Azərbaycan diasporu

Azərbaycan diasporu — azərbaycanlıların öz tarixi vətənlərindən kənarda məskunlaşmaları və ictimai fəaliyyəti.

Təqribi sayı 50 milyon nəfər olan dünya azərbaycanlılarının 10 milyondan çoxu hazırda mühacirətdə yaşayır. Dünyanın 5 qitəsində məskunlaşan azərbaycanlılar siyasi, iqtisadi və sosial-mədəni fəaliyyəti yaşadıqları ölkələr, oradakı şərait, mənəvi dəyərlər kimi müxtəlifdir.

XX əsrin əvvəllərinə qədər Azərbaycandan xaricə mühacirət edən azərbaycanlıların şəxsiyyət vəsiqələrində "rus təbəəsi" yazılması onların milliyətinin də "rus" kimi təqdim edilməsi ilə nəticələnmişdir. O dövrlərdə qonşu Rusiyaya köçən azərbaycanlılar "tatar", Türkiyədə məskunlaşanlar isə "Azərbaycan türkü" kimi tanınır və qeydə alınırdı. Müasir İran ərazisində yaşayan azərbaycanlıların isə "İran təbəəsi" kimi təqdimatı prosesi gedirdi.

Belə arzuolunmaz vəziyyət xarici ölkələrdə yaşayan azərbaycanlıların rus, türk və fars diasporlarının tərkib hissəsi kimi qəbul edilməsinə səbəb olmuş, nəticədə azərbaycanlılar başqa xalqların diasporları içərisində assimilyasiya olunmaq təhlükəsi ilə üzləşmişlər. Lakin problemlərə və çətinliklərə baxmayaraq, azərbaycanlılar hər zaman öz milli mənsubiyyətini, adət-ənənələrini, mənəvi-əxlaqi dəyərlərini qoruyub saxlamış, tarixi Vətənlə əlaqələrini itirməmişlər.

Tarixi

Azərbaycan diasporu

Azərbaycanlılar Amerika qitəsində

Azərbaycanlılar Amerika qitəsinin Şimal, Mərkəzi və Cənub hissəsində daha çox məskunlaşmışlar. Onların sayı ABŞ-də 1 milyona, Argentinada 12 minə, Braziliyada 75 minə, Kanadada 170 minə, Meksikada isə 27 minə çatır. Amerika qitəsi ölkələrindən , Qvatemala, Peru və digərlərində də azərbaycanlılar məskunlaşmışlar. Hazırda onların sayı dəqiqləşdirilir.

Amerika qitəsində məskunlaşan azərbaycanlıların əksəriyyəti İrandan miqrasiya etmiş insanlardır. 1970-ci ildən etibarən Türkiyədən, 1991-ci ildən isə Azərbaycandan bir qisim azərbaycanlılar bu qitəyə axını diasporun tərkibinə və sosial-iqtisadi fəaliyyətinə öz təsirini göstərdi.

Azərbaycanlılar Avropa qitəsində

Azərbaycan diasporunun yayılma coğrafiyası və say tərkibinə görə geniş olduğu ikinci qitə Avropadır. Son zamanların statistik göstəricilərinə əsaslanan, Avropa azərbaycanlılarının sayı Türkiyədə və Rusiyada 3.5 milyon, Ukraynada və Belarusiyada, Almaniyada, Böyük Britaniyada yüz minlərlə, Norveçdə, Danimarkada, İsveçdə, Macarıstanda, Fransada, İtaliyada on minlərlə, Polşada, İspaniyada, Avstriyada, Albaniyada, Finlandiyada, Portuqaliyada on mindən çox göstərilir.Həmçinin Çexiyada 25 min azərbaycanlının yaşadığı bildirilir. Digər Qərb ölkələrində məskunlaşmış azərbaycanlıların sayı müvafiq olaraq hər bir ölkədə 2-10 min nəfər arasındadır.

Hollandiya, Belçika, Danimarka, İsveçrə və Almaniyada yaşayan azərbaycanlıların əksəriyyəti Türkiyədən köçmüş azərbaycanlılardır. Böyük Britaniya, Çexiya, Slovakiya, Polşa, Avstriya, Estoniya, Belarus, Rusiya, Ukrayna, Moldova və Fransadakı soydaşlarımız isə İrandan və Azərbaycan Respublikasından köçənlərdir.

Azərbaycanlılar Asiya qitəsində

Azərbaycan diasporunun üçüncü böyük hissəsi Asiya qitəsində məskunlaşmışlar. Onların sayı Banqladeşdə, Hindistan, Əfqanıstan, Pakistan, İordaniya və Orta Asiya respublikalarında yüz minlərlə, İndoneziya, Yəmən Ərəb Respublikası, Yəmən Demokratik Respublikası, Çin, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində, Oman, Səudiyyə Ərəbistanı və Suriyada on minlərlə, İraqda isə təqribən bir milyona çatır.

Azərbaycanlılar Afrika qitəsində

Afrika qitəsində məskunlaşmış azərbaycanlıların sayı Misir və Əlcəzairdə yüz minlərlə, Sudanda 17 min nəfərdir. Ümumilikdə, son zamanlar aparılan araşdırmalar nəticəsində Cənubi Afrika Respublikası və Zairdə də soydaşlarımızın məskunlaşdıqları müəyyən edilmişdir.

Azərbaycanlılar Avstraliya qitəsində

Avstraliya qitəsində isə təxminən 10 minə yaxın azərbaycanlının yaşadığı barədə məlumatlar var.

Azərbaycan diasporunun tarixi

Azərbaycan diasporunun təşəkkül və formalaşma tarixi bir neçə mənbəyə bölünür:

• VII əsrin sonu-VIII əsrin əvvəlləri. Xilafət ordusunun Azərbaycana yürüşü, İslam dininin yayılması ilə əlaqədar burada ərəbdilli elm və mədəniyyətin inkişafı, eyni zamanda onlarca azərbaycanlı mütəfəkkirin Yaxın və Orta Şərqin şəhərlərinə axını başlamış və bu proses diasporun yaranmasının təməlini qoymuşdur.
• X-XIX əsrlər. Yaxın Şərqin elm və mədəniyyət mərkəzlərində əslən Azərbaycandan olan yüzlərlə alim və tələbənin biliklərə yiyələnməsi, milli təfəkkürümüzün region xalqlarının intibahında qabaqcıl mövqeyə çıxması sayəsində xaricdə məskunlaşması daha geniş vüsət almışdır.
• Azərbaycan diasporunun formalaşmasının III mərhələsi. Həmin dövr Azərbaycanın Rusiya imperiyası tərəfindən işğalından sonrakı dövrə təsadüf edir. Rusiyada diasporun təşəkkülünü şərti olaraq iki dövrə bölmək olar: XX əsrin əvvəllərindən 1920-ci ilədək olan birinci dövrdə azərbaycanlıların Rusiya ilə əlaqələri nizamsız xarakter daşımışdır. 1920-ci ildən sonrakı, ikinci dövrdə isə bu proses qismən tənzimlənmiş və intensivləşmişdir. Buna baxmayaraq, həmin mərhələlərdə təşkil olunan diasporlar həm kəmiyyət, həm də fəaliyyətlərinin keyfiyyətinə görə bir-birindən fərqlənirdilər.
• Diasporun formalaşmasının IV mərhələsi Azərbaycan Demokratik Respublikasının (1918-1920) süqutundan sonra xarici mühacirlər axını və Avropada Azərbaycan diasporunun təşəkkülü ilə bağlıdır.
• 1941-1945-ci illərdə II Dünya müharibəsi zamanı əsirlikdə və Sovet qəza maşının ölüm xofundan Vətənə dönə bilməyən azərbaycanlılardan ibarət icmaların yaranması diasporun formalaşmasının V mərhələsi kimi səciyyələndirilir.
• Ötən əsrin sonlarında İranda baş verən ictimai-siyasi proseslərlə əlaqədar bu ölkədən on minlərlə azərbaycanlının Qərb ölkələrinə mühacirəti Azərbaycan diasporunun genişlənməsinin mühüm mərhələlərindən biri olmuşdur.
• SSRİ-nin süqutundan sonra Avropa ölkələrində azərbaycanlıların yeni nəsillərinin məskunlaşması diasporun təşəkkülünün son mərhələsi kimi qiymətləndirilə bilər.

