Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ABŞ azərbaycanlıları və ya Amerika azərbaycanlıları (ing. Azerbaijani Americans) — tarixi Azərbaycandan kənarda yaşayan etnik azərbaycanlıların təşkil etdiyi Azərbaycan diasporunun ABŞ-də yaşayan hissəsinin adı. Əsasən ABŞ-nin Nyu-York, Vermont, Arizona, Florida, Ohayo, Konnektikut, Nevada, Texas, İllinoys kimi ştatlarında yaşayırlar. ABŞ-də azərbaycanlıların 30-a yaxın ictimai birliyi, bir jurnalı və bir televiziya kanalı fəaliyyət göstərir. ABŞ dövlət departamentinin verdiyi məlumata görə, Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra 5 553 azərbaycanlı ABŞ vətəndaşlığına keçmişdir.
| Ümumi sayı | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 14.205 (2000) 400,000 (2001)500,000(2004) 700,000(2013) | ||||||
| Yaşadığı ərazilər | ||||||
| ||||||
| Dili | ||||||
| Mənşəyi | ||||||
| Oğuz (türk) | ||||||
| Qohum xalqlar | ||||||
Tarixi
ABŞ-yə gələn ilk azərbaycanlı Mirzə Əli Əkbər olmuşdur. O, 1912-ci ilin 7 iyun tarixində Böyük Britaniyanın Liverpul dəniz limanından Mauretania gəmisi ilə Ellis adasına gəlmişdir.
Azərbaycan Demokratik Respublikasının tənəzzülündən sonra 20-yə yaxın azərbaycanlı ABŞ-yə getmişlər. Onlar əsasən bolşevik təziqindən qaçanlar olmuşlar. Daha sonra İkinci dünya müharibəsi illərində Almaniyada xidmət edən və ya əsir düşən azərbaycanlıların bir qismi ABŞ-yə mühacirət etmişlər. Onların təxmini sayı 250-300 nəfər olmuşdur. Həmin dövrlərdə azərbaycanlılar ən çox Nyu-York ştatında yaşamışlar. Bu daha çox bu ştatda türk mühacirlərin olması ilə əlaqədər idi. 1980-ci illərə qədər Azərbaycan SSR-dən ABŞ-yə gedənlərin sayı çox az olmuşdur. Bunun əsas səbəbi SSRİ-dən ABŞ-yə adi vətəndaşların getməsinin mümkün olmaması idi. 1980–ci ildə ABŞ–da təxminən 200 Azərbaycandilli ailə yaşayırdı.
1979-cu il İran inqilabı zamanı 150 000 azərbaycanlı İrandan ABŞ-yə mühacirət etmişlər. Onlar əsasən İranda hakimiyyətə gələn rejimin rəhəbrliyi altında yaşamaq istəməyənlər olmuşlar.
Müasir durum
ABŞ dövlət departamentinin verdiyi məlumata görə, 2001-2010-cu illərdə 9 391 nəfər azərbaycanlı ABŞ vətandaşı kimi qeydiyyata götürülmüşdür. Bunlardan 2 565 nəfəri Green card sahibidir. 1990-cı ildən etibarən, Azərbaycandan Green card qalibi olanların sayı 5 490 nəfər olmuşdur. ABŞ dövlət departamenti, orta hesabla Azərbaycana hər il 400 nəfər kvota yeri ayrıldığını açıqlamışdır. Bu da qonşu Gürcüstan və Ermənistana ayrılan kvotadan dəfələrlə azdır. 2011-ci ildə Azərbaycandan Green card qalibləri sayı 355 nəfər olmuşdur. ABŞ azərbaycanlılarının sayları, Qafqazın digər xalqlarına nisbətən azdır. ABŞ-də 500 000 erməninin və 250 000 gürcü əsilli insanların yaşadığı qeyd olunur.
Hazırda ABŞ-də azərbaycanlıların 30-a yaxın təşkilatı fəaliyyət göstərir. Bu təşkilatlardan birincisi 1957-ci ildə yaradılan . Onun indiki sədri .
Kütləvi informasiya vasitələri
ABŞ-nin İllinoys ştatının Çikaqo şəhərində azərbaycanlıların Günaz TV adlı televiziya kanalı yayımlanır. Kanal 2005-ci ilin aprel ayından canlı yayıma başlamışdır. Günaz TV-nin əsas təsisçiləri Əhməd Obalı və Huseyn Bəydir. Gün ərzində 24 saatlıq proqramları Hotbird peyki vasitəsi ilə yayımlanır. Kanalın əsas məqsədi İranda azərbaycanlıların hüquqlarının tapdalanmasına son qoyulması, İran azərbaycanlılarının haqlarının tanınması istiqamətində fəaliyyət göstərməkdir. Gün ərzində 8 saatlıq canlı efir müddəti var.
ABŞ-dəki təşkilatlar
- (1957)
- Amerikalı Azərbaycanlıların Şurası (2006)
- ABŞ Azərbaycanlıları Şəbəkəsi (2008)
- ABŞ-yəzərbaycan Ticarət Palatası (1997)
- Şimali Kaliforniya Azərbaycan Mədəniyyət Ocağı (2006)
- Hyuston-Bakı Qardaşlaşmış Şəhərlər Assosiasiyası (1976)
- Azərbaycan Nyu-York Assosiasiyası (?)
- Hyuston Azərbaycanlıları Assosiasiyası (2007)
Sayları
| İl | ABŞ vətəndaşlığına qəbul olunanlar |
|---|---|
| 2001 | 946 |
| 2002 | 1 187 |
| 2003 | 886 |
| 2004 | 793 |
| 2005 | 904 |
| 2006 | 997 |
| 2007 | 606 |
| 2008 | 834 |
| 2009 | 1 005 |
| 2010 | 1 233 |
| 2011 | 1 153 |
| 2012 | 958 |
İstinadlar
- "Population Universe: People Born in Azerbaijan // Table FBP-1. Profile of Selected Demographic and Social Characteristics: 2000" (PDF). 2010-03-27 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2013-07-11.
- "Arxivlənmiş surət". 2012-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-24.
- Azerbaijan deserves U.S. public attention[ölü keçid]
- IREX - Civil Society, Education and Media Development: VOA News US Azerbaijanis Work to Keep Traditions Alive - IREX 2012-04-07 at the Wayback Machine--By Mike O'Sullivan, Los Angeles, 24 October 2006
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-02-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2013-08-14.
- Passenger Record: Merza Ali Akbar. Ellis Island Immigration Station. The Statue of Liberty-Ellis Island Foundation, Inc. 2012-10-20 at the Wayback Machine (ing.)
- Groups and Definitions. — Azerbaijanis (author Alexandre Bennigsenpp), page 171 .// Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups. Editors: Stephan Thernstrom, Ann Orlov, Oscar Handlin. Cambridge: Harvard University Press, 1980, 1104 pages.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2003". 2017-05-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-23.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2004". 2017-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-23.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2005". 2017-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-23.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2006". 2017-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-23.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2007". 2017-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-23.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2008". 2017-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-23.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2009". 2017-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-23.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2010". 2017-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-07-23.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2011". 2017-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-18.
- "U.S. Department of Homeland Security, Naturalized U.S. citizens from Azerbaijan in 2011". 2017-05-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-18.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
ABS azerbaycanlilari ve ya Amerika azerbaycanlilari ing Azerbaijani Americans tarixi Azerbaycandan kenarda yasayan etnik azerbaycanlilarin teskil etdiyi Azerbaycan diasporunun ABS de yasayan hissesinin adi Esasen ABS nin Nyu York Vermont Arizona Florida Ohayo Konnektikut Nevada Texas Illinoys kimi statlarinda yasayirlar ABS de azerbaycanlilarin 30 a yaxin ictimai birliyi bir jurnali ve bir televiziya kanali fealiyyet gosterir ABS dovlet departamentinin verdiyi melumata gore Azerbaycan musteqillik elde etdikden sonra 5 553 azerbaycanli ABS vetendasligina kecmisdir Amerika azerbaycanlilari Umumi sayi14 205 2000 400 000 2001 500 000 2004 700 000 2013 Yasadigi erazilerNyu York Vermont Arizona Florida Ohayo KaliforniyaKonnektikut Nevada Texas IllinoysDiliAzerbaycan dili ingilis diliMenseyiOguz turk Qohum xalqlarTurk xalqlariTarixiABS ye gelen ilk azerbaycanli Mirze Eli Ekber olmusdur O 1912 ci ilin 7 iyun tarixinde Boyuk Britaniyanin Liverpul deniz limanindan Mauretania gemisi ile Ellis adasina gelmisdir Azerbaycan Demokratik Respublikasinin tenezzulunden sonra 20 ye yaxin azerbaycanli ABS ye getmisler Onlar esasen bolsevik teziqinden qacanlar olmuslar Daha sonra Ikinci dunya muharibesi illerinde Almaniyada xidmet eden ve ya esir dusen azerbaycanlilarin bir qismi ABS ye muhaciret etmisler Onlarin texmini sayi 250 300 nefer olmusdur Hemin dovrlerde azerbaycanlilar en cox Nyu York statinda yasamislar Bu daha cox bu statda turk muhacirlerin olmasi ile elaqeder idi 1980 ci illere qeder