Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Malala Yousafzai (puşt. ملاله یوسفزۍ; 12 iyul 1997[…], Minqora, Pakistan) — Pakistanın Kiber Partunxva əyalətinin Mingora qəsəbəsində doğulan puştun əsilli feminst yazıçı, aktivist. aktivist olan bu xanım, qadınların təhsil alması uğurunda apardığı fəaliyyətlərə görə mükafatlandırılmılış ən gənc Nobel mükafatı laureatıdır. O, Svat əyalətində insan haqlarının müdafiəsi, xüsusəndə qadın və uşaqların təhsil alması uğurunda apardığı mübarizəyə görə məşhurdur. Pakistanın şimalı olan bu vilayətdə yerli Taliban, qızların məktəbə getməsinə qadağa qoymuşdu. Qısa müddətə onun mübarizəsi beynəlxalq səviyyədə dəstəklənir.
| Məlalə Yusəfzay | |
|---|---|
| puşt. ملاله یوسفزۍ | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Mingora, Şimal-qərbi sərhədyanı vilayət, Pakistan |
| Fəaliyyəti | bloger[d], insan hüquqları fəalı, memuarçı, yazıçı, qadın hüquqları fəalı[d] |
| Mükafatları |  |
| malala.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Onun ailəsi doğulduğu Kiber Partunxva regionda məktəblər şəbəkəsini idarə edirdi. Bənəzir Bhuttonu və Cinnahı özünə rol model seçərək və atasının düşüncəsindən ilhamlanaraq humanitar işə yönəlir. Malala 2009-cu ilin əvvəllərində, 11-12 yaşı olanda BBC Urdu üçün gizli ad altında Svat əyaləti Taliban işğalı altında olanda öz həyatı haqqında bloq yazır. Növbəti yay bu ərazi Pakistan ordusunun nəzarəti altına keçdikdən sonra, jurnalist Adam B.Ellick New York Times üçün onun həyatından bəhs edən sənədli film hazırlayır. Qısa müddətdə o, tanınmağa başlayır, televizor kanallarına və nəşrlərə müsahibələr verir. Aktivist Desmond Tutu tərəfindən Beynəlxalq Uşaqların Sülh Mükafatı ilə təltif olunur.
Sui-qəsd cəhdi
Məlalə 9 oktyabr 2012-ci il tarixdə Svat rayonunda imtahandan gələrkən məktəb avtobusunda iki qızla birlikdə Taliban sui-qəsdçisi tərəfində güllələnir. Güllə yarası almış Məlalə Ravalpindi Kardiologiya institutuna yerləşdirilir və özünə gəldikdən sonra Birləşmiş Krallığın Birminhem şəhərində yerləşən Kraliça Elzavet xəstəxanasına göndərilir. Qəsd cəhdi milli və beynəlxalq səviyyədə ona güclü dəstək qazandırır. 2013-ün yanvarında Deutsche Welle yazırdı "o dünyada ən məşhur yeniyetmə ola bilər".
Sui-qəsd cəhdinə reaksiyalar
Ona olunan hücumdan bir həftə sonra əlli aparıcı müsəlman din xadimi fətva verərək ona olunan hücumu pislədilər. Taliban rəsmiləri isə hücumun dinin tələbi olduğunu bildirdilər və hücumun təkrarlanacağını qeyd etdilər. Pakistanın daxili işlər naziri Rəhman Məlik, Taliban qrupu əleyhinə çıxış edib, qadınların təhsil hüquqlarını müdafiə edən yeniyetmə qızı güllə ilə vuran talibançının kimliyinin müəyyən edildiyini və yaxın zamanda həbs ediləcəyini bildirib. Pakistan silahlı qüvvələrinin komandanı general Aşfaq Kiyani Məlalə Yusəfzaya xəstəxanada baş çəkib və hücumçuları qınayıb.
Pakistanın siyasi və dini liderlərilə yanaşı, Əfqanıstan prezidenti Həmid Kərzai və ABŞ rəsmiləri hücumu pisləyib. ABŞ Dövlət katibi Hillari Klinton Məlalə Yusəfzayın cəsarətini yüksək qiymətləndirərək, silahlıların qadının gücü qarşısında zəiflədiyini deyib.
Pakistan hökuməti Məlaləyə atəş açan şəxsin yeri haqqında məlumat verənlərə 105 min ABŞ dolları məbləğində mükafat təyin etdi.
Müalicəsi
15 oktyabr 2012-ci il tarixində müalicəsini davam etdirmək üçün İngiltərənin Birminhem şəhərindəki "Kraliça Yelizaveta" xəstəxanasına aparılıb. Bu xəstəxananın əsas xüsusiyyəti, Əfqanıstan və İraqda yaralanan Böyük Britaniya hərbçilərinin müalicəsində ixtisaslaşmasıdır. Artıq 17 oktyabrda Məlalə komadan ayılıb və 26 oktyabrda valideynləri ilə görüşməsinə icazə verilib.
2013-cü il 4 yanvarda ambulator müalicəni davam etdirmək üçün Birmingem xəstəxanasından evə buraxılıb.
Məlalə günü
Pan Gi Mun 12 iyul tarixini Məlalə günü elan etmişdir. Bu gün bütün uşaqlar üçün təhsil ideyasını təcəssüm etdirməlidir. Pan Gi Mun Məlaləni hər bir qızın təhsil almaq hüququnun "qlobal simvol"u kimi təqdim etmişdir. BMT Baş katibinin Dünyada təhsil üzrə şəxsi nümayəndəsi, Böyük Britaniyanın keçmiş baş naziri Qordon Braun 2012-ci il noyabrın 10-da Məlalənin doğum günü olan 12 iyul tarixinin Məlalə günü elan edildiyini bəyan etmişdir. Məlalə günü ilk dəfə 2013-cü il 12 iyul tarixində Nyu-Yorkda BMT-nin mənzil-qərargahında qeyd edilmişdir. Məlalənin BMT-dəki çıxışı aşağıdakı sözlərlə yadda qalmışdır:
"Bir uşaq, bir müəllim, bir kitab, bir qələm dünyanı dəyişdirə bilər. Təhsil yeganə həll yoludur."
Nobel Sülh Mükafatı
Sağaldıqdan sonra, Malala tanınmış təhsil fəalı olur. Birminhem şəhərində yerləşərək, qeyri-kommersiya təşkilatı olan Malala Fondunu yaradır və 2013-cü ildə beynəlxalq bestseller olan "Məm Malalayam" kitabının həm müəllifi olur. 2012-ci ildə o, Pakistanın ilk Milli Gənclik Sülh mükafatına, 2013-cü ildə Saxarov Mükafatına layiq görülür. 2014-cü ildə Kailaş Satiarti ilə birlikdə uşaqlara və gənc insanalara qarşı mübarizəyə və uşaqlar təhsil almaq hüququ uğrunda fəaliyyətlərə görə Nobel Sülh Mükafatına layiq görülür və 17 yaşında ən gənc laureat olur.
Xarici keçidlər
- Məlalə Yusəfzayın gündəliyi
- Pakistanda 14 yaşlı qızı güllə ilə vuran talibançının kimlliyi müəyyən edilib — AmerikaninSesi.org
- Pakistanda 14 yaşlı fəal qız güllələndi[ölü keçid] — Anspress.com
İstinadlar
- Malala Yousafzai // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Malala Yousafzai // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-03-19.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-03-19.
- . 2018-09-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-19.
- . 2017-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-19.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-08-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-03-19.
- "Arxivlənmiş surət". 2017-08-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-03-19.
- "Arxivlənmiş surət". 2013-01-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-01-07.
- Global Malala Day to call for girls' education 2022-09-24 at the Wayback Machine — BBC News
- Malala Day: Youth take over the General Assembly 2016-04-02 at the Wayback Machine — UN.org
- . 2013-10-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-19.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Malala Yousafzai pust ملاله یوسفزۍ 12 iyul 1997 Minqora Pakistan Pakistanin Kiber Partunxva eyaletinin Mingora qesebesinde dogulan pustun esilli feminst yazici aktivist aktivist olan bu xanim qadinlarin tehsil almasi ugurunda apardigi fealiyyetlere gore mukafatlandirilmilis en genc Nobel mukafati laureatidir O Svat eyaletinde insan haqlarinin mudafiesi xususende qadin ve usaqlarin tehsil almasi ugurunda apardigi mubarizeye gore meshurdur Pakistanin simali olan bu vilayetde yerli Taliban qizlarin mektebe getmesine qadaga qoymusdu Qisa muddete onun mubarizesi beynelxalq seviyyede desteklenir Melale Yusefzaypust ملاله یوسفزۍDogum tarixi 12 iyul 1997 26 yas Dogum yeri Mingora Simal qerbi serhedyani vilayet PakistanFealiyyeti bloger d insan huquqlari feali memuarci yazici qadin huquqlari feali d Mukafatlarimalala org Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiOnun ailesi doguldugu Kiber Partunxva regionda mektebler sebekesini idare edirdi Benezir Bhuttonu ve Cinnahi ozune rol model secerek ve atasinin dusuncesinden ilhamlanaraq humanitar ise yonelir Malala 2009 cu ilin evvellerinde 11 12 yasi olanda BBC Urdu ucun gizli ad altinda Svat eyaleti Taliban isgali altinda olanda oz heyati haqqinda bloq yazir Novbeti yay bu erazi Pakistan ordusunun nezareti altina kecdikden sonra jurnalist Adam B Ellick New York Times ucun onun heyatindan behs eden senedli film hazirlayir Qisa muddetde o taninmaga baslayir televizor kanallarina ve nesrlere musahibeler verir Aktivist Desmond Tutu terefinden Beynelxalq Usaqlarin Sulh Mukafati ile teltif olunur Sui qesd cehdiMelale 9 oktyabr 2012 ci il tarixde Svat rayonunda imtahandan gelerken mekteb avtobusunda iki qizla birlikde Taliban sui qesdcisi terefinde gullelenir Gulle yarasi almis Melale Ravalpindi Kardiologiya institutuna yerlesdirilir ve ozune geldikden sonra Birlesmis Kralligin Birminhem seherinde yerlesen Kralica Elzavet xestexanasina gonderilir Qesd cehdi milli ve beynelxalq seviyyede ona guclu destek qazandirir 2013 un yanvarinda Deutsche Welle yazirdi o dunyada en meshur yeniyetme ola biler Sui qesd cehdine reaksiyalar Oval kabinetde 11 10 2013 Ona olunan hucumdan bir hefte sonra elli aparici muselman din xadimi fetva vererek ona olunan hucumu pislediler Taliban resmileri ise hucumun dinin telebi oldugunu bildirdiler ve hucumun tekrarlanacagini qeyd etdiler Pakistanin daxili isler naziri Rehman Melik Taliban qrupu eleyhine cixis edib qadinlarin tehsil huquqlarini mudafie eden yeniyetme qizi gulle ile vuran talibancinin kimliyinin mueyyen edildiyini ve yaxin zamanda hebs edileceyini bildirib Pakistan silahli quvvelerinin komandani general Asfaq Kiyani Melale Yusefzaya xestexanada bas cekib ve hucumculari qinayib Pakistanin siyasi ve dini liderlerile yanasi Efqanistan prezidenti Hemid Kerzai ve ABS resmileri hucumu pisleyib ABS Dovlet katibi Hillari Klinton Melale Yusefzayin cesaretini yuksek qiymetlendirerek silahlilarin qadinin gucu qarsisinda zeiflediyini deyib Pakistan hokumeti Melaleye ates acan sexsin yeri haqqinda melumat verenlere 105 min ABS dollari mebleginde mukafat teyin etdi Mualicesi15 oktyabr 2012 ci il tarixinde mualicesini davam etdirmek ucun Ingilterenin Birminhem seherindeki Kralica Yelizaveta xestexanasina aparilib Bu xestexananin esas xususiyyeti Efqanistan ve Iraqda yaralanan Boyuk Britaniya herbcilerinin mualicesinde ixtisaslasmasidir Artiq 17 oktyabrda Melale komadan ayilib ve 26 oktyabrda valideynleri ile gorusmesine icaze verilib 2013 cu il 4 yanvarda ambulator mualiceni davam etdirmek ucun Birmingem xestexanasindan eve buraxilib Melale gunuPan Gi Mun 12 iyul tarixini Melale gunu elan etmisdir Bu gun butun usaqlar ucun tehsil ideyasini tecessum etdirmelidir Pan Gi Mun Melaleni her bir qizin tehsil almaq huququnun qlobal simvol u kimi teqdim etmisdir BMT Bas katibinin Dunyada tehsil uzre sexsi numayendesi Boyuk Britaniyanin kecmis bas naziri Qordon Braun 2012 ci il noyabrin 10 da Melalenin dogum gunu olan 12 iyul tarixinin Melale gunu elan edildiyini beyan etmisdir Melale gunu ilk defe 2013 cu il 12 iyul tarixinde Nyu Yorkda BMT nin menzil qerargahinda qeyd edilmisdir Melalenin BMT deki cixisi asagidaki sozlerle yadda qalmisdir Bir usaq bir muellim bir kitab bir qelem dunyani deyisdire biler Tehsil yegane hell yoludur Nobel Sulh MukafatiSagaldiqdan sonra Malala taninmis tehsil feali olur Birminhem seherinde yerleserek qeyri kommersiya teskilati olan Malala Fondunu yaradir ve 2013 cu ilde beynelxalq bestseller olan Mem Malalayam kitabinin hem muellifi olur 2012 ci ilde o Pakistanin ilk Milli Genclik Sulh mukafatina 2013 cu ilde Saxarov Mukafatina layiq gorulur 2014 cu ilde Kailas Satiarti ile birlikde usaqlara ve genc insanalara qarsi mubarizeye ve usaqlar tehsil almaq huququ ugrunda fealiyyetlere gore Nobel Sulh Mukafatina layiq gorulur ve 17 yasinda en genc laureat olur Xarici kecidlerMelale Yusefzayin gundeliyi Pakistanda 14 yasli qizi gulle ile vuran talibancinin kimlliyi mueyyen edilib AmerikaninSesi org Pakistanda 14 yasli feal qiz gullelendi olu kecid Anspress comIstinadlarMalala Yousafzai Brockhauz Ensiklopediyasi alm Malala Yousafzai Brockhauz Ensiklopediyasi alm Arxivlenmis suret 2022 09 13 tarixinde Istifade tarixi 2018 03 19 Arxivlenmis suret 2022 04 16 tarixinde Istifade tarixi 2018 03 19 2018 09 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 03 19 2017 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 03 19 Arxivlenmis suret 2022 08 25 tarixinde Istifade tarixi 2018 03 19 Arxivlenmis suret 2017 08 21 tarixinde Istifade tarixi 2018 03 19 Arxivlenmis suret 2013 01 26 tarixinde Istifade tarixi 2013 01 07 Global Malala Day to call for girls education 2022 09 24 at the Wayback Machine BBC News Malala Day Youth take over the General Assembly 2016 04 02 at the Wayback Machine UN org 2013 10 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 03 19