Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Nil (ərəb. النيل an-nīl, ing. Nile, q.misir iteru və ya Ḥ'pī, qibt. Ⲫⲓⲁⲣⲱ (p(h)iaro) — Afrika qitəsində çay. Dünyanın ən uzun çayıdır. "Nil" sözün mənşəyi bu çayın yunanca "Neylos" (Νείλος) adından gəlir. Nil çayının mənbəyi Viktoriya gölüdür.
| Nil | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Mənbəyi | Ağ Nil, Mavi Nil |
| Mənsəbi | Aralıq dənizi |
| Uzunluğu |
|
| Su sərfi | 2.830 ± 1 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 3.400.000 km² |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Afrika materikində yerləşən Nil çayı dünyanın ən uzun çayı olub.Uzunluğu 6650 km-dir. Eyni zamanda bir çox ölkələrdən keçdiyi üçün tranzit çaydır. Hövzəsi Ruanda, Uqanda, Keniya, Tanzaniya, Efiopiya, Sudan və Misir ərazilərindədir. Hövzəsinin sahəsi 2870 min km2 -dir. Nil Xartum şəhəri yaxınlığında iki çayın — Ağ Nil və Mavi Nil qovuşmasından yaranır. Ağ Nil başlanğıcını Şərqi Afrika yaylasındakı Viktoriya gölündən, Mavi Nil isə Efiopiya yaylasındakı Tana gölündən götürür. Viktoriya gölünə Kaqera çayı tökülür. Kaqera çayı Nilin mənbəyidir və bunu Stenli kəşf edib.
Nilin əsas qolları: Ağ Nil, Mavi Nil və Atbara çaylarıdır. Nil çayı yuxarı axarında Viktoriya, Kyoro göllərindən keçir. Nilin yuxarı axarında çoxlu şəlalələr (ən böyüyü Merçison, hündürlüyü 120 m) və astanalar var. Sudan çökəkliyindən Qahirəyədək Nilin yatağında astanalar, şəlalələr vardır. Nil çayı aşağı axarının 3000 km-də heç bir qol qəbul etmir.
Nil çayı ekvatorial qurşaqdan başlayır, subekvatorial qurşaqdan keçir və tropik qurşaq ərazisində eroziya bazisi olan Aralıq dənizinə tökülür. Şimala doğru axan bu çay Aralıq dənizinə tökülən yerdə böyük delta əmələ gətirir. Nilin dərəsi, xüsusilə onun deltası qədim mədəniyyət mərkəzlərindən biri olmuşdur. Çox böyük məsafədə səhradan keçməsinə baxmayaraq, çay qurumur. Bunun səbəbi çayın mənbəyinin subekvatorial iqlim qurşağında yerləşməsidir. Yay aylarında subekvatorial iqlimdə bol yağıntı yağması çayın qidalanmasında mühüm rol oynayır. Nil çayının qidalanmasında yağış xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Nil çayının böyük suvarma əhəmiyyəti var. Nil çayı üzərində suyun səviyyəsini tənzimləmək üçün böyük Asuan su anbarı yaradılmış və SES tikilmişdir. Böyük suvarma əhəmiyyətinə malik olan bu çay Misir və Sudanın həyatında mühüm rol oynayır. Nildən həm də balıqçılıqda, su təchizatında, gəmiçilikdə və s. istifadə edilir. Asuan su anbarı tikildikdən sonra çayda gəmiçilik üçün əlverişli şərait yaranmışdır. Misir əhalisinin təqribən 97 % Nil zonasında yaşayır. Nilin illik su sərfi 84 km3-dir.
Həmçinin bax
İstinadlar
 | Çay ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Nil ereb النيل an nil ing Nile q misir iteru ve ya Ḥ pi qibt Ⲫⲓⲁⲣⲱ p h iaro Afrika qitesinde cay Dunyanin en uzun cayidir Nil sozun menseyi bu cayin yunanca Neylos Neilos adindan gelir Nil cayinin menbeyi Viktoriya goludur NilOlke Sudan Misir Uqanda Cenubi Sudan Tanzaniya Eritreya Keniya Konqo Demokratik RespublikasiMenbeyi Ag Nil Mavi NilMensebi Araliq deniziUzunlugu 6 650 km 2015 Su serfi 2 830 1 m sHovzesinin sahesi 3 400 000 km menbeyi mensebiNil cayi Afrikanin fiziki xeritesinde 0 25 sm e 33 11 s u 31 27 sm e 30 22 s u Vikianbarda elaqeli mediafayllar Afrika materikinde yerlesen Nil cayi dunyanin en uzun cayi olub Uzunlugu 6650 km dir Eyni zamanda bir cox olkelerden kecdiyi ucun tranzit caydir Hovzesi Ruanda Uqanda Keniya Tanzaniya Efiopiya Sudan ve Misir erazilerindedir Hovzesinin sahesi 2870 min km2 dir Nil Xartum seheri yaxinliginda iki cayin Ag Nil ve Mavi Nil qovusmasindan yaranir Ag Nil baslangicini Serqi Afrika yaylasindaki Viktoriya golunden Mavi Nil ise Efiopiya yaylasindaki Tana golunden goturur Viktoriya golune Kaqera cayi tokulur Kaqera cayi Nilin menbeyidir ve bunu Stenli kesf edib Nilin esas qollari Ag Nil Mavi Nil ve Atbara caylaridir Nil cayi yuxari axarinda Viktoriya Kyoro gollerinden kecir Nilin yuxari axarinda coxlu selaleler en boyuyu Mercison hundurluyu 120 m ve astanalar var Sudan cokekliyinden Qahireyedek Nilin yataginda astanalar selaleler vardir Nil cayi asagi axarinin 3000 km de hec bir qol qebul etmir Nil cayi ekvatorial qursaqdan baslayir subekvatorial qursaqdan kecir ve tropik qursaq erazisinde eroziya bazisi olan Araliq denizine tokulur Simala dogru axan bu cay Araliq denizine tokulen yerde boyuk delta emele getirir Nilin deresi xususile onun deltasi qedim medeniyyet merkezlerinden biri olmusdur Cox boyuk mesafede sehradan kecmesine baxmayaraq cay qurumur Bunun sebebi cayin menbeyinin subekvatorial iqlim qursaginda yerlesmesidir Yay aylarinda subekvatorial iqlimde bol yaginti yagmasi cayin qidalanmasinda muhum rol oynayir Nil cayinin qidalanmasinda yagis xususi ehemiyyet kesb edir Nil cayinin boyuk suvarma ehemiyyeti var Nil cayi uzerinde suyun seviyyesini tenzimlemek ucun boyuk Asuan su anbari yaradilmis ve SES tikilmisdir Boyuk suvarma ehemiyyetine malik olan bu cay Misir ve Sudanin heyatinda muhum rol oynayir Nilden hem de baliqciliqda su techizatinda gemicilikde ve s istifade edilir Asuan su anbari tikildikden sonra cayda gemicilik ucun elverisli serait yaranmisdir Misir ehalisinin teqriben 97 Nil zonasinda yasayir Nilin illik su serfi 84 km3 dir Hemcinin baxBecehIstinadlar Cay ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin