Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mədrəsə, Müsəlman ölkələrində orta və ali təhsil verilən müəssisələr. Mədrəsə sözü ərəbcə dərs (درس) mənasında işlənir. Mədrəsələrdə dərs deyənlərə müdərris (professor), onların köməkçilərinə "muid" (asistent) deyirlər. Mədrəsədə oxuyanlar "danışmənd", "sohta" və ya "tələbə" adlandırılır.
Tarix
VIII əsdə Azərbaycan ərəb qoşunları tərəfindən işğal olundu və ölkə Ispaniyadan Hindistana qədər uzanmış Ərəb xilafətinin tərkibinə qatıldı. Müxtəlif xalqların vahid bir dövlətə qoşulması və bir-biri ilə ünsiyyətdə olması elmlərin və mədəniyyətlərin görünməmiş inkişafına səbəb oldu. Bünövrəsi VIII–IX əsrlərdə qoyulmuş bu yüksəliş XIV əsrin sonlarına qədər davam etdi. Mübaliğəsiz demək olar ki, X–XIV əsrlərdə Islam dünyası bəşəriyyət sivilizasiyasının zirvəsini təşkil edirdi. Ən böyük universitetlər, rəsədxanalar, xəstəxanalar, əczaxanalar və kitabxanalar məhz müsəlman Şərqində yerləşirdi, ən güclü alimlər burada çalışırdılar.
Bu dövrdə Azərbaycan şəhərlərində böyük məscidlərin nəzdində mədrəsələr fəaliyyət göstərirdi. Bu mədrəsələrdə ərəb və fars dilləri, ərəb qrammatikası, məntiq, kəlam (dini doqmatika), fiqh (islam hüququ), riyaziyyat, kalliqrafiya (xəttatlıq), tarix və əbəbiyyat öyrədilirdi. Müasir ali məktəblərə (universitetlərə) bənzəyən böyük mədrəsələrdə həm də yunan fəlsəfəsi, astrologiya, məntiq, natiqlik elmi, həndəsə, tibb, əlkimiya və bu kimi fənnlər tədris olunurdu. Burada əsasən mülkədarların və ruhanilərin uşaqları oxuyurdular. Şamaxının "Məlhəm" mədrəsəsi məşhur elm və tədris mərkəzlərindən biri idi. Bu mədrəsəyə görkəmli XII əsrdə yaşamış məşhur Şirvan həkimlərindən və alimlərindən biri Kafiyəddin Ömər ibn Osman rəhbərlik edirdi. Qardaşı oğlu məşhur şair Xaqani Şirvaniyə tibdən və başqa fənlərdən dərs deyirdi. Xaqani Şirvani özünün "Töhfətül-Iraqeyn" poemasında Kafiyəddin Ömər və onun fəaliyyəti haqqında ətraflı məlumat verir.
Gəncədə də mədrəsələr fəaliyyət göstərirdi. XIX əsrin yarısında Gəncənin mədəni həyatı inkişaf edirdi. Mədrəsə və məktəblərdə şagirdləri klassik şərq ədəbiyatı ilə tanış edirdilər. Lakin nə dini məktəblər nə mədrəsələrin aydın proqramları yox idi. Şah Abbas məscidindən bir qədər aralı olan mədrəsədə 100-dən çox şagird təhsil alırdı. Elmi fikirlərin inkişafında Gəncənin böyük rolu olmuşdur. Rusiyada şərqşünaslığın əsasını qoyanlardan biri M. D. Topçubaşev (1784–1869) bu şəhərdə anadan olmuş və ilk təhsilini bu şəhərdə yerləşən mədrəsədə almışdır.
