Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mark Antoni (e.ə. 83, Roma, Qədim Roma – e.ə. 30, İsgəndəriyyə, Ellin Misiri[d][…]) — Roma siyasi və hərbi xadimi, Yuli Sezarın silahdaşı.
| Mark Antoni | |
|---|---|
| lat. M.Antonius M.f.M.n. | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | e.ə. 83 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | e.ə. 30 |
| Vəfat yeri |
|
| Vətəndaşlığı |
|
| Həyat yoldaşı |
|
| Atası | Kritli Mark Antoni[…] |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Roma respublikası |
| Döyüşlər | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
E.ə. 43-cü ildə Mutin şəhəri yaxınlığında senat qoşunlarına məğlub olduqdan sonra Oktavian Avqust və Mark Emili Lepid ilə ittifaqa girmiş (2-ci triumvirat), e.ə. 42-ci ildə Oktavianla birgə Sezarın qatilləri Brut və Kassini məğlub etmişdi. Bundan sonra imperiyanın şimal əyalətlərini idarə edən Antoni, Misir hökmdarı Kleopatra ilə yaxınlaşmış və Misirə arxalanaraq hakimiyyət uğrunda Oktavianla mübarizəyə başlamışdı. E.ə. 36-cı ildə Antoni 100 minlik qoşunla Atropatenaya hücum etmiş, lakin tələfat verərək (təqr. 24 min nəfər) geri çəkilmişdi. Aksi vuruşmasında (e.ə. 31) məğlub edilən Antoni Misirə qaçmış və Oktavianın qoşunları Misirə daxil olduqda özünü öldürmüşdü.
Mark Antoni və Kleopatra
Körpə oğlu ilə müştərək hakimiyyəti vasitəsilə Kleopatranın Misir hakimiyyətindəki mövqeyi həmişə olduğundan daha möhkəm idi. Hələ də Nil daşqınları məhsul qıtlığına, infiliasiya və aclığa səbəb olurdu. Elə bu vaxt Romada Sezarın mütəffiqlərinin ikinci triumviratı (Mark Antoni, Oktavian və Lepid) və Sezarın sui-qəsdçiləri Brut və Kassius arasında münaqişə gedirdi. Hər iki tərəf Misirdən dəstək istədi və bir qədər yubatdıqdan sonra Kleopatra Sezarın Misirdə yerləşdirdiyi dörd Roma legionunu triumvirata dəstək üçün göndərdi. E.ə. 42-ci ildə Filip döyüşündə Brut və Kassinin qüvvələrini məğlub etdikdən sonra, Mark Antoni ve Oktavian Romada hakimiyyəti öz aralarında böldülər. Az sonra Mark Antoni Sezarın sui-qəsdinin mürəkkəb nəticəsində oynadığı rolu izah etmək üçün Kleopatranı Klikiya şəhəri olan Tarsusa çağırdı. Plutarx tərəfindən qeydə alınan rəvayətə görə Kleopatra Tarsusa gözəl bir gəmidə gəlmişdi və İsidanın xalatını geyinmişdi. Antoni onun gözəlliyinə valeh olmuşdu. O, Kleopatranın kiçik bacısı və rəqibi, həmin vaxt sürgündə olan Arsinoeni aradan qaldırmağa kömək edəcəyinə dair vəd verərək Misiri və Kleopatranın tax-tacını qoruyacağı barədə razılığa gəldi. Kleopatra Misirə geri döndü, ondan az sonra 3-cü arvadı Fulviya və uşaqlarını Romada qoyan Antoni onun arxasınca Misirə getdi. O, e.ə. 41–40-cı illərin qışını İskəndəriyyədə keçirdi və bu dövr ərzində o və Kleopatra məşhur "misilsiz qaraciyərlər" adlanan kef məclisini (içki cəmiyyətini) təşkil etdilər. E.ə. 40-cı ildə Antoni Romaya geri döndükdən sonra, Kleopatranın Aleksandr Helios (günəş) və Kleopatra Selena (ay) adlı əkizləri dünyaya gəldi.
Hakimiyyət uğrunda mübarizə
Fulviya xəstələnib dünyasını dəyişdikdən sonra Antoni Oktavianın ögey bacısı Oktavia ilə diplomatik evlilik quraraq Oktaviana olan sədaqətini sübut etməli oldu. Misir Kleopatranın hakimiyyəti altında daha da inkişaf etmişdi və e.ə. 37-ci ildə Mark Antoni Parfiya krallığına qarşı təxirə salınmış hərbi yürüşünə maliyyə dəstəyi almaq üçün Kleopatra ilə yenidən görüşdü. Bunun müaqbilində isə o, Kipr, Krit, Kirenaika (Liviya) və Erika, həmçinin Suriya və Livanın böyük hissəsi daxil olmaqla şərqi Misir imperiyasını geri verməyə razı oldu. Onlar yenidən sevgili oldular və e.ə. 36-cı ildə Kleopatra Ptolemey Filadelfos adlı daha bir oğlan uşağı dünyaya gətirdi. Parfiyada biabırçı məğlubiyyətdən sonra, Antoni açıq şəkildə arvadı Oktavianın onunla barışmaq cəhdlərini rədd etdi, əvəzində isə, Misirə və Kleopatraya geri döndü. E.ə. 34-cü ildə "İskəndəriyyə bəxşişləri" kimi bilinən ictimai bayramda Antoni Sezarionu Sezarın oğlu və qanuni varisi elan etdi (övladlığa götürdüyü Oktaviandan fərqli olaraq) və Kleopatradan olan hər üç övladına torpaq bağışladı. Bu hadisə Antoni və Antonin tamamilə Kleopatranın idarəsi altında olduğunu iddia edən qəzəbli Oktavian arasında müharibə propaqandasını başlatdı. E.ə. 32-ci ilin sonlarında Roma Senatı Antonini təltif edildiyi bütün titullardan məhrum etdi və Oktavian Kleopatraya müharibə elan etdi.
Məğlubiyyət və ölüm
E.ə. 31-ci il, sentiyabrın ikisində Aksi döyüşündə Oktavianın qüvvələri Antoni və Kleopatranın qüvvələrini məğlub etdi. Kleopatranın gəmiləri döyüşü tərk etdi və Misirə qaçdı. Tezliklə Antoni xilas ola bildi və bir neçə gəmi ilə Kleopatranın ardınca getməyə nail oldu. İskəndəriyyə Oktavianın qüvvələrinin hücumu altında olduğu bir vaxtda Antoni Kleopatranın intihar etməsi barədə şayiə eşitdi. O, qılıncın üstünə atıldı və şayiənin yalan olaması barədə xəbər gələn kimi dünyasını dəyişdi. E.ə. 30-cu il, avqustun on ikisində Antonini torpağa tapşırdıqdan və zəfər çalmış Oktavian ilə görüşdükdən sonra, Kleopatra iki qadın qulluqçusu ilə bərabər özünü otağa qapadı. Onun intihar üsulu dəqiq məlum deyil, lakin Plutarx və başqa yazıçılar onun ilahi kral hakimiyyətinin rəmzi olan və gürzə kimi bilinən zəhərli ilan vasitəsilə intihar etməsi ehtimalını irəli sürmüşdülər. Onun vəsiyyətinə əsasən Kleopatranın cəsədi Antonin cəsədinin yanında dəfn edilmişdi.
İstinadlar
- M. Antonius (30) M. f. M. n. // Digital Prosopography of the Roman Republic (ing.).
- http://www.strachan.dk/family/antonius.htm.
- http://www.city-data.com/world-cities/Rome-History.html.
- http://search.informit.com.au/fullText;dn=700028765003471;res=IELHSS.
