Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amsterdam (nid. Amsterdam [ˌɑmstərˈdɑm]) — Niderland Krallığının paytaxtı.
| Amsterdam | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Amsterdam | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1300 | ||||
| İlk məlumat | 1275 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | −2 m | ||||
| Saat qurşağı |
| ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +31 20 | ||||
| Poçt indeksi | 1000–1098, 1100–1109 | ||||
| Digər | |||||
| amsterdam.nl | |||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Ümumi məlumat
Əhalisi 2.158.592 (2011). Eyselmer körfəzinin cənub sahilində, Amstel çayının deltasındadır. Şimal dənizi və Reyn çayı ilə kanallarla birləşir. Şimal dənizində iri liman, dəmiryol və avtomobil yolları qovşağı var. Sxinpol beynəlxalq aeroportu – Avropada ən iri aeroportlardandır. İnkişaf etmiş şəhərdaxili nəqliyyatı şəbəkəsi, metropoliten var. Almazcilalama və almaz ticarətinin iri mərkəzi kimi məşhurdur. Çoxlu incəsənət və memarlıq abidəsi var. Kral sarayı (keçmiş bələdiyyə binası, 1648–55, memar Y. van Kampen), 14–17-ci əsrlərə aid kilsələr, Dövlət muzeyi (1877–85, memar P. Y. X. Köypers), birja (1897–1903, memar H. P. Berlage) var. Kral Elmlər Akademiyası, Rembrandtın ev muzeyi, tarix muzeyi və s. var.
Tarixi
Adı ilk dəfə 1275-ci ildə çəkilən Amsterdam 1300 yaxud 1301-ci ildə şəhər hüququ almışdır. 13-cü əsrdə bu şəhərin yerində Amstel çayının mənsəbində tikilmiş müdafiə bəndləri üzərində balıqçı qəsəbəsi mövcud olmuşdur. 1317-ci ildə Hollandiya qraflığına birləşdirilmiş və 15-ci əsrdə iri ticarət mərkəzinə çevrilmişdir. 1433-cü ildən Burqundiya hersoqluğunun, 1477-ci ildən Habsburqların hakimiyyəti altında olmuşdur. 16-cı əsrdə Baltik və Aralıq dənizi ölkələri arasında ticarətin inkişaf etməsində aparıcı rol oynamışdır. 16-cı əsrin sonu – 17-ci əsrin əvvəllərində Amsterdamda o dövr üçün ən böyük Avropa bankının və birjasının əsası qoyuldu. Antverpenin tənəzzülü ilə Amsterdam dünyanın əhəmiyyətli ticarət və kredit mərkəzinə çevrildi. 16–17-ci əsrlərdə Portuqaliya və Almaniyadan yəhudilər, Fransadan isə hugenotlar buraya etmişlər. 1795–1806-cı illərdə Bataviya Respublikasının, 1806-cı ildən Hollandiya krallığının paytaxtı olub. Napoleonun hakimiyyəti illərində [1810–14] müvəqqəti tənəzzül dövrü keçirən Amsterdam 1814-cü ildən Niderland krallığının paytaxtı olmuşdur. 1940–45-ci illərdə almanlar tərəfindən işğal edilmişdir.
Müasir vəziyyəti
Amsterdam ölkənin ən böyük ticarət-maliyyə və sənaye mərkəzi olmaqla yanaşı, Avropanın aparıcı bank-maliyyə mərkəzlərindən biridir. "ABN AMRO", "Rabo -bank" kimi aparıcı kommersiya bankları, "Yunilever", "Royal Datç-Şell", AKZO, "Filips" və b. iri transmilli şirkətlərin nümayəndəlik və ofisləri, ticarət və fond birjaları bu şəhərdə yerləşir. Maşınqayırma (elektrotexnika və elektronika, təyyarəqayırma, gəmiqayırma, cihazqayırma, sənaye avadanlığı istehsalı) və kimya sənayesi (polimerlər, o cümlədən plastmas, sintetik kauçuk, mineral gübrə, həmçinin lak-boya və farmakologiya məmulatları istehsalı) aparıcı sənaye sahələridir. Amsterdamın ətrafında iri neftayırma ("Mobil Oyl") və təyyarəqayırma ("Fokker") zavodları yerləşir. Amsterdam Avropanın ən böyük tikiş sənayesi mərkəzlərindəndir. Burada, həmçinin ayaqqabı, poliqrafiya, yeyinti sənayesi sahələri inkişaf etmişdir. Amsterdam zərgərlik əşyaları istehsalı, almazcilalama və almaz ticarətinin iri mərkəzi kimi məşhurdur. 20-ci əsrin 70-ci illərindən başlayaraq sənayedə çalışanların sayı kəskin azalmış, xidmət sektorunda çalışanların sayı isə sürətlə çoxalmışdır. Amsterdam Niderlandın aparıcı mədəniyyət və təhsil mərkəzidir. Amsterdamda universitet (1632), Niderland Kral elm və incəsənət akademiyası (1808), Müstəqil universitett (1880), Amsterdam konservatoriyası (1884), Niderland teatr institutu, Dövlət Muzeyi, Şəhər Muzeyi, Stedeleykmuzey, Rembrandtın ev-muzeyi, Tarix Muzeyi, Dəniz Muzeyi, Teatr Muzeyi, V. Van Qoq muzeyi, universitet və şəhər kitabxanaları, "Kon sertgebau" orkestri (1888), Niderland Kamera Orkestri (1940), "Qau deamus" müasir musiqi cəmiyyəti (1945), Amsterdam Filarmoniya Orkestri (1951), Niderland milli baleti (1961) var. Amsterdamda Holland musiqi festivalı, beynəlxalq sənədli filmlər və beynəlxalq uşaq filmləri festivalları keçirilir. 9-cu Olimpiya oyunları (1928) Amsterdamda keçirilmişdir. Amsterdam Avropanın ən iri turizm mərkəzlərindəndir. Kral sarayı (1648–55, memar Y.van Kampen), Nyive kerkqotik kilsəsi (1490–1540) və Milli monumentin yerləşdiyi Dam meydanı şəhərin müasir mərkəzindədir. Köhnə şəhər ərazisində, əsasən, 1610–62-ci illərdə qazılmış 50-dən çox kanalın üzərində 500-dən artıq körpü var. Orta əsrlər tikililərindən Sint-Antonsport şəhər darvazası (1488), 15–17-ci əsrlərə aid qüllələr, Aude kerk (1306), Zeyder kerk (1603, memar X. de Keyser), Vester kerk (1619–38, memar K. Danker) kilsələri və s. qorunub saxlanılmışdır. Amsterdam şəhəri Qərbi Avropanın mühüm mədəni və intellektual mərkəzlərindən biridir. Burada elmi-tədqiqatlar aparmaq üçün ideal şərait var. Amsterdam əcnəbilər üçün təhlükəsiz və qonaqpərvər şəhərdir. Bu şəhər dünya üzrə məşhur musiqi, opera, teatr və rəqs kollektivinin, rəssamların vətənidir. Amsterdam zəngin memarlıq abidələrinə, 150-dən çox su kanalına, qədim qotik küçələrə malik qədim Avropa şəhəridir.
Qardaş şəhərlər
Həmçinin bax
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
- Bevolkingsontwikkeling; regio per maand. Statistics Netherlands.
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 456 – 457. ISBN .
- Lamiyə Əliyeva, Dünya universitetləri: Amsterdam Universiteti 2014-09-09 at the Wayback Machine, "Azərbaycan müəllimi" qəzeti, 22.10.2010, № 41. (az.)
Xarici keçidlər
- Amsterdam — Holland.com
- Amsterdam — Lonely Planet
- Amsterdam 2017: Best of Amsterdam, The Netherlands …
- I amsterdam — Your guide to visit, enjoy, live, work & invest …
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Amsterdam deqiqlesdirme Amsterdam nid Amsterdam ˌɑmsterˈdɑm Niderland Kralliginin paytaxti AmsterdamAmsterdamBayraq d Gerb d 52 22 22 sm e 4 53 37 s u Olke NiderlandTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1300Ilk melumat 1275Sahesi 219 km Merkezin hundurluyu 2 mSaat qursagi UTC 01 00Merkezi Avropa vaxti d UTC 02 00EhalisiEhalisi 921 468 nef yanvar 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 31 20Poct indeksi 1000 1098 1100 1109Digeramsterdam nlXeriteni goster gizle Amsterdam Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatEhalisi 2 158 592 2011 Eyselmer korfezinin cenub sahilinde Amstel cayinin deltasindadir Simal denizi ve Reyn cayi ile kanallarla birlesir Simal denizinde iri liman demiryol ve avtomobil yollari qovsagi var Sxinpol beynelxalq aeroportu Avropada en iri aeroportlardandir Inkisaf etmis seherdaxili neqliyyati sebekesi metropoliten var Almazcilalama ve almaz ticaretinin iri merkezi kimi meshurdur Coxlu incesenet ve memarliq abidesi var Kral sarayi kecmis belediyye binasi 1648 55 memar Y van Kampen 14 17 ci esrlere aid kilseler Dovlet muzeyi 1877 85 memar P Y X Koypers birja 1897 1903 memar H P Berlage var Kral Elmler Akademiyasi Rembrandtin ev muzeyi tarix muzeyi ve s var TarixiAmsterdam seherinde evlerin arasinda yerlesen su kanali Adi ilk defe 1275 ci ilde cekilen Amsterdam 1300 yaxud 1301 ci ilde seher huququ almisdir 13 cu esrde bu seherin yerinde Amstel cayinin mensebinde tikilmis mudafie bendleri uzerinde baliqci qesebesi movcud olmusdur 1317 ci ilde Hollandiya qrafligina birlesdirilmis ve 15 ci esrde iri ticaret merkezine cevrilmisdir 1433 cu ilden Burqundiya hersoqlugunun 1477 ci ilden Habsburqlarin hakimiyyeti altinda olmusdur 16 ci esrde Baltik ve Araliq denizi olkeleri arasinda ticaretin inkisaf etmesinde aparici rol oynamisdir 16 ci esrin sonu 17 ci esrin evvellerinde Amsterdamda o dovr ucun en boyuk Avropa bankinin ve birjasinin esasi qoyuldu Antverpenin tenezzulu ile Amsterdam dunyanin ehemiyyetli ticaret ve kredit merkezine cevrildi 16 17 ci esrlerde Portuqaliya ve Almaniyadan yehudiler Fransadan ise hugenotlar buraya etmisler 1795 1806 ci illerde Bataviya Respublikasinin 1806 ci ilden Hollandiya kralliginin paytaxti olub Napoleonun hakimiyyeti illerinde 1810 14 muveqqeti tenezzul dovru keciren Amsterdam 1814 cu ilden Niderland kralliginin paytaxti olmusdur 1940 45 ci illerde almanlar terefinden isgal edilmisdir Muasir veziyyetiAmsterdam olkenin en boyuk ticaret maliyye ve senaye merkezi olmaqla yanasi Avropanin aparici bank maliyye merkezlerinden biridir ABN AMRO Rabo bank kimi aparici kommersiya banklari Yunilever Royal Datc Sell AKZO Filips ve b iri transmilli sirketlerin numayendelik ve ofisleri ticaret ve fond birjalari bu seherde yerlesir Masinqayirma elektrotexnika ve elektronika teyyareqayirma gemiqayirma cihazqayirma senaye avadanligi istehsali ve kimya senayesi polimerler o cumleden plastmas sintetik kaucuk mineral gubre hemcinin lak boya ve farmakologiya memulatlari istehsali aparici senaye saheleridir Amsterdamin etrafinda iri neftayirma Mobil Oyl ve teyyareqayirma Fokker zavodlari yerlesir Amsterdam Avropanin en boyuk tikis senayesi merkezlerindendir Burada hemcinin ayaqqabi poliqrafiya yeyinti senayesi saheleri inkisaf etmisdir Amsterdam zergerlik esyalari istehsali almazcilalama ve almaz ticaretinin iri merkezi kimi meshurdur 20 ci esrin 70 ci illerinden baslayaraq senayede calisanlarin sayi keskin azalmis xidmet sektorunda calisanlarin sayi ise suretle coxalmisdir Amsterdam Niderlandin aparici medeniyyet ve tehsil merkezidir Amsterdamda universitet 1632 Niderland Kral elm ve incesenet akademiyasi 1808 Musteqil universitett 1880 Amsterdam konservatoriyasi 1884 Niderland teatr institutu Dovlet Muzeyi Seher Muzeyi Stedeleykmuzey Rembrandtin ev muzeyi Tarix Muzeyi Deniz Muzeyi Teatr Muzeyi V Van Qoq muzeyi universitet ve seher kitabxanalari Kon sertgebau orkestri 1888 Niderland Kamera Orkestri 1940 Qau deamus muasir musiqi cemiyyeti 1945 Amsterdam Filarmoniya Orkestri 1951 Niderland milli baleti 1961 var Amsterdamda Holland musiqi festivali beynelxalq senedli filmler ve beynelxalq usaq filmleri festivallari kecirilir 9 cu Olimpiya oyunlari 1928 Amsterdamda kecirilmisdir Amsterdam Avropanin en iri turizm merkezlerindendir Kral sarayi 1648 55 memar Y van Kampen Nyive kerkqotik kilsesi 1490 1540 ve Milli monumentin yerlesdiyi Dam meydani seherin muasir merkezindedir Kohne seher erazisinde esasen 1610 62 ci illerde qazilmis 50 den cox kanalin uzerinde 500 den artiq korpu var Orta esrler tikililerinden Sint Antonsport seher darvazasi 1488 15 17 ci esrlere aid qulleler Aude kerk 1306 Zeyder kerk 1603 memar X de Keyser Vester kerk 1619 38 memar K Danker kilseleri ve s qorunub saxlanilmisdir Amsterdam seheri Qerbi Avropanin muhum medeni ve intellektual merkezlerinden biridir Burada elmi tedqiqatlar aparmaq ucun ideal serait var Amsterdam ecnebiler ucun tehlukesiz ve qonaqperver seherdir Bu seher dunya uzre meshur musiqi opera teatr ve reqs kollektivinin ressamlarin vetenidir Amsterdam zengin memarliq abidelerine 150 den cox su kanalina qedim qotik kucelere malik qedim Avropa seheridir Qardas seherlerLatviya Riqa Kanada Monreal Turkiye Istanbul Rusiya Moskva Ukrayna KiyevHemcinin baxNiderland seherleriIstinadlararchINFORM alm 1994 Bevolkingsontwikkeling regio per maand Statistics Netherlands Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 456 457 ISBN 978 9952 441 02 4 Lamiye Eliyeva Dunya universitetleri Amsterdam Universiteti 2014 09 09 at the Wayback Machine Azerbaycan muellimi qezeti 22 10 2010 41 az Xarici kecidlerVikianbarda Amsterdam ile elaqeli mediafayllar var Amsterdam Holland com Amsterdam Lonely Planet Amsterdam 2017 Best of Amsterdam The Netherlands I amsterdam Your guide to visit enjoy live work amp invest