Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hicab (ərəbcə tələffüz; [ħɪˈdʒaːb] və ya müasir istifadədə tesettür) — müxtəlif formalarda ola bilən müsəlman qadınların geyinmə və örtünmə davranışı; baş örtüyü ise saçları və adətən üzü istisna olmaqla baş və boyunu örtən geyim tərzidir. Hicab arakəsmə, pərdə, örtük, deməkdir; çadra, niqab, parəncə də bu qəbildəndir. Müsəlman qadınların küçəyə çıxarkən geydikləri, üzlərini və bədənlərini örtdükləri örtük və çiyinlikdir. Müxtəlif növləri vardır: bütün bədəni və ya ancaq üzü örtmək üçün işlədilən qara rəngli və bəzən də başqa rəngdə olan hicablar, göz üçün xüsusi toru və ya dəlikləri olan hicablar, başa örtülən qara yarımşəffaf hicablar və s. İslamiyyətdə mühafizəkar cərəyanlar hicabı müsəlman etikasının zəruri ünsürlərindən biri adlandırırlar, lakin hazırda müsəlman ölkələrində ən çox yayılan hicabın sadələşdirilmiş variantıdır. Bu, baş örtüyü, həmçinin qolları və boynu örtən paltardır. Hicab müsəlman şəhərlərinin hər yerində yayılmışdı, lakin kəndli qadınlar və köçəri qəbilələrin qadınları çox vaxt hicab örtməmişlər.
Hicab qadının öz seçimi və ya onu təhsil, ictimai həyata iştirak, işləmək kimi şəxsi hüquq və azadlıqlarından məhrum edən məcburi bir tətbiq ola bilər. Hicab anlayışının bir parçası olaraq, bəzi İslam cəmiyyətlərində qadınlar din tərəfindən təsdiqlənmiş geyimləri ilə belə, təkbaşına bazara gedə bilməzlər. Qadınlarla ancaq pərdə və ya qəfəs arxasında danışmaq olar.
Geyimlə bağlı məlum olan ən qədim hüquqi tənzimləmə, Hammurabi və Orta Assuriya qanunlarında yer alırdı. Qanuna görə, hicab ictimai sferaya girən azad qadınların qanunla təmin oluna simvolu kimi müəyyən edilib. Buna görə də cariyə və fahişələr mütləq başlarını örtməyəcəklər. Qadınlar bu qaydanı ört-basdır edərək pozduqda onları görən, xəbər verməyənlərlə birlikdə cəzalandırılırdılar. Baş örtüyü şumerlərdə məbəd fahişələrinin xüsusi geyimi kimi qəbul edilirdi.
İslamdan əvvəl, ərəb qadınlar müharibəyə getdikdə, döyüşərkən və ya kişiləri döyüşə təşviq etmək üçün sinələrini açırdılar, buna Uhud döyüşündə Hindin başçılıq etdiyi Məkkəli qadınların nümayiş etdirdiyi davranış nümunə göstərilir. Bir çox ənənəvi cəmiyyətlərdə, məsələn, ana südü zamanı qadınların döşlərini açması utancverici deyil. Quran 24:31 ayəsindəki "zinətlərini örtməli və onları ailədən kənar adamlara göstərməməli" olduğunu bildirən ayəni nəzərə alsaq, Quranın ictimai sahədə utanc hissi (haya) ne yeni bir tərəzi gətirdiyini düşünmək olar. Bu cür davranış İslam alimləri və daha geniş müsəlman ictimaiyyəti tərəfindən mənəvi cəhalət (Cahiliyyə) simvolu kimi qəbul edilir.
Qadınlar saçlarını örtməyi həyatlarının təbii bir parçası, iffət və xüsusilə Allaha hörmət əlaməti hesab edirdilər. Xristian sənətində Məryəm ikonoqrafiyası onu həmişə saçları örtülü şəkildə göstərir və bu ənənə müasir dövrdə Şərq yəhudi qadınları ilə yanaşı gürcü və erməni xristianlar tərəfindən də izləndi; Katolik qadınlar XX əsrə qədər başlarını örtmədən kilsəyə getmirdilər. İslam dünyasının müxtəlif yerlərində haya əsasında hazırlanmış normaların bəzilərinin İslamdan əvvəlki Yaxın Şərqin bu qədim yəhudi və xristian icmalarından miras qalmış üslubları əks etdirdiyi güman edilir.
Utanma və ya həya mənasını da əhatə edən Hicab termini əvvəlcə arakəsmə, pərdə və ya ümumi qadın geyim tərzi mənasını verirdi. Quran ayələrində Məhəmmədi və onun zövcələrini ziyarət edənləri bir-birindən ayıran pərdəni ifadə edən ayənin məhdudiyyətin bütün qadınlara deyil, yalnız Məhəmmədin zövcələrinə aid olduğu anlaşılırdı.
Həya İslamda əsas xarakter xüsusiyyətidir. Quran müsəlman kişi və qadınların iffətə uyğun davranmalarını əmr edir və İslam və Müsəlman Dünyası Ensiklopediyasına görə iffət kişi və qadınların "görünüşü, yerişi, geyimi və cinsiyyət orqanı" ilə bağlı olan davranışlar toplusudur. Hicab qadınların iffətini və məxfiliyini yad kişilərdən qorumaqdır. Bəzilər örtüyü islami bir öhdəlik deyil, tövsiyə kimi qəbul edirlər. Müsəlman İslahat Hərəkatı iddia edir ki, Quran hicabı sadəcə "maneə" deməkdir və həm kişi, həm də qadın kontekstində istifadə olunur. Onlara görə Cilbab və Himar İslamdan əvvəlki geyimlər idi və Quran yeni geyim tərzini təqdim etməkdənsə, yalnız onları necə geyinməyi tövsiyə edirdi. Mövzunu zərurət hesab edənlər arasında bunun nə qədərinin zərurət olduğu barədə fikir birliyi yoxdur. Bundan əlavə, şəriət qanunlarında əsir və ya cariyə qadınların geyim tərzi, dini və sosial hüquq və vəzifələri kişilərdə olduğu kimi azad qadınlarınkından tamamilə fərqlidir. (Həmçinin bax: İslamda qadınlar)
Heç bir ənənəvi fiqh sistemi qadınların örtünməsini tələb etmirdi və geyim təlimatı (hicab) yalnız Məhəmmədin arvadlarına verilmişdi(33:59). Buna baxmayaraq, bütün ortodoks şəriət məktəbləri ictimai yerlərdə bədənin, xüsusən də boyun, topuq və dirsəklərin altından örtülməsini əmr edir. Bəzi İslam hüquq sistemləri hicabı üz və əllərdən başqa hər şeyi örtən geyim, bəziləri isə üz və əllər də daxil olmaqla bütün bədəni örtən bir əmr hesab edir.İran və Əfqanıstanda qadınların hicab taxması qanunla tələb olunur.İranda1983-cü ildə qüvvəyə minən Cinayət Məcəlləsi ilə hicab qaydalarını pozan qadınlara "74 şallaq zərbəsi" verildi.
Avropa və müsəlman dünyasının bir sıra ölkələri müəyyən yerlərdə, örtünmənin bəzi növlərini qadağan edən qanunlar qəbul edib. Dünyanın müxtəlif yerlərində qadınlar da örtülməsi üçün qeyri-rəsmi təzyiqlərə məruz qalıblar. Səudiyyə Ərəbistanında bu qanunla tələb olunmur, lakin vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salman bəyan edib ki, qadınlar hələ də "layiqli və hörmətli geyim" geyinməlidirlər. Qəzzada Birləşmiş Rəhbərliyə (UNLU) bağlı fələstinli cihadçılar qadınlara hicab taxmaq siyasətini rədd ediblər.Şəriət hökmlərinin tətbiq olunduğu bəzi İslam ölkələrində hicab və örtünmə qaydaları çərçivəsində qadınların kişi qohumu olmadan ictimai həyata iştirakına və təkbaşına səfərə çıxmasına mane olur, gündəlik həyatda bir çox fəaliyyət üçün icazə alması gözlənilir.
Hicab gəzdirməkdən imtina etmək müsəlman ölkələrində həyatı demokratikləşdirmək uğrunda mübarizənin şüarlarından biri olmuşdur. İlk dəfə olaraq hicabdan nümayişkaranə surətdə Misirdə XIX əsrin 70-ci illərində imtina edilmişdir. Azərbaycanda bu proses XX əsrin əvvəllərində baş vermiş, bu hadisəylə əlaqədar sovet dövründə çadrasını başından atan qadın təsvir olunan "Azad qadın" heykəli ucaldılmışdır.
Bu gün Hicab anlayışı çərçivəsində qadınların təhsil alması və ictimai həyata iştirakına qəti şəkildə qarşı çıxan fundamentalist terror təşkilatları İslam dünyasında varlıqlarını davam etdirir, təhsil ocaqlarına, xüsusən də qız tələbələrə qarşı hücumlar təşkil edirlər. (Bax. Taliban, Boko Haram, Malala Yusufzay
Mənbə
- İslam (qısa məlumat kitabı). Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının Baş Redaksiyası. Bakı: 1989, səh.121.
- "Arşivlenmiş kopya". 19 Ekim 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 14 Ekim 2020.
- Sitat səhvi: Yanlış
<ref>teqi;Glassé 1989 413adlı istinad üçün mətn göstərilməyib - "Translations of the Qur'an, Surah 24: AL-NOOR (THE LIGHT)". Center for Muslim-Jewish Engagement. August 18, 2016 tarixində .
- Sitat səhvi: Yanlış
<ref>teqi;Nasr 2004 195adlı istinad üçün mətn göstərilməyib - Martin et al. (2003), Encyclopedia of Islam & the Muslim World, Macmillan Reference, ISBN
- Encyclopedia of Islam and the Muslim World (2003), p. 721, New York: Macmillan Reference USA
- "As Muslim women, we actually ask you not to wear the hijab in the name of interfaith solidarity". The Washington Post. 21 Aralık 2015. 21 Aralık 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 29 Haziran 2022.
- Fisher, Mary Pat. Living Religions. New Jersey: Pearson Education, 2008.
- "Yüzü örtmenin hükmüne dair detaylı deliller". Islamqa.info. 10 Aralık 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 2 Nisan 2021.
- "'Why didn't you wear a hijab?' Taliban militants shoot 21-year-old Afghan girl". News Track. 5 Ağustos 2021. 15 Ağustos 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 15 Ağustos 2021.
- Sanam Vakil: Women and Politics in the Islamic Republic of Iran: Action and Reaction Error in Webarchive template: Empty url.
- "9 Misconceptions about traveling to Saudi Arabia as a woman - Against the Compass" (ingilis). 9 Ocak 2021. 25 Şubat 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 6 Şubat 2021.
- "Women in Saudi Arabia do not need to wear head cover, says crown prince". The Irish Times. 15 Ocak 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 6 Şubat 2021.
- "Rebel Saudi women appear in public without hijab, abaya; onlookers stunned | New Straits Times". NST Online. 15 Eylül 2019. 15 Aralık 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 13 Ocak 2021.
- "Women, the Hijab and the Intifada". 4 Mayıs 1990. 16 Haziran 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 29 Haziran 2022.
- "Pakistan'da Kadınlara Sokağa Çıkma Yasağı". Posta gazetesi, 21 Temmuz 2013. 6 Mart 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 8 Ağustos 2016.
- "Araba kullanmaya başlıyorlar ama bunlar hâlâ yasak". Sözcü gazetesi, 23 Haziran 2018. 23 Haziran 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 2 Nisan 2021.
- "Suudi Arabistan ve diğer ülkelerde hâlâ kadınlara yasak olan şeyler". BBC.com 28 Eylül 2017. 1 Ekim 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 2 Nisan 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hicab erebce teleffuz ħɪˈdʒaːb ve ya muasir istifadede tesettur muxtelif formalarda ola bilen muselman qadinlarin geyinme ve ortunme davranisi bas ortuyu ise saclari ve adeten uzu istisna olmaqla bas ve boyunu orten geyim terzidir Hicab arakesme perde ortuk demekdir cadra niqab parence de bu qebildendir Muselman qadinlarin kuceye cixarken geydikleri uzlerini ve bedenlerini ortdukleri ortuk ve ciyinlikdir Muxtelif novleri vardir butun bedeni ve ya ancaq uzu ortmek ucun isledilen qara rengli ve bezen de basqa rengde olan hicablar goz ucun xususi toru ve ya delikleri olan hicablar basa ortulen qara yarimseffaf hicablar ve s Islamiyyetde muhafizekar cereyanlar hicabi muselman etikasinin zeruri unsurlerinden biri adlandirirlar lakin hazirda muselman olkelerinde en cox yayilan hicabin sadelesdirilmis variantidir Bu bas ortuyu hemcinin qollari ve boynu orten paltardir Hicab muselman seherlerinin her yerinde yayilmisdi lakin kendli qadinlar ve koceri qebilelerin qadinlari cox vaxt hicab ortmemisler Hicab qadinin oz secimi ve ya onu tehsil ictimai heyata istirak islemek kimi sexsi huquq ve azadliqlarindan mehrum eden mecburi bir tetbiq ola biler Hicab anlayisinin bir parcasi olaraq bezi Islam cemiyyetlerinde qadinlar din terefinden tesdiqlenmis geyimleri ile bele tekbasina bazara gede bilmezler Qadinlarla ancaq perde ve ya qefes arxasinda danismaq olar Qiz Quran oxuyur Geyimle bagli melum olan en qedim huquqi tenzimleme Hammurabi ve Orta Assuriya qanunlarinda yer alirdi Qanuna gore hicab ictimai sferaya giren azad qadinlarin qanunla temin oluna simvolu kimi mueyyen edilib Buna gore de cariye ve fahiseler mutleq baslarini ortmeyecekler Qadinlar bu qaydani ort basdir ederek pozduqda onlari goren xeber vermeyenlerle birlikde cezalandirilirdilar Bas ortuyu sumerlerde mebed fahiselerinin xususi geyimi kimi qebul edilirdi Islamdan evvel ereb qadinlar muharibeye getdikde doyuserken ve ya kisileri doyuse tesviq etmek ucun sinelerini acirdilar buna Uhud doyusunde Hindin basciliq etdiyi Mekkeli qadinlarin numayis etdirdiyi davranis numune gosterilir Bir cox enenevi cemiyyetlerde meselen ana sudu zamani qadinlarin doslerini acmasi utancverici deyil Quran 24 31 ayesindeki zinetlerini ortmeli ve onlari aileden kenar adamlara gostermemeli oldugunu bildiren ayeni nezere alsaq Quranin ictimai sahede utanc hissi haya ne yeni bir terezi getirdiyini dusunmek olar Bu cur davranis Islam alimleri ve daha genis muselman ictimaiyyeti terefinden menevi cehalet Cahiliyye simvolu kimi qebul edilir Hicabli efqan qadini ortunmenin bir novu en cox Efqanistanda geyinilir ve burqa adlanir Yemenli qadin bu cur ortunmek esasen Yemen qadinlarina xasdi ve niqab adlanir Qadinlar saclarini ortmeyi heyatlarinin tebii bir parcasi iffet ve xususile Allaha hormet elameti hesab edirdiler Xristian senetinde Meryem ikonoqrafiyasi onu hemise saclari ortulu