Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivi (tam adı: S. Mümtaz adına Azərbaycan Respublikasının Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivi, qısaca: ARDƏİA) — Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumlardan və Azərbaycan Respublikasının dövlət arxivlərindən biri. Bu arxivdə ədəbiyyat və incəsənət əsərlərinin saxlanılır. Bakıda yerləşir.
| Azərbaycan Respublikasının Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivi | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1965-ci il 17 iyul tarixli qərarı ilə yaradılmış, 1966-cı ilin yanvar ayından fəaliyyət göstərir. İlk adı Azərbaycan SSR Mərkəzi Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivi olmuşdur.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 13 sentyabr 1996-cı il tarixli Sərəncamı ilə arxivə Azərbaycan ədəbiyyatı qarşısında xidmətlərini nəzərə alaraq görkəmli ədəbiyyatşünas Salman Mümtazın adı verilmişdir.
Arxivin fondu
Arxivdə 19 əsrin sonları — 2005-ci illərə aid 717 fond üzrə 98215 iş saxlanılır. Arxiv Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti tarixinə aid sənədlərin aşkar edilməsi, toplanması, elmi-texniki cəhətdən işlənilib qaydaya salınması, hərtərəfli mühafizəsi və istifadəsinin təşkili istiqamətində fəaliyyət göstərir. Arxivdə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin, Azərbaycan SSR Xalq Komissarları (Nazirlər) Soveti İncəsənət İşləri İdarəsinin, Azərbaycan SSR D"vlət Kinematoqrafıya Komitəsinin, Cəfər Cabbarlı adına " Azərbaycanfılm" kinostudiyasının, mədəniyyət sahəsindəki ali və orta ixtisas təhsili məktəblərinin, yaıadıcılıq ittifaqlarının, teatr və musiqi təşkilatlarınm qəzet və jurnal redaksiyalarının və digər yaradıcılıq təşkilatlarının 50-dən artıq fondu mühafizə olunur.
Arxivdə 660-a yaxın görkəmli ədəbiyyat, incəsənət xadiminin, o cümlədən, ədabiyyat sahəsində (Hüseyn Cavid, Əliağa Vahid, Abdulla Şaiq, Mir Cəlal Paşayev, Süleyman Rüstəm, Mirvarid Dilbazi, Əziz Şərif, Abbas Zamanov və b.), teatr sahəsində (Ələsgər Ələkbərov, Sidqi Ruhulla, Mirzağa Əliyev, İsmayıl Osmanlı, Ağasadıq Gəraybəyli, Fatma Qədri, Mehdi Məmmədov, Aleksandr Tuqanov, Şəmsi Bədəlbəyli, Əli Zeynalov, Bəşir Səfəroğlu, Rza Əfqanlı və b.), musiqi sahəsində (Müslüm Maqomayev, Fikrət Əmirov, Soltan Hacıbəyov, Tofiq Quliyev, Əfrasiyab Bədəlbəyli, Səid Rüstəmov, Nazim Rzayev, Qənbər Hüseynli, Fatma Muxtarova, Xan Şuşinski, Şövkət Ələkbərova, Sara Qədimova, Rübabə Muradova və b.), memarlıq və təsviri sənət sahəsində (Mikayıl Hüseynov, Mikayıl Abdullayev, Səttar Bəhlulzadə, Kazım Kazımzadə, Fuad Əbdürrəhmanov, Maral Rəhmanzadə, Bədurə Əfqanlı və b.), kino sahəsində (Rza Təhmasib, Ağarza Quliyev, Hüseyn Seyidzadə, Lətif Səfərov, Həsən Seyidbəyli və b.) çalışan xadimlərin şəxsi fondkırı mühafizə olunur. Arxivdəki şəxsi fondlarda Mirzə Fətəli Axundzadə, Mirzə Ələkbər Sabir, Cəlil Məmmədquluzadə, Həsən bəy Zərdabi, Nəriman Nərimanov, Üzeyir Hacıbəyov, Abbas Səhhət, Mikayıl Müşfiq, Maksim Qorki Nazim Hikmət və b. sənət adamlarının moklublan, avtoqrafiarı, habelə həyat və yaradıcılıqlarına aid nadir sənədlər var.