- http://www.cleveland.com/books/index.ssf/2010/12/stacy_schiff_conjures_a_fascin.html.
- http://www.infoplease.com/ipa/A0932250.html.
- http://www.comicvine.com/house-of-night-4/4000-315294/.
Xarici keçidlər
- Mark Antony's biography
- Notable biographies — Mark Antony
- Encyclopedia Britannica 2013-10-05 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mark Antoni e e 83 Roma Qedim Roma e e 30 Isgenderiyye Ellin Misiri d Roma siyasi ve herbi xadimi Yuli Sezarin silahdasi Mark Antonilat M Antonius M f M n Sexsi melumatlarDogum tarixi e e 83Dogum yeri Roma Qedim RomaVefat tarixi e e 30Vefat yeri Isgenderiyye Ellin Misiri d Vetendasligi Qedim Roma Heyat yoldasi VII Kleopatra e e 32 e e 30 Atasi Kritli Mark Antoni Herbi fealiyyetiMensubiyyeti Roma respublikasiDoyusler Aksi doyusu Farsal doyusu Qall muharibeleri Vikianbarda elaqeli mediafayllar E e 43 cu ilde Mutin seheri yaxinliginda senat qosunlarina meglub olduqdan sonra Oktavian Avqust ve Mark Emili Lepid ile ittifaqa girmis 2 ci triumvirat e e 42 ci ilde Oktavianla birge Sezarin qatilleri Brut ve Kassini meglub etmisdi Bundan sonra imperiyanin simal eyaletlerini idare eden Antoni Misir hokmdari Kleopatra ile yaxinlasmis ve Misire arxalanaraq hakimiyyet ugrunda Oktavianla mubarizeye baslamisdi E e 36 ci ilde Antoni 100 minlik qosunla Atropatenaya hucum etmis lakin telefat vererek teqr 24 min nefer geri cekilmisdi Aksi vurusmasinda e e 31 meglub edilen Antoni Misire qacmis ve Oktavianin qosunlari Misire daxil olduqda ozunu oldurmusdu Mark Antoni ve KleopatraKorpe oglu ile musterek hakimiyyeti vasitesile Kleopatranin Misir hakimiyyetindeki movqeyi hemise oldugundan daha mohkem idi Hele de Nil dasqinlari mehsul qitligina infiliasiya ve acliga sebeb olurdu Ele bu vaxt Romada Sezarin muteffiqlerinin ikinci triumvirati Mark Antoni Oktavian ve Lepid ve Sezarin sui qesdcileri Brut ve Kassius arasinda munaqise gedirdi Her iki teref Misirden destek istedi ve bir qeder yubatdiqdan sonra Kleopatra Sezarin Misirde yerlesdirdiyi dord Roma legionunu triumvirata destek ucun gonderdi E e 42 ci ilde Filip doyusunde Brut ve Kassinin quvvelerini meglub etdikden sonra Mark Antoni ve Oktavian Romada hakimiyyeti oz aralarinda bolduler Az sonra Mark Antoni Sezarin sui qesdinin murekkeb neticesinde oynadigi rolu izah etmek ucun Kleopatrani Klikiya seheri olan Tarsusa cagirdi Plutarx terefinden qeyde alinan revayete gore Kleopatra Tarsusa gozel bir gemide gelmisdi ve Isidanin xalatini geyinmisdi Antoni onun gozelliyine valeh olmusdu O Kleopatranin kicik bacisi ve reqibi hemin vaxt surgunde olan Arsinoeni aradan qaldirmaga komek edeceyine dair ved vererek Misiri ve Kleopatranin tax tacini qoruyacagi barede raziliga geldi Kleopatra Misire geri dondu ondan az sonra 3 cu arvadi Fulviya ve usaqlarini Romada qoyan Antoni onun arxasinca Misire getdi O e e 41 40 ci illerin qisini Iskenderiyyede kecirdi ve bu dovr erzinde o ve Kleopatra meshur misilsiz qaraciyerler adlanan kef meclisini icki cemiyyetini teskil etdiler E e 40 ci ilde Antoni Romaya geri dondukden sonra Kleopatranin Aleksandr Helios gunes ve Kleopatra Selena ay adli ekizleri dunyaya geldi Hakimiyyet ugrunda mubarizeFulviya xestelenib dunyasini deyisdikden sonra Antoni Oktavianin ogey bacisi Oktavia ile diplomatik evlilik quraraq Oktaviana olan sedaqetini subut etmeli oldu Misir Kleopatranin hakimiyyeti altinda daha da inkisaf etmisdi ve e e 37 ci ilde Mark Antoni Parfiya kralligina qarsi texire salinmis herbi yurusune maliyye desteyi almaq ucun Kleopatra ile yeniden gorusdu Bunun muaqbilinde ise o Kipr Krit Kirenaika Liviya ve Erika hemcinin Suriya ve Livanin boyuk hissesi daxil olmaqla serqi Misir imperiyasini geri vermeye razi oldu Onlar yeniden sevgili oldular ve e e 36 ci ilde Kleopatra Ptolemey Filadelfos adli daha bir oglan usagi dunyaya getirdi Parfiyada biabirci meglubiyyetden sonra Antoni aciq sekilde arvadi Oktavianin onunla barismaq cehdlerini redd etdi evezinde ise Misire ve Kleopatraya geri dondu E e 34 cu ilde Iskenderiyye bexsisleri kimi bilinen ictimai bayramda Antoni Sezarionu Sezarin oglu ve qanuni varisi elan etdi ovladliga goturduyu Oktaviandan ferqli olaraq ve Kleopatradan olan her uc ovladina torpaq bagisladi Bu hadise Antoni ve Antonin tamamile Kleopatranin idaresi altinda oldugunu iddia eden qezebli Oktavian arasinda muharibe propaqandasini baslatdi E e 32 ci ilin sonlarinda Roma Senati Antonini teltif edildiyi butun titullardan mehrum etdi ve Oktavian Kleopatraya muharibe elan etdi Meglubiyyet ve olumE e 31 ci il sentiyabrin ikisinde Aksi doyusunde Oktavianin quvveleri Antoni ve Kleopatranin quvvelerini meglub etdi Kleopatranin gemileri doyusu terk etdi ve Misire qacdi Tezlikle Antoni xilas ola bildi ve bir nece gemi ile Kleopatranin ardinca getmeye nail oldu Iskenderiyye Oktavianin quvvelerinin hucumu altinda oldugu bir vaxtda Antoni Kleopatranin intihar etmesi barede sayie esitdi O qilincin ustune atildi ve sayienin yalan olamasi barede xeber gelen kimi dunyasini deyisdi E e 30 cu il avqustun on ikisinde Antonini torpaga tapsirdiqdan ve zefer calmis Oktavian ile gorusdukden sonra Kleopatra iki qadin qulluqcusu ile beraber ozunu otaga qapadi Onun intihar usulu deqiq melum deyil lakin Plutarx ve basqa yazicilar onun ilahi kral hakimiyyetinin remzi olan ve gurze kimi bilinen zeherli ilan vasitesile intihar etmesi ehtimalini ireli surmusduler Onun vesiyyetine esasen Kleopatranin cesedi Antonin cesedinin yaninda defn edilmisdi IstinadlarM Antonius 30 M f M n Digital Prosopography of the Roman Republic ing http www strachan dk family antonius htm http www city data com world cities Rome History html http search informit com au fullText dn 700028765003471 res IELHSS http www cleveland com books index ssf 2010 12 stacy schiff conjures a fascin html http www infoplease com ipa A0932250 html http www comicvine com house of night 4 4000 315294 Xarici kecidlerMark Antony s biography Notable biographies Mark Antony Encyclopedia Britannica 2013 10 05 at the Wayback Machine