Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mirvarid Paşa qızı Dilbazi (19 avqust 1912, Musaköy, Qazax qəzası – 12 iyul 2001, Bakı) — azərbaycanlı şairə, tərcüməçi, 1934-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan SSR ilk xalq şairəsi (1979), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1986). "" (iki dəfə), "" və "" (1997) ordenləri ilə təltif olunub.
| Mirvarid Dilbazi | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 19 avqust 1912 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 12 iyul 2001 (88 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair |
| Fəaliyyət illəri | 1927-ci ildən |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
| İstiqamət | romantizm |
| Janrlar | şeir, şeir |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |    |
 Mirvarid Dilbazi Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
XX yüzillik Azərbaycan şeirinin görkəmli yaradıcılarından biri — Xalq şairi Mirvarid Dilbazi 70 ildən artıq yaradıcılıq yolu keçmiş, lirikamızın rəngarəng və kamil nümunələrini yaratmışdır. Mirvarid Dilbazi 1912-ci il avqust ayının 19-da Qazax qəzasının Musaköy (indiki Xanlıqlar) kəndində anadan olmuşdur. APİ-nin dil və Ədəbiyyat-İctimayyət fakültəsində təhsil almışdır (1929). İnstitutu bitirdikdən sonra gənc şairə Quba Partiya Məktəbinə ədəbiyyat müəllimi təyin olunmuşdur. İki ildən sonra Bakıya qayıdan Mirvarid xanım Azərbaycan EA-nın Əlyazmaları fondunda şöbə müdiri (1934–1938), Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında tərcüməçi (1938–1940) vəzifələrində çalışmışdır. Xatirə Dilbazi adında yeganə qız övladı var. 2001-ci il iyulun 12-də vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı
Şairənin əsas yaradıcılıq fəaliyyəti xalqa, onun həyatında baş verən böyük inqilabi dəyişikliklərlə bağlı olmuşdur. "Qadınların hüriyyəti" adlı ilk şeiri 1927-ci ildə "Oktyabr alovları" adlı məcmuədə dərc edilmişdir. Bu dərgidə, o cümlədən şairənin keçən əsrin 20-ci illərinin axırlarında yazılmış, Azərbaycan qadınlarının yeni həyat yollarını tərənnüm edən "Zəhra", "Qurtuluş", "Qadın" kimi şeirləri dərc olunmuşdur. Onun əsəslərinin ana xətlərindən biri məhz şərq qadının taleyi ilə bağlı idi. Böyük Vətən müharibəsi illərində bir çox sənətkarlarımızda olduğu kimi, M.Dilbazi yaradıcılığında da vətəni müdafiə mövzusu əsas yer tutmuşdur. Mirvarid Dilbazi əmək adamlarını, onların həaytını təsvir edən şeirlərinə örnək olaraq "Xəzər üstə şəhərim var", "Abşeronda gün doğanda", "Günəş kimi", "Çiçəklər şəhəri", "Qoçağım Zeynəb" və s. göstərmək olar Bu illərdə şairənin yeddi kitabı çap olunmuşdur ki, bunların altısı Vətən müharibəsinə həsr edilmişdir. "Məhsəti" (1945), "Əlcəzairli qız" (1961), "Partizan Aliyə" (1972) poemalarının müəllifidir.
Şairin "Məhsəti" poeması süjetinin genişliyi,məzmun zənginliyi baxımından seçilən əsərlərindəndir. "Məhsəti" poeması məşhur rübai ustası M.Gəncəvinin həyatı, ədəbi və ictimai fəaliyyətindən bəhs edir. "Əlcəzairli qız" əsəri real faktlar əsasında yazılmışdır. İkinci dünya müharibəsindən sonra Şərqdə genişlənən azadlıq hərəkatı, müstəmləkəçiliyə qarşı mübarizə yeni mərhələyə daxil olmuşdur. Bu illərin siyasi mənzərəsini diqqətlə izləyən şairə Əlcəzair hadisələrinin mərkəzində dayanan Cəmiləni və onunla bağlı azadlıq hərəkatını poeması üçün mövzu seçmişdir.
M.Dilbazinin şeirləri yalnız mövzu rəngarəngliyi ilə deyil, həmçinin forma müxtəlifliyi və fikrin bədii ifadəsi baxımından da yetkin sənət nümunəsi səviyyəsinə qalxmış, şeir xəzinəmizi zənginləşdirmişdir. M.Dilbazinin 70–80-cı illərdə "Bənövşələr üşüyəndə" (1970), "Ana qanadı" (1972),"Dağ çiçəyi" (1977), "Yasəmən fəsil", "Seçilmiş şeirlər" (1979) şeir kitabları və nəhayət, 3 cilddə "Seçilmiş əsərləri" (1982–84) çap olunmuş, ona Azərbaycanın Xalq şairi fəxri adını qazandırmışdır.
Bəstəkarlardan Süleyman Ələsgərov, Tofiq Quliyev, Fikrət Əmirov, Şəfiqə Axundova, Ağabacı Rzayeva və başqaları şairənin sözlərinə mahnılar, romans və oratoriyalar bəsləmişlər.
Nizami Gəncəvi, Xaqani Şirvani, Əlişir Nəvai, Aleksandr Puşkin, Taras Şevçenko, N.Tixonov, Samuil Marşak, Sergey Mixalkov və başqa şairlərin əsərlərini, Evripidin "İppolit" faciəsini tərcümə etmişdir. Əsərləri xarici dillərə tərcümə olunmuşdur.
Təltif və mükafatları
- "Azərbaycan SSR xalq şairi" fəxri adı — 23 fevral 1979
- "Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adı — 21 oktyabr 1967
- Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 26 aprel 1986 ("Qar çiçəkləri" kitabında və "Azərbaycan" jurnalında dərc edilmiş şeirlərinə görə)
- 2 dəfə — 31 yanvar 1939; 9 iyun 1959
- — 17 avqust 1982
- — 18 avqust 1997
Kitabları
Müharibəyə qədər işıq üzü görən kitabları
- Bizim səsimiz (1934)
- İlk bahar (1937)
Müharibə mövzusuna həsr olunmuş kitabları
- Döyüş mahnıları (1941)
- Kamal (1942)
- Ağarzayev (1942)
- Neft (1942)
- Vətən eşqi (1942)
- Qoçaq ataların qoçaq övladlarına (1942)
- Xatirələr (1945)
Sonrakı dövrlərdə çap olunan kitabları
- Sənətkarın xəyalı (1948)
- "Seçilmiş şerlər" (1957)
- Məhəbbət bizimlə qoşa doğulur. Bakı: Gənclik, 1959, 227 səh.
- Şerlər. Bakı: Azərnəşr, 1962, 22 səh.
- Xatirələr olan yerdə (1964)
- Həyat lövhələri (1967)
- Bənövşələr üşüyəndə (1970)
- Ana qanadı (şeirlər, poemalar və hekayələr). Bakı: Gənclik, 1972, 489 səh.
- Yasəmən fəsli (1976)
- Dağ çiçəyi. Bakı: Gənclik, 1977, 320 səh.
- Seçilmiş əsərləri (üç cilddə) (1981–1983). Bakı: Yazıçı, I cild, 324 s.; II cild, 336 s.; III cild, 218 səh.
- Qar çiçəkləri (şeirlər, poemalar, pyeslər). BakıI Gənclik, 1984, 280 səh.
- Durnalar ötüşəndə. Bakı: Yazıçı, 1989, 272 səh.
- Çiçəkdən-çiçəyə. Bakı: Gənclik, 1991, 287 səh.
- Seçilmiş əsərləri. Bakı: Lider, 2004, 278 səh.
Uşaqlar üçün yazdığı kitablar
- Nağıllar (1940)
- Şerlər (1951)
- Kiçik dostlarıma (1956)
- Gülbahar (1957)
- Yaz gəlir (Bahar nəğmələri) (1968)
- Lalənin ağacları (1970)
- Abşeron bağlarında (hekayələr, kiçik və orta yaşlı məktəblilər üçün). Bakı: Gənclik, 1984, 96 səh.
Haqqında olan ədəbiyyat
- Ə.Əhmədova. Bu ellərə vurulmuşam. Bakı: Yazıçı, 1978, 79 səh.
- H.Həmidova. Mirvarid Dilbazi: Biblioqrafik göstəricilər. Bakı: M.F.Axundov kitabxanasının nəşriyyatı, 1990, 130 s.
- B.Nəbiyev. Söz ürəkdən gələndə. Bakı: Yazıçı, 1984, 282 s.
- H.Əliyev. Xalq şairi Mirvarid Dilbazinin 85 illiyinə həsr olunmuş təntənəli yubiley gecəsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin nitqi//Azərbaycan qəzeti, 1998, 25 aprel, səh.2–4.
- Son mənzil: (Xalq şairi Mirvarid Dilbazi ilə vida mərasimi)//Azərbaycan qəzeti, 2001, 13 iyul, səh.3.
- Z.Şahsevənli. Gözü yaşlı bənövşə: (Xalq şairi Mirvarid Dilbazi haqqında)//Günay qəzeti, 2005, 3 sentyabr, səh.10.
- Zamanla üz — üzə Südabə Ağabalayeva
Rus dilində əsərləri
- Вспоминаю вас (стихи). Баку: Азернешр, 1964, 51 стр.
- Яблоневая ветка. Москва: , 1965, 151 стр.
Mənbə
- Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı. II cild,Bakı-2007,561 s.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı. II cild/Bakı-2007,s.19
- . 2013-07-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-19.
- Dilbazi, Mirvarid. Seçilmiş əsərləri III cilddə. I cild. Bakı: Yazıçı. 1982. 324 s.
- M.P.Dilbazinin Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni ilə təltif edilməsi haqqında SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 17 avqust 1982-ci il tarixli Fərmanı 2017-09-25 at the Wayback Machine — anl.az saytı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu texelluslu muxtelif sexsler haqqinda meqaleler var bax Dilbazi Mirvarid Pasa qizi Dilbazi 19 avqust 1912 Musakoy Qazax qezasi 12 iyul 2001 Baki azerbaycanli saire tercumeci 1934 cu ilden Azerbaycan Yazicilar Birliyinin uzvu Azerbaycan SSR ilk xalq sairesi 1979 Azerbaycan SSR Dovlet mukafati laureati 1986 Seref Nisani iki defe Qirmizi Emek Bayragi ve Istiqlal 1997 ordenleri ile teltif olunub Mirvarid DilbaziDogum tarixi 19 avqust 1912 1912 08 19 Dogum yeri Musakoy Qazax qezasi Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 12 iyul 2001 2001 07 12 88 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanDefn yeri Yasamal qebiristanligiFealiyyeti yazici sairFealiyyet illeri 1927 ci ildenEserlerinin dili Azerbaycan diliIstiqamet romantizmJanrlar seir seirUzvluyu Azerbaycan Yazicilar BirliyiMukafatlariMirvarid Dilbazi Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiXX yuzillik Azerbaycan seirinin gorkemli yaradicilarindan biri Xalq sairi Mirvarid Dilbazi 70 ilden artiq yaradiciliq yolu kecmis lirikamizin rengareng ve kamil numunelerini yaratmisdir Mirvarid Dilbazi 1912 ci il avqust ayinin 19 da Qazax qezasinin Musakoy indiki Xanliqlar kendinde anadan olmusdur API nin dil ve Edebiyyat Ictimayyet fakultesinde tehsil almisdir 1929 Institutu bitirdikden sonra genc saire Quba Partiya Mektebine edebiyyat muellimi teyin olunmusdur Iki ilden sonra Bakiya qayidan Mirvarid xanim Azerbaycan EA nin Elyazmalari fondunda sobe mudiri 1934 1938 Azerbaycan Dovlet Nesriyyatinda tercumeci 1938 1940 vezifelerinde calismisdir Xatire Dilbazi adinda yegane qiz ovladi var 2001 ci il iyulun 12 de vefat etmisdir YaradiciligiSairenin esas yaradiciliq fealiyyeti xalqa onun heyatinda bas veren boyuk inqilabi deyisikliklerle bagli olmusdur Qadinlarin huriyyeti adli ilk seiri 1927 ci ilde Oktyabr alovlari adli mecmuede derc edilmisdir Bu dergide o cumleden sairenin kecen esrin 20 ci illerinin axirlarinda yazilmis Azerbaycan qadinlarinin yeni heyat yollarini terennum eden Zehra Qurtulus Qadin kimi seirleri derc olunmusdur Onun eseslerinin ana xetlerinden biri mehz serq qadinin taleyi ile bagli idi Boyuk Veten muharibesi illerinde bir cox senetkarlarimizda oldugu kimi M Dilbazi yaradiciliginda da veteni mudafie movzusu esas yer tutmusdur Mirvarid Dilbazi emek adamlarini onlarin heaytini tesvir eden seirlerine ornek olaraq Xezer uste seherim var Abseronda gun doganda Gunes kimi Cicekler seheri Qocagim Zeyneb ve s gostermek olar Bu illerde sairenin yeddi kitabi cap olunmusdur ki bunlarin altisi Veten muharibesine hesr edilmisdir Mehseti 1945 Elcezairli qiz 1961 Partizan Aliye 1972 poemalarinin muellifidir Sairin Mehseti poemasi sujetinin genisliyi mezmun zenginliyi baximindan secilen eserlerindendir Mehseti poemasi meshur rubai ustasi M Gencevinin heyati edebi ve ictimai fealiyyetinden behs edir Elcezairli qiz eseri real faktlar esasinda yazilmisdir Ikinci dunya muharibesinden sonra Serqde genislenen azadliq herekati mustemlekeciliye qarsi mubarize yeni merheleye daxil olmusdur Bu illerin siyasi menzeresini diqqetle izleyen saire Elcezair hadiselerinin merkezinde dayanan Cemileni ve onunla bagli azadliq herekatini poemasi ucun movzu secmisdir M Dilbazinin seirleri yalniz movzu rengarengliyi ile deyil hemcinin forma