London Schocken Books 1983 217 p 275 pages Mary Renault The persian boy 2022 05 21 at the Wayback Machine New York City Pantheon Books 1972 43 60 73 p 436 pages Heinrich Hubschmann Armenische Grammatik 2022 05 21 at the Wayback Machine Volume 6 Part 1 Wiesbaden Breitkopf amp Hartel 1897 519 p 575 pages Joseph Marquart Osteuropaische und ostasiastische Streifzuge 2023 07 23 at the Wayback Machine Leipzig Dieterich 1903 279 280 p 557 pages Gotthold Weil Festschrift Eduard Sachau zum siebzigsten Geburtstage gewidmet von Freunden und Schulern 2022 05 21 at the Wayback Machine Berlin G Reimer 1915 254 p 463 pages Eliseus Saint Vardapet 1982 History of Vardan and the Armenian War 2022 05 21 at the Wayback Machine London Harvard University Press p 168 ISBN 978 0 674 40335 2 Nira Stone Michael E Stone The Armenians Art Culture and Religion 2022 05 21 at the Wayback Machine Dublin Chester Beatty Library 2007 27 p 95 pages Richard Nelson Frye Opera Minora Volume 2 2022 05 21 at the Wayback Machine Shiraz Asia Institute of Pahlavi University 1976 102 p Robert H Hewsen Caspiane an Historical and Geographical Survey p 89 90 Ghazar Parpetsi The History of Lazar Pʻarpecʻi 2022 05 21 at the Wayback Machine Atlanta Ga Scholars Press 1991 121 124 125 129 p 304 pages Rudiger Schmitt Cadusii in Encyclopedia Iranica 2022 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2022 05 16 G Asatrian H Borjian Talish Talish and the Talishis Iran and the Caucasus 2005 vol 9 1 Ahmad Kasravi Karvand e Kasravi ed Yahya Doka Teheran 1973 s 283 288 Aliev I Goshgarly G Yugo Zapad Prikaspiya v drevnosti i epohu srednevekovya Tolyshi syado 1993 s 4 Tofiq Ezizov Talislarin ecdadi kimdir avrasiya info Archived from the original on 2015 10 04 Istifade tarixi 4 oktyabr 2015 Bartold V V R aboty po istoricheskoj geografii i istorii Irana Tom 7 2022 11 09 at the Wayback Machine Moskva Nauka 1974 215 s 667 s kadusii granichat s midijcami i matianami u podoshvy Parahoafry Materialy po istorii SSSR Dlya seminarskih i prakticheskih zanyatij Vyp 1 Drevnejshie narody i gosudarstva na territorii SSSR 2023 07 23 at the Wayback Machine M Vysshaya shkola 1985 s 109 303 s Robert North Guide to Biblical Iran 2021 11 14 at the Wayback Machine Pontifical Biblical Institute 1956 47 seh Ibrahimov B I Orta esr Kiran seheri Pletneva S A Baki Moskva 2000 S 127 176 s Ibragimov B I Srednevekovyj gorod Kiran 2023 07 23 at the Wayback Machine Pletneva S A Baku Moskva 2000 S 127 176 s Michael G Morony Iraq after the Muslim conquest 2022 04 02 at the Wayback Machine New Jersey Princeton University Press 2005 p 270 696 p ISBN 9781593333157 Garkavec A N Kodeks Kumanikus Poloveckie molitvy gimny i zagadki XIII XIV vekov izd 3 e dorabotannyj Almaty Baur 2014 s 7 8 106 s ISBN 978 601 80218 0 0 Nina Viktorovna Piqulevskaya SSRI xalqlarinin tarixine dair Suriya menbeleri Moskva SSRI EA nin nesriyyati 1941 S 48 170 s Nina Viktorovna Pigulevskaya Sirijskie istochniki po istorii narodov SSSR 2021 12 28 at the Wayback Machine Moskva Izd vo Akademii nauk SSSR 1941 S 48 170 s Bernstam A N Hunlarin tarixi ocerki red Dyakonov M M Moskva Leninqrad Dovlet Universitetinin