Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Azad qadın" heykəli — Fuad Əbdürrəhmanov tərəfindən hazırlanmış, 1960-cı ildə Bakı şəhərinin Cəfər Cabbarlı və Zivər bəy Əhmədbəyov küçələrinin kəsişməsində ucaldılmış monumental heykəldir. Heykəl, Cəfər Cabbarlının "Sevil" pyesindən ilhamlanılaraq hazırlanmışdır. Çadradan azad olma Azərbaycan qadınının tənqid və sıxıntılardan uzaqlaşaraq ölkənin ictimai həyatında iştirakı təhsil alma və işləmə hüququnu ifadə edir.
| Azad qadın | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Bakı |
| Yerləşir | Cəfər Cabbarlı və Zivər bəy Əhmədbəyov küçələrinin kəsişməsi |
| Heykəltaraş | Fuad Əbdürəhmanov |
| Memar | Mikayıl Hüseynov |
| Tikilmə tarixi | 1960 |
| Material | tunc |
| İstinad nöm. | 5582 |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| | |
Tarixi
"Azad qadın" heykəltaraş Fuad Əbdürrəhmanovun Azərbaycan qadını mövzusuna ilk müraciəti deyildi. Belə ki, sənətkar hələ 1951-ci ildə "Azərbaycan qadını" adlı heykəl işləmişdi. Bu heykəldə Fuad Əbdürrəhmanov müasir azərbaycanlı qadının obrazını müstəqil və güclü iradəyə malik zəngin şəxsiyyət kimi tərənnüm edir. Sənətkarın yaşadığı dövrün Azərbaycan qadınlarına xas olan səmimilik, daxili iradə və cazibədarlığı əks etdirən bu heykəl əlində kitab işıqlı gələcəyə doğru inamla addımlayan mili geyimli qadın obrazını ifadə edir.
1957-ci ildə sənətkar ilkin olaraq gipsdən hazırlanmış həmin əsərin tunc versiyasını işləyir. Bu heykəl "Azadlıq" adı ilə İncəsənət muzeyində sərgilənir. Muzeydə əsəri görən sənətkarlar onun şəhərin mərkəzi hissələrindən birində yüksəldilməsinin labüdlüyünü bildirirlər. Bundan sonra Fuad Əbdürrəhmanov heykəlin böyük versiyası üzərində işə başlayır və bu versiyada Azərbaycan qadınının müstəqilliyini daha qabarıq ifadə etməyə çalışır. 1959-cu ildə heykəl Leninqradda tuncdan tökülür və sonradan Azərbaycana gətirilərək ucaldılır.
"Azad qadın" heykəli sənətkarın yaradıcılığında növbəti plastik sənət nümunəsi kimi qalmır. O, azadlığa, yeniliyə, inkişafa və tərəqqiyə can atan Azərbaycan qadınının rəmzinə çevrilir. Öz çadrasını ataraq müasirliyə qərar verən azad Azərbaycan qadını xalqın ağır keçmişini, bu gününü və inamlı gələcəyini özündə cəmləşdirmişdir. Azərbaycanın tarixi keçmişində mövhümatçılığı və gender bərabərsizliyini ifşa edən heykəl obrazı azərbaycanlı qadının cəmiyyətdə dəyişən yeri, rolu və hüququnu bir daha təsbit edirdi.
Abidənin ideyası
Abidənin daşıdığı ideyadan bəhs edərkən Fuad Əbdürrəhmanov deyir:
 | Azərbaycan qadınının azadlığı ideyası məni çoxdan özünə cəlb edirdi. Heykəl üzərində işə başlayarkən, nədənsə kölgələrə ilişmiş qartal təsəvvür eləyirdim. O, çarpalanır və nəhayət ki, azadlığa çıxır. Bir saniyə də keçir və və o, yüksələrək günəşli səmaya can atır. |  |
Azərbaycanda çadra, ticarətin inkişaf etdiyi bütün şəhərlərdə qadın qarderobunun əsas elementlərindən biri idi. Çadraya qarşı mübarizə 1908-ci ildə Bakıda, liberal burjua tərəfdarları tərəfindən başlanılmışdı. Lakin, etirazlar xürafatçı din tərəfdarları tərəfindən basılmış və zadəganlar geri çəkilməyə məcbur olmuşlar. Onlar razılığa gəlirlər ki, zadəganlar çadraya qarşı etirazları dayandıracaqlar, bunun əvəzində dindarlar Avropa tipli geyinmiş xanımları təhqir etməyəcəklər.
Azərbaycanın SSRİ-nin tərkibinə qatılmasından sonra, qısa müddət ərzində Azərbaycan qadınının sosial statusu dəyişir. Onlar ictimayət arasına çıxaraq işləməyə başlayırlar. Bütün bu dəyişiklər özünü həm də Azərbaycan qadınının geyimində göstərir. 1920-ci illərdə daha əvvəl basdırılmış çadra əlehinə etirazlar yenidən baş qaldırır. Həmin dövrdə çadradan və xürafatdan imtina edən qız və gəlinlər evlərindən qovulurdu. Çadrasını atmış komsomol Səriyyə Xəlilova bu addımına görə atası tərəfindən öldürülmüşdü.
"Azad qadın" heykəli, həmin dövrdə Azərbaycanda hüquq və azadlıqları uğrunda mübarizə aparan qadınların qarşılaşdıqları çətinlik və haqqsızlıqlara qarşı mübarizəni əks etdirir. Həmin dövrdə hündür pyedestal üzərində ucaldılmış çadrasını çıxaran gənc azərbaycanlı xanımın heykəli Azərbaycan və Şərq qadının sosial bərabərliyinin simvolu kimi təqdim edilmişdi.
Maraqlı fakt ondan ibarətdir ki, heykəlin prototipi Fuad Əbdürrəhmanovun həyat yoldaşı Xanım Əbdürrəhmanova (Rəhmanzadə) olmuşdur (X.Əbdürrəhmanova xalq rəssamı Maral Rəhmanzadənin bacısı idi)
İstinadlar
- Известия, Газета Азербайджанские. . www.azerizv.az. 4 April 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 may 2018.
- İvrahimov, 2013. səh. 30
- İvrahimov, 2013. səh. 31
- Xəyalə MURADLI. . 2018-07-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-05-27.
- İvrahimov, 2013. səh. 35
- Газета Азербайджанские Известия. . www.azerizv.az. 4 April 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 may 2018.
- Faig Nasibov. "Памятники". www.window2baku.com. 6 May 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 28 may 2018.
Ədəbiyyat
- İbrahimov, Telman. Fuad Əbdürrəhmanov (Sərvət silsiləsi). Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 2013. səh. 104.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azad qadin heykeli Fuad Ebdurrehmanov terefinden hazirlanmis 1960 ci ilde Baki seherinin Cefer Cabbarli ve Ziver bey Ehmedbeyov kucelerinin kesismesinde ucaldilmis monumental heykeldir Heykel Cefer Cabbarlinin Sevil pyesinden ilhamlanilaraq hazirlanmisdir Cadradan azad olma Azerbaycan qadininin tenqid ve sixintilardan uzaqlasaraq olkenin ictimai heyatinda istiraki tehsil alma ve isleme huququnu ifade edir Azad qadin40 22 43 sm e 49 49 52 s u Olke AzerbaycanSeher BakiYerlesir Cefer Cabbarli ve Ziver bey Ehmedbeyov kucelerinin kesismesiHeykeltaras Fuad EbdurehmanovMemar Mikayil HuseynovTikilme tarixi 1960Material tuncAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 5582EhemiyyetiYerli ehemiyyetliAzad qadinTarixiF Ebdurrehmanovun 1951 ci ilde gipsden hazirladigi Azerbaycan qadini heykeli Azad qadin keykelinin yandan gorunusu Azad qadin heykeltaras Fuad Ebdurrehmanovun Azerbaycan qadini movzusuna ilk muracieti deyildi Bele ki senetkar hele 1951 ci ilde Azerbaycan qadini adli heykel islemisdi Bu heykelde Fuad Ebdurrehmanov muasir azerbaycanli qadinin obrazini musteqil ve guclu iradeye malik zengin sexsiyyet kimi terennum edir Senetkarin yasadigi dovrun Azerbaycan qadinlarina xas olan semimilik daxili irade ve cazibedarligi eks etdiren bu heykel elinde kitab isiqli geleceye dogru inamla addimlayan mili geyimli qadin obrazini ifade edir 1957 ci ilde senetkar ilkin olaraq gipsden hazirlanmis hemin eserin tunc versiyasini isleyir Bu heykel Azadliq adi ile Incesenet muzeyinde sergilenir Muzeyde eseri goren senetkarlar onun seherin merkezi hisselerinden birinde yukseldilmesinin labudluyunu bildirirler Bundan sonra Fuad Ebdurrehmanov heykelin boyuk versiyasi uzerinde ise baslayir ve bu versiyada Azerbaycan qadininin musteqilliyini daha qabariq ifade etmeye calisir 1959 cu ilde heykel Leninqradda tuncdan tokulur ve sonradan Azerbaycana getirilerek ucaldilir Azad qadin heykeli senetkarin yaradiciliginda novbeti plastik senet numunesi kimi qalmir O azadliga yeniliye inkisafa ve tereqqiye can atan Azerbaycan qadininin remzine cevrilir Oz cadrasini ataraq muasirliye qerar veren azad Azerbaycan qadini xalqin agir kecmisini bu gununu ve inamli geleceyini ozunde cemlesdirmisdir Azerbaycanin tarixi kecmisinde movhumatciligi ve gender berabersizliyini ifsa eden heykel obrazi azerbaycanli qadinin cemiyyetde deyisen yeri rolu ve huququnu bir daha tesbit edirdi Abidenin ideyasiAbidenin dasidigi ideyadan behs ederken Fuad Ebdurrehmanov deyir Azerbaycan qadininin azadligi ideyasi meni coxdan ozune celb edirdi Heykel uzerinde ise baslayarken nedense kolgelere ilismis qartal tesevvur eleyirdim O carpalanir ve nehayet ki azadliga cixir Bir saniye de kecir ve ve o yukselerek gunesli semaya can atir Azerbaycanda cadra ticaretin inkisaf etdiyi butun seherlerde qadin qarderobunun esas elementlerinden biri idi Cadraya qarsi mubarize 1908 ci ilde Bakida liberal burjua terefdarlari terefinden baslanilmisdi Lakin etirazlar xurafatci din terefdarlari terefinden basilmis ve zadeganlar geri cekilmeye mecbur olmuslar Onlar raziliga gelirler ki zadeganlar cadraya qarsi etirazlari dayandiracaqlar bunun evezinde dindarlar Avropa tipli geyinmis xanimlari tehqir etmeyecekler Azerbaycanin SSRI nin terkibine qatilmasindan sonra qisa muddet erzinde Azerbaycan qadininin sosial statusu deyisir Onlar ictimayet arasina cixaraq islemeye baslayirlar Butun bu deyisikler ozunu hem de Azerbaycan qadininin geyiminde gosterir 1920 ci illerde daha evvel basdirilmis cadra elehine etirazlar yeniden bas qaldirir Hemin dovrde cadradan ve xurafatdan imtina eden qiz ve gelinler evlerinden qovulurdu Cadrasini atmis komsomol Seriyye Xelilova bu addimina gore atasi terefinden oldurulmusdu Azad qadin heykeli hemin dovrde Azerbaycanda huquq ve azadliqlari ugrunda mubarize aparan qadinlarin qarsilasdiqlari cetinlik ve haqqsizliqlara qarsi mubarizeni eks etdirir Hemin dovrde hundur pyedestal uzerinde ucaldilmis cadrasini cixaran genc azerbaycanli xanimin heykeli Azerbaycan ve Serq qadinin sosial beraberliyinin simvolu kimi teqdim edilmisdi Maraqli fakt ondan ibaretdir ki heykelin prototipi Fuad Ebdurrehmanovun heyat yoldasi Xanim Ebdurrehmanova Rehmanzade olmusdur X Ebdurrehmanova xalq ressami Maral Rehmanzadenin bacisi idi IstinadlarIzvestiya Gazeta Azerbajdzhanskie www azerizv az 4 April 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 may 2018 Ivrahimov 2013 seh 30 Ivrahimov 2013 seh 31 Xeyale MURADLI 2018 07 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 05 27 Ivrahimov 2013 seh 35 Gazeta Azerbajdzhanskie Izvestiya www azerizv az 4 April 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 may 2018 Faig Nasibov Pamyatniki www window2baku com 6 May 2021 tarixinde Istifade tarixi 28 may 2018 EdebiyyatIbrahimov Telman Fuad Ebdurrehmanov Servet silsilesi Baki Serq Qerb nesriyyati 2013 seh 104