Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pirit (kükürd kolçedanı, dəmir kolçedanı) — kubik sinqoniya. Rast gəlmə tezliyi şkalası: hər yerdə rast gələn.
| Pirit | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Mineral |
| Formul (təkrarlanan vahid) | FeS₂ |
| II/C.05 | |
| Xüsusiyyətləri | |
| Kristalloqrafik sinqoniya | kubik sinqoniya |
| qara | |
| Sıxlıq | 5,025 ± 0,07 q/sm³ |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Növ müxtəliflikləri
Kobaltpirit, nikelli pirit, mərgümüşlü pirit.
Xassələri
Rəng – açıq bürüncü-sarı, tez-tez oksidləşmə rəngləri alır; Mineralın – qara; Parıltı – güclü metal; Şəffaflıq – qeyri-şəffaf; Sıxlıq – 4,9–5,2; S – 6–6,5; Ayrılma – {100} və {111} üzrə qeyri-mükəmməl; Sınıqlar – qabıqvari; Başqa xassələr – zəif elektrik keçiricisidir; termoelektrik xassəsi var; bəzən detektor xassələri təzahür edir; Morfologiya – kristallar: heksaedrik, pentaqon-dodekaedrik, hərdənbir oktaedrik, bəzən burulmuş; heksaedr üzləri üzrə kobud, başqa üzlər üzrə isə nazik ştrixlərin olması ilə səciyyələnir; İkiləşmə: {110} və {111} üzrə təmas və qarşılıqlı nüfuzetmə; Mineral aqreqatları: bütöv dənəvər kütlələr, müxtəlif süxurlarda püruzlar, böyrək- və salxımvari aqreqatlar; konkresiyalar, sekresiyalar, stalaktitlər, bəzən – druzalar, pirrotin, maqnetit, hematit və üzvi qalıqlar üzrə psevdomorfozalar, markazit üzrə paramorfozalar, isti bulaqların çöküntülərində qabıq, qaysaq və nazik təbəqələr.
Mənşəyi və yayılması
Ən geniş yayılmış sulfid olub, müxtəlif genetik tipli filiz və süxurlarda rast gəlir. Piritin ən iri yığınları hidrotermal-çökmə və hidrotermal-metasomatik kükürd kolçedanı, mis-kolçedan və kolçedan-polimetal obyektlərində yerləşir. Kobaltpirit isə geniş miqyasda Mərkəzi Afrikanın stratiform tipli mis yataqlarında yayılmışdır. Skarnlar və maqnetit filizləri üzrə inkişaf edən sulfidlərlə sıx assosiasiyada kontakt-metasomatik yataqlarda rast gəlir. Daş kömürlər içərisində, həmçinin çökmə mənşəli dəmir, manqan və alüminium filizlərində və çökmə süxurlarda qeyd olunur. Aksessor mineral kimi püskürmə süxurlarda müşahidə edilir. Meteoritlərdə də aşkar olunmuşdur. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: xalkopirit, sfalerit, qalenit, pirrotin, markazit, barit, siderit, kvars. Mineralın tapıldığı yerlər: çoxsaylıdır: Rio-Tinto (İspaniya); Möqqen, Rammelsberq (Almaniya); Sulitelma (Norveç); Falun (İsveç); Kalatinski, Deqtyarski, Blyava və Uralın digər kolçedan yataqları (Rusiya); Jayrem (Qazaxıstan); Yaponiya; Zair; Zambiya və dünyanın bir çox başqa yerləri. Azərbaycanda kolçedan, polimetal, qızıl, dəmir, mis — və molibden-porfir və b. filiz yataqları və təzahürlərində (Çıraqdərə, Toğanalı, Filizçay, Katex, Katsdağ, Paraqaçay, Gədəbəy, Bittibulaq, Daşkəsən, Dağkəsəmən, Qızılbulaq, Vejnəli və s.) geniş yayılmışdır.
Tətbiqi
Sulfat turşusu almaq üçün xammaldır; kobaltpirit kobalt mənbəyidir.
