Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
Böyük Vətən Müharibəsi — Rusiya və keçmiş postsovet ölkələrində 1941–1945 illərdə, İkinci dünya müharibəsi dövründə Sovet İttifaqının Almaniya və onun müttəfiqlərinə qarşı apardığı müharibəyə verilən ad. Qərbdə bu müharibə Sovet-alman müharibəsi, İkinci Dünya müharibəsində Şərq cəbhəsi adlarıyla tanınır. Almaniyanın danışıqsız təslim olduğu gün − 9 may günü rəsmi bayramdır.
Müharibə ərəfəsi
Almaniya çox güclü hərbi-iqtisadi potensiala malik idi. Hərbi istehsal 1934-cü ildən 1940-cı ilə qədər 22 dəfə artmışdı. Alman hərbi qüvvələrinin sayı (105 mindən 3 milyon 755 minə qədər) 35 dəfə artmışdı.
1941-ci ilin ortasında Almaniyanın silahlı qüvvələrinin ümumi sayı 7,3 mln adam (bundan əlavə 1,2 mln muzdlular vardı). Quru qoşunlarında (5,2 mln adam) 214 (169 piyada, 21 tank, 14 mühərrikli və 10 başqa) diviziya, 7 əlahiddə briqada vardı. Texnikası: 5639 tank və hucum top, 10 min təyyarə, 61 min top və minaatan. 1941-ci ilin iyununda hərbi-dəniz donanması 5 xətt gəmisi, 4 ağır və 4 yüngül kreyser, 43 esmines və minadaşıyan, 161 sualtı qayıq və başqa gəmilərlə təchiz edilmişdi.
Barbarossa əməliyyatı
Barbarossa strateji planı Sovet qoşunlarının dövrəyə alınıb məhv edilməsini və ölkənin içərilərinə irəliləyərək Arxangelsk-Həştərxan xəttinə çıxmağı nəzərdə tuturdu. Bu məqsədlər üçün alman komandanlığı (müttəfiqlərlə birgə) 19-u tank, 14-ü motorlu olmaqla 190 diviziya ayırmışdı. Alman qruplaşması 5,5 mln canlı qüvvə, 4300 tank, 47 min top və minaatan, 4980 döyüş təyyarəsi və 192 döyüş gəmisindən ibarət idi.
SSRİ-yə qarşı Vermaxtın quru qoşunlarının 83%-i, o cümlədən 86% tank və 100% motorlu diviziyası, eyni zamanda 5 hava donanmasından 4-ü ayrılmışdı.
Bütün qüvvələr 3 strateji istiqamətdə cəmləşdirilmişdi:
- Şimal ordular qrupu (komandan: general-feldmarşal Vilhelm Leyeb) — tərkibində 16-cı, 18-ci ordular və 4-cü tank qrupu (cəmi 29 diviziya) olmaqla, 1-ci hava donanmasının dəstəyi ilə Şərqi Prusiyadan hərəkət edərək, Sovet qoşunlarını Baltikyanıda darmadağın etmək və, Leninqrad və Kronştadt daxil olmaqla, Baltik dənizi limanlarını zəbt etmək əmri aldı.
- Mərkəz ordular qrupu (komandan: general-feldmarşal Fyodor fon Bok) — Moskva istiqamətində cəmləşən bu qruplaşma, tərkibində 4-cü və 9-cu ordular, 2-ci və 3-cü tank qrupları olmaqla — cəmi 50 diviziya və 2 briqada — ikinci hava donanmasının dəstəyi ilə, Sovet qoşunlarının strateji müdafiyəsini yarmalı, onları Belarusiyada mühasirəyə almalı və Moskvaya sonrakı irəliləmə üçün imkan yaratmalı idi.
- Cənub ordular qrupu (komandan: general-feldmarşal Gerd fon Rundştedt) — tərkibində 6-cı, 17-ci, 11-ci alman, 3-cü və 4-cü rumın orduları, 1-ci tank və hərəkətli macar korpusu olmaqla — cəmi 57 diviziya və 13 briqada. Onun 4-cü hava donanması və rumın aviasiyasının dəstəyi ilə sovet qoşunlarını sağ sahilboyu Ukraynada darmadağın etməli, Dneprə çıxmalı və Şərqə hucumunu başlamalı idi. Norveç və Finlandiya ərazisində almanların Norveç ordusu və 2 fın ordusu — cəmi 21 diviziya və 3 briqada, 5-ci alman hava donanması və fin aviasiyasının dəstəyi altında yerləşmişdi.
Filmoqrafiya
Mənbə
- Советская военная энциклопедия. Москва, 1980. Военное издательство министерства обороны СССР. T. 2 səh.55
 | Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
Xarici keçidlər
- Böyük vətən müharibəsi (1941–1945) necə başladı və başa çatdı? (az.)
- Böyük vətən müharibəsinə dair sitatlar 2020-09-20 at the Wayback Machine (rus.)
- (ing.)
- Böyük vətən müharibəsi fotoarxivi (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Veten muharibesi ile sehv salmayin Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Boyuk Veten Muharibesi Rusiya ve kecmis postsovet olkelerinde 1941 1945 illerde Ikinci dunya muharibesi dovrunde Sovet Ittifaqinin Almaniya ve onun muttefiqlerine qarsi apardigi muharibeye verilen ad Qerbde bu muharibe Sovet alman muharibesi Ikinci Dunya muharibesinde Serq cebhesi adlariyla taninir Almaniyanin danisiqsiz teslim oldugu gun 9 may gunu resmi bayramdir Boyuk Veten muharibesinin baslanmasina sebeb olmus Barbarossa plani Esas meqale Ikinci dunya muharibesiMuharibe erefesiAlmaniya cox guclu herbi iqtisadi potensiala malik idi Herbi istehsal 1934 cu ilden 1940 ci ile qeder 22 defe artmisdi Alman herbi quvvelerinin sayi 105 minden 3 milyon 755 mine qeder 35 defe artmisdi 1941 ci ilin ortasinda Almaniyanin silahli quvvelerinin umumi sayi 7 3 mln adam bundan elave 1 2 mln muzdlular vardi Quru qosunlarinda 5 2 mln adam 214 169 piyada 21 tank 14 muherrikli ve 10 basqa diviziya 7 elahidde briqada vardi Texnikasi 5639 tank ve hucum top 10 min teyyare 61 min top ve minaatan 1941 ci ilin iyununda herbi deniz donanmasi 5 xett gemisi 4 agir ve 4 yungul kreyser 43 esmines ve minadasiyan 161 sualti qayiq ve basqa gemilerle techiz edilmisdi Barbarossa emeliyyatiBarbarossa strateji plani Sovet qosunlarinin dovreye alinib mehv edilmesini ve olkenin icerilerine irelileyerek Arxangelsk Hesterxan xettine cixmagi nezerde tuturdu Bu meqsedler ucun alman komandanligi muttefiqlerle birge 19 u tank 14 u motorlu olmaqla 190 diviziya ayirmisdi Alman qruplasmasi 5 5 mln canli quvve 4300 tank 47 min top ve minaatan 4980 doyus teyyaresi ve 192 doyus gemisinden ibaret idi SSRI ye qarsi Vermaxtin quru qosunlarinin 83 i o cumleden 86 tank ve 100 motorlu diviziyasi eyni zamanda 5 hava donanmasindan 4 u ayrilmisdi Butun quvveler 3 strateji istiqametde cemlesdirilmisdi Simal ordular qrupu komandan general feldmarsal Vilhelm Leyeb terkibinde 16 ci 18 ci ordular ve 4 cu tank qrupu cemi 29 diviziya olmaqla 1 ci hava donanmasinin desteyi ile Serqi Prusiyadan hereket ederek Sovet qosunlarini Baltikyanida darmadagin etmek ve Leninqrad ve Kronstadt daxil olmaqla Baltik denizi limanlarini zebt etmek emri aldi Merkez ordular qrupu komandan general feldmarsal Fyodor fon Bok Moskva istiqametinde cemlesen bu qruplasma terkibinde 4 cu ve 9 cu ordular 2 ci ve 3 cu tank qruplari olmaqla cemi 50 diviziya ve 2 briqada ikinci hava donanmasinin desteyi ile Sovet qosunlarinin strateji mudafiyesini yarmali onlari Belarusiyada muhasireye almali ve Moskvaya sonraki irelileme ucun imkan yaratmali idi Cenub ordular qrupu komandan general feldmarsal Gerd fon Rundstedt terkibinde 6 ci 17 ci 11 ci alman 3 cu ve 4 cu rumin ordulari 1 ci tank ve hereketli macar korpusu olmaqla cemi 57 diviziya ve 13 briqada Onun 4 cu hava donanmasi ve rumin aviasiyasinin desteyi ile sovet qosunlarini sag sahilboyu Ukraynada darmadagin etmeli Dnepre cixmali ve Serqe hucumunu baslamali idi Norvec ve Finlandiya erazisinde almanlarin Norvec ordusu ve 2 fin ordusu cemi 21 diviziya ve 3 briqada 5 ci alman hava donanmasi ve fin aviasiyasinin desteyi altinda yerlesmisdi FilmoqrafiyaBiz Bakini mudafie edirik film 1942 Esger atasi film 1964 Zabitler film 1971 Sefeqler burada sakitdir film 1972 Bakida kulekler esir film 1974 Bir iki esgerler getdi film 1976 Ulduz film 2002 Uc qiz film 2005 MenbeSovetskaya voennaya enciklopediya Moskva 1980 Voennoe izdatelstvo ministerstva oborony SSSR T 2 seh 55 Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Xarici kecidlerBoyuk veten muharibesi 1941 1945 nece basladi ve basa catdi az Boyuk veten muharibesine dair sitatlar 2020 09 20 at the Wayback Machine rus ing Boyuk veten muharibesi fotoarxivi rus