nesriyyati Universitet 1951 S 184 254 s Bernshtam A N Ocherk istorii gunnov 2021 12 28 at the Wayback Machine red M M Dyakonov Moskva Izd vo Leningradskogo gos universiteta 1951 S 184 254 s Josef Markwart Eransahr nach der Geographie des Ps Moses Xoranacʽi 1901 S 78 Ricard Nelson Fray Qedim Iran tarixi C H Beck 1984 S 348 441 s ISBN 978 3 406 09397 5 Richard Nelson Frye The History of Ancient Iran 2021 12 30 at the Wayback Machine C H Beck 1984 p 348 441 p ISBN 978 3 406 09397 5 Harmatta Janos Chionitae Euseni Gelani Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungaricae Cild 31 2022 05 21 at the Wayback Machine Budapest Akademiai Kiado 1988 S 46 50 446 seh Sergey Klyastorni Strabon yolu Boyuk Ipek Yolunun terkib hissesi kimi Beynelxalq Konfransin materiallari Baki 28 29 noyabr 2008 ci il Semerqend Merkezi Asiya Arasdirmalari Beynelxalq Institutu 2009 S 131 147 s ISBN 978 9943 357 04 4 Klyashtornyj S G Doroga Strabona kak chast Velikogo Shelkovogo puti materialy Mezhdunarodnoj konferencii 2020 01 14 at the Wayback Machine Baku 28 29 noyabrya 2008 g Samarkand Mezhdunar in t centralnoaziatskih issled 2009 S 131 147 s ISBN 978 9943 357 04 4 Eremyan S T Armeniya po Ashharacujcu 2022 05 21 at the Wayback Machine 1963 V Minorsky C E Bosworth Hudud al Alam The Regions of the World A Persian Geography 372 A H 982 AD 2022 05 15 at the Wayback Machine Gibb Memorial Trust 2015 S XXVIII 596 s ISBN 978 1 909724 75 4 Gyula Moravcsik Byzantinoturcia 2023 07 23 at the Wayback Machine Brill Gyula Moravcsik Byzantinoturcica 2022 05 15 at the Wayback Machine Akademie Verlag 1958 Eotvos Lorand Tudomanyegyetem Gorog Filologiai Intezet Magyar gorog tanulmanyok 2022 05 15 at the Wayback Machine 1943 352 s Sergey Klyastorni Avrasiya collerinin dovletleri ve xalqlari antik dovr ve orta esrler Sankt Peterburq Peterburq Serqsunasliq 2004 83 s Klyashtornyj S G Sultanov T I G osudarstva i narody Evrazijskih stepej drevnost i srednevekove 2022 05 15 at the Wayback Machine Sankt Peterburg Peterburgskoe Vostokovedenie 2004 83 s Tolstov S P Qedim Xorazm sivilizasiyasinin izine M L SSR EA nin nesriyyati 1948 S 211 328 s Tolstov S P P o sledam drevnehorezmijskoj civilizacii 2022 01 02 at the Wayback Machine M L izd vo Akademii nauk SSSR 1948 S 211 328 s Feliks Xazmurzaevic Qutnov Secilmis eserler din folklor edebiyyati Vladiqafqaz IR 2001 S 59 60 256 seh ISBN 978 5 7534 0281 3 Feliks Hazmurzaevich Gutnov Izbrannye trudy religiya folklor literatura 2022 04 02 at the Wayback Machine Vladikavkaz IR 2001 S 59 60 256 s ISBN 978 5 7534 0281 3 Vasilij Vasilevich Struve Etyudy po istorii Severnogo Prichernomorya Kavkaza i Srednej Azii 2021 11 30 at the Wayback Machine Leningrad Nauka Leningr otd nie 1968 S 60 355 s Bertels E E Istoriya persidsko tadzhikskoj literatury 2022 05 21 at the Wayback Machine Moskva Izd vo vost lit 1960 61 s 528 s Sleduyushaya volna indoevropejcev zahlestnula budushij tyurkskij areal v nachale I tysyacheletiya do n e Eto skoree vsego i byli te iranoyazychnye kochevniki saki o kotoryh govorit Avesta nazyvaya ih turami s bystrymi konyami S nimi svyazyvayut mogilnye kurgany opyat taki zapadnyh oblastej