İstinadlar
- Strunz K. H., Tennyson C. Mineralogische Tabellen : Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage, mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie. 8 Leypsiq: Akademische Verlagsgesellschaft, 1982.
- mineralienatlas.de (ing.).
Mənbə
- Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.
Xarici keçidlər
- THE MINERAL PYRITE
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pirit kukurd kolcedani demir kolcedani kubik sinqoniya Rast gelme tezliyi skalasi her yerde rast gelen PiritUmumi melumatlarKateqoriya MineralFormul tekrarlanan vahid FeS II C 05XususiyyetleriKristalloqrafik sinqoniya kubik sinqoniyaqaraSixliq 5 025 0 07 q sm Vikianbarda elaqeli mediafayllarNov muxteliflikleriKobaltpirit nikelli pirit mergumuslu pirit XasseleriReng aciq buruncu sari tez tez oksidlesme rengleri alir Mineralin qara Parilti guclu metal Seffafliq qeyri seffaf Sixliq 4 9 5 2 S 6 6 5 Ayrilma 100 ve 111 uzre qeyri mukemmel Siniqlar qabiqvari Basqa xasseler zeif elektrik keciricisidir termoelektrik xassesi var bezen detektor xasseleri tezahur edir Morfologiya kristallar heksaedrik pentaqon dodekaedrik herdenbir oktaedrik bezen burulmus heksaedr uzleri uzre kobud basqa uzler uzre ise nazik strixlerin olmasi ile seciyyelenir Ikilesme 110 ve 111 uzre temas ve qarsiliqli nufuzetme Mineral aqreqatlari butov denever kutleler muxtelif suxurlarda puruzlar boyrek ve salximvari aqreqatlar konkresiyalar sekresiyalar stalaktitler bezen druzalar pirrotin maqnetit hematit ve uzvi qaliqlar uzre psevdomorfozalar markazit uzre paramorfozalar isti bulaqlarin cokuntulerinde qabiq qaysaq ve nazik tebeqeler Menseyi ve yayilmasiEn genis yayilmis sulfid olub muxtelif genetik tipli filiz ve suxurlarda rast gelir Piritin en iri yiginlari hidrotermal cokme ve hidrotermal metasomatik kukurd kolcedani mis kolcedan ve kolcedan polimetal obyektlerinde yerlesir Kobaltpirit ise genis miqyasda Merkezi Afrikanin stratiform tipli mis yataqlarinda yayilmisdir Skarnlar ve maqnetit filizleri uzre inkisaf eden sulfidlerle six assosiasiyada kontakt metasomatik yataqlarda rast gelir Das komurler icerisinde hemcinin cokme menseli demir manqan ve aluminium filizlerinde ve cokme suxurlarda qeyd olunur Aksessor mineral kimi puskurme suxurlarda musahide edilir Meteoritlerde de askar olunmusdur Birlikde rast geldiyi minerallar xalkopirit sfalerit qalenit pirrotin markazit barit siderit kvars Mineralin tapildigi yerler coxsaylidir Rio Tinto Ispaniya Moqqen Rammelsberq Almaniya Sulitelma Norvec Falun Isvec Kalatinski Deqtyarski Blyava ve Uralin diger kolcedan yataqlari Rusiya Jayrem Qazaxistan Yaponiya Zair Zambiya ve dunyanin bir cox basqa yerleri Azerbaycanda kolcedan polimetal qizil demir mis ve molibden porfir ve b filiz yataqlari ve tezahurlerinde Ciraqdere Toganali Filizcay Katex Katsdag Paraqacay Gedebey Bittibulaq Daskesen Dagkesemen Qizilbulaq Vejneli ve s genis yayilmisdir TetbiqiSulfat tursusu almaq ucun xammaldir kobaltpirit kobalt menbeyidir IstinadlarStrunz K H Tennyson C Mineralogische Tabellen Eine Klassifizierung der Mineralien auf kristallchemischer Grundlage mit einer Einfuhrung in die Kristallchemie 8 Leypsiq Akademische Verlagsgesellschaft 1982 mineralienatlas de ing MenbeAzerbaycan minerallari Baki Nafta Press 2004 Xarici kecidlerTHE MINERAL PYRITE