sekilde gosterir ve bu enene muasir dovrde Serq yehudi qadinlari ile yanasi gurcu ve ermeni xristianlar terefinden de izlendi Katolik qadinlar XX esre qeder baslarini ortmeden kilseye getmirdiler Islam dunyasinin muxtelif yerlerinde haya esasinda hazirlanmis normalarin bezilerinin Islamdan evvelki Yaxin Serqin bu qedim yehudi ve xristian icmalarindan miras qalmis uslublari eks etdirdiyi guman edilir Utanma ve ya heya menasini da ehate eden Hicab termini evvelce arakesme perde ve ya umumi qadin geyim terzi menasini verirdi Quran ayelerinde Mehemmedi ve onun zovcelerini ziyaret edenleri bir birinden ayiran perdeni ifade eden ayenin mehdudiyyetin butun qadinlara deyil yalniz Mehemmedin zovcelerine aid oldugu anlasilirdi Heya Islamda esas xarakter xususiyyetidir Quran muselman kisi ve qadinlarin iffete uygun davranmalarini emr edir ve Islam ve Muselman Dunyasi Ensiklopediyasina gore iffet kisi ve qadinlarin gorunusu yerisi geyimi ve cinsiyyet orqani ile bagli olan davranislar toplusudur Hicab qadinlarin iffetini ve mexfiliyini yad kisilerden qorumaqdir Beziler ortuyu islami bir ohdelik deyil tovsiye kimi qebul edirler Muselman Islahat Herekati iddia edir ki Quran hicabi sadece manee demekdir ve hem kisi hem de qadin kontekstinde istifade olunur Onlara gore Cilbab ve Himar Islamdan evvelki geyimler idi ve Quran yeni geyim terzini teqdim etmekdense yalniz onlari nece geyinmeyi tovsiye edirdi Movzunu zeruret hesab edenler arasinda bunun ne qederinin zeruret oldugu barede fikir birliyi yoxdur Bundan elave seriet qanunlarinda esir ve ya cariye qadinlarin geyim terzi dini ve sosial huquq ve vezifeleri kisilerde oldugu kimi azad qadinlarinkindan tamamile ferqlidir Hemcinin bax Islamda qadinlar Qadinlarda ortunme numuneleri Hec bir enenevi fiqh sistemi qadinlarin ortunmesini teleb etmirdi ve geyim telimati hicab yalniz Mehemmedin arvadlarina verilmisdi 33 59 Buna baxmayaraq butun ortodoks seriet mektebleri ictimai yerlerde bedenin xususen de boyun topuq ve dirseklerin altindan ortulmesini emr edir Bezi Islam huquq sistemleri hicabi uz ve ellerden basqa her seyi orten geyim bezileri ise uz ve eller de daxil olmaqla butun bedeni orten bir emr hesab edir Iran ve Efqanistanda qadinlarin hicab taxmasi qanunla teleb olunur Iranda1983 cu ilde quvveye minen Cinayet Mecellesi ile hicab qaydalarini pozan qadinlara 74 sallaq zerbesi verildi Avropa ve muselman dunyasinin bir sira olkeleri mueyyen yerlerde ortunmenin bezi novlerini qadagan eden qanunlar qebul edib Dunyanin muxtelif yerlerinde qadinlar da ortulmesi ucun qeyri resmi tezyiqlere meruz qaliblar Seudiyye Erebistaninda bu qanunla teleb olunmur lakin veliehd sahzade Mehemmed bin Salman beyan edib ki qadinlar hele de layiqli ve hormetli geyim geyinmelidirler Qezzada Birlesmis Rehberliye UNLU bagli felestinli cihadcilar qadinlara hicab taxmaq siyasetini redd edibler Seriet hokmlerinin tetbiq olundugu bezi Islam olkelerinde hicab ve ortunme qaydalari cercivesinde qadinlarin kisi qohumu olmadan ictimai heyata istirakina ve tekbasina sefere cixmasina mane olur gundelik heyatda bir cox fealiyyet ucun icaze almasi gozlenilir Hicab gezdirmekden imtina etmek muselman olkelerinde heyati demokratiklesdirmek ugrunda mubarizenin suarlarindan biri olmusdur Ilk defe olaraq hicabdan numayiskarane suretde Misirde XIX esrin 70 ci illerinde imtina edilmisdir Azerbaycanda bu proses XX esrin evvellerinde bas vermis bu hadiseyle elaqedar sovet dovrunde cadrasini basindan atan qadin tesvir olunan Azad qadin heykeli ucaldilmisdir Bu gun Hicab anlayisi cercivesinde qadinlarin tehsil almasi ve ictimai heyata istirakina qeti sekilde qarsi cixan fundamentalist terror teskilatlari Islam dunyasinda varliqlarini davam etdirir tehsil ocaqlarina xususen de qiz telebelere qarsi hucumlar teskil edirler Bax Taliban Boko Haram Malala YusufzayMenbeIslam qisa melumat kitabi Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasinin Bas Redaksiyasi Baki 1989 seh 121 Arsivlenmis kopya 19 Ekim 2020 tarixinde Istifade tarixi 14 Ekim 2020 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi Glasse 1989 413 adli istinad ucun metn gosterilmeyib Translations of the Qur an Surah 24 AL NOOR THE LIGHT Center for Muslim Jewish Engagement August 18 2016 tarixinde Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi Nasr 2004 195 adli istinad ucun metn gosterilmeyib Martin et al 2003 Encyclopedia of Islam amp the Muslim World Macmillan Reference ISBN 978 0028656038 Encyclopedia of Islam and the Muslim World 2003 p 721 New York Macmillan Reference USA As Muslim women we actually ask you not to wear the hijab in the name of interfaith solidarity The Washington Post 21 Aralik 2015 21 Aralik 2015 tarixinde Istifade tarixi 29 Haziran 2022 Fisher Mary Pat Living Religions New Jersey Pearson Education 2008 Yuzu ortmenin hukmune dair detayli deliller Islamqa info 10 Aralik 2018 tarixinde Istifade tarixi 2 Nisan 2021 Why didn t you wear a hijab Taliban militants shoot 21 year old Afghan girl News Track 5 Agustos 2021 15 Agustos 2021 tarixinde Istifade tarixi 15 Agustos 2021 Sanam Vakil Women and Politics in the Islamic Republic of Iran Action and Reaction Error in Webarchive template Empty url 9 Misconceptions about traveling to Saudi Arabia as a woman Against the Compass ingilis 9 Ocak 2021 25 Subat 2021 tarixinde Istifade tarixi 6 Subat 2021 Women in Saudi Arabia do not need to wear head cover says crown prince The Irish Times 15 Ocak 2021 tarixinde Istifade tarixi 6 Subat 2021 Rebel Saudi women appear in public without hijab abaya onlookers stunned New Straits Times NST Online 15 Eylul 2019 15 Aralik 2020 tarixinde Istifade tarixi 13 Ocak 2021 Women the Hijab and the Intifada 4 Mayis 1990 16 Haziran 2022 tarixinde Istifade tarixi 29 Haziran 2022 Pakistan da Kadinlara Sokaga Cikma Yasagi Posta gazetesi 21 Temmuz 2013 6 Mart 2016 tarixinde Istifade tarixi 8 Agustos 2016 Araba kullanmaya basliyorlar ama bunlar hala yasak Sozcu gazetesi 23 Haziran 2018 23 Haziran 2018 tarixinde Istifade tarixi 2 Nisan 2021 Suudi Arabistan ve diger ulkelerde hala kadinlara yasak olan seyler BBC com 28 Eylul 2017 1 Ekim 2017 tarixinde Istifade tarixi 2 Nisan 2021