Əziz Şərifin arxivdə mühafizə olunan şəxsi fondu təxminən 100 ildən artıq Azərbaycan ədəbiyyatı və mədəniyyəti tarixi haqqında qiymətli məlumatlarla zəngindir. Burada onun 1910–1987 illər arasında yazdığı gündəlikləri, atası Qurbanəli Şərifzadənin Cəlil Məmmədquluzadə, Mirzə Ələkbər Sabir, Hüseyn Cavid, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Ömər Faiq Nemanzadə, Məmmədağa Şahtaxtlı və b. ilə, Əziz Şərifin özünün isə Cəlil Məmmədquluzadə, Məmməd Səid Ordubadi, Səməd Vurğun, Mehdi Hüseyn, Mirzə İbrahimov, Süleyman Rəhimov, Tağı Şahbazi və b. ilə yazışmaları, eləcə də "Molla Nəsrəddin" "Dəbistan", "Füyuzat", "Gələcək", "Plamya" , "Dan ulduzu" və s. nadir qəzet və jurnalların komplektləri saxlanılır. Arxiv mühacirətdə yazıb yaratmış Əlibəy Hüseynzadə, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Ceyhun Hacıbəyli, Ümmülbanu, Almas İldırım, Səlim Turan və başqalarının sənədləri ilə də komplektləşdirilmişdir. Arxivdə saxlanılan sənəd və materiallar əsasında bir sıra kitab və toplular hazırlanaraq nəşr olunmuşdur.
Direktorları
- Ataxan Paşayev — 1966–1982
- Maarif Teymur — 1987–?
- Könül Nəsibova — ?–indiyədək.
Maliyyələşməsi
Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsindən maliyyələşir.
Mənbə
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. Elmi Mərkəzi. Bakı-2007. səh.730.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2011-ci il 25 aprel tarixli 57 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş, Azərbaycan Respublikası Milli Arxiv İdarəsinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların SİYAHISI 2018-08-14 at the Wayback Machine. e-qanun.az (az.)
- Azərbaycan Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivinə Salman Mümtazın adının verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 13 sentyabr 1996-cı il tarixli Sərəncamı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
- Qaliboğlu E. "Kino sənəti hazırda biznes mahiyyəti kəsb edir": [Kinoşünas Aydın Kazımzadə və Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivinin direktoru Maarif Teymurun fikirləri] //Xalq cəbhəsi.- 2008.- 2 avqust.- S. 14.
- Uğur. Azərbaycan kino sənəti: tarixdən gerçəkliyə: Esmira Şükürova: "Çağdaş dönəmdə şeirin ümumi məzmunu mübarizliyə, döyüşkənliyə köklənir": [Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivinin direktoru Maarif Teymur və Kinoşünas Aydın Kazımzadənın kino sənəti ilə bağlı fikirləri] //Xalq cəbhəsi.- 2013.- 3 avqust.- S.14.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Edebiyyat ve Incesenet Arxivi tam adi S Mumtaz adina Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Edebiyyat ve Incesenet Arxivi qisaca ARDEIA Azerbaycan Respublikasi Milli Arxiv Idaresinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindeki qurumlardan ve Azerbaycan Respublikasinin dovlet arxivlerinden biri Bu arxivde edebiyyat ve incesenet eserlerinin saxlanilir Bakida yerlesir Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Edebiyyat ve Incesenet ArxiviUmumi melumatlarOlke Azerbaycan Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiAzerbaycan SSR Nazirler Sovetinin 1965 ci il 17 iyul tarixli qerari ile yaradilmis 1966 ci ilin yanvar ayindan fealiyyet gosterir Ilk adi Azerbaycan SSR Merkezi Dovlet Edebiyyat ve Incesenet Arxivi olmusdur Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 13 sentyabr 1996 ci il tarixli Serencami ile arxive Azerbaycan edebiyyati qarsisinda xidmetlerini nezere alaraq gorkemli edebiyyatsunas Salman Mumtazin adi verilmisdir Arxivin fonduArxivde 19 esrin sonlari 2005 ci illere aid 717 fond uzre 98215 is saxlanilir Arxiv Azerbaycan edebiyyati ve inceseneti tarixine aid senedlerin askar edilmesi toplanmasi elmi texniki cehetden islenilib qaydaya salinmasi herterefli muhafizesi ve istifadesinin teskili istiqametinde fealiyyet gosterir Arxivde Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyinin Azerbaycan SSR Xalq Komissarlari Nazirler Soveti Incesenet Isleri Idaresinin Azerbaycan SSR D vlet Kinematoqrafiya Komitesinin Cefer Cabbarli adina Azerbaycanfilm kinostudiyasinin medeniyyet sahesindeki ali ve orta ixtisas tehsili mekteblerinin yaiadiciliq ittifaqlarinin teatr ve musiqi teskilatlarinm qezet ve jurnal redaksiyalarinin ve diger yaradiciliq teskilatlarinin 50 den artiq fondu muhafize olunur Arxivde 660 a yaxin gorkemli edebiyyat incesenet xadiminin o cumleden edabiyyat sahesinde Huseyn Cavid Eliaga Vahid Abdulla Saiq Mir Celal Pasayev Suleyman Rustem Mirvarid Dilbazi Eziz Serif Abbas Zamanov ve b teatr sahesinde Elesger Elekberov Sidqi Ruhulla Mirzaga Eliyev Ismayil Osmanli Agasadiq Geraybeyli Fatma Qedri Mehdi Memmedov Aleksandr Tuqanov Semsi Bedelbeyli Eli Zeynalov Besir Seferoglu Rza Efqanli ve b musiqi sahesinde Muslum Maqomayev Fikret Emirov Soltan Hacibeyov Tofiq Quliyev Efrasiyab Bedelbeyli Seid Rustemov Nazim Rzayev Qenber Huseynli Fatma Muxtarova Xan Susinski Sovket Elekberova Sara Qedimova Rubabe Muradova ve b memarliq ve tesviri senet sahesinde Mikayil Huseynov Mikayil Abdullayev Settar Behlulzade Kazim Kazimzade Fuad Ebdurrehmanov Maral Rehmanzade Bedure Efqanli ve b kino sahesinde Rza Tehmasib Agarza Quliyev Huseyn Seyidzade Letif Seferov Hesen Seyidbeyli ve b calisan xadimlerin sexsi fondkiri muhafize olunur Arxivdeki sexsi fondlarda Mirze Feteli Axundzade Mirze Elekber Sabir Celil Memmedquluzade Hesen bey Zerdabi Neriman Nerimanov Uzeyir Hacibeyov Abbas Sehhet Mikayil Musfiq Maksim Qorki Nazim Hikmet ve b senet adamlarinin moklublan avtoqrafiari habele heyat ve yaradiciliqlarina aid nadir senedler var Eziz Serifin arxivde muhafize olunan sexsi fondu texminen 100 ilden artiq Azerbaycan edebiyyati ve medeniyyeti tarixi haqqinda qiymetli melumatlarla zengindir Burada onun 1910 1987 iller arasinda yazdigi gundelikleri atasi Qurbaneli Serifzadenin Celil Memmedquluzade Mirze Elekber Sabir Huseyn Cavid Ebdurrehim bey Haqverdiyev Omer Faiq Nemanzade Memmedaga Sahtaxtli ve b ile Eziz Serifin ozunun ise Celil Memmedquluzade Memmed Seid Ordubadi Semed Vurgun Mehdi Huseyn Mirze Ibrahimov Suleyman Rehimov Tagi Sahbazi ve b ile yazismalari elece de Molla Nesreddin Debistan Fuyuzat Gelecek Plamya Dan ulduzu ve s nadir qezet ve jurnallarin komplektleri saxlanilir Arxiv muhaciretde yazib yaratmis Elibey Huseynzade Mehemmed Emin Resulzade Ceyhun Hacibeyli Ummulbanu Almas Ildirim Selim Turan ve basqalarinin senedleri ile de komplektlesdirilmisdir Arxivde saxlanilan sened ve materiallar esasinda bir sira kitab ve toplular hazirlanaraq nesr olunmusdur DirektorlariAtaxan Pasayev 1966 1982 Maarif Teymur 1987 Konul Nesibova indiyedek MaliyyelesmesiAzerbaycan Respublikasinin dovlet budcesinden maliyyelesir MenbeAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi Baki 2007 seh 730 IstinadlarAzerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2011 ci il 25 aprel tarixli 57 nomreli qerari ile tesdiq edilmis Azerbaycan Respublikasi Milli Arxiv Idaresinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindeki qurumlarin SIYAHISI 2018 08 14 at the Wayback Machine e qanun az az Azerbaycan Dovlet Edebiyyat ve Incesenet Arxivine Salman Mumtazin adinin verilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 13 sentyabr 1996 ci il tarixli Serencami 2020 01 16 at the Wayback Machine anl az sayti Qaliboglu E Kino seneti hazirda biznes mahiyyeti kesb edir Kinosunas Aydin Kazimzade ve Edebiyyat ve Incesenet Arxivinin direktoru Maarif Teymurun fikirleri Xalq cebhesi 2008 2 avqust S 14 Ugur Azerbaycan kino seneti tarixden gercekliye Esmira Sukurova Cagdas donemde seirin umumi mezmunu mubarizliye doyuskenliye koklenir Edebiyyat ve Incesenet Arxivinin direktoru Maarif Teymur ve Kinosunas Aydin Kazimzadenin kino seneti ile bagli fikirleri Xalq cebhesi 2013 3 avqust S 14 Xarici kecidlerVikianbarda Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Edebiyyat ve Incesenet Arxivi ile elaqeli mediafayllar var