Minerallar — Yer qabığının tərkibinə daxil olan müxtəlif kimyəvi tərkibə malik olan təbii cisimdir. Müəyyən edilmişdir ki, Yer qabığı müxtəlif minerallardan əmələ gələn süxurlardan ibarətdir. Mineral dedikdə fiziki və kimyəvi cəhətdən kifayət qədər eyni tərkibə malik olan təbii birləşmə nəzərdə tutulur.
Ümumi məlumat
Yer qabığında 3000-ə qədər mineral vardır. Bunların 50-dən çoxu süxur əmələ gətirən minerallara aid edilir. Süxurlar — bir və ya bir neçə mineralın birləşməsindən əmələ gəlir. Yer qatını əmələ gətirən müxtəlif bərklikdə və qalınlıqda kütlələrə dağ süxurları deyilir. Minerallar və süxurlar müxtəlif əlamətlərinə — bərkliyinə, xüsusi çəkisinə, kimyəvi tərkibinə, rənginə, ərimə temperaturuna, əmələ gəlməsinə və başqa göstəricilərinə görə bir-birindən fərqlənirlər.
Mineral ehtiyatları
Fiziki xassələrinə görə onlar bərk, maye və qaz halında olurlar. İstifadələrindən asılı olaraq yanar faydalı qazıntılar və ya minerallar, yanacaq (daş kömür,neft,qaz,yanar cisimlər,qeyri-faydalı qazıntılara qranit,mərmər,qiymətli daşlar və s., metal filizlərinə dəmir, mis, alüminium və başqaları ayrılırlar. Mineral xammalların dünya ehtiyatları nəhəngdir,mil-yon,milyard və hətta trilyon tonlarla hesablanırlar.Ancaq onlar sonsuz deyillər və intensiv istifadə nəticəsində tükənirlər. Bu, bəşəriyyət qarşısında mineral ehtiyatları qorumaq məsələlərini qoyur. Keçmiş İttifaq daş kömür ehtiyatına və çıxarılması miqyasına görə dünyada 1-ci yeri tutur. Məs: Kansk-Açinsk (Krasnoyarsk ölkəsi) aid edilir.Okean suyunu minerallaşmış adlandırırlar. Belə ki, o, çoxlu müxtəlif duzlara malikdir; onda 80-ə yaxın qatılığı müxtəlif olan element aşkar edilmişdir. Hal-hazırda dəniz suyundan natrium, xlor, maqnezium, brom, xörək duzu əldə edirlər.
Okean dibinin dünya fosforit ehtiyatları nəhəngdir (təxminən 3•1011 ton). Dəniz suyu altında bir çox yerlərdə böyük neft ehtiyatları tapılmışdır. Kontinental şelfin neftlə əlaqədar rayonları ABŞ-nin, Venesuelanın, Fars körfəzi dövlətlərinin,Cənub-Şərqi Asiya ölkələrinin, Avstraliyanın, Şimal dənizinin sahillərində yerləşmişdir.Son illərdə Xəzərin Azərbaycan bölgəsində neft və qaz yataqlarında istehsal artmışdır. Mineral ehtiyatların qənaəti üçün metal qırıntılarının toplanması və təkrar istifadə edilməsi böyük əhmiyyətə malikdir.
Baş süxurəmələgətirən minerallar
Tünd rəngli (mafik) minerallar: Olivinlər və onların dəyişmə məhsulları. Rombik (enstatit, hipersten, ferrosilit) və monoklinik piroksenlər (diopsid, hedenbergit, salit, avgit, pijonit, omfasit, egirin, jadeit, spodumen). Amfibollar (tremolit, aktinolit, hornblendlər, arfvedsonit, qlaukofan, ribekit və s.). Mikalar (muskovit, biotit, lepidomelan, floqopit). Açıq rəngli (salik) minerallar: Plagioklazlar və onların ikiləşmə qanunları. Optiki üsullarla plagioklazların nömrəsinin tə’yini. Natrium-kalium çöl şpatları (sanidin, ortoklaz, mikroklin və s.). Feldşpatoidlər (nefelin, leysit, sodalit, analsim). Kvars və onun modifikasiyaları. Aksessor minerallar (xromit, maqnetit, apatit, şpinel və s.). Törəmə minerallar (serpentin, xlorit, serisit, kaolinit, montmorillonit və s.). Maqmatik süxurlar. Maqma haqqında ümumi məlumat. Maqmanın əmələ gəlmə şəraiti. Maqmatik ərintilər, onların xassələri və quruluşu. İlkin maqma və onun differensiatları. Maqmatik süxurların mineralları və onların əriməsi. Maqmatik süxurların əriməsi və kristallaşması. Evtetik tərkiblər. Likvidus, solidus. İntruziv və effuziv süxurların struktur, teksturu və genetik əhəmiyyəti. Süxurların fiziki-kimyəvi əmələ gəlmə şəraitindən asılı olaraq əsas strukturların əmələ gəlməsi. Maqmatik süxurların yatım şəraiti. Maqmatik süxurların vulkanik və plutonik fasiyaları: lavalar, axınlar, örtüklər, günbəzlər. Piroklastik süxurların yatım xüsusiyyətləri. Vulkanik qurğuların tipləri. Subvulkanik və hipabissal süxurlar və onların yatım formaları: nekklər, daykalar, ştoklar, sillər, lapolitlər.
Maqmatik süxurların təsnifatı
Təsnifatın əsasları:süxurların kimyəvi və mineral tərkibi.Beynəlxalq petroqrafiya komitələrinin təklif etdiyi maqmatik süxurların sistematika diaqramları. Maqmatik süxurların seriyaları. Normal qələvili, mülayim qələvili, qələvi süxurlar. Maqmatik süxurların seriyalarının təsnifatı. Toleit, kalsiumlu-qələvili, mülayim qələvi və qələvi seriyalar.
Ultraəsasi süxurlar
Normal petrokimyəvi sıraya aid olan ultraəsası süxurlar. Meymeçitlər, pikritlər, komatiitlər, olivinitlər, dunitlər, peridotitlər — harsburgitlər, lersolitlər, verlitlər, onların kimyəvi və mineral tərkibləri, əmələ gəlmə şəraitləri. Serpentinləşmə prosesi. Azərbaycanın ultraəsası süxurları. Qələviultraəsasi süxurlar. Biotit-piroksenli pikritlər, feldşpatoidli pikritlər, kimberlitlər, nefelinitlər, yakupirangitlər, meltoygitlər, iyolitlər, urtitlər və s. Onların kimyəvi və mineral tərkibləri, əmələ gəlmə şəraitləri.
Əsasi süxurlar
Pikrit-bazaltlar və pikrit-doleritilər, olivinli bazaltlar və doleritlər, leykobazaltlar və leykodoleritlər, hiperstenli bazaltlar, onların kimyəvi və mineral tərkibləri, əsas petrokimyəvi xüsusiyətləri, əmələ gəlmə şəraitləri. Bazalt tufları. Bazaltların geoloji yatım şəraitləri və assosiasiyaları. Bazaltların okean və kontiental tiplərinə ayrılması. Ayda bazalt vulkanizminin spesifikası, bazalt və doleritlərin Azərbaycanda yayılması. Mülayim qələvili əsasi süxurlar. Mülayim qələvili olivinli bazaltlar və doleritlər, mülayim qələvi olivinli leykobazaltlar və leykodoleritlər, havayitlər, muciyeritlər, traxibazalt və şoşonitlər, onların kimyəvi və mineral tərkibləri. Əsas petrokimyəvi xüsusiyyətləri. Azərbaycanın mülayim qələvi bazaltoidləri. Ortopirokspenitlər, vebsteritlər, klinopiroksenitlər, qabbroidlər, troktolitlər, anortozitlər, onların kimyəvi mineral tərkibləri, əsas petrokimyəvi xüsusiyyətləri. Azərbaycanın qabbroidləri. Kiçik Qafqazın ofiolit assosiasiyasının qabbroid massivləri. Qələvi əsasi süxurlar. Analsimitlər, nefelenitlər, leysititlər, tefritlər, leysitli tefritlər, nefelinli traxibazaltlar, leysitli traxibazaltlar, onların kimyəvi və mineral tərkibləri. Azərbaycanın əsasi qələvi vulkanik süxurları. Qələvi qabbroidlər — teralitlər, teşenitlər, esseksitlər, şonkinitlər, onların kimyəvi və mineral tərkibləri, əsas petrokimyəvi xüsusiyyətləri, Azərbaycanın qələvi qabbroidləri.
Orta süxurlar
Andezibazaltlar, andezitlər və onların piroklastik növləri, dioritlər, kvarslı dioritlər, kimyəvi və mineral tərkibləri, əsas petrokimyəvi xüsusiyətləri. Azərbaycanın orta süxurları. Mülayim qələvili orta süxurlar. Traxiandezibazaltlar, latitlər, traxiandezitlər, kvarslı latitlər, traxitlər, mülayim qələvi dioritlər, monsonitlər, mülayim qələvi kvarslı dioritlər, siyenitlər, onların kimyəvi və mineral tərkibləri. Əsas petrokimyəvi xüsusiytələri. Azərbaycanın mülayim qələvi orta süxurları. Qələvi orta vulkanik süxurlar. Qələvi traxitlər, fonolitlər, qələvi siyenitlər, onların kimyəvi və mineral tərkibləri. Turş süxurlar. Dasitlər, riodasitlər, riolitlər və onların şüşəvari növləri: obsidianlar, pemzalar, perlitlər, iqnimbritlər. Piroklastik süxurlar. Kimyəvi və mineral tərkibləri, süxurların assosiasiyaları, geoloji-struktur vəziyyəti. Azərbaycanın turş vulkanik süxurları. Qranodioritlər, tonalitlər, plagioqranitlər, qranitlər. Azərbaycanın qranitoid massivləri (Merqi-Ordubad batoliti, Daşkəsən, Gədəbəy, Üçtəpə və s. massivləri). Mülayim qələvili turş süxurlar. Traxidasitlər, traxiriolitlər, kimyəvi və mineral tərkibləri. Kvarslı siyenitlər, mülayim qələvi qranitlər, alyaskitlər, kimyəvi və mineral tərkibləri. Qələvi turş süxurlar. Qələvi traxidasitlər, pantelleritlər, kamenditlər, onların vulkanik şüşələri, qələvi kvarslı siyenitlər, qələvi qranitlər, kimyəvi və mineral tərkibləri.
Vulkanogen-qırıntılı süxurlar
Vulkanoklastik süxurlar (lavoklastolitlər, piroklastolitlər, tefralar, ortotuffitlər, lavobrekçiyalar, klasto-lavalar, tufolavalar, avtomaqmatik brekçiyalar). Vulkanogen-çökmə süxurlar (paratuffitlər, tufpelitlər). Terrigen qırıntı əmələ gəlmələri. Qırıntılı süxurların tipləri, onalırn əmələ gəlmə şəraitləri. Azərbaycanın tuf yataqları. Maqmatik süxurların əmələ gəlmə səbəbləri. Diferensiasiya prosesləri. Fraksionlaşma diferensiasiyası. Bouenin mineralların reaksiyası sırası Likvasiya, hibridləşmə, assimilyasiya, metasomatoz.
Metamorfik və metasomatik süxurlar
Metamorfizm haqqında ümumi anlayış, amilləri və növləri. Metamorfik süxurların mineraloji tərkibi, struktur və tekstur əlamətləri. Metamorfizmin fiziki-kimyəvi parametrləri: temperatur, dərinliklə təyin olunan litostatik (hərtərəfli) və birtərəfli təzyiq. Metamorfizmin növləri. Kontakt metamorfizmi. Kontakt metamorfizminin fasiyaları. Albit – epidot buynuz daşı, hornblend-buynuz daşı. Piroksen-buynuz daşı, sanidinit fasiyaları.
Regional metamorfizm
Regional metamorfizmin əsas süxurları
Yaşıl şistlər fasiyası (fillitlər, şistlər, kvarsitlər, serpentinli, talklı, aktinolitli şistlər), epidot-amfibolit fasiyası (mikalı kristallik şistlər, kvarsitlər, albit – epidotlu amfibolitlər), qarnulit fasiyası (qranulitlər, əsasi kristallik şistlər), eklogit. Dinamometamorfik süxurlar (tektonik brekçiyalar, kataklazitlər, milonitlər, fillonitlər, blastomilonitlər). Avtometamorfizm, onun metamorfizmin başqa növlərindən fərqi. Ultrametamorfizm, miqmatitlər, anateksis, palingenez. Metasomatizm, ümumi anlayış. Meiamorfizm və metasomatizmin fərqi və oxşarlığı. Metasomatik süxurlar — propillitlər. maqneziumlu və əhəngli skarnlar, albititlər və qreyzenlər, törəmə kvarsitlər, listvenitilər, berezitlər, serpentinitlər. Metasomatoz və filiz əmələgəlmənin əlaqəsi. Mineralların tədqiqi ilə mineralogiya elmi məşğul olur.
Ədəbiyyat
- Babazadə V.M., Məmmədov M.N., İmamverdiyev N.Ə. Petroqrafiya. Bakı Universiteti nəşriyyatı, Bakı,2007.
- Магматические горные породы: классификация, номенклатура, Т.1,2. Петрография, М.: "Наука", 1983.
- Петрография и петрология магматических, метаморфических и метасоматических горных пород / под редакдцией В.С.Попова и О.А.Богатикова. М.: "Логос".2001.
- Петрография, часть 1, 2 и 3. Под ред. А.А.Маракушева, МГУ, 1976, 1981, 1985.
- Князев В.С., Кононова И.Б. Руководство клабораторным занятиям по обшей петрографии. М."Недра". 1991.
- Оникиенко С.К. Методика исследования породообразующих минералов в прозрачных шлифах. М.: "Недра", 1971.
- Даминова А.М. Породообразуюшие минералы. М.:"Высшая школа". 1991.
- Классификация магматических (изверженных) пород и словарь терминов. Рекомендации Подкомиссии по систематике изверженных пород Международного союза геологических наук (перевод с английского). М.: "Недра".1997.
İstinadlar
- http://www.bakspt.narod.ru/FenBK/Tebiet-Elmleri/vusale-sadiqova/tebietshunastligin-esaslari.doc[ölü keçid] Minerallar
- http://static.bsu.az[ölü keçid]
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Minerallar Yer qabiginin terkibine daxil olan muxtelif kimyevi terkibe malik olan tebii cisimdir Mueyyen edilmisdir ki Yer qabigi muxtelif minerallardan emele gelen suxurlardan ibaretdir Mineral dedikde fiziki ve kimyevi cehetden kifayet qeder eyni terkibe malik olan tebii birlesme nezerde tutulur MinerallarUmumi melumatYer qabiginda 3000 e qeder mineral vardir Bunlarin 50 den coxu suxur emele getiren minerallara aid edilir Suxurlar bir ve ya bir nece mineralin birlesmesinden emele gelir Yer qatini emele getiren muxtelif berklikde ve qalinliqda kutlelere dag suxurlari deyilir Minerallar ve suxurlar muxtelif elametlerine berkliyine xususi cekisine kimyevi terkibine rengine erime temperaturuna emele gelmesine ve basqa gostericilerine gore bir birinden ferqlenirler Mineral ehtiyatlariFiziki xasselerine gore onlar berk maye ve qaz halinda olurlar Istifadelerinden asili olaraq yanar faydali qazintilar ve ya minerallar yanacaq das komur neft qaz yanar cisimler qeyri faydali qazintilara qranit mermer qiymetli daslar ve s metal filizlerine demir mis aluminium ve basqalari ayrilirlar Mineral xammallarin dunya ehtiyatlari nehengdir mil yon milyard ve hetta trilyon tonlarla hesablanirlar Ancaq onlar sonsuz deyiller ve intensiv istifade neticesinde tukenirler Bu beseriyyet qarsisinda mineral ehtiyatlari qorumaq meselelerini qoyur Kecmis Ittifaq das komur ehtiyatina ve cixarilmasi miqyasina gore dunyada 1 ci yeri tutur Mes Kansk Acinsk Krasnoyarsk olkesi aid edilir Okean suyunu minerallasmis adlandirirlar Bele ki o coxlu muxtelif duzlara malikdir onda 80 e yaxin qatiligi muxtelif olan element askar edilmisdir Hal hazirda deniz suyundan natrium xlor maqnezium brom xorek duzu elde edirler Okean dibinin dunya fosforit ehtiyatlari nehengdir texminen 3 1011 ton Deniz suyu altinda bir cox yerlerde boyuk neft ehtiyatlari tapilmisdir Kontinental selfin neftle elaqedar rayonlari ABS nin Venesuelanin Fars korfezi dovletlerinin Cenub Serqi Asiya olkelerinin Avstraliyanin Simal denizinin sahillerinde yerlesmisdir Son illerde Xezerin Azerbaycan bolgesinde neft ve qaz yataqlarinda istehsal artmisdir Mineral ehtiyatlarin qenaeti ucun metal qirintilarinin toplanmasi ve tekrar istifade edilmesi boyuk ehmiyyete malikdir Bas suxuremelegetiren minerallarTund rengli mafik minerallar Olivinler ve onlarin deyisme mehsullari Rombik enstatit hipersten ferrosilit ve monoklinik piroksenler diopsid hedenbergit salit avgit pijonit omfasit egirin jadeit spodumen Amfibollar tremolit aktinolit hornblendler arfvedsonit qlaukofan ribekit ve s Mikalar muskovit biotit lepidomelan floqopit Aciq rengli salik minerallar Plagioklazlar ve onlarin ikilesme qanunlari Optiki usullarla plagioklazlarin nomresinin te yini Natrium kalium col spatlari sanidin ortoklaz mikroklin ve s Feldspatoidler nefelin leysit sodalit analsim Kvars ve onun modifikasiyalari Aksessor minerallar xromit maqnetit apatit spinel ve s Toreme minerallar serpentin xlorit serisit kaolinit montmorillonit ve s Maqmatik suxurlar Maqma haqqinda umumi melumat Maqmanin emele gelme seraiti Maqmatik erintiler onlarin xasseleri ve qurulusu Ilkin maqma ve onun differensiatlari Maqmatik suxurlarin minerallari ve onlarin erimesi Maqmatik suxurlarin erimesi ve kristallasmasi Evtetik terkibler Likvidus solidus Intruziv ve effuziv suxurlarin struktur teksturu ve genetik ehemiyyeti Suxurlarin fiziki kimyevi emele gelme seraitinden asili olaraq esas strukturlarin emele gelmesi Maqmatik suxurlarin yatim seraiti Maqmatik suxurlarin vulkanik ve plutonik fasiyalari lavalar axinlar ortukler gunbezler Piroklastik suxurlarin yatim xususiyyetleri Vulkanik qurgularin tipleri Subvulkanik ve hipabissal suxurlar ve onlarin yatim formalari nekkler daykalar stoklar siller lapolitler Maqmatik suxurlarin tesnifatiTesnifatin esaslari suxurlarin kimyevi ve mineral terkibi Beynelxalq petroqrafiya komitelerinin teklif etdiyi maqmatik suxurlarin sistematika diaqramlari Maqmatik suxurlarin seriyalari Normal qelevili mulayim qelevili qelevi suxurlar Maqmatik suxurlarin seriyalarinin tesnifati Toleit kalsiumlu qelevili mulayim qelevi ve qelevi seriyalar Ultraesasi suxurlarNormal petrokimyevi siraya aid olan ultraesasi suxurlar Meymecitler pikritler komatiitler olivinitler dunitler peridotitler harsburgitler lersolitler verlitler onlarin kimyevi ve mineral terkibleri emele gelme seraitleri Serpentinlesme prosesi Azerbaycanin ultraesasi suxurlari Qeleviultraesasi suxurlar Biotit piroksenli pikritler feldspatoidli pikritler kimberlitler nefelinitler yakupirangitler meltoygitler iyolitler urtitler ve s Onlarin kimyevi ve mineral terkibleri emele gelme seraitleri Esasi suxurlarPikrit bazaltlar ve pikrit doleritiler olivinli bazaltlar ve doleritler leykobazaltlar ve leykodoleritler hiperstenli bazaltlar onlarin kimyevi ve mineral terkibleri esas petrokimyevi xususiyetleri emele gelme seraitleri Bazalt tuflari Bazaltlarin geoloji yatim seraitleri ve assosiasiyalari Bazaltlarin okean ve kontiental tiplerine ayrilmasi Ayda bazalt vulkanizminin spesifikasi bazalt ve doleritlerin Azerbaycanda yayilmasi Mulayim qelevili esasi suxurlar Mulayim qelevili olivinli bazaltlar ve doleritler mulayim qelevi olivinli leykobazaltlar ve leykodoleritler havayitler muciyeritler traxibazalt ve sosonitler onlarin kimyevi ve mineral terkibleri Esas petrokimyevi xususiyyetleri Azerbaycanin mulayim qelevi bazaltoidleri Ortopirokspenitler vebsteritler klinopiroksenitler qabbroidler troktolitler anortozitler onlarin kimyevi mineral terkibleri esas petrokimyevi xususiyyetleri Azerbaycanin qabbroidleri Kicik Qafqazin ofiolit assosiasiyasinin qabbroid massivleri Qelevi esasi suxurlar Analsimitler nefelenitler leysititler tefritler leysitli tefritler nefelinli traxibazaltlar leysitli traxibazaltlar onlarin kimyevi ve mineral terkibleri Azerbaycanin esasi qelevi vulkanik suxurlari Qelevi qabbroidler teralitler tesenitler esseksitler sonkinitler onlarin kimyevi ve mineral terkibleri esas petrokimyevi xususiyyetleri Azerbaycanin qelevi qabbroidleri Orta suxurlarAndezibazaltlar andezitler ve onlarin piroklastik novleri dioritler kvarsli dioritler kimyevi ve mineral terkibleri esas petrokimyevi xususiyetleri Azerbaycanin orta suxurlari Mulayim qelevili orta suxurlar Traxiandezibazaltlar latitler traxiandezitler kvarsli latitler traxitler mulayim qelevi dioritler monsonitler mulayim qelevi kvarsli dioritler siyenitler onlarin kimyevi ve mineral terkibleri Esas petrokimyevi xususiyteleri Azerbaycanin mulayim qelevi orta suxurlari Qelevi orta vulkanik suxurlar Qelevi traxitler fonolitler qelevi siyenitler onlarin kimyevi ve mineral terkibleri Turs suxurlar Dasitler riodasitler riolitler ve onlarin susevari novleri obsidianlar pemzalar perlitler iqnimbritler Piroklastik suxurlar Kimyevi ve mineral terkibleri suxurlarin assosiasiyalari geoloji struktur veziyyeti Azerbaycanin turs vulkanik suxurlari Qranodioritler tonalitler plagioqranitler qranitler Azerbaycanin qranitoid massivleri Merqi Ordubad batoliti Daskesen Gedebey Uctepe ve s massivleri Mulayim qelevili turs suxurlar Traxidasitler traxiriolitler kimyevi ve mineral terkibleri Kvarsli siyenitler mulayim qelevi qranitler alyaskitler kimyevi ve mineral terkibleri Qelevi turs suxurlar Qelevi traxidasitler pantelleritler kamenditler onlarin vulkanik suseleri qelevi kvarsli siyenitler qelevi qranitler kimyevi ve mineral terkibleri Vulkanogen qirintili suxurlarVulkanoklastik suxurlar lavoklastolitler piroklastolitler tefralar ortotuffitler lavobrekciyalar klasto lavalar tufolavalar avtomaqmatik brekciyalar Vulkanogen cokme suxurlar paratuffitler tufpelitler Terrigen qirinti emele gelmeleri Qirintili suxurlarin tipleri onalirn emele gelme seraitleri Azerbaycanin tuf yataqlari Maqmatik suxurlarin emele gelme sebebleri Diferensiasiya prosesleri Fraksionlasma diferensiasiyasi Bouenin minerallarin reaksiyasi sirasi Likvasiya hibridlesme assimilyasiya metasomatoz Metamorfik ve metasomatik suxurlarMetamorfizm haqqinda umumi anlayis amilleri ve novleri Metamorfik suxurlarin mineraloji terkibi struktur ve tekstur elametleri Metamorfizmin fiziki kimyevi parametrleri temperatur derinlikle teyin olunan litostatik herterefli ve birterefli tezyiq Metamorfizmin novleri Kontakt metamorfizmi Kontakt metamorfizminin fasiyalari Albit epidot buynuz dasi hornblend buynuz dasi Piroksen buynuz dasi sanidinit fasiyalari Regional metamorfizmRegional metamorfizmin esas suxurlari Yasil sistler fasiyasi fillitler sistler kvarsitler serpentinli talkli aktinolitli sistler epidot amfibolit fasiyasi mikali kristallik sistler kvarsitler albit epidotlu amfibolitler qarnulit fasiyasi qranulitler esasi kristallik sistler eklogit Dinamometamorfik suxurlar tektonik brekciyalar kataklazitler milonitler fillonitler blastomilonitler Avtometamorfizm onun metamorfizmin basqa novlerinden ferqi Ultrametamorfizm miqmatitler anateksis palingenez Metasomatizm umumi anlayis Meiamorfizm ve metasomatizmin ferqi ve oxsarligi Metasomatik suxurlar propillitler maqneziumlu ve ehengli skarnlar albititler ve qreyzenler toreme kvarsitler listvenitiler berezitler serpentinitler Metasomatoz ve filiz emelegelmenin elaqesi Minerallarin tedqiqi ile mineralogiya elmi mesgul olur EdebiyyatBabazade V M Memmedov M N Imamverdiyev N E Petroqrafiya Baki Universiteti nesriyyati Baki 2007 Magmaticheskie gornye porody klassifikaciya nomenklatura T 1 2 Petrografiya M Nauka 1983 Petrografiya i petrologiya magmaticheskih metamorficheskih i metasomaticheskih gornyh porod pod redakdciej V S Popova i O A Bogatikova M Logos 2001 Petrografiya chast 1 2 i 3 Pod red A A Marakusheva MGU 1976 1981 1985 Knyazev V S Kononova I B Rukovodstvo klaboratornym zanyatiyam po obshej petrografii M Nedra 1991 Onikienko S K Metodika issledovaniya porodoobrazuyushih mineralov v prozrachnyh shlifah M Nedra 1971 Daminova A M Porodoobrazuyushie mineraly M Vysshaya shkola 1991 Klassifikaciya magmaticheskih izverzhennyh porod i slovar terminov Rekomendacii Podkomissii po sistematike izverzhennyh porod Mezhdunarodnogo soyuza geologicheskih nauk perevod s anglijskogo M Nedra 1997 Istinadlarhttp www bakspt narod ru FenBK Tebiet Elmleri vusale sadiqova tebietshunastligin esaslari doc olu kecid Minerallar http static bsu az olu kecid Hemcinin baxMadde Heliotrop mineral Povellit Larnit AluminitXarici kecidler