Mədrəsədə verilən dərslər
Xarici keçidlər
- Tarixcəsi 2007-04-03 at the Wayback Machine
- Osmanlıda təhsil 2007-09-28 at the Wayback Machine
- DARU'L-HİLAFETİ'L ÂLİYE MEDRESESİ 2007-06-17 at the Wayback Machine
- Türklərin Əğitim Tarixi 2013-05-29 at the Wayback Machine
- Osmanlı Dövləti Mədrəsələrinə Ümumi bax 2004-10-27 at the Wayback Machine
 | Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Medrese Muselman olkelerinde orta ve ali tehsil verilen muessiseler Medrese sozu erebce ders درس menasinda islenir Medreselerde ders deyenlere muderris professor onlarin komekcilerine muid asistent deyirler Medresede oxuyanlar danismend sohta ve ya telebe adlandirilir MedreseBu adin diger istifade formalari ucun bax Medrese deqiqlesdirme TarixVIII esde Azerbaycan ereb qosunlari terefinden isgal olundu ve olke Ispaniyadan Hindistana qeder uzanmis Ereb xilafetinin terkibine qatildi Muxtelif xalqlarin vahid bir dovlete qosulmasi ve bir biri ile unsiyyetde olmasi elmlerin ve medeniyyetlerin gorunmemis inkisafina sebeb oldu Bunovresi VIII IX esrlerde qoyulmus bu yukselis XIV esrin sonlarina qeder davam etdi Mubaligesiz demek olar ki X XIV esrlerde Islam dunyasi beseriyyet sivilizasiyasinin zirvesini teskil edirdi En boyuk universitetler resedxanalar xestexanalar eczaxanalar ve kitabxanalar mehz muselman Serqinde yerlesirdi en guclu alimler burada calisirdilar Bu dovrde Azerbaycan seherlerinde boyuk mescidlerin nezdinde medreseler fealiyyet gosterirdi Bu medreselerde ereb ve fars dilleri ereb qrammatikasi mentiq kelam dini doqmatika fiqh islam huququ riyaziyyat kalliqrafiya xettatliq tarix ve ebebiyyat oyredilirdi Muasir ali mekteblere universitetlere benzeyen boyuk medreselerde hem de yunan felsefesi astrologiya mentiq natiqlik elmi hendese tibb elkimiya ve bu kimi fennler tedris olunurdu Burada esasen mulkedarlarin ve ruhanilerin usaqlari oxuyurdular Samaxinin Melhem medresesi meshur elm ve tedris merkezlerinden biri idi Bu medreseye gorkemli XII esrde yasamis meshur Sirvan hekimlerinden ve alimlerinden biri Kafiyeddin Omer ibn Osman rehberlik edirdi Qardasi oglu meshur sair Xaqani Sirvaniye tibden ve basqa fenlerden ders deyirdi Xaqani Sirvani ozunun Tohfetul Iraqeyn poemasinda Kafiyeddin Omer ve onun fealiyyeti haqqinda etrafli melumat verir Gencede de medreseler fealiyyet gosterirdi XIX esrin yarisinda Gencenin medeni heyati inkisaf edirdi Medrese ve mekteblerde sagirdleri klassik serq edebiyati ile tanis edirdiler Lakin ne dini mektebler ne medreselerin aydin proqramlari yox idi Sah Abbas mescidinden bir qeder arali olan medresede 100 den cox sagird tehsil alirdi Elmi fikirlerin inkisafinda Gencenin boyuk rolu olmusdur Rusiyada serqsunasligin esasini qoyanlardan biri M D Topcubasev 1784 1869 bu seherde anadan olmus ve ilk tehsilini bu seherde yerlesen medresede almisdir Medresede verilen derslerSarf Morfologiya cumle bilgisi Mentiq Hedis Tefsir Quranin izahi Edeb i behs Danismaq edebi Vez Belaget Gozel danisma ritorika Kelam Hikmet Fiqh Inancin esaslari Usul u fikih Elm i heyat Astronomiya ve astrologiya Xarici kecidlerTarixcesi 2007 04 03 at the Wayback Machine Osmanlida tehsil 2007 09 28 at the Wayback Machine DARU L HILAFETI L ALIYE MEDRESESI 2007 06 17 at the Wayback Machine Turklerin Egitim Tarixi 2013 05 29 at the Wayback Machine Osmanli Dovleti Medreselerine Umumi bax 2004 10 27 at the Wayback Machine Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin