Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov (6 (19) aprel 1905, Bakı – 7 oktyabr 1992, Bakı) — Azərbaycan sovet memarı və memarlıq tarixçisi, professor (1939), SSRİ Memarlıq Akademiyasının həqiqi üzvü (1950–1956; müxbir üzv 1941), Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının akademiki (1945), SSRİ xalq memarı (1970), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1985), Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1940), SSRİ dövlət mükafatı laureatı (1941), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1967), memarlıq doktoru (1950), Böyük Britaniya və İrlandiya Kral Asiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü (1985), SSRİ Ali Sovetinin IV və V çağırış deputatı (1954–1962), Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı ( — 1951–1954, 6-cı və 11-ci çağırışlar — 1963–1990).
Mikayıl Useynov | |||||
---|---|---|---|---|---|
Azərbaycan Memarlar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri | |||||
1947 – 1992 | |||||
Sonrakı | İlham Əliyev | ||||
Şəxsi məlumatlar | |||||
Doğum tarixi | 6 (19) aprel 1905 | ||||
Doğum yeri | |||||
Vəfat tarixi | 7 oktyabr 1992 (87 yaşında) | ||||
Vəfat yeri | |||||
Dəfn yeri | |||||
Təhsili | |||||
Fəaliyyəti | memar, siyasətçi | ||||
Elmi fəaliyyəti | |||||
Elm sahəsi | memar | ||||
Elmi dərəcəsi | |||||
| |||||
Təltifləri | | ||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Mikayıl Useynov 19 aprel 1905-ci ildə Bakı şəhərində dünyaya gəlmişdir. 1922–1929-cu illərdə M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunda mühəndis-inşaat fakültəsinin mühəndis-memar ixtisası üzrə təhsil almışdır.
1930–1959-cu illərdə memar, sonradan isə "Azərdövlətmemarlayihə"də (indiki "Azərdövlətlayihə" DBLİ) 1-ci memarlıq emalatxanasının rəhbəri olmuş, 1960–1990 illərdə məsləhətçi (konsultant) işləmişdir. 1947–1992-ci illərdə Azərbaycan Memarlar İttifaqının sədri olmuşdur. 1945-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın fizika — texniki elmlər və neft bölməsi üzrə həqiqi üzvü (akademik) oldu. İlk memarlıq və nəzəri əsərlərini 1946-cı ilədək Sadıq Dadaşovla birgə yaratmışdır. 1948–1988-ci illərdə Azərbaycan SSR EA Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun direktoru işləyib. 1982 ildə Bakı şəhərinin fəxri vətəndaşı seçilmişdir.
1992-ci ildə Beynəlxalq Memarlıq Akademiyasının Moskva şöbəsinə fəxri üzv seçilmişdir. Eyni ildə M. Useynovun təşəbbüsü ilə Şərq ölkələri Beynəlxalq Memarlıq Akademiyası yaradıldı və ilk prezidenti Mikayıl Ələsgər oğlu Useynov oldu.
M. Useynov 7 oktyabr 1992-ci ildə Bakıda vəfat etmiş,I Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir
Yaradıcılığı
Az vaxtda onun layihələri əsasında Bakı, Gəncə, Naxçıvan, Şəki, eləcə də Düşənbə, Moskva və s. şəhərlərdə mədəni-məişət binaları tikilmişdir. Şərq və Qərb memarlıq məktəbinin sintezindan yararlanan Mikayıl Useynov əzəmətli yaşayış və ictimai binaların lahiyələrini hazırlayıb. Bakıdakı "Alimlər evi" (1946), Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası (1937–1939), Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi (1946), Nizami Kino Mərkəzi (1937–1939), Azərbaycan Politexnik İnstitutu (1931–1933), "Bakı Soveti" işçiləri üçün yaşayış (hazırda Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti binası, 1938–1941) binaları onun layihələri əsasında inşa olunub. Memarın simmetrik kompozisiya şəklində həll edilmiş layihəsinə əsasən Hökumət Evinin yaninda 10 mərtəbəli 2 yaşayış binası, 16 mərtəbəli evlər (hamısı 1970 illər), Lenin meydanının qərb tərəfində 16 mərtəbəli "Azərbaycan" (1969; SSRİ Nazirlər Sovetinin mükafatı, 1978), şərq hissəsində isə "Abşeron" (1985) mehmanxanaları tikilmişdir. Useynovun 1960–1980-ci illər yaradıcılıq fəaliyyətində Bakıda V. İ. Lenin meydanı ansamblının tikintisi əhəmiyyətli yer tutur.
İngiltərə kraliçası II Yelizavetanın himayəsi altında olan "Böyük Britaniya Asiya Cəmiyyəti" tərəfindən 1985-ci ildə təşkil edilmiş "Bakının memarlığı" sərgisində akademik M. Useynovun əsərləri nümayiş etdirildi. Sərgi materiallarına keçirilən baxış və müzakirələrdən sonra M. Useynovu B. Britaniya və İrlandiya Krallığının Asiya cəmiyyətinin Fəxri üzvü seçdilər.
Əsərləri (şəkil)
- Nizami Kino Mərkəzi (1935-1939) "Azərdövlətlayihə" (Bakı)
- Nizami küçəsində “Buzovnaneft” tresti işçilərinin yaşayış evi (1950-ci illər) "Azərdövlətlayihə" (Bakı)
- Azərbaycan pavilyonu
- Moskva mehmanxanası (1978) "Azərdövlətlayihə" (Bakı, sökülüb)
- Azneft trestinin işçilərinin yaşayış binası
Əsərləri (siyahı)
Bakı
|
|
Mükafatları
- Sosialist Əməyi Qəhrəmanı — 18 aprel 1985
- "SSRİ xalq memarı" fəxri adı —20 oktyabr 1970
- "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 23 aprel 1940
- (3 dəfə) — 25 fevral 1946, 9 avqust 1958, 18 aprel 1985
- (2 dəfə) — 16 sentyabr 1939, 6 noyabr 1951
- (2-ci dərəcə) — 1941
- SSRİ Nazirlər Sovetinin mükafatı — 1978
İstinadlar
- Усейнов Микаэль Алескерович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "Дадашев Садых Алекпер / Усейнов Микаэль Алескер". famous.totalarch.com (rus). 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 30 aprel 2021.
- "Useynov Mikayıl Ələsgər oğlu (1905-1992)". science.gov.az (az.). 2021-04-30 tarixində . İstifadə tarixi: 30 aprel 2021.
- "The Face of Soviet Baku – Architects Sadiq Dadashov and Mikayil Useynov". www.visions.az (ingilis). May - June 2013. 2018-08-23 tarixində . İstifadə tarixi: 30 aprel 2021.
- "Герой Социалистического Труда Усейнов Микаэль Алескерович". www.warheroes.ru (rus). 2021-04-30 tarixində . İstifadə tarixi: 30 aprel 2021.
- АСЕ, 1987. səh. 286-287
Ədəbiyyat
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. X ҹилд: Фрост—Шүштәр. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1987. 609 с.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mikayil Elesger oglu Useynov 6 19 aprel 1905 Baki 7 oktyabr 1992 Baki Azerbaycan sovet memari ve memarliq tarixcisi professor 1939 SSRI Memarliq Akademiyasinin heqiqi uzvu 1950 1956 muxbir uzv 1941 Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin akademiki 1945 SSRI xalq memari 1970 Sosialist Emeyi Qehremani 1985 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi 1940 SSRI dovlet mukafati laureati 1941 Azerbaycan SSR Dovlet mukafati laureati 1967 memarliq doktoru 1950 Boyuk Britaniya ve Irlandiya Kral Asiya Cemiyyetinin fexri uzvu 1985 SSRI Ali Sovetinin IV ve V cagiris deputati 1954 1962 Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati 1951 1954 6 ci ve 11 ci cagirislar 1963 1990 Mikayil UseynovAzerbaycan Memarlar Ittifaqi Idare Heyetinin sedri1947 1992SonrakiIlham EliyevSexsi melumatlarDogum tarixi 6 19 aprel 1905Dogum yeri Baki Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 7 oktyabr 1992 1992 10 07 87 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Fexri XiyabanTehsili Azerbaycan Texniki UniversitetiFealiyyeti memar siyasetciElmi fealiyyetiElm sahesi memarElmi derecesi memarliq doktoruTeltifleri 19851985 1958 19461951 19391970 1941 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMikayil Useynov 19 aprel 1905 ci ilde Baki seherinde dunyaya gelmisdir 1922 1929 cu illerde M Ezizbeyov adina Azerbaycan Politexnik Institutunda muhendis insaat fakultesinin muhendis memar ixtisasi uzre tehsil almisdir 1930 1959 cu illerde memar sonradan ise Azerdovletmemarlayihe de indiki Azerdovletlayihe DBLI 1 ci memarliq emalatxanasinin rehberi olmus 1960 1990 illerde meslehetci konsultant islemisdir 1947 1992 ci illerde Azerbaycan Memarlar Ittifaqinin sedri olmusdur 1945 ci ilde Azerbaycan SSR EA nin fizika texniki elmler ve neft bolmesi uzre heqiqi uzvu akademik oldu Ilk memarliq ve nezeri eserlerini 1946 ci iledek Sadiq Dadasovla birge yaratmisdir 1948 1988 ci illerde Azerbaycan SSR EA Memarliq ve Incesenet Institutunun direktoru isleyib 1982 ilde Baki seherinin fexri vetendasi secilmisdir 1992 ci ilde Beynelxalq Memarliq Akademiyasinin Moskva sobesine fexri uzv secilmisdir Eyni ilde M Useynovun tesebbusu ile Serq olkeleri Beynelxalq Memarliq Akademiyasi yaradildi ve ilk prezidenti Mikayil Elesger oglu Useynov oldu M Useynov 7 oktyabr 1992 ci ilde Bakida vefat etmis I Fexri Xiyabanda defn edilmisdirYaradiciligisoldan saga Fikret Huseynov Mikayil Useynov Yuzef Qedimov rusiyali hemkar Rusiya Memarlar Ittifaqinin binasinda Az vaxtda onun layiheleri esasinda Baki Gence Naxcivan Seki elece de Dusenbe Moskva ve s seherlerde medeni meiset binalari tikilmisdir Serq ve Qerb memarliq mektebinin sintezindan yararlanan Mikayil Useynov ezemetli yasayis ve ictimai binalarin lahiyelerini hazirlayib Bakidaki Alimler evi 1946 U Hacibeyov adina Azerbaycan Dovlet Konservatoriyasi 1937 1939 Nizami Gencevi adina Milli Azerbaycan Edebiyyati Muzeyi 1946 Nizami Kino Merkezi 1937 1939 Azerbaycan Politexnik Institutu 1931 1933 Baki Soveti iscileri ucun yasayis hazirda Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabineti binasi 1938 1941 binalari onun layiheleri esasinda insa olunub Memarin simmetrik kompozisiya seklinde hell edilmis layihesine esasen Hokumet Evinin yaninda 10 mertebeli 2 yasayis binasi 16 mertebeli evler hamisi 1970 iller Lenin meydaninin qerb terefinde 16 mertebeli Azerbaycan 1969 SSRI Nazirler Sovetinin mukafati 1978 serq hissesinde ise Abseron 1985 mehmanxanalari tikilmisdir Useynovun 1960 1980 ci iller yaradiciliq fealiyyetinde Bakida V I Lenin meydani ansamblinin tikintisi ehemiyyetli yer tutur Ingiltere kralicasi II Yelizavetanin himayesi altinda olan Boyuk Britaniya Asiya Cemiyyeti terefinden 1985 ci ilde teskil edilmis Bakinin memarligi sergisinde akademik M Useynovun eserleri numayis etdirildi Sergi materiallarina kecirilen baxis ve muzakirelerden sonra M Useynovu B Britaniya ve Irlandiya Kralliginin Asiya cemiyyetinin Fexri uzvu secdiler Eserleri sekil Nizami Kino Merkezi 1935 1939 Azerdovletlayihe Baki Nizami kucesinde Buzovnaneft tresti iscilerinin yasayis evi 1950 ci iller Azerdovletlayihe Baki Azerbaycan pavilyonu Moskva mehmanxanasi 1978 Azerdovletlayihe Baki sokulub Azneft trestinin iscilerinin yasayis binasiEserleri siyahi Moskva Azerbaycan pavilyonu acilis 1939 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Gence Nizami Gencevinin heykeli acilis 1946 heykeltaras Fuad Ebdurrehmanov memarlar Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Qazax Qazax Pedaqoji Texnikumu layihe 1933 tikinti 1934 1936 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Dusenbe Rudekinin abidesi acilis 1964 heykeltaras Fuad Ebdurrehmanov memar Mikayil Useynov Baki Nizami kinoteatri layihe 1935 tikinti 1939 acilis 1940 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Azerbaycan Dovlet Tibb Institutunun yataqxanasi layihe 1934 tikinti 1936 1938 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Azerbaycan SSR Yeyinti Senayesi Nazirliyinin kecmis binasi layihe 1935 tikinti 1937 1939 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Azerbaycan Politexnik Institutu layihe 1935 tikinti 1955 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Uzeyir Hacibeyov adina Azerbaycan Dovlet Konservatoriyasi layihe 1936 tikinti 1937 1939 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Baki Soveti iscileri ucun yasayis evi hazirda Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabineti binasi layihe 1937 tikinti 1938 1941 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Nizami Gencevi adina Milli Azerbaycan Edebiyyati Muzeyi layihe 1940 tikinti 1946 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Nizami Gencevinin heykeli acilis 1949 heykeltaras Fuad Ebdurrehmanov memarlar Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Alimler evi layihe 1946 tikinti 1950 ci iller Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Buzovnaneft tresti iscilerinin yasayis binasi layihe 1945 tikinti 1952 Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Mikayil Useynov ve Sadiq Dadasov Paris Kommunasi adina gemiqayirma zavodu iscileri ucun tikilmis yasayis binalari 1947 1950 ci iller Mikayil Useynov Sadiq Dadasov AzNeft zavodlarinin yasayis binasi 1945 1950 ci iller Mikayil Useynov Sadiq Dadasov Mirze Feteli Axundzade adina Azerbaycan Milli Kitabxanasi layihe 1947 1948 tikinti 1948 1960 Mikayil Useynov Azerbaycan SSR EA seherciyi kompleksi layihe 1948 tikinti 1951 1966 Mikayil Useynov Azad qadin monumental heykeli acilis 1960 heykeltaras Fuad Ebdurrehmanov memar Mikayil Useynov Semed Vurgunun abidesi acilis 1961 heykeltaras Fuad Ebdurrehmanov memar Mikayil Useynov Azadliq meydani kompleksi layihe 1962 tikinti 1960 1980 ci iller Mikayil Useynov Neime Axundova ve s Inturist Azerbaycan mehmanxanasi layihe 1964 tikinti 1966 1975 iller esas korpusda tikintinin basa catmasi 1969 Mikayil Useynov Neime Axundova sokulub Abseron mehmanxanasi layihe 1965 tikinti 1968 1986 iller istifadeye verilib 1985 Mikayil Useynov Neime Axundova sokulub Neriman Nerimanov metrostansiyasi acilis 25 noyabr 1967 ci il Mikayil Useynov 76 ci kvartalda mehmanxana tipli yasayis evi Moskva mehmanxanasi ANBA qonaq evi 90 ci illerdeki adi layihe 1965 tikinti 1967 1978 iller Mikayil Useynov sokulub Nizami metrostansiyasi acilis 31 dekabr 1976 ci il Mikayil Useynov Elmler Akademiyasi metrostansiyasi acilis 31 dekabr 1985 ci il Mikayil Useynov Azadliq meydaninin arxasindaki 10 mertebeli yasayis binalari 1974 1982 ci iller Mikayil Useynov Neime Axundova Uzeyir Hacibeyov kucesine cixan 10 mertebeli yasayis binalari 1974 1982 ci iller Mikayil Useynov Neime Axundova MukafatlariSosialist Emeyi Qehremani 18 aprel 1985 SSRI xalq memari fexri adi 20 oktyabr 1970 Azerbaycan SSR emekdar incesenet xadimi fexri adi 23 aprel 1940 Lenin ordeni 3 defe 25 fevral 1946 9 avqust 1958 18 aprel 1985 Qirmizi emek bayragi ordeni 2 defe 16 sentyabr 1939 6 noyabr 1951 Stalin mukafati 2 ci derece 1941 SSRI Nazirler Sovetinin mukafati 1978IstinadlarUsejnov Mikael Aleskerovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Dadashev Sadyh Alekper Usejnov Mikael Alesker famous totalarch com rus 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 30 aprel 2021 Useynov Mikayil Elesger oglu 1905 1992 science gov az az 2021 04 30 tarixinde Istifade tarixi 30 aprel 2021 The Face of Soviet Baku Architects Sadiq Dadashov and Mikayil Useynov www visions az ingilis May June 2013 2018 08 23 tarixinde Istifade tarixi 30 aprel 2021 Geroj Socialisticheskogo Truda Usejnov Mikael Aleskerovich www warheroes ru rus 2021 04 30 tarixinde Istifade tarixi 30 aprel 2021 ASE 1987 seh 286 287EdebiyyatAzerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә X ҹild Frost Shүshtәr Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1987 609 s Hemcinin baxAkademik Mikayil Huseynov mukafati