Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Simferopol və ya Ağməscid (krımtat. Aqmescit; ukr. Сімферополь; rus. Симферополь) — Ukraynanın Krım Muxtar Respublikasın paytaxtı.
| Şəhər | |||||
| Simferopol | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Сімферополь Симферополь Aqmescit | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1784 | ||||
| İlk məlumat | II əsr | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 350 ± 1 m | ||||
| Saat qurşağı | | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəsmi dili | |||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +380 3652 | ||||
| Poçt indeksi | 95000–95490, 295000–295490 | ||||
| Digər | |||||
| simgov.ru | |||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
Bu gözəl yaşıl şəhər Salgir çayının sahilində elə yaşılca Çadır yaylasında yerləşir. Tarixi mənbələrdən aydın olur ki, eramızdan 3 əsr əvvəl burada skiflərin artıq parlaq mədəniyyəti meydana gəlmiş və bura müəyyən vaxt onların paytaxtları olmuşdur. Şəhərin cənub-şərqində skiflərin antik şəhər yerləşirdi. Burada müasir şəhərin yaxınlığında, təqribən ondan 5 km aralıda Tunc dövrünə aid QIZIL Kurqan abidəsi vardır. Bu skif əyanın qəbridir. Kurqandan skif incəsənət nümunələri olan çoxlu qızıl əşyalar, üstü qızıl işləməli, eləcə də qızıl-gümüşə tutulmuş silahlar, daha qədim dövrlərlə səsləşən çoxlu sayda tunc ucluqlu oxlar və başqa ibtidai, lakin kamil silahlar aşkar edilmişdir. Sonralar e.ə. V əsrdə isə kurqanın tökmə hissəsində skif döyüşçüsü dəfn edilmişdir.
Şəhər öz tarixi boyunca Kermencik qalası (Kermen-qala, Kermencik-kiçik qala, şəhərcik) adı ilə anılırdı. Daha sonralar, XV əsrdən başlayaraq bu qədim şəhər türk-islam ətri ilə süslənərək Ak Meçet (şəhərdəki böyük ağ camiyə görə) adı ilə böyümüş, inkişaf etmişdir. Bu torpaqları gəzən Övliya Çələbi Krım adasının göbəyi sayılan, Nuh tufanından bəri təpəsindən qar əskik olmayan Çadır dağının ətəyində, verimli bir ovada yerləşən Ak Məscidin əslində Kırım vəliəhdlərinə mənsub olduğunu, vəliəhdlərin taxt mərkəzi sayıldığını xəbər verir.
1768-1774-cü illər rus-türk müharibəsində Ak Meçet şəhəri də istila edilir. Kırımın tam şəkildə Rusiya tərkibinə daxil edildiyi vaxtdan isə şəhərin adı dəyişdirilərək Simferopol adlandırılmışdır (1784). Fasmerin "Rus dilinin etimoloji lüğəti"ndə göstərildiyi kimi Simferopol yunanca "uğurlu şəhər" mənasını verir. (Bax: g.ə.III c, s.623) Lakin qədim yunanlar heç zaman burada belə qürurlu adlarla məskən salmamışlar. Nikopol "qələbə şəhəri", Melitopol "arı şəhəri", Sevastopol "möhtəşəm şəhər", Xersones... Bu adları XVIII əsrin sonlarında qədim yunanlar yox, yunansayağı olsalar da müasir ruslar qoymuşlar.
Simferopol adı II Yekaterinanın bu torpağı yunanlaşdırmaq kimi istilaçı planı ilə bağlı idi. Ümumiyyətlə, "Yunan projesi" çox böyük, o qədər də həyasız plan idi. Hətta Yekaterina öz fikirlərində o qədər uzağa gedirdi ki, nəvəsi Konstantini Konstantinopolda (İstanbulda) əyləşəcək yunan hökmdarı olaraq görmək istəyirdi. (Л.Н.Толстой. Посмертные записки старца Федора Кузмича)
Krımda başqa bir Ak Meçet qəsəbəsi də olmuşdur ki, 1944-cü ildə adı dəyişdirilərək Çernomorskaya qoyulmuşdur; hazırda inzibati rayon mərkəzidir.
Simferopolda Kebir Cami məscidinin indi xarici görkəmi dəyişdirilib, burada cildləmə sexi açılmışdır. Qazaxıstandakı Ağ Məscid şəhərinin də 1925-ci ildən adı Qızıl Orda şəhəridir.
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
- Crimea has joined the ranks of the world’s ‘gray areas.’ Here are the others on that list..
- "Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более" (XLSX) (rus). 2022-09-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-01..
- Evliya Çelebi. Seyahetnamesi, İstanbul, Üç Dal neşriyyatı, 1966, VII c, s.409,602.
- Л.Успенский. Слово о словах. Почему не иначе? с. 468.
Mənbə
Minaxanım Təkləli, Türk kitabı. Unudulan tarix. Dəyişdirilən adlar, Bakı, Nurlar, 2009, səh.19-20
Xarici keçidlər
- Официальный сайт Симферопольского горсовета 2010-04-09 at the Wayback Machine
- Information City Portal
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Simferopol ve ya Agmescid krimtat Aqmescit ukr Simferopol rus Simferopol Ukraynanin Krim Muxtar Respublikasin paytaxti SeherSimferopolSimferopol Simferopol AqmescitBayraq d Gerb d 44 56 54 sm e 34 06 00 s u Olke Ukrayna RusiyaTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1784Ilk melumat II esrSahesi 107 1 km Merkezin hundurluyu 350 1 mSaat qursagi UTC 03 00UTC 02 00EhalisiEhalisi 340 540 nef 2021 Resmi dili Krimtatar dili ukrayn dili rus diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 380 3652Poct indeksi 95000 95490 295000 295490Digersimgov ruXeriteni goster gizle Simferopol Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiBu gozel yasil seher Salgir cayinin sahilinde ele yasilca Cadir yaylasinda yerlesir Tarixi menbelerden aydin olur ki eramizdan 3 esr evvel burada skiflerin artiq parlaq medeniyyeti meydana gelmis ve bura mueyyen vaxt onlarin paytaxtlari olmusdur Seherin cenub serqinde skiflerin antik seher yerlesirdi Burada muasir seherin yaxinliginda teqriben ondan 5 km aralida Tunc dovrune aid QIZIL Kurqan abidesi vardir Bu skif eyanin qebridir Kurqandan skif incesenet numuneleri olan coxlu qizil esyalar ustu qizil islemeli elece de qizil gumuse tutulmus silahlar daha qedim dovrlerle seslesen coxlu sayda tunc ucluqlu oxlar ve basqa ibtidai lakin kamil silahlar askar edilmisdir Sonralar e e V esrde ise kurqanin tokme hissesinde skif doyuscusu defn edilmisdir Seher oz tarixi boyunca Kermencik qalasi Kermen qala Kermencik kicik qala sehercik adi ile anilirdi Daha sonralar XV esrden baslayaraq bu qedim seher turk islam etri ile suslenerek Ak Mecet seherdeki boyuk ag camiye gore adi ile boyumus inkisaf etmisdir Bu torpaqlari gezen Ovliya Celebi Krim adasinin gobeyi sayilan Nuh tufanindan beri tepesinden qar eskik olmayan Cadir daginin eteyinde verimli bir ovada yerlesen Ak Mescidin eslinde Kirim veliehdlerine mensub oldugunu veliehdlerin taxt merkezi sayildigini xeber verir 1768 1774 cu iller rus turk muharibesinde Ak Mecet seheri de istila edilir Kirimin tam sekilde Rusiya terkibine daxil edildiyi vaxtdan ise seherin adi deyisdirilerek Simferopol adlandirilmisdir 1784 Fasmerin Rus dilinin etimoloji lugeti nde gosterildiyi kimi Simferopol yunanca ugurlu seher menasini verir Bax g e III c s 623 Lakin qedim yunanlar hec zaman burada bele qururlu adlarla mesken salmamislar Nikopol qelebe seheri Melitopol ari seheri Sevastopol mohtesem seher Xersones Bu adlari XVIII esrin sonlarinda qedim yunanlar yox yunansayagi olsalar da muasir ruslar qoymuslar Simferopol adi II Yekaterinanin bu torpagi yunanlasdirmaq kimi istilaci plani ile bagli idi Umumiyyetle Yunan projesi cox boyuk o qeder de heyasiz plan idi Hetta Yekaterina oz fikirlerinde o qeder uzaga gedirdi ki nevesi Konstantini Konstantinopolda Istanbulda eylesecek yunan hokmdari olaraq gormek isteyirdi L N Tolstoj Posmertnye zapiski starca Fedora Kuzmicha Krimda basqa bir Ak Mecet qesebesi de olmusdur ki 1944 cu ilde adi deyisdirilerek Cernomorskaya qoyulmusdur hazirda inzibati rayon merkezidir Simferopolda Kebir Cami mescidinin indi xarici gorkemi deyisdirilib burada cildleme sexi acilmisdir Qazaxistandaki Ag Mescid seherinin de 1925 ci ilden adi Qizil Orda seheridir IstinadlararchINFORM alm 1994 Crimea has joined the ranks of the world s gray areas Here are the others on that list Tablica 5 Chislennost naseleniya Rossii federalnyh okrugov subektov Rossijskoj Federacii gorodskih okrugov municipalnyh rajonov municipalnyh okrugov gorodskih i selskih poselenij gorodskih naselennyh punktov selskih naselennyh punktov s naseleniem 3000 chelovek i bolee XLSX rus 2022 09 01 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 01 Evliya Celebi Seyahetnamesi Istanbul Uc Dal nesriyyati 1966 VII c s 409 602 L Uspenskij Slovo o slovah Pochemu ne inache s 468 MenbeMinaxanim Tekleli Turk kitabi Unudulan tarix Deyisdirilen adlar Baki Nurlar 2009 seh 19 20Xarici kecidlerOficialnyj sajt Simferopolskogo gorsoveta 2010 04 09 at the Wayback Machine Information City Portal