Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Dəstək
www.wikimedia.az-az.nina.az
  • Vikipediya

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax Ləzgilər dəqiqləşdirmə Ləzgi bura istiqamətləndirir Digər istifadə formaları ü

Ləzgilər

Ləzgilər
www.wikimedia.az-az.nina.azhttps://www.wikimedia.az-az.nina.az
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Ləzgilər (dəqiqləşdirmə).
"Ləzgi" bura istiqamətləndirir. Digər istifadə formaları üçün Ləzgi (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın.

Ləzgilər (ləzg. лезгияр, лекьер) — əsasən Cənubi Dağıstanda və Azərbaycanın şimal-şərqində yaşayan Qafqaz xalqlarından biri.

Ləzgilər
ləzg. Лезгияр, Лекьер
image
Hacı Davud
Ümumi sayı
886 600
Yaşadığı ərazilər
image Rusiya 500 000 (2019)
image Azərbaycan 300 000 (2022)
image Türkmənistan 19 000 (2019)
image Qazaxıstan 3 500 (2019)
image Ukrayna 3 900 (2019)
image Özbəkistan 4 000 (2019)
image Türkiyə 3 300 (2019)
image Qırğızıstan 2 600 (2019)
image Gürcüstan 2 500 (2019)
Dili

Ləzgi dili

Dini

İslam Sünnə (Müridizm)

Daxildir
Ləzgi xalqlar
Mənşəyi
Qafqaz Albanları
Qohum xalqlar

Çeçen-Dağıstan xalqları

Ləzgilərin çoxu islam dininin Sünni əqidənin Şafii məzhəbin Müridizm təriqətinə etiqad edir. Qafqaz dillərin Dağıstan grupuna aid Ləzgi dilində danışırlar.

Mədəniyyət

Ləzgilərin mədəniyyəti İslam dininə, Ləzgival əxlaq qaydalarına, Ləzgi soylara (sixil) və Ləzgi dilinin istifadəsinə əsaslanır. Ləzgilərin mədəniyyəti, digər Dağıstan xalqlarında olduğu kimi suvarar (adətlər) və İslamdan ibarətdir. Ən önəmli bayramları Ramazan və Qurban bayramlarıdır.

Ləzgival

image Əsas məqalə: Ləzgival

Ləzgilərin qeyrət, əxlaq və ədəb anlayışlarına Ləzgival deyilir. Ləzgival heç kim tərəfindən yazılmamış, ləzgilərin arasında öz-özünə formalaşmış yüksək əxlaq və davranış qaydalarıdır. Uşaqlıqdan bəri cəmiyyətin hər bir üzvünün həyatının bütün sahələrini əhatə edər. Ləzgival, valideynlər və ləzgi cəmiyyəti tərəfindən nəsildən nəsilə ötürülən əxlaq, şərəf və davranış qaydaların bütünüdür. Bu əxlaqi və etik davranışlar cəmiyyətdə ləzgi qadının namus və şərəfini qorumağa yönəlikdir.

Din

image
Ləzgi müridlər Qazi Muhamməd Ştulvi ilə 1930-cu ildə Stalinin hakimiyyətinə və ateist siyasətinə qarşı üsyan edirlər.
image
Ləzgi bayrağı
image Əsas məqalə: Müridizm

Ləzgilər İslam dininin Sünni etiqatın Şafii məzhəbin Müridizm təriqətinə aiddirlər. XIX əsrdə ləzgilərin şeyxi Məhəmməd Kuravi Çar Rusiyası ilə mübarizə üçün ləzgilərin arasında müridizm hərəkətını başladır, daha sonra bu hərəkata digər Dağıstan xalqları da qoşulur, şeyxin tələbələri arasında ən tanınmışı Şeyx Şamildir.Qafqaz müharibəsindən sonra Çar Rusiyası müridizmə qadağa qoyur, lakin Qafqaz-Rus anlaşmasına əsasən məscidlər fəaliyyətinə davam edə bilirlər. 27 aprel 1930-cu ildə ləzgilər Qazı Məhəmməd Ştulvinin başçılığı altında sovet hakimiyyətinə qarşı üsyan qaldırırlar, lakin 1930-cu ilin noyabrın 29-da bütün üsyançılar edam edilir, məscidlər bağlanır, Quran oxumaq qadağan edilir, dini xadimlər və ailələri isə sürgün edilir. Beləliklə, İslamın təsiri ləzgilərin arasında xeyli azaldılır, lakin 10 il sonra 1940-cı ildə ləzgilər yenidən sürgün edilir, artıq Stalin tərəfindən Mərkəzi Asiyaya. İslamın təbliğinə və Qazı Məhəmməd Xuluxvi, Kiri Buba, Qazı Məhəmməd Ştulvi kimi xalq qəhrəmanlarının adlarının çəkilməsinə belə tamamilə qadağa qoyulur.

Dil

image Əsas məqalə: Ləzgi dili

Ləzgi dili Qafqaz dilləri ailəsinin Çeçen-Dağıstan dilləri qolunun Ləzgi dilləri yarımqrupuna daxildir. 1928-ci ilə kimi Ləzgi dili üçün ərəb qrafikalı əlifbadan istifadə olunub, 1928–1938-ci illərdə latın qrafikalı əlifbadan, 1938-ci ildən başlayaraq isə kiril əlifbasından istifadə edilir. Dünyada Ləzgi dilində 776 min nəfər danışır. Son illərdə yeni nəsil arasında Ləzgicə bilənlərin sayı azaldıqdan UNESCO Ləzgi dilinin yox olma təhlükəsinin olduğundan xəbərdar etdi.

Ləzgi uşağların arasında Ləzgi dilini sərbəst danışanların faizi (3-5 yaş arası)
2000 2005 2010 2015 2020
98,72 % 87,26 % 48,25 % 39,22 % 28,79 %

Ləzgi soylar

image Əsas məqalə: Ləzgi soylar

Ləzgi soyu (Sixil) — Ləzgilərin müasir soyadlardan öncə istafadə ettikləri qədim soy isimləri, hələdə Ləzgilərin arasında istifadə olunur. Bir Ləzgi soyu təqribən 40-50 ailədən ibarətdir. Çar Rusiyası gələndən sonra ləzgilərə Magomedov, Axmedov kimi soy isimlər verildi. Amma bəzən çar hakimiyyətinin gəlişindən sonra da soyad əvəzinə ləzgilər soylardan istifadə etməyə davam edirdilər. Məsələn, məşhur ləzgilərdən: Kiri Buba - Axmedov yerinə Kiri, Stal Süleyman - Xasanbekov yerinə Stalari, Ştul Muhamməd - Ramazanov yerinə Ştulari.

Məskunlaşma

Ləzgiların əhali artım dinamikası
İl 1897 1926 1937 1939 1959 1970 1979 1989 2000 2010 2021
Dağıstan 95 262 93 049 101 789 100 417 114 210 170 494 202 854 257 270 411 535
(2002 г.)		 473 722 488 608
Azərbaycan 63 670 69 363 104 789 111 666 98 211 137 250 158 057 171 395 178 000
(1999 г.) 		180 300
(2009 г.) 		167,570

(2019 г.)

Umumi 159 213 134 529 206 487 220 969 223 129 323 829 382 611 466 006 589 535 654 022 656 178

NOT: Son 10 ildə Ləzgi əhalinin azalmasın səbəbi, uşaqların az doğulması, gənclərin gec evlənməsi, eləcə də iqtisadi səbəblərlə başqa ölkələrə köçüb orda assimilyasiya olmalarıdır.

Doğumun ümumi əmsalı
1989 2002 2010 2015 2020 2023
5.5 3.5 2.7 2.5 1.7 1.5

NOT: Əhalinin sayısını eyni qalmağı üçün ümumi nəsilvermə əmsal ən az 2.2 olması mütləqdir, lakin az saylı xalqlar üçün bu əmsal ən az 3.5 olması vacibdir.

Azərbaycan

Dil

Ana dili və sərbəst danışdığı dil (2009)
Etnik qrup Sayı Ləzgi dili

ana dili saymayan

 Ləzgi dili

sərbəst danışan

 Azərbaycan dili

sərbəst danışan

 Rus dili

sərbəst danışan

ləzgi 180 300 9.10% 91.70% 96.30% 23.70%
Ana dili və sərbəst danışdığı dil (2019)
Etnik qrup Sayı Ləzgi dili

ana dili saymayan

 Ləzgi dili

sərbəst danışan

 Azərbaycan dili

sərbəst danışan

 Rus dili

sərbəst danışan

ləzgi 167 600 24.90% 85.20% 96.10% 38.90%

NOT: Son 10 ildə (2009-2019) Ləzgilərin umumi sayı 9.2% azalıb, Ləzgicəni öz ana dili hesab edənlər 15% azalıb, eyni zamanda rusca danışanlar 15,2% faiz çoxalıb.

Ərazi yerləşimi

Rayon 1939-cu il 1959-cu il 1970-ci il 1979-cu il 1999-cu il 2009-cu il
Əhali % Əhali % Əhali % Əhali % Əhali % Əhali %
Azərbaycan üzrə 111 666 3.60% 98 211 2.66% 137 250 2.68% 158 057 2.62% 178 021 2.24% 210 312 2.32%
Qusar 47 415 88.9% 37 585 86.6% 55 164 87.7% 59 325 87.9% 73 278 90.7% 86 600 92.6%
Bakı 7 142 1.2% 6 913 1.1% 12 462 1.5% 16 096 1.6% 26 145 1.5% 24 868 1.2%
Xaçmaz 8 489 15.8% … … 1 0.0% … … 0% 24 688 0%
Qəbələ 2 401 7.4% … … … … … … 0.% 16 020 0.25%
Quba 7.3% … … 0% … … 0.0% 8 952 0.01%
İsmayıllı 6.0% … … 0% 0.0% 0.0% 8 079 0.0%
Oğuz 300 9.8% 0.11% 0% 0% 0.0% 4 731 0.0%
Göyçay 6 683 3.8% 4 038 % 3 308 % 0% 0.0% 396 0.%

Azərbaycanda ləzgilər respublikanın 20-dən çox rayonunda, həmçinin Bakı, Sumqayıt, Gəncə, Mingəçevir, Göyçay və başqa şəhərlərində yaşayırlar. Quba, Qusar, Xaçmaz, İsmayıllı, Qəbələ, Şəki, Qax və Oğuz ləzgilərin yığcam yaşadıqları rayonlardır.

Ləzgilər Azərbaycan əhalisinin 2,0%-ni təşkil edir (2009). 30-cu illərdə məktəblərdə ana dilinin keçilməsinə baxmayaraq, 1936-cı ildən ləzgi dilində dərslərin keçilməsi ləğv edilmişdir. Bu, ləzgilərin assimilyasiya prosesini gücləndirmiş, xalqı yoxa çıxmaq təhlükəsi qarşısında qoymuşdur. 1993-cü ildən başlayaraq Azərbaycanda ləzgi dilində dərsliklər çap edilir. Hazırda 94 məktəbdə (891 sinif) ləzgi dilində dərslər keçirilir. Həmin məktəblərdə 15 000-ə yaxın şagird təhsil alır. Ləzgilərin sıx yaşadığı Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunun sənayesinin əsasını yüngül və yeyinti sənayesi təşkil edir. Başlıca olaraq meyvə-tərəvəz, şərab və süd məhsulları emal edilir. Rayonun kənd yerlərində xalçaçılıq ənənəvi sənətkarlıq növü kimi inkişaf etməkdədir. Qafqazın qədim xalqlarından olan ləzgilər bu bölgənin iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayırlar.