Azerbaycan SSR den ABS ye gedenlerin sayi cox az olmusdur Bunun esas sebebi SSRI den ABS ye adi vetendaslarin getmesinin mumkun olmamasi idi 1980 ci ilde ABS da texminen 200 Azerbaycandilli aile yasayirdi 1979 cu il Iran inqilabi zamani 150 000 azerbaycanli Irandan ABS ye muhaciret etmisler Onlar esasen Iranda hakimiyyete gelen rejimin rehebrliyi altinda yasamaq istemeyenler olmuslar Muasir durumABS dovlet departamentinin verdiyi melumata gore 2001 2010 cu illerde 9 391 nefer azerbaycanli ABS vetandasi kimi qeydiyyata goturulmusdur Bunlardan 2 565 neferi Green card sahibidir 1990 ci ilden etibaren Azerbaycandan Green card qalibi olanlarin sayi 5 490 nefer olmusdur ABS dovlet departamenti orta hesabla Azerbaycana her il 400 nefer kvota yeri ayrildigini aciqlamisdir Bu da qonsu Gurcustan ve Ermenistana ayrilan kvotadan defelerle azdir 2011 ci ilde Azerbaycandan Green card qalibleri sayi 355 nefer olmusdur ABS azerbaycanlilarinin saylari Qafqazin diger xalqlarina nisbeten azdir ABS de 500 000 ermeninin ve 250 000 gurcu esilli insanlarin yasadigi qeyd olunur Hazirda ABS de azerbaycanlilarin 30 a yaxin teskilati fealiyyet gosterir Bu teskilatlardan birincisi 1957 ci ilde yaradilan Onun indiki sedri Kutlevi informasiya vasiteleriABS nin Illinoys statinin Cikaqo seherinde azerbaycanlilarin Gunaz TV adli televiziya kanali yayimlanir Kanal 2005 ci ilin aprel ayindan canli yayima baslamisdir Gunaz TV nin esas tesiscileri Ehmed Obali ve Huseyn Beydir Gun erzinde 24 saatliq proqramlari Hotbird peyki vasitesi ile yayimlanir Kanalin esas meqsedi Iranda azerbaycanlilarin huquqlarinin tapdalanmasina son qoyulmasi Iran azerbaycanlilarinin haqlarinin taninmasi istiqametinde fealiyyet gostermekdir Gun erzinde 8 saatliq canli efir muddeti var ABS deki teskilatlar 1957 Amerikali Azerbaycanlilarin Surasi 2006 ABS Azerbaycanlilari Sebekesi 2008 ABS yezerbaycan Ticaret Palatasi 1997 Simali Kaliforniya Azerbaycan Medeniyyet Ocagi 2006 Hyuston Baki Qardaslasmis Seherler Assosiasiyasi 1976 Azerbaycan Nyu York Assosiasiyasi Hyuston Azerbaycanlilari Assosiasiyasi 2007 SaylariIl ABS vetendasligina qebul olunanlar2001 9462002 1 1872003 8862004 7932005 9042006 9972007 6062008 8342009 1 0052010 1 2332011 1 1532012 958Istinadlar Population Universe People Born in Azerbaijan Table FBP 1 Profile of Selected Demographic and Social Characteristics 2000 PDF 2010 03 27 tarixinde PDF Istifade tarixi 2013 07 11 Arxivlenmis suret 2012 01 30 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 24 Azerbaijan deserves U S public attention olu kecid IREX Civil Society Education and Media Development VOA News US Azerbaijanis Work to Keep Traditions Alive IREX 2012 04 07 at the Wayback Machine By Mike O Sullivan Los Angeles 24 October 2006 Arxivlenmis suret PDF 2022 02 20 tarixinde PDF Istifade tarixi 2013 08 14 Passenger Record Merza Ali Akbar Ellis Island Immigration Station The Statue of Liberty Ellis Island Foundation Inc 2012 10 20 at the Wayback Machine ing Groups and Definitions Azerbaijanis author Alexandre Bennigsenpp page 171 Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups Editors Stephan Thernstrom Ann Orlov Oscar Handlin Cambridge Harvard University Press 1980 1104 pages ISBN 9780674375123 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2003 2017 05 05 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 23 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2004 2017 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 23 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2005 2017 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 23 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2006 2017 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 23 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2007 2017 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 23 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2008 2017 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 23 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2009 2017 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 23 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2010 2017 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 07 23 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2011 2017 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 18 U S Department of Homeland Security Naturalized U S citizens from Azerbaijan in 2011 2017 05 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 18 Xarici kecidlerhttp greencard by lottery results azerbaijan 1 Hemcinin bax