muxtelifliyi ve fikrin bedii ifadesi baximindan da yetkin senet numunesi seviyyesine qalxmis seir xezinemizi zenginlesdirmisdir M Dilbazinin 70 80 ci illerde Benovseler usuyende 1970 Ana qanadi 1972 Dag ciceyi 1977 Yasemen fesil Secilmis seirler 1979 seir kitablari ve nehayet 3 cildde Secilmis eserleri 1982 84 cap olunmus ona Azerbaycanin Xalq sairi fexri adini qazandirmisdir Bestekarlardan Suleyman Elesgerov Tofiq Quliyev Fikret Emirov Sefiqe Axundova Agabaci Rzayeva ve basqalari sairenin sozlerine mahnilar romans ve oratoriyalar beslemisler Nizami Gencevi Xaqani Sirvani Elisir Nevai Aleksandr Puskin Taras Sevcenko N Tixonov Samuil Marsak Sergey Mixalkov ve basqa sairlerin eserlerini Evripidin Ippolit faciesini tercume etmisdir Eserleri xarici dillere tercume olunmusdur Teltif ve mukafatlari Azerbaycan SSR xalq sairi fexri adi 23 fevral 1979 Azerbaycan SSR emekdar medeniyyet iscisi fexri adi 21 oktyabr 1967 Azerbaycan SSR Dovlet mukafati 26 aprel 1986 Qar cicekleri kitabinda ve Azerbaycan jurnalinda derc edilmis seirlerine gore 2 defe Seref nisani ordeni 31 yanvar 1939 9 iyun 1959 Qirmizi emek bayragi ordeni 17 avqust 1982 Emek igidliyine gore medali Istiqlal ordeni 18 avqust 1997KitablariMuharibeye qeder isiq uzu goren kitablari Bizim sesimiz 1934 Ilk bahar 1937 Muharibe movzusuna hesr olunmus kitablari Doyus mahnilari 1941 Kamal 1942 Agarzayev 1942 Neft 1942 Veten esqi 1942 Qocaq atalarin qocaq ovladlarina 1942 Xatireler 1945 Sonraki dovrlerde cap olunan kitablari Senetkarin xeyali 1948 Secilmis serler 1957 Mehebbet bizimle qosa dogulur Baki Genclik 1959 227 seh Serler Baki Azernesr 1962 22 seh Xatireler olan yerde 1964 Heyat lovheleri 1967 Benovseler usuyende 1970 Ana qanadi seirler poemalar ve hekayeler Baki Genclik 1972 489 seh Yasemen fesli 1976 Dag ciceyi Baki Genclik 1977 320 seh Secilmis eserleri uc cildde 1981 1983 Baki Yazici I cild 324 s II cild 336 s III cild 218 seh Qar cicekleri seirler poemalar pyesler BakiI Genclik 1984 280 seh Durnalar otusende Baki Yazici 1989 272 seh Cicekden ciceye Baki Genclik 1991 287 seh Secilmis eserleri Baki Lider 2004 278 seh Usaqlar ucun yazdigi kitablar Nagillar 1940 Serler 1951 Kicik dostlarima 1956 Gulbahar 1957 Yaz gelir Bahar negmeleri 1968 Lalenin agaclari 1970 Abseron baglarinda hekayeler kicik ve orta yasli mektebliler ucun Baki Genclik 1984 96 seh Haqqinda olan edebiyyatE Ehmedova Bu ellere vurulmusam Baki Yazici 1978 79 seh H Hemidova Mirvarid Dilbazi Biblioqrafik gostericiler Baki M F Axundov kitabxanasinin nesriyyati 1990 130 s B Nebiyev Soz urekden gelende Baki Yazici 1984 282 s H Eliyev Xalq sairi Mirvarid Dilbazinin 85 illiyine hesr olunmus tenteneli yubiley gecesinde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Heyder Eliyevin nitqi Azerbaycan qezeti 1998 25 aprel seh 2 4 Son menzil Xalq sairi Mirvarid Dilbazi ile vida merasimi Azerbaycan qezeti 2001 13 iyul seh 3 Z Sahsevenli Gozu yasli benovse Xalq sairi Mirvarid Dilbazi haqqinda Gunay qezeti 2005 3 sentyabr seh 10 Zamanla uz uze Sudabe AgabalayevaRus dilinde eserleriVspominayu vas stihi Baku Azerneshr 1964 51 str Yablonevaya vetka Moskva 1965 151 str MenbeMuasir Azerbaycan edebiyyati II cild Baki 2007 561 s IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Muasir Azerbaycan edebiyyati II cild Baki 2007 s 19 2013 07 08 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 07 19 Dilbazi Mirvarid Secilmis eserleri III cildde I cild Baki Yazici 1982 324 s M P Dilbazinin Qirmizi Emek Bayragi ordeni ile teltif edilmesi haqqinda SSRI Ali Soveti Reyaset Heyetinin 17 avqust 1982 ci il tarixli Fermani 2017 09 25 at the Wayback Machine anl az sayti