Dağıstan

Ləzgilər Dağıstan əhalisinin 13,3%-ni təşkil edir.

Tanınmış şəxsiyyətlər

Tarixi şəxsiyyətlər

  • İmam Hacı Davud Müşkürvi (1680–1735) — Şimali Qafqazın birinci imamı, Şirvanda Səfəvilərə üsyan qaldırıb teokratik dövlət qurmaq istəyən hərbi xadim.
  • İmam Qazi Muhamməd — müridizmin ardıcılı, din xadimi.
  • Abrek Buba Kirivi— Çar rejiminə və həmçinin yerli zülmkarlara qarşı mübarizə aparmış məşhur abrek,.
  • Abrek Əli Hilivi — 1837-ci ildə baş vermiş Quba üsyanının rəhbərlərindən biri.
  • İmam Mushab-Əli Kuzunvi — imam və Azərbaycanın bolşeviklər tərəfindən işğalına qarşı müqavimət göstərənlərdən biri.
  • Bəybala bəy Sultanov — Rusiya imperiyası II Dövlət Dumasının Müsəlman fraksiyasının üzvü.
  • İbrahim bəy Heydərov — 1918–1919-cu illərdə Şimali Qafqaz Dağlı Respublikasında Nəqliyyat, Poçt və Teleqraf naziri, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində isə Yollar naziri olub.
  • Həsənəli xan Dağıstani — ləzgi mənşəli Səfəvi məmuru.
  • Səfi xan Ləzgi — 17-ci əsrdə Səfəvi dövlətində məmur.
  • Aslan xan Dağıstani — XVIII əsrin əvvəllərində Səfəvi məmuru. Şah Hüseynin (1694-1722) dövründə Kuhgiluyə (1702–1708) və Astarabad bəylərbəyi.
  • Lütfəli xan Dağıstani — yüksək rütbəli Səfəvi hərbi komandiri və ləzgi mənşəli məmur.
  • Məhəmmədəli xan — ləzgi əsilli Səfəvi dövlət məmuru və hərbi komandir.

Hərbçilər

  • Tehran Mənsimov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin (XTQ) polkovniki
  • Yaşar Aydəmirov — Azərbaycanlı hərbçi, general-leytenant.
  • Mahmud Əbilov — hərbi xadim, general-mayor
  • Şair Ramaldanov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasının təlim-tədris hissəsinin sabiq rəisi və akademiyanın sabiq rəis müavini, ASQ-nin ehtiyatda olan polkovniki.
  • Abbas İsrafilov - Sovet İttifaq Qəhrəmanı
  • Çingiz Qurbanov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
  • Nuran Mirzəyev — İkinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı
  • Sərhəd Zöhrabbəyov — "Azərbaycan bayrağı" ordeni ilə təltif edilmiş, baş leytenant, Bərdə hərbi batalyonunun ilk Qərargah rəisi, 1992-ci ildə şəhid olub.
  • Samir Kaçayev — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, heykəltaraş. 2016-cı il Aprel döyüşləri şəhidi.
  • Əmiraslan Xeyirbəyov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri. 2016-cı il Aprel döyüşləri şəhidi.
  • Ümüd Xəncəlov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, Vətən müharibəsinin şəhidi.
  • Etibar Şirinov (şəhid) — İkinci Qarabağ Vətən Müharibəsi şəhidi
  • Malik Xeyirbəyov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, Vətən müharibəsinin şəhidi.
  • Sənan Zamanov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin mayoru, Vətən müharibəsi şəhidi
  • Ramil Balabəyov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, Vətən müharibəsi şəhidi.
  • Elvin Abdurahmanov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin giziri, Vətən müharibəsi şəhidi.
  • — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Polkovniki , ikinci Qarabağ müharibəsi veteranı
  • Babək Ramaldanov — İkinci Qarabağ müharibəsi Şəhidi

İdmançılar

  • İkram Ələsgərov — UFC döyüşçüsü.
  • Əmrə Bəlözoğlu — Ləzgi əsilli keçmiş türkiyəli futbolçu
  • Elmar Baxşiyev — Qəbələ FK nin Baş Məşqçisi
  • Renat Dadaşov - Ləzgi əsilli Azərbaycan milli futbolçusu
  • Rüfət Dadaşov - Ləzgi əsilli keçmiş Azərbaycan milli futbolçusu
  • Nazim Hüseynov — Cüdo üzrə 1992-ci il Olimpiya çempionu
  • Şahrudin Məhəmmədəliyev — Ləzgi Əsilli Azərbaycan Milli Yığma və Adana Dəmirsporun Qapıçısı
  • Fəridə Əzizova — Azərbaycanlı taekvondoçu.
  • Namiq Ələsgərov — Misli Premyer Liqasında çıxış edən Sabahın futbolçusu
  • Vahid Rəhimov — yunan-roma güləşçisi.
  • Əliəshab Səlimov — Boks üzrə Avropa və Dünya çempionu.
  • Naviddin Sırxayev — futbolçu.
  • Əli Hacıbəyov - Futbolçu
  • Rahid Əmirquliyev — Futbolçu.
  • Rasim Ramaldanov — Futbolçu.
  • Bədavi Hüseynov — Azərbaycanlı futbolçu, "Qarabağ FK"-nın mudaficisi
  • Rasim Tahirbəyov — "Anji"nin futbolçusu.
  • Sərdar Sərdarov — "Anji"nin futbolçusu.
  • Əbdürrəhim İsayev — Taekvondoçu,
  • Zaur Hacıbabayev — Qaydasız döyüş (MMA) üzrə Avropa, Asiya, Avrasiya və dünya çempionu

Şairlər

  • -şair
  • Mirzə Cəbrayıl - Şair
  • Mirzə Kərim - Şair
  • Abdulcəlil Xuluqvi - Şair
  • Fəqir (şair) - Şair
  • Əmirəli Tahircallı - Şair
  • Məhəmməd Məhəmmədoviç Hacıyev - Filoloq
  • Kasıb Abdullah - Şair
  • Mirzə Həsən Əlqədari — tarixçı-alim, şair
  • Süleyman Stalski — Şair
  • Asəf Mehman — Ləzgi şairi
  • Səid Koçxyurski — Ləzgi şairi, aşıq. Əsərlərini ləzgi və Azərbaycan dillərində yazmışdır.
  • Ləzgi Əhməd — XVIII əsr ləzgi əsilli Azərbaycan şairi.
  • Qotfrid Həsənov — Dağıstan Peşakar Musiqi Mədəniyyətinin Banisi
  • Nazim Axtınski — XVIII əsr ləzgi əsilli Azərbaycan şairi.
  • Qiyas Məcidov — Ləzgi yazıçı və dramaturqu.
  • Stal Sayad — ləzgi şair.
  • Yosuf Al-Lakzi—Tarix
  • Mamus Al-Lakzi—Tarix
  • Muhəmməd Əmin — Məşhur Şair , banisi hesab olunur
  • Sədaqət Kərimova — şairə

İş adamları

  • Seyfəddin Rüstəmov — əslən qusarlı Rusiyada milyardçıdır
  • Süleyman Kərimov — Rusiya parlamentində təmsil olunan milyardçıdır.

Digər

  • Eldar Əzizov — Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı.
  • Şair Alxasov — Qusar Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı.
  • Mehmet Rəcəb Pekər — Türkiyənin keçmiş baş naziri
  • Sergey Məlikov — Rusiya dövlət və hərbi lideri. Dağıstan Respublikasının Dövlət Başçısı
  • Najmudin Samurski - Dağıstanın Keçmiş Dövlət Xadimi və Məmur
  • Abutalıb Əbilov — Dağıstan Dövlət Universiteti Banisi
  • İdris Şamxalov — Dağıstanda ilk teatr qurucusu
  • Arif Mirzəquliyev — Ləzgi Əsilli Azərbaycan Aktyoru və Həkimi
  • Əkbər Fərzəliyev — Azərbaycan Kino Aktyoru və Hüquqşünas

Ləzgilərin soyqırımı

1918-ci ildə Ləzgi Digah kəndində baş verən soyqırımında erməni-daşnak dəstələri ayrı-ayrı mənbələrə və şahidlərə əsasən 12 minədək ləzgi, eləcə də 4 mindən çox azərbaycanlı və tat əhalini qətlə yetirmişdir. Təpədən-dırnağa kimi silahlanmış nizami qoşun hissələrinə qarşı igidliklə döyüşən yerli əhali həmin dövrdə işğalçıların 5 mindən çox əsgərini tələf etmişdir.

İstinadlar

  1. Языки и общества/Энциклопедия. — ИЯ РАН, Москва, 2006. — С.253
  2. "Arxivlənmiş surət". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-02.
  3. "National composition of population of Russi is estimated to Joshuaproject". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-31.
  4. "PEOPLE NAME: LEZGHI OF AZERBAIJAN". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-02.
  5. "National composition of population of Turkmenistan is estimated to Joshuaproject". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-28.
  6. "The national composition of the population of Kazakhstan is estimated to Joshuaproject". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-28.
  7. "The national composition of the population of Ukraine is estimated to Joshuaproject". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-28.
  8. "The national composition of the population of Uzbekistan is estimated to Joshuaproject". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-28.
  9. "The national composition of the population of Turkey was estimated Joshuaproject". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-28.
  10. "National composition of population of Kyrgyzstan is estimated to Joshuaproject". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-28.
  11. "National composition of population of Georgia is estimated to Joshuaproject". 2022-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-28.
  12. Халилрин Шамил. "Лезгивал". АЛАМ (rus). 2020-04-20. 2023-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-13.
  13. В. А. Тишков. Российский Кавказ: книга для политиков. Росинформагротех. 2007. səh. 138.
  14. Вестник Евразии. 8—11. Ди-Дик. 2000. səh. 36.
  15. П.И. Пучков. "РАЗДЕЛ II. РОССИЙСКИЙ ОПЫТ. СОВРЕМЕННЫЕ РЕАЛИИ" (PDF). www.isras.ru. 2012-02-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2011-12-10.
    Orijinal mətn  (rus.)  

    Умеренный шафиитский мазхаб преобладает среди дагестанских народов (кроме ногайцев), его придерживаются чеченцы, большинство ингушей, большая часть живущих в России курдов (потомки выходцев из Армении и некоторое число потомков выходцев из Туркмении), небольшая группа обосновавшихся в России талышей.

  16. Алкадари. "Асари-Дагестан". Цитата: "Один ученый-ширванец по имени Хас-Магомед-эфенди, выучившись наукам сначала у него, вернулся к себе, отправился в Ширване в селение под названием Кюрдамир к шейху Исмаил-эфенди, бывшему муршидом тариката накшбенди, выучился у него тарикату и был посвящен, а потом вторично прибыл в то селение (в Юхари-Яраг), но на этот раз он стал там муршидом тариката и стал ему обучать народ. Даже бывшего своего учителя явных наук, упомянутого Магомед-эфенди он обучил тарикату и дал ему инвеституру на наставничество".
  17. "Arxivlənmiş surət". 2023-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-16.
  18. Данные сводки Курахского РК ВКБ(б) в Дагобком партии
  19. Х. Махмудов. "Дело" шейха Штульского [ölü keçid]
  20. "