Diaspor quruculuğunun mərhələsi

• Azərbaycan Respublikası dünya azərbaycanlılarının birliyini milli mənafelər və dövləti maraqlar kontekstində ortaya çıxan təbii tarixi zərurət kimi qiymətləndirir ;
• Dünya azərbaycanlılarının birliyi məsələsi-Azərbaycançılıq ideologiyasının reallaşdırılması mexanizmi kimi qəbul edilir və bu sahədə həyata keçirilən bütün tədbirlər məhz həmin amala əsaslanır.Başqa sözlə desək, bu ideya dünya azərbaycanlılarının birliyinin fəlsəfi-nəzəri əsasları kimi çıxış edir ;
• Azərbaycan dövləti dünya azərbaycanlılarının birliyini, mövcud iqtisadi və siyasi gerçəklikləri, eyni zamanda dünyada gedən ictimai-siyasi proseslərin meydana çıxardığı reallıqları nəzərə alaraq həyata keçirməyə çalışır ;
• Dünyada azərbaycanlıların həmrəyliyi bütün Azərbaycan xalqının ideoloji bütövlüyünü, milli birliyini təmin edən əsas amildir və dövlət siyasətinin prinsipial istiqamətlərindən biridir ;
• Azərbaycan dövləti bütün dünyada yaşayan azərbaycanlıların siyasi istinadgahı kimi çıxış edir və hər zaman onların qarşılaşdığı çətinliklərin həllində yaxından iştirak etməyi özünün ali məqsədlərindən biri kimi dəyərləndirir ;
• Müxtəlif ölkələrdə fəaliyyət göstərən icma və birliklərin vahid təşkilatda birləşdirilməsi dünya azərbaycanlılarının ümumi birliyinin təməl prinsiplərindəndir.Bu məqsədin reallaşdırılması üçün ötən müddətdə ayrı-ayrı regionlarda fəaliyyət göstərən icma və birliklərin təmərküzləşməsinə böyük diqqət yetirilmişdir və bu strategiya bundan sonra da davam etdiriləcəkdir;
• Azərbaycan dövlətinin diqqət yetirdiyi digər bir mühüm istiqamət soydaşlarımız arasında mənəvi-ideoloji birliyin yaradılmasından, icmalar arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsindən və bu sahədə mövcud olan siyasi, psixoloji maneələrin aradan qaldırılmasından ibarətdir ;
• Azərbaycan milli-mədəni özünəməxsusluğunun, tarixi ənənələrə bağlılığını qorunub saxlanılması diaspor quruculuğunun müasir mərhələsinin ən aktual məsələlərindən biridir və bu sahədə də dövlət tərəfindən müvafiq tədbirlər həyata keçirilir ;
• Tarixi Vətənlə əlaqələr məsələsi dünya azərbaycanlılarının təşkilatlandırılmasının ən mühüm prinsiplərindəndir.Bu əlaqələrin möhkəmləndirilməsi yalnız mədəni, siyasi, psixoloji zəmində deyil, həm də iqtisadi aspektdə də özünü göstərir ;
• Dünya azəraycanlıları müstəqil Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq aləmlə münasibətlərinin inkişafında, ölkəmiz haqqında həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında iştirak etmək imkanına malik ən fəal qüvvəyə çevrilməlidir. Diaspor quruculuğunun ən vacib istiqamətlərindən biri də məhz soydaşlarımızın tarixi Vətənin maraqlarından irəli gələn bu prosesdə daha fəal iştirakını təmin etməkdir.

Ölkələr üzrə azərbaycanlıların sayı

Azərbaycan Respublikasında, İranda, Gürcüstanda, İraqda, Suriyada, Türkiyədə, Dağıstanda yaşayan etnik azərbaycanlılardan başqa digər ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılar Azərbaycan diasporunu əmələ gətirirlər.

#	Ölkə	Paytaxt	Azərbaycanlıların məskunlaşdığı yer	Azərbaycanlıların sayı	Ətraflı
1	İran	Tehran	Təbriz, Ərdəbil, Urmiya, Zəncan, Həmədan, Qəzvin, Tehran, Məşhəd	35,000,000	İran azərbaycanlıları
2	Rusiya	Moskva	Moskva, Dərbənd, Krasnodar, Rostov, Saratov, Yekaterinburq	7-10,000,000 (2002-2019)	Rusiya azərbaycanlıları
3	Türkiyə	Ankara	İstanbul, Qars, İğdır, Ərdəhan	5,500,000 (2016)	Türkiyə azərbaycanlıları
4	Gürcüstan	Tiflis	Tiflis, Marneuli, Qardabani, Bolnisi, Dmanisi, Saqareco	1,000,000 (2010)	Gürcüstan azərbaycanlıları
5	Qazaxıstan	Astana	Astana, Almatı	100,000 (2010)	Qazaxıstan azərbaycanlıları
6	Almaniya	Berlin	Berlin, Bremen, Hamburq, Mayns, Frankfurt-Mayn, Münhen	300,000	Almaniya azərbaycanlıları
7	Ukrayna	Kiyev	Kiyev, Odessa, Lvov, Simferopol, Sevastopol	500,000 (2017)	Ukrayna azərbaycanlıları
8	Niderland	Amsterdam	Amsterdam, Rotterdam, Haaqa	18,000 (2008)
9	İngiltərə	London	London	170,000 (2016)
10	ABŞ	Vaşinqton	Vaşinqton, Nyu-York, Los-Anceles, Hyuston, Dallas	400,000 (2000) –1,250,000	ABŞ azərbaycanlıları
11	Kanada	Ottava	Toronto, Ottava	3,465 (2006)	Kanada azərbaycanlıları
11	Əfqanıstan	Kabil	Kabil, Herat	239,900 (2009)
12	Polşa	Varşava	Vrotslav, Krakov, Katovitse	6000 (2018)
13	Macarıstan	Budapeşt	Debreçen, Peç, Seqed, , Dunauyvaroş, Mişkolç	1500-2000 (2019)	Macarıstan azərbaycanlıları

DAK-ın məlumatları

DAK: Dünya Azərbaycanlılarının sayı (2019)

Ölkə	Say
Cəmi	85-90 000 000
İran	35 000 000
Azərbaycan	10 014 600
Türkiyə	5 500 000
Rusiya	8 000 000
İraq	1 500 000
ABŞ	1 250 000
Misir	900 000
Gürcüstan	750 000
Pakistan	650 000
Ukrayna	520 000
İordaniya	450 000
Kanada	350 000
Hindistan	340 000
Almaniya	300 000
Əlcəzair	280 000
Banqladeş	175 000
Böyük Britaniya	170 000
Qazaxıstan	100 000
Suriya	95 000
Braziliya	75 000
Fransa	70 000
Bolqarıstan	65 000
Yəmən	62 000
Özbəkistan	60 000
Danimarka	60 000
BƏƏ	55 000
Norveç	50 000
Əfqanıstan	50 000
Türkmənistan	45 000
Rumıniya	45 000
İndoneziya	44 000
Səudiyyə Ərəbistanı	40 000
İtaliya	100 000
Çin	30 000
Macarıstan	27 000
Meksika	27 000
Avstriya	19 000
Küveyt	19 000
Oman	19 000
Sudan	17 000
Qırğızıstan	16 000
Tacikistan	14 000
İspaniya	14 000
Belçika	13 000
Yunanıstan	13 000
Polşa	12 000
Finlandiya	12 000
Albaniya	12 000
Argentina	12 000
Yaponiya	10 000
Avstraliya	8 000
Birma	8 000
Potuqaliya	7 000
Belorus	7 000
keçmiş Yuqoslaviya	6 000
Monqolustan	5 000
Moldova	5 000
Latviya	4 000
İrlandiya	4 000
Estoniya	3 000
Malta	2 500
Litva	2 000
Çexiya	2 000
Slovakiya	2 000
İsveç	2 000
Butan	1 500

Diaspor

Sıra	Ölkə	Rəsmi statistikalar	Hal-hazırkı təxminlər	Ölkələrinə görə azərbaycanlılar	Ölkələrinə görə azərbaycanlıların siyahısı
1	Rusiya	603,070 (2010)	1,500,000 3,000,000 arası	Rusiya azərbaycanlıları	Rusiya azərbaycanlılarının siyahısı
2	Türkiyə		800,000	Türkiyə azərbaycanlıları	Türkiyə azərbaycanlılarının siyahısı
3	Gürcüstan	284,761 (2002)	360,000 (2007)	Gürcüstan azərbaycanlıları	Gürcüstan azərbaycanlılarının siyahısı
4	Qazaxıstan	85,292 (2009)	150,000	Qazaxıstan azərbaycanlıları
5	Almaniya	15,219 (2006)	200,000	Almaniya azərbaycanlıları
6	Ukrayna	45,176 (2001)		Ukrayna azərbaycanlıları
7	Niderland		18,000 (2009)
8	Qırğızıstan	17,267(2009)		Qırğızıstan azərbaycanlıları
9	Böyük Britaniya		15,000 (2009)	Böyük Britaniya azərbaycanlıları
10	ABŞ	14,205 şimali azərbaycanlı (2000) 40,400 cənubi azərbaycanlılar	400,000	ABŞ azərbaycanlıları
11	Kanada	4,580 (2011)	80,000	Kanada azərbaycanlıları
12	Fransa		1,112 (asylum-seekers), 70,000	Fransa azərbaycanlıları
13	Özbəkistan	44,410 (1989)		Özbəkistan azərbaycanlıları
14	Türkmənistan	33,365 (1989)		Türkmənistan azərbaycanlıları
15	Belarus	5,567 (2009)
16	Latviya	1,697 (2001)		Latviya azərbaycanlıları
17	Estoniya	880 (2000)
18	Litva	788
19	Tacikistan	800 (2000)
20	Avstraliya	300
21	Avstriya	1 000.
22	Özbəkistan	231
23	Ermənistan	Məlumat yoxdur		Ermənistan azərbaycanlıları	Ermənistan azərbaycanlılarının siyahısı
24	Macarıstan	1500-2000		Macarıstan azərbaycanlıları

İstinadlar

1. . 2012-06-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-01.
2. Dünya Azərbaycanlıları Əlaqələndirmə Şurası^{[ölü keçid]}
3. "Peoples of Iran" 2016-03-03 at the Wayback Machine in Looklex Encyclopedia of the Orient. Retrieved on 22 January 2009.
4. "Iran: People" 2012-02-03 at the Wayback Machine, CIA: The World Factbook: 24% of Iran's total population. Retrieved on 22 January 2009.
5. G. Riaux, "The Formative Years of Azerbaijani Nationalism in Post-Revolutionary Iran" 2013-03-14 at the Wayback Machine, Central Asian Survey, 27(1): 45-58, March 2008: 25% of Iran's total population (p. 46). Retrieved on 22 January 2009.
6. "Iran" 2007-03-11 at the Wayback Machine, Amnesty International report on Iran and Azerbaijanis . Retrieved 30 July 2006.
7. "Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity" in The Azerbaijani Population by , pp. 221–225. The MIT Press (2003), .
8. "Azerbaijanis in Russia" 2008-02-02 at the Wayback Machine, 2002 Russian Census . Retrieved 7 June 2014.
9. "Turkey: Religions & Peoples" 2009-12-14 at the Wayback Machine, Encyclopedia of the Orient . Retrieved 7 June 2006.
10. State Statistics Department of Georgia: 2002 census 2007-10-06 at the Wayback Machine . Retrieved 16 July 2006.
11. Ethnic Composition of Kazakhstan Arxivləşdirilib 2007-06-30 at (1999 census) . Retrieved 4 March 2009.
12. "About number and composition population of Ukraine by data All-Ukrainian census of the population 2001" 2004-10-31 at the Wayback Machine, Ukraine Census 2001 . Retrieved 7 June 2006.
13. . NB Of these, 7,000 are immigrants from Azerbaijan. Retrieved on 3 June 2009
14. . Retrieved 13 June 2009.
15. First, Second, and Total Responses to the Ancestry Question by Detailed Ancestry Code: 2000 2013-07-23 at the Wayback Machine. This number includes both primary and secondary ancestry. . Retrieved 18 April 2008.
16. . 2015-04-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-08.
17. (following 2006 census). NB Canadian census on ancestry may not reflect current ethnic affiliation in Canada. (retrieved 7 June 2006). In the 2006 census, 1,480 people indicated 'Azeri'/'Azerbaijani' as a single response and 1,985 – as part of multiple origins.
18. Library of Congress Country Studies Arxivləşdirilib 2012-07-14 at Archive.today-"Ethnic Groups of Afghanistan"In 1996, approximately 40 percent of Afghans were Pashtun, 11.4 of whom are of the Durrani tribal group and 13.8 percent of the Ghilzai group. Tajiks make up the second largest ethnic group with 25.3 percent of the population, followed by Hazaras, 18 percent; Uzbeks, 6.3 percent; Turkmen, 2.5 percent; Qizilbash, 1.0 percent; 6.9 percent other .
19. Islamic Republic of Afghanistan Central Statistics Organization 2010-01-28 at the Wayback Machine 2009–cu ildə Əfqanıstan əhalisi 23993500 nəfər olub
20. [2] 2023-06-29 at the Wayback Machine Azərbaycan Diaspor Təşkilatlarının Xəritəsi.
21. Trend Analitik-informasiya agentliyi :Gələn ilin sonuna qədər dünyada yaşayan azərbaycanlıların sayı və məskunlaşma coğrafiyasına dair xəritə hazırlanacaq--xəbərin yayınlanma tarixi: 2 Oktyabr 2007-ci il
22. Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года :Национальный состав населения Российской Федерации 2012-04-24 at the Wayback Machine
23. . 2002 census. Russian Federation State Statistics Service. 2004. 20 January 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 January 2012.
24. van der Leeuw, Charles. Azerbaijan: a quest for identity : a short history. Palgrave Macmillan. 2000. səh. 19. ISBN . 2015-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-18.
25. Azerbaijan Acts to Limit the Discrimination Against Azeris in Russia 2017-09-10 at the Wayback Machine by Nailia Sohbetqizi. Eurasianet.org. 11 November 2002. Retrieved 15 September 2006
26. . . 6 October 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 August 2013.
27. State Statistics Department of Georgia: 2002 census 2007-10-06 at the Wayback Machine. Retrieved 16 July 2006.
28. "languages in Georgia". Ethnologue. 2013. 17 September 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 16 August 2013.
29. Ethnic Composition of Kazakhstan mart 16, 2010, at the Wayback Machine (2009 census) . Retrieved 18 August 2013.
30. . 2012-04-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-18. aprel 5, 2012, at the Wayback Machine
31. Азербайджанцы хорошо интегрированы в германское общество – Нусрет Дельбест | Азербайджанцы хорошо интегрированы в германское общество – Нусрет Дельбест | Ежедневный информационный ресурс – "Azeri.ru – Азербайджанцы в России" 2013-12-13 at the Wayback Machine 2013-12-13 at the Wayback Machine. "Azeri.ru. Retrieved on 2011-06-18.
32. "About number and composition population of Ukraine by data All-Ukrainian census of the population 2001". Ukraine Census 2001. State Statistics Committee of Ukraine. 17 December 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 17 January 2012.
33. Azerbaijan Ministry of Foreign Affairs: Bilateral relations with the Netherlands: Diaspora 2011-07-06 at the Wayback Machine. NB Of these, 7,000 are immigrants from Azerbaijan. Retrieved on 3 June 2009
34. (PDF), Bishkek: National Committee on Statistics, 2010, 2011-08-10 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib
35. Oguz-Gassanly, Murad. . Azeri Voice. 2001. Archived from the original on 2 May 2014. İstifadə tarixi: 17 January 2012.
36. "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2018-09-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-04-18.
37. Iranian Studies Group at MIT, Iranian-American Community Survey Results, 2005 2011-11-25 at the Wayback Machine. Web.mit.edu. Retrieved November 28, 2011.
38. . 2016-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-18.
39. "Arxivlənmiş surət". 2012-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-04-18.
40. "Arxivlənmiş surət". 2012-09-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-18.
41. "Ethnic Origin (264), Single and Multiple Ethnic Origin Responses (3), Generation Status (4), Age Groups (10) and Sex (3) for the Population in Private Households". Statistics Canada. 2011. 24 December 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 13 August 2013. In the 2011 census, 1,985 people indicated 'Azeri'/'Azerbaijani' as a single response and 2,595 as part of multiple origins.
42. Moridi, Reza. . News.Az. June 25, 2010. October 2, 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
43. (PDF). 2021-06-10 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-18.
44. . 2012-08-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-18.
45. . Umid World. 1989. 23 February 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 January 2012.
46. Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР. Демоскоп Weekly (Russian) (493–494). 1–22 January 2012. 14 March 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 17 January 2012.
47. "Population Census 2009" (PDF). National Statistical Committee of the Republic of Belarus. 3 February 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 April 2013.
48. Poleshchuk, Vadim. (PDF). European Center for Minority Issues. March 2001. 2 March 2011 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 January 2012. 232 citizens
49. "Population by national and/or ethnic group, sex and urban/rural residence". United Nations Statistics Division. 25 July 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 17 January 2012.
50. Михаил Тульский. "Итоги переписи населения Таджикистана 2000 года: национальный, возрастной, половой, семейный и образовательный составы". «». 2011-08-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
51. 2006 Australian Census 2015-01-07 at the Wayback Machine. NB According to the 2006 census, 290 people living in Australia identified themselves as of Azeri ancestry, although the Australian-Azeri community is estimated to be larger. . Retrieved 1 April 2008.
52. Azerbaijan Ministry of Foreign Affairs: Azerbaijan-Austria relations: Diaspora Info (February 2008) oktyabr 24, 2007, at the Wayback Machine. NB Of these, about 70-75 % are , 15-20 % are and 5-10 % are Azeris originally from Azerbaijan and the former Soviet Union.
53. StatBank Denmark (2010) 2019-05-15 at the Wayback Machine. Controllato 14 agosto 2010.

Xarici keçidlər

• Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi: Xaricdəki təşkilatlar
• Azərbaycan Diasporu 2012-02-26 at the Wayback Machine

Həmçinin bax

• Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü
• Macarıstan azərbaycanlıları
• Azərbaycan Diasporuna Dəstək Fondu