Bu məqaləni lazımdır. |
Ankara (türk. Ankara) — Türkiyə Respublikasının paytaxtı. İstanbuldan sonra ölkənin ən böyük ikinci şəhəridir.
Paytaxt | |
Ankara | |
---|---|
Ankara | |
Ölkə | |
Başçı | Mansur Yavaş |
Tarixi və coğrafiyası | |
Sahəsi |
|
Mərkəzin hündürlüyü | 938 ± 1 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəsmi dili | |
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Telefon kodu | +90 312 |
Poçt indeksi | 06000–06999 |
Nəqliyyat kodu | 06 |
Digər | |
ankara.bel.tr | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Etimologiya
Ankara şəhərinin adı tarix boyu dəyişmişdir. Şəhər, frigiyalılar, qalatiyalılar və qədim romalılar (Antik, Helenistik ve Bizans dövrlərində) tərəfindən mənası gəmi lövbəri olan Ἄγκυρα [Anqira] olaraq adlandırıldı; bu ad latın əlifbası ilə qərb mənbələrində Ankyra və Ancyra olaraq yazılmışdır. Ankara şəhəri, ərəb mənbələrində "Bəldəyi-əl Səlasil", "Məmuriyə" və "Mə'muriyə-i Səlasə" olaraq yazılmışdır. Qədim yunan dilində "Anküra" olaraq tələffüz edilən şəhər adı ərəblər tərəfindən qorunub saxlanılmışdı. Böyük Səlcuq İmperiyasının Anadoluya gəlməsindən sonra bu ad "Anqara" və "Əngürü", qərb dillərində isə "Anqora" (Angora) olaraq dəyişmişdir. "Əngürü" (Engürü) adı, ərəb şəkilçisiylə "Əngüriyyə" olmuşdur. Ankaranı suverenliyi altında saxlayan dövlətlər tərəfindən zərb edilən sikkələrdə istifadə olunan rəsmi ad, Böyük Səlcuq İmperiyasında "Ankara", Elxanilər Dövlətində "Əngürü" və "Əngüriyyə", Osmanlı İmperiyasında isə "Əngürü" və "Anqara" olmuşdur. Şəhərin adı Osmanlı İmperiyası dövründə, XVI əsrdən etibarən rəsmi olaraq Anqara (آنقره) olmasına baxmayaraq, xalq arasında "Əngürü", qərb ölkələrində isə "Anqora" adlarından istifadə edilirdi. Türkiyə Respublikasının öz müstəqilliyini əldə etməsindən sonra digər adların istifadəsi sona çatmış, Ankara adı isə universallaşdırmışdır.
Digər etimologiyaya görə isə Ankara sözü iki sözün birləşməsindən An Kara əmələ gəlir. Bunun mənası isə Türk dilində Ən qara deməkdir.
Tarix
Ankarada aşkar edilmiş ən qədim tarixi əsərlər qədim daş dövrünə aiddir. Bu dövrə aid müxtəlif əsərlərə Qavurkale, Ergazi, Lodumlu ve Maltəpədə rast gəlmək olar. Bunlardan başqa, Ankaranın rayonunda e.ə aid olan 3000-ə qədər olan yaşayış yerləri tapılmışdır.
Muzeylər
İdman
Futbol
İlin Super Liqasında iki komandası var: "Gənclərbirliyi" və "Osmanlıspor". İlin komandalarından "Ankaragücü MKE" və "Gənclərbirliyi" 19.209 nəfərlik Ankara 19 may stadionunu, "Osmanlıspor" isə 20 min nəfərlik Osmanlı stadionunu istifadə edir. "Ankaragücü MKE", "Hacəttəpəspor", "Keçirörengücü", "Buqsaşspor" II liqada yer alır.
Basketbol
İl mərkəzi İstanbulda təşkil edilən 1959 Avropa Basketbol Çempionatından sonra 2001-ci ildə Türkiyədə təşkil edilən ikinci Avropa Basketbol Çempionatına ev sahibliyi etmişdir. Bu çempionatda Türkiyə milli basketbol komandası Yuqoslaviyadan sonra ikinci yerdə olmuşdur. İldə olan basketbol komandaları Türkiyə Basketbol Liqasında "TED Ankara kollecləri" və "Türk Telekom", Türkiyə Qadınlar Basketbol Liqasında "Çankaya Universiteti İdman Kulubu"-dur. Bu komandalardan biri olan "Türk Telekom", üç dəfə Prezident kubokunu, iki dəfə Türkiyə kubokunu qazanmışdır.2010-cu ildə tikilən Ankara Arena Çoxməqsədli Basketbol Kompleksi 2010 Dünya Basketbol Çempionatına ev sahibliyi etmişdir.
Voleybol
2017-ci ildə keçirilən Çempionlar kubokunda kişilərdən ikinci yeri "Xalqbank" tutmuşdur. 2016–2017 mövsümündə kişilər arasında keçirilən Voley kubokunda "Xalqbank" ikinci yeri tutmuşdur. 2017–2018 mövsümündə Voley kubokunda kişilərdən çempion "Xalqbank", ikincisi isə "Maliyyə lotereyası" olmuşdur.
Digər idmanlar
Ankara Gənclər və İdman Nazirliyi hər il müxtəlif idman fəaliyyətləri təşkil edir. Yüngül və ağır atletika, gimnastika, velosiped, buz, qılıncoynatma, cüdo, taekvondo, karate, həndbol, at sürmə, güləş, üzgüçülük üçün şəhər mərkəzində müxtəlif imkanlar mövcuddur. Almadağda xizək, digər məhəllələrdə də idman zalları var. Beynəlxalq "Yaşar Doğu Güləş Çempionatı" hər il Ankarada təşkil edilir.
Qardaş şəhərləri
Ankaranın 40 ədəd qardaş şəhəri var. 2003-cü ildən İzmir prospektində Ankanın qardaş şəhərləri üçün abidə var.
Afrika
- Əddis-Əbəbə, Efiopiya (2004-cü ildən)
- Qahirə, Misir (2006-cı ildən)
- Xortum, Sudan (1992-ci ildən)
- Kinşasa, Konqo Demokratik Respublikası (2005-ci ildən)
- Moqadişo, Somali (2000-ci ildən)
Amerika
Asiya
- Bakı, Azərbaycan (2011-ci ildən)
- Aşqabad, Türkmənistan (1994-cü ildən)
- Astana, Qazaxıstan (2001-ci ildən)
- Pekin, ÇXR (1990-cı ildən)
- Bişkek, Qırğızıstan (1992-ci ildən)
- Düşənbə, Tacikistan (2002-ci ildən)
- Hanoy, Vyetnam (1998-ci ildən)
- İslamabad, Pakistan (1982-ci ildən)
- Kabil, Əfqanıstan (2003-cü ildən)
- Kuala-Lumpur, Malayziya (1984-cü ildən)
- Küveyt, Küveyt (1994-cü ildən)
- Manama, Bəhreyn (2000-ci ildən)
- Sana, Yəmən (2006-cı ildən)
- Seul, Cənubi Koreya (1971-ci ildən)
- Daşkənd, Özbəkistan (2004-cü ildən)
- Ulan-Bator, Monqolustan (2003-cü ildən)
- Şam, Suriya (2004-cü ildən)
Avropa
- Buxarest, Rumıniya (1998-ci ildən)
- Budapeşt, Macarıstan (2015-ci ildən)
- Kişinyov, Moldova (2001-ci ildən)
- Dipkarpaz, Şimali Kipr Türk Respublikası (1986-cı ildən)
- Nikosiya, Şimali Kipr Türk Respublikası (1989-cu ildən)
- Kazan, Rusiya (2005-ci ildən)
- Kiyev, Ukrayna (1993-cü ildən)
- Minsk, Belarusiya (2007-ci ildən)
- Moskva, Rusiya (1992-ci ildən)
- Priştina, Kosovo (2005-ci ildən)
- Sarayevo, Bosniya və Herseqovina (1994-cü ildən)
- Skopye, Şimali Makedoniya (1995-ci ildən)
- Sofiya, Boliviya (1992-ci ildən)
- Tiflis, Gürcüstan (1996-cı ildən)
- Tirana, Albaniya (1995-ci ildən)
- Ufa, Rusiya (1997-ci ildən bəri)
- Zaqreb, Xorvatiya (2008-ci ildən)
Ədəbiyyat
- Küçük Asya'nın Bin Yüzü (Türkçe). Ankara: Dost Yayınları. .
- Ankara, Başkentin Tarihi, Arkeolojisi, Mimarisi (Türkçe). Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları. .
- Sargın, Haluk. Antik Ankara (Türkçe). .
- Hengirmen, Mehmet. Turistik Ankara (Türkçe). .
- Erdoğan, Abdülkerim. Tarih İçinde Ankara (Türkçe). Ankara: SFN. 2007. . (#redundant_parameters)
- "Ankara." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
İstinadlar
- https://www.ankara.bel.tr/baskan?web=1.
- https://www.harita.gov.tr/images/urun/il_ilce_alanlari.pdf.
- "Türkiye Futbol Federasyonu resmî sitesi". 2 June 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- "Türkiye Futbol Federasyonu resmî sitesi, Ankara 19 Mayıs sayfası". 4 December 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- "Türkiye Futbol Federasyonu resmî sitesi, Yenikent ASAŞ sayfası". 5 December 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- . 28 August 2004 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- . 24 September 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- . 21 September 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- . 7 November 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- . 7 November 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- (Türkçe). Ankara Büyükşehir Belediyesi. 23 September 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- . 29 October 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- . 1 June 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- . 29 October 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- (Türkçe). Zaman Gazetesi. 21 August 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- "Ankara-Washington Kardeş Şehir Oldu…" (Türkçe). Ankara Büyükşehir Belediyesi. 8 October 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- "Sister Cities". Beijing Municipal Government. 7 May 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- Ankara Büyükşehir Belediyesi. . 1 June 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- "Twin towns of Minsk". The department of protocol and international relations of Minsk City Executive Committee. 8 dekabr 2008. 30 August 2009 tarixində . İstifadə tarixi: 20 may 2018.
- . Ankara Büyükşehir Belediyesi. 27. 29 October 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 may 2018.
Xarici keçidlər
- ankara.gov.tr — Ankara qubernatorunun rəsmi saytı
- ankara.bel.tr — Ankara Böyükşəhər Bələdiyyəsinin rəsmi saytı
- ankaraturizm.gov.tr — Ankara Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin rəsmi saytı
- ankaraka.org.tr — Ankara İnkişaf Agentliyinin rəsmi saytı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Ankara turk Ankara Turkiye Respublikasinin paytaxti Istanbuldan sonra olkenin en boyuk ikinci seheridir PaytaxtAnkaraAnkara39 56 09 sm e 32 50 19 s u Olke TurkiyeBasci Mansur YavasTarixi ve cografiyasiSahesi 25 632 km Merkezin hundurluyu 938 1 mSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 5 747 325 nef 2021 Resmi dili turk diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 90 312Poct indeksi 06000 06999Neqliyyat kodu 06Digerankara bel trAnkara Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtimologiyaEsas meqale Ankara seherinin adi tarix boyu deyismisdir Seher frigiyalilar qalatiyalilar ve qedim romalilar Antik Helenistik ve Bizans dovrlerinde terefinden menasi gemi lovberi olan Ἄgkyra Anqira olaraq adlandirildi bu ad latin elifbasi ile qerb menbelerinde Ankyra ve Ancyra olaraq yazilmisdir Ankara seheri ereb menbelerinde Beldeyi el Selasil Memuriye ve Me muriye i Selase olaraq yazilmisdir Qedim yunan dilinde Ankura olaraq teleffuz edilen seher adi erebler terefinden qorunub saxlanilmisdi Boyuk Selcuq Imperiyasinin Anadoluya gelmesinden sonra bu ad Anqara ve Enguru qerb dillerinde ise Anqora Angora olaraq deyismisdir Enguru Enguru adi ereb sekilcisiyle Enguriyye olmusdur Ankarani suverenliyi altinda saxlayan dovletler terefinden zerb edilen sikkelerde istifade olunan resmi ad Boyuk Selcuq Imperiyasinda Ankara Elxaniler Dovletinde Enguru ve Enguriyye Osmanli Imperiyasinda ise Enguru ve Anqara olmusdur Seherin adi Osmanli Imperiyasi dovrunde XVI esrden etibaren resmi olaraq Anqara آنقره olmasina baxmayaraq xalq arasinda Enguru qerb olkelerinde ise Anqora adlarindan istifade edilirdi Turkiye Respublikasinin oz musteqilliyini elde etmesinden sonra diger adlarin istifadesi sona catmis Ankara adi ise universallasdirmisdir Diger etimologiyaya gore ise Ankara sozu iki sozun birlesmesinden An Kara emele gelir Bunun menasi ise Turk dilinde En qara demekdir TarixAnkarada askar edilmis en qedim tarixi eserler qedim das dovrune aiddir Bu dovre aid muxtelif eserlere Qavurkale Ergazi Lodumlu ve Maltepede rast gelmek olar Bunlardan basqa Ankaranin rayonunda e e aid olan 3000 e qeder olan yasayis yerleri tapilmisdir Muzeyler Esas meqale Mustafa Kamal Ataturkun emrleri ile memar Arif Hikmet Qoyunoglu terefinden layihelesdirilen ve 1927 ci ilde tikilen Ankara Dovlet Resm ve Heykel muzeyi Anitqebir Bu muzeyde Mustafa Kamal Ataturkun abide mezari var 1966 ci ilde Turkiye Cumhuriyyetinin dorduncu prezidenti Milli Birlik Komitesinin rehberi Camal Gursel ve Turkiyenin ilk bas naziri ikinci prezident Ismet Inonu burada defn edilib IdmanFutbol Ilin Super Liqasinda iki komandasi var Genclerbirliyi ve Osmanlispor Ilin komandalarindan Ankaragucu MKE ve Genclerbirliyi 19 209 neferlik Ankara 19 may stadionunu Osmanlispor ise 20 min neferlik Osmanli stadionunu istifade edir Ankaragucu MKE Hacettepespor Kecirorengucu Buqsasspor II liqada yer alir Basketbol Ankara Arena Il merkezi Istanbulda teskil edilen 1959 Avropa Basketbol Cempionatindan sonra 2001 ci ilde Turkiyede teskil edilen ikinci Avropa Basketbol Cempionatina ev sahibliyi etmisdir Bu cempionatda Turkiye milli basketbol komandasi Yuqoslaviyadan sonra ikinci yerde olmusdur Ilde olan basketbol komandalari Turkiye Basketbol Liqasinda TED Ankara kollecleri ve Turk Telekom Turkiye Qadinlar Basketbol Liqasinda Cankaya Universiteti Idman Kulubu dur Bu komandalardan biri olan Turk Telekom uc defe Prezident kubokunu iki defe Turkiye kubokunu qazanmisdir 2010 cu ilde tikilen Ankara Arena Coxmeqsedli Basketbol Kompleksi 2010 Dunya Basketbol Cempionatina ev sahibliyi etmisdir Voleybol 2017 ci ilde kecirilen Cempionlar kubokunda kisilerden ikinci yeri Xalqbank tutmusdur 2016 2017 movsumunde kisiler arasinda kecirilen Voley kubokunda Xalqbank ikinci yeri tutmusdur 2017 2018 movsumunde Voley kubokunda kisilerden cempion Xalqbank ikincisi ise Maliyye lotereyasi olmusdur Diger idmanlar Ankara Gencler ve Idman Nazirliyi her il muxtelif idman fealiyyetleri teskil edir Yungul ve agir atletika gimnastika velosiped buz qilincoynatma cudo taekvondo karate hendbol at surme gules uzguculuk ucun seher merkezinde muxtelif imkanlar movcuddur Almadagda xizek diger mehellelerde de idman zallari var Beynelxalq Yasar Dogu Gules Cempionati her il Ankarada teskil edilir Qardas seherleriIzmir prospektinde yerlesen ve 2003 cu ildeki qardas seherleri gosteren abide Ankaranin 40 eded qardas seheri var 2003 cu ilden Izmir prospektinde Ankanin qardas seherleri ucun abide var Afrika Eddis Ebebe Efiopiya 2004 cu ilden Qahire Misir 2006 ci ilden Xortum Sudan 1992 ci ilden Kinsasa Konqo Demokratik Respublikasi 2005 ci ilden Moqadiso Somali 2000 ci ilden Amerika Havana Kuba 1993 cu ilden Santyaqo Cili 2000 ci ilden Vasinqton ABS 2011 ci ilden Asiya Baki Azerbaycan 2011 ci ilden Asqabad Turkmenistan 1994 cu ilden Astana Qazaxistan 2001 ci ilden Pekin CXR 1990 ci ilden Biskek Qirgizistan 1992 ci ilden Dusenbe Tacikistan 2002 ci ilden Hanoy Vyetnam 1998 ci ilden Islamabad Pakistan 1982 ci ilden Kabil Efqanistan 2003 cu ilden Kuala Lumpur Malayziya 1984 cu ilden Kuveyt Kuveyt 1994 cu ilden Manama Behreyn 2000 ci ilden Sana Yemen 2006 ci ilden Seul Cenubi Koreya 1971 ci ilden Daskend Ozbekistan 2004 cu ilden Ulan Bator Monqolustan 2003 cu ilden Sam Suriya 2004 cu ilden Avropa Buxarest Ruminiya 1998 ci ilden Budapest Macaristan 2015 ci ilden Kisinyov Moldova 2001 ci ilden Dipkarpaz Simali Kipr Turk Respublikasi 1986 ci ilden Nikosiya Simali Kipr Turk Respublikasi 1989 cu ilden Kazan Rusiya 2005 ci ilden Kiyev Ukrayna 1993 cu ilden Minsk Belarusiya 2007 ci ilden Moskva Rusiya 1992 ci ilden Pristina Kosovo 2005 ci ilden Sarayevo Bosniya ve Herseqovina 1994 cu ilden Skopye Simali Makedoniya 1995 ci ilden Sofiya Boliviya 1992 ci ilden Tiflis Gurcustan 1996 ci ilden Tirana Albaniya 1995 ci ilden Ufa Rusiya 1997 ci ilden beri Zaqreb Xorvatiya 2008 ci ilden EdebiyyatKucuk Asya nin Bin Yuzu Turkce Ankara Dost Yayinlari ISBN 975 298 173 9 Ankara Baskentin Tarihi Arkeolojisi Mimarisi Turkce Ankara Enstitusu Vakfi Yayinlari ISBN 975 95848 3 2 Sargin Haluk Antik Ankara Turkce ISBN 975 288 886 0 Hengirmen Mehmet Turistik Ankara Turkce ISBN 975 320 123 0 Erdogan Abdulkerim Tarih Icinde Ankara Turkce Ankara SFN 2007 ISBN 9944 473 07 3 redundant parameters Ankara Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Online Encyclopaedia Britannica Inc Istinadlarhttps www ankara bel tr baskan web 1 https www harita gov tr images urun il ilce alanlari pdf Turkiye Futbol Federasyonu resmi sitesi 2 June 2015 tarixinde Istifade tarixi 20 may 2018 Turkiye Futbol Federasyonu resmi sitesi Ankara 19 Mayis sayfasi 4 December 2015 tarixinde Istifade tarixi 20 may 2018 Turkiye Futbol Federasyonu resmi sitesi Yenikent ASAS sayfasi 5 December 2015 tarixinde Istifade tarixi 20 may 2018 28 August 2004 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 24 September 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 21 September 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 7 November 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 7 November 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 Turkce Ankara Buyuksehir Belediyesi 23 September 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 29 October 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 1 June 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 29 October 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 Turkce Zaman Gazetesi 21 August 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 Ankara Washington Kardes Sehir Oldu Turkce Ankara Buyuksehir Belediyesi 8 October 2011 tarixinde Istifade tarixi 20 may 2018 Sister Cities Beijing Municipal Government 7 May 2015 tarixinde Istifade tarixi 20 may 2018 Ankara Buyuksehir Belediyesi 1 June 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 Twin towns of Minsk The department of protocol and international relations of Minsk City Executive Committee 8 dekabr 2008 30 August 2009 tarixinde Istifade tarixi 20 may 2018 Ankara Buyuksehir Belediyesi 27 29 October 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 may 2018 Xarici kecidlerVikianbarda Ankara ile elaqeli mediafayllar var ankara gov tr Ankara qubernatorunun resmi sayti ankara bel tr Ankara Boyukseher Belediyyesinin resmi sayti ankaraturizm gov tr Ankara Medeniyyet ve Turizm Nazirliyinin resmi sayti ankaraka org tr Ankara Inkisaf Agentliyinin resmi sayti