Mongolii datiruemye pervoj polovinoj I tysyacheletiya do n e III v n e Oni analogichny skifskim zahoroneniyam 30 Pazyryka Altaj i Severnoj Tuvy Rasovyj sostav pogrebennyh evropeoidnyj togda kak vostochnee lezhit oblast kultury plitochnyh mogil prinadlezhashih mongoloidnomu naseleniyu zanimavshemusya ohotoj Eremeev D E Mejer M S Istoriya Turcii v srednie veka i novoe vremya 2022 05 21 at the Wayback Machine Moskva Izd vo MGU 1992 30 s 246 s Abakumov A V Psevdo Turan Turancy ne tyurki 2010 01 17 at the Wayback Machine Ekonomicheskaya gazeta M 2002 40 s 3 H S Nyberg Monumentum 2022 03 05 at the Wayback Machine Leiden Diffusion E J Bril 1975 S 2 ISBN 978 90 04 03902 5 Wladyslaw Duleba The Cyrus Legend in the Sahname 2021 11 12 at the Wayback Machine Enigma Press 1995 S 63 80 116 s ISBN 978 83 86110 19 3 Smith William 1853 A New Classical Dictionary of Biography Mythology and Geography Partly Based on the Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology 2022 05 15 at the Wayback Machine Murray Seh 130 131 William Smith Henry Wace A Dictionary of Christian Biography Literature Sects and Doctrines Being a Continuation of The Dictionary of the Bible 2022 03 29 at the Wayback Machine John Murray Albemarle Street 1877 S 477 Fyodor Moroskin Ruslarin ve Slavlarin adinin menasi haqqinda Moskva Universitet metbeesinde 1840 S 300 304 s Feodor Lukich Moroshkin O znachenii imeni Russov i Slavyan 2022 03 12 at the Wayback Machine Moskva V Universitetskoj Tipografii 1840 S 300 304 s Dvoreckij Iosif Hananovich Latinsko russkij slovar okolo 50 000 slov 2022 04 02 at the Wayback Machine red Yablonskaya K I Barysheva G A Moskva Russkij yazyk 1976 S 141 1096 s Korolkov D N Latinsko russkij slovar okolo 40 000 slov 2022 04 02 at the Wayback Machine red Sobolevsikj S I Moskva Gosudarstvennoe izdatelstvo inostrannyh i nacionalnyh slovarej 1949 S 126 950 s Kadusiler lat Cadusii qonsulari ile daim dusmencilik eden doyusken skif tayfasi Kadusiler Xezer denizinin qerb terefinde Arazin cenubunda Midiya dovletinin Atropatena vilayetinde indiki Iran Azerbaycani ve Gilan bolgesinde yasayirdilar Simposium 2020 01 05 at the Wayback Machine Iqor Dyakonov Midiyanin tarixi Qedim dovrlerden eramizdan evvel IV esrin sonuna qeder Trever K V Moskva Nauka 1956 S 281 488 s Dyakonov Igor Mihajlovich Istoriya Midii Ot drevnejshih vremen do konca IV v do n e 2022 01 10 at the Wayback Machine Trever K V Moskva Nauka 1956 S 281 488 s George Rawlinson The Five Great Monarchies of the Ancient Eastern World Or The History Geography and Antiquites of Chaldaea Assyria Babylon Media and Persia 2022 05 15 at the Wayback Machine J Murray 1879 418 p Rusiya Dovletinin Cografi lugeti 3 cu cild Seh 39 rusca Geograficheskij Slovar Rossijskogo Gosudarstva Tom 3 2022 05 15 at the Wayback Machine Elnicskij L A Skifiya evrazijskih stepej 2022 02 19 at the Wayback Machine Ist arheol ocherk Novosibirsk Nauka 1977 S 30 256 s Alan Tuallaqov Iskit Sarmat dunyasi ve osetinlerin Nart dastani Simali Osetiya Dovletinin nesriyyati Universitet 2001 S 251 315 s ISBN 978 5 8336 0232 4 Alan Ahsarovich Tuallagov Skifo sarmatskij mir i Nartovskij epos osetin 2022 