Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Skopye (mak. Скопје, alb. Shkupi, lat. Skupi) ya da Üsküb (türk. Üsküp, osman. اسكوب Üsküb) — Şimali Makedoniya Respublikasının paytaxtı və ən böyük şəhəri. Ölkənin siyasi, mədəni, iqtisadi və elmi mərkəzi hesab olunur.
| şəhər | |||||
| Skopye | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Скопје | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Region | |||||
| Petre Şilegov | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 270 m | ||||
| Saat qurşağı | , yayda | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Milli tərkibi | makedonlar: 65% albanlar: 27% digər: 8% | ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +389 02 | ||||
| Poçt indeksi | 1000 | ||||
| Nəqliyyat kodu | SK | ||||
| Digər | |||||
| skopje.gov.mk | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
Skopye ərazisində ilk insan məskənləri e.ə. IV əsrə aiddir. Şəhər mərkəzinə yaxın ərazidə yerləşən yaxınlığında Neolit dövrünə aid insan məskənlərinin tapılması da bunu sübut edir. Skupi eramızdan əvvəl II əsrdə Balkan yarımadasında yerləşən dövlətinin paytaxtı olmuşdur. Eramızın I əsrinin əvvəllərində isə romalılar tərəfindən işğal olunmuş və ərazisi hərbi baza rolunu oynamağa başlamışdır. 395-ci ildə Roma İmperiyası şərqi və qərbi olaraq iki hissəyə bölündükdən sonra Skupi də mərkəzi Konstantinopol olan Bizans İmperiyasının tərkibinə qatılmışdır. Erkən orta əsrlər dövründə Bizans İmperiyası və Birinci Bulqar dövləti arasında mübahisəli ərazi olmuşdur. 1282-ci ildən tərkib hissəsi olan bu şəhər, 1346-cı ildən 1371-ci ilə qədər bu dövlətin paytaxtı olmuşdur. 1392-ci ildə şəhər Osmanlı İmperiyası tərəfindən ələ keçirilmiş və Üsküp adlandırılmışdır. 500 ildən çox müddətə türklərin nəzarəti altında qalan şəhər Kosovo vilayətinin mərkəzi rolunu oynamışdır. 1912-ci ildə Balkan müharibələri ərzində tərəfindən işğal edilmiş, Birinci dünya müharibəsi başa çatdıqdan sonra isə yeni yaranmış tərkibinə daxil olmuşdur. İkinci dünya müharibəsi zamanı Nasist Almaniyasının müttəfiqi olan Bulqar qoşunları tərəfindən ələ keçirilmişdir. 1944-cü ildə Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasının bir hissəsi olan Makedoniya Sosialist Respublikasının paytaxtı elan olunmuşdur. İkinci dünya müharibəsi başa çatdıqdan sonra sürətli inkişaf mərhələsinə qədəm qoyan şəhərin inkişaf tempi 1963-cü ildə baş vermiş dəhşətli zəlzələ nəticəsində zəifləmişdir. Skopye şəhəri 1991-ci ildən etibarən müstəqil Makedoniya dövlətinin paytaxtıdır.
Belqrad və Afina şəhərlərini birləşdirən yolun üzərində yerləşməsi Skopye şəhərinin strateji əhəmiyyətli yaşayış məntəqəsi olmasında böyük rol oynayır.
Əhalisi
Demoqrafiyası
2002-ci il hesablamalarına əsasən Skopye şəhərinin əhalisi 506,926 nəfərdən ibarət idi. Skopyenin məşğulluq ərazisi Makedoniya Respublikasının böyük ərazisini əhatə edir ki, bu əraziyə də ümumi əhalisi bir milyon nəfərdən çox olan , Kumanovo və kimi yaşayış məntəqələri də daxildir.
Makedoniya əhalisinin üçdə bir hissəsi burada yaşayır. Digər şəhərlərin əhalisinin sayı Skopyeyə nisbətən daha azdır. Ölkənin ikinci böyük şəhəri olan Kumanovoda 107,632 nəfər yaşayır.
Habsburqlar sülaləsi və Osmanlı dövləti arasında baş verən müharibələr, həmçinin 1698-ci ildə baş vermiş böyük yanğına qədər Skopye Balkan yarımadasında yerləşən ən böyük şəhərlərdən biri idi. 1836-cı ildə burada cəmi 10 min nəfər yaşayırdı. Bununla belə, 1850-ci ildən etibarən şəhər əhalisi yenidən artmağa başladı və artıq 1905-ci ildə 32 min nəfərə çatdı. XX əsrdə Skopye Yuqoslaviyada yerləşən şəhərlər arasında ən sürətlə böyüyənlərdən biri olmuş, 1971-ci ildə əhalinin sayı 448,200 nəfərə çatmışdır. Bundan sonra, demoqrafik artım sabit sürətlə davam etmişdir.
Etnik tərkibi
Skopye şəhəri tarix boyu fərqli millətlərə ev sahibliyi etmişdir. Müasir dövrdə də şəhər öz etnik müxtəlifliyinə görə fərqlənir. XIX əsrdə şəhər əhalisinin əksər hissəsini müsəlman təşkil edirdi. 2002-ci il hesablamalarına görə Skopyedə yaşayan ən böyük etnik qrup əhalinin 66,75%-ni təşkil edən makedonlardır. Albanlar, serblər, türklər, bosniyalılar və digərləri isə etnik azlıq təşkil edirlər.
Etnik makedoniyalıların əksər hissəsi Vardar çayının cənubunda məskunlaşmışdır. Onlar, həmçinin və kimi Vardar çayının şimalında yerləşən ərazilərdə də əksəriyyət təşkil edir. Şəhərin bəzi yerlərində alban dilli məktəblər fəaliyyət göstərir.
Din
Əhali arasında dini mənsubiyyət müxtəlifdir: makedonlar, serblər və əksəriyyəti pravoslav olduğu halda, albanlar, türklər və qaraçıların əksər hissəsi müsəlmandır. Burada, həmçinin əhali arasında azlıq təşkil edən katolik albanlar da vardır.
2002-ci il hesablamalarına görə Skopye əhalisinin 68,5%-i Şərqi pravoslav kilsəsinə, 28,6%-i isə İslam dininə etiqad edir. Katolik (0.5%) və protestantlar (0.04%) isə azlıq təşkil edir.
İkinci dünya müharibəsi başlayana qədər Skopyedə kifayət qədər yəhudi ailəsi məskunlaşmışdı. Onların əksəriyyəti İnkvizisiya zamanı İspaniyadan buraya köç etməyə məcbur olmuşlardan ibarət idi. 1939-cu ildə 2424 nəfər Skopye yəhudisi nasistlər tərəfindən ya öldürülmüş, ya da deportasiya edilmişdir. Müharibədən sonra sağ qalanların böyük bir qismi İsrailə köçmüşdür.
Tarixən Osmanlı dövlətinin tərkib hissəsi olduğuna görə burada məscidlərin sayı kilsələrin sayına nisbətən daha çoxdur. Skopye şəhəri Makedoniya Pravoslav Kilsəsi və Makedoniya İslam Dini Birliyi kimi bir çox dini təşkilatlara ev sahibliyi edir. Burada pravoslav və katolik kafedralları, bir çox mədrəsə və sinaqoq yerləşir.
Beynəlxalq əlaqələri
Qardaş şəhərlər
![image]()
Bredford, Birləşmiş Krallıq![image]()
Dijon, Fransa![image]()
Daşkənd, Özbəkistan![image]()
Drezden, Almaniya![image]()
, Arizona, ABŞ![image]()
Rube, Fransa![image]()
, Belçika![image]()
Nürnberq, Almaniya![image]()
Nançan, Çin![image]()
Manisa, Türkiyə![image]()
Süveyş, Misir![image]()
Pittsburq, ABŞ![image]()
Anqulem, Fransa![image]()
İstanbul, Türkiyə![image]()
Lyublyana, Sloveniya![image]()
Podqoritsa, Monteneqro![image]()
Saraqosa, İspaniya![image]()
Zaqreb, Xorvatiya![image]()
Belqrad, Serbiya![image]()
Sofiya, Bolqarıstan![image]()
Tirana, Albaniya
Əməkdaşlıq
Həmçinin bax
İstinadlar
- https://www.citypopulation.de/de/northmacedonia/cities.
- http://turkologiya.org/saylar/Turkologiya-2012-3-4.pdf 2021-08-31 at the Wayback Machine cənubu Qaradağ və Üsküb vilayətləridir. Bosna vilayəti 7 livaya (yəni əyalətə) bölünür: bunların biri Qerseqovinadır, bunlar Bosna şəhərinə tabedir.
- http://www.anl.az/down/meqale/edebiyyat/edebiyyat_noyabr2009/94863.htm 2022-03-30 at the Wayback Machine Yəhya Kamalın şəhəri Üskübdə qonaqlanmış bir məhəbbət karvanı var.
- Syme, Ronald; Birley, Anthony. "The Provincial at Rome: And, Rome and the Balkans 80BC-AD14". University of Exeter Press. 1 yanvar 1999 – Google Books vasitəsilə.
- Mócsy, András. "Pannonia and Upper Moesia: A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire". Routledge & K. Paul. 1 yanvar 1974 – Google Books vasitəsilə.
- "Improving Energy Sufficiency in Skopje, TRACE Study" (PDF). World Bank. 2012. 2013-12-27 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
- Andrew Rossos. Macedonia and the Macedonians: A History. Hoover Press. 2008. səh. 70. ISBN .
- Jasna Stefanovska et Janez Koželj. Urban planning and transitional development issues: The case of Skopje, Macedonia. Urbani izziv. 2012. səh. 94.
- Svetomir Skaric. "Ohrid Agreement and Minority Communities in Macedonia" (PDF). Friedrich Ebert Stiftung in Macedonia. 2010-12-26 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
- Hugh Poulton. Who are the Macedonians?. C. Hurst & Co. Publishers Ltd. 2000. səh. 130. ISBN .
- "Census" (PDF). State Statistical Office of the Republic of Macedonia. 2002. 2012-03-24 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
- "Jewish Community in Macedonia". European Jewish Fund. 2013-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
- "Address Book of the Religious Communities" (PDF). Macedonian Centre for International Cooperation. 2016-05-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
- . Dijon.fr. 2 oktyabr 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
- . Nanchang Municipal Party Committee of the CPC and Nanchang Municipal Government. Nanchang Economic Information Center. 22 may 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29dekabr 2017.
- . Mestna občina Ljubljana (Ljubljana City) (Slovenian). 26 iyun 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29dekabr 2017.
- "- Сител Телевизија". sitel.com.mk. 2012-03-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-29.
- "Skopje votes to twin with Sofia". sofiaglobe.com. 19 aprel 2015. 2019-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-29.
- "Скопје се збратими со Тирана". novatv.mk. 2019-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-29.
- (Turkish). Ankara Büyükşehir Belediyesi – Tüm Hakları Saklıdır. 14 yanvar 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
- . Grad Pula (Croatian və Italian). 5 may 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
- daenet d.o.o. . Sarajevo.ba. 12 aprel 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
Xarici keçidlər
![image]()
VikiSəyahətdə Skopje haqqında səyahət məlumatları var.- City of Skopje Official Portal
- Skopje | Between Byzantine and Ottomans
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Skopye mak Skopјe alb Shkupi lat Skupi ya da Uskub turk Uskup osman اسكوب Uskub Simali Makedoniya Respublikasinin paytaxti ve en boyuk seheri Olkenin siyasi medeni iqtisadi ve elmi merkezi hesab olunur seherSkopyeSkopјeBayraq d Gerb41 59 46 sm e 21 25 54 s u Olke Simali MakedoniyaRegionPetre SilegovTarixi ve cografiyasiSahesi 571 46 km Merkezin hundurluyu 270 mSaat qursagi UTC 1 yayda UTC 2EhalisiEhalisi 526 502 nef 2021 Milli terkibi makedonlar 65 albanlar 27 diger 8 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 389 02Poct indeksi 1000Neqliyyat kodu SKDigerskopje gov mkSkopye Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiSkopye erazisinde ilk insan meskenleri e e IV esre aiddir Seher merkezine yaxin erazide yerlesen yaxinliginda Neolit dovrune aid insan meskenlerinin tapilmasi da bunu subut edir Skupi eramizdan evvel II esrde Balkan yarimadasinda yerlesen dovletinin paytaxti olmusdur Eramizin I esrinin evvellerinde ise romalilar terefinden isgal olunmus ve erazisi herbi baza rolunu oynamaga baslamisdir 395 ci ilde Roma Imperiyasi serqi ve qerbi olaraq iki hisseye bolundukden sonra Skupi de merkezi Konstantinopol olan Bizans Imperiyasinin terkibine qatilmisdir Erken orta esrler dovrunde Bizans Imperiyasi ve Birinci Bulqar dovleti arasinda mubahiseli erazi olmusdur 1282 ci ilden terkib hissesi olan bu seher 1346 ci ilden 1371 ci ile qeder bu dovletin paytaxti olmusdur 1392 ci ilde seher Osmanli Imperiyasi terefinden ele kecirilmis ve Uskup adlandirilmisdir 500 ilden cox muddete turklerin nezareti altinda qalan seher Kosovo vilayetinin merkezi rolunu oynamisdir 1912 ci ilde Balkan muharibeleri erzinde terefinden isgal edilmis Birinci dunya muharibesi basa catdiqdan sonra ise yeni yaranmis terkibine daxil olmusdur Ikinci dunya muharibesi zamani Nasist Almaniyasinin muttefiqi olan Bulqar qosunlari terefinden ele kecirilmisdir 1944 cu ilde Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasinin bir hissesi olan Makedoniya Sosialist Respublikasinin paytaxti elan olunmusdur Ikinci dunya muharibesi basa catdiqdan sonra suretli inkisaf merhelesine qedem qoyan seherin inkisaf tempi 1963 cu ilde bas vermis dehsetli zelzele neticesinde zeiflemisdir Skopye seheri 1991 ci ilden etibaren musteqil Makedoniya dovletinin paytaxtidir Belqrad ve Afina seherlerini birlesdiren yolun uzerinde yerlesmesi Skopye seherinin strateji ehemiyyetli yasayis menteqesi olmasinda boyuk rol oynayir EhalisiDemoqrafiyasi 2002 ci il hesablamalarina esasen Skopye seherinin ehalisi 506 926 neferden ibaret idi Skopyenin mesgulluq erazisi Makedoniya Respublikasinin boyuk erazisini ehate edir ki bu eraziye de umumi ehalisi bir milyon neferden cox olan Kumanovo ve kimi yasayis menteqeleri de daxildir Makedoniya ehalisinin ucde bir hissesi burada yasayir Diger seherlerin ehalisinin sayi Skopyeye nisbeten daha azdir Olkenin ikinci boyuk seheri olan Kumanovoda 107 632 nefer yasayir Habsburqlar sulalesi ve Osmanli dovleti arasinda bas veren muharibeler hemcinin 1698 ci ilde bas vermis boyuk yangina qeder Skopye Balkan yarimadasinda yerlesen en boyuk seherlerden biri idi 1836 ci ilde burada cemi 10 min nefer yasayirdi Bununla bele 1850 ci ilden etibaren seher ehalisi yeniden artmaga basladi ve artiq 1905 ci ilde 32 min nefere catdi XX esrde Skopye Yuqoslaviyada yerlesen seherler arasinda en suretle boyuyenlerden biri olmus 1971 ci ilde ehalinin sayi 448 200 nefere catmisdir Bundan sonra demoqrafik artim sabit suretle davam etmisdir Etnik terkibi Skopye seheri tarix boyu ferqli milletlere ev sahibliyi etmisdir Muasir dovrde de seher oz etnik muxtelifliyine gore ferqlenir XIX esrde seher ehalisinin ekser hissesini muselman teskil edirdi 2002 ci il hesablamalarina gore Skopyede yasayan en boyuk etnik qrup ehalinin 66 75 ni teskil eden makedonlardir Albanlar serbler turkler bosniyalilar ve digerleri ise etnik azliq teskil edirler Etnik makedoniyalilarin ekser hissesi Vardar cayinin cenubunda meskunlasmisdir Onlar hemcinin ve kimi Vardar cayinin simalinda yerlesen erazilerde de ekseriyyet teskil edir Seherin bezi yerlerinde alban dilli mektebler fealiyyet gosterir Din Ehali arasinda dini mensubiyyet muxtelifdir makedonlar serbler ve ekseriyyeti pravoslav oldugu halda albanlar turkler ve qaracilarin ekser hissesi muselmandir Burada hemcinin ehali arasinda azliq teskil eden katolik albanlar da vardir 2002 ci il hesablamalarina gore Skopye ehalisinin 68 5 i Serqi pravoslav kilsesine 28 6 i ise Islam dinine etiqad edir Katolik 0 5 ve protestantlar 0 04 ise azliq teskil edir Ikinci dunya muharibesi baslayana qeder Skopyede kifayet qeder yehudi ailesi meskunlasmisdi Onlarin ekseriyyeti Inkvizisiya zamani Ispaniyadan buraya koc etmeye mecbur olmuslardan ibaret idi 1939 cu ilde 2424 nefer Skopye yehudisi nasistler terefinden ya oldurulmus ya da deportasiya edilmisdir Muharibeden sonra sag qalanlarin boyuk bir qismi Israile kocmusdur Tarixen Osmanli dovletinin terkib hissesi olduguna gore burada mescidlerin sayi kilselerin sayina nisbeten daha coxdur Skopye seheri Makedoniya Pravoslav Kilsesi ve Makedoniya Islam Dini Birliyi kimi bir cox dini teskilatlara ev sahibliyi edir Burada pravoslav ve katolik kafedrallari bir cox medrese ve sinaqoq yerlesir Beynelxalq elaqeleriQardas seherler Bredford Birlesmis Kralliq Dijon Fransa Daskend Ozbekistan Drezden Almaniya Arizona ABS Rube Fransa Belcika Nurnberq Almaniya Nancan Cin Manisa Turkiye Suveys Misir Pittsburq ABS Anqulem Fransa Istanbul Turkiye Lyublyana Sloveniya Podqoritsa Monteneqro Saraqosa Ispaniya Zaqreb Xorvatiya Belqrad Serbiya Sofiya Bolqaristan Tirana Albaniya Emekdasliq Ankara Turkiye Pula Xorvatiya Sarayevo Bosniya ve HerseqovinaHemcinin baxMakedoniya Respublikasi Kosovo vilayetiIstinadlarhttps www citypopulation de de northmacedonia cities http turkologiya org saylar Turkologiya 2012 3 4 pdf 2021 08 31 at the Wayback Machine cenubu Qaradag ve Uskub vilayetleridir Bosna vilayeti 7 livaya yeni eyalete bolunur bunlarin biri Qerseqovinadir bunlar Bosna seherine tabedir http www anl az down meqale edebiyyat edebiyyat noyabr2009 94863 htm 2022 03 30 at the Wayback Machine Yehya Kamalin seheri Uskubde qonaqlanmis bir mehebbet karvani var Syme Ronald Birley Anthony The Provincial at Rome And Rome and the Balkans 80BC AD14 University of Exeter Press 1 yanvar 1999 Google Books vasitesile Mocsy Andras Pannonia and Upper Moesia A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire Routledge amp K Paul 1 yanvar 1974 Google Books vasitesile Improving Energy Sufficiency in Skopje TRACE Study PDF World Bank 2012 2013 12 27 tarixinde PDF Istifade tarixi 29 dekabr 2017 Andrew Rossos Macedonia and the Macedonians A History Hoover Press 2008 seh 70 ISBN 978 0 8179 4882 5 Jasna Stefanovska et Janez Kozelj Urban planning and transitional development issues The case of Skopje Macedonia Urbani izziv 2012 seh 94 Svetomir Skaric Ohrid Agreement and Minority Communities in Macedonia PDF Friedrich Ebert Stiftung in Macedonia 2010 12 26 tarixinde PDF Istifade tarixi 29 dekabr 2017 Hugh Poulton Who are the Macedonians C Hurst amp Co Publishers Ltd 2000 seh 130 ISBN 1850655340 Census PDF State Statistical Office of the Republic of Macedonia 2002 2012 03 24 tarixinde PDF Istifade tarixi 29 dekabr 2017 Jewish Community in Macedonia European Jewish Fund 2013 07 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 dekabr 2017 Address Book of the Religious Communities PDF Macedonian Centre for International Cooperation 2016 05 28 tarixinde PDF Istifade tarixi 29 dekabr 2017 Dijon fr 2 oktyabr 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 dekabr 2017 Nanchang Municipal Party Committee of the CPC and Nanchang Municipal Government Nanchang Economic Information Center 22 may 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29dekabr 2017 Mestna obcina Ljubljana Ljubljana City Slovenian 26 iyun 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29dekabr 2017 Sitel Televiziјa sitel com mk 2012 03 07 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 29 Skopje votes to twin with Sofia sofiaglobe com 19 aprel 2015 2019 03 03 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 29 Skopјe se zbratimi so Tirana novatv mk 2019 08 02 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 29 Turkish Ankara Buyuksehir Belediyesi Tum Haklari Saklidir 14 yanvar 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 dekabr 2017 Grad Pula Croatian ve Italian 5 may 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 dekabr 2017 daenet d o o Sarajevo ba 12 aprel 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 dekabr 2017 Xarici kecidlerVikianbarda Skopye ile elaqeli mediafayllar var VikiSeyahetde Skopje haqqinda seyahet melumatlari var City of Skopje Official Portal Skopje Between Byzantine and Ottomans