03 12 at the Wayback Machine Izd vo Severo Osetinskogo gos universiteta 2001 S 251 315 s ISBN 978 5 8336 0232 4 Azerbaycanin qedim tarixine dair ocerkler Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin nesriyyati 1956 80 s 206 seh Ocherki po drevnej istorii Azerbajdzhana 2022 05 19 at the Wayback Machine Izd vo Akademii Nauk Azerbajdzhanskoj SSR 1956 80 c 206 s Vaxusti Baqrationi Gurcustanin cografiyasi Imperator Rus Cografiya Cemiyyetinin Qafqaz bolmesinin qeydleri Kitab 24 buraxilis 5 cev ve qeydler M G Janasvili Tiflis yazin K P Kozlovski 1904 S XXXVIII 241 s Vahushti Bagrationi Geografiya Gruzii Zapiski Kavkazskogo otdeleniya Imperatorskogo Russkogo geograficheskogo obshestva Kn 24 vyp 5 per i prim M G Dzhanashvili Tiflis tip K P Kozlovskogo 1904 S XXXVIII 241 s Nikonov V A Onomastika Kavkaza mezhvuzovskij sbornik statej 2023 07 23 at the Wayback Machine otv red Guriev T A Ordzhonikidze Severo Osetinskij gos universitet im K L Hetagurova 1980 S 134 191 s Grantovskij E A Rannyaya istoriya iranskih plemyon Perednej Azii 2022 05 19 at the Wayback Machine Moskva Nauka GRVL 1970 131 s 395 s Grantovskij E A Rannyaya istoriya iranskih plemyon Perednej Azii 2022 05 19 at the Wayback Machine Moskva Nauka GRVL 1970 374 s 395 s Atropatena tarixi ocerki Baki 1989 rus dilinde Aliev I G Ocherk istorii Atropateny 2022 05 20 at the Wayback Machine Baku Azerneshr 1989 16 160 s Boris Andreevich Dorn Kaspij O pohodah drevnih russkih v Tabaristan s dopolnitelnymi svѣdѣniyami o drugih nabѣgah ih na pribrezhya Kaspijskago morya 2023 07 23 at the Wayback Machine Melikov Rauf Ehemeniler hakimiyyeti dovrunde e e VI IV esrler Azerbaycanin etnik menzeresi Baki Nurlan 2003 S 142 198 s Melikov Rauf Etnicheskaya kartina Azerbajdzhana v epohu ahemenidskogo vladychestva VI IV vv do n e 2022 02 13 at the Wayback Machine Baku Nurlan 2003 S 142 198 s Elnickij L A Znaniya drevnih o severnyh stranah 2022 05 20 at the Wayback Machine M Geografgiz 1961 129 130 s 224 s Diodorus Bibliotheca ii 3 2022 05 01 at the Wayback Machine Xenophon Cyropaedia v 3 4 Xenophon Cyropaedia viii 7 Xenophon Hellenica ii 1 13 Plutarch Parallel Lives Artaxerxes 24 Cornelius Nepos Lives of the Eminent Commanders Datames 1 Diodorus xv 8 10 Diodorus xvii 6 Justin 2022 04 28 at the Wayback Machine Epitome of Pompeius Trogus x 3 Diodorus xvii 59 Quintus Curtius Rufus Historiae Alexandri Magni iv 15 Arrian iii 8 11 19 Livy Ab urbe condita xxxv 48 Archived 2003 03 09 at the Wayback Machine Polybius Histories v 79 Historia Augusta Caracalla 2021 07 13 at the Wayback Machine 6 ibid Historia Augusta The Two Valerians 2023 07 23 at the Wayback Machine 2

Nəşr tarixi: İyun 17, 2024, 09:31 am
Ən çox oxunan
  • September 12, 2024

    Haran

  • Oktyabr 05, 2024

    Happie Nuts

  • Dekabr 29, 2024

    Hannelore Şmatz

  • Oktyabr 18, 2024

    Hann (Alone)

  • Yanvar 15, 2025

    Handle System

Gündəlik

  • Tanrının varlığı məsələsi

  • Ateizm

  • Yoldaşlıq oyunu

  • Cənubi Koreya

  • Azərbaycan Hava Yolları

  • Bedia Ener

  • İzmir

  • Qreyp-kun

  • İkinci Dünya müharibəsi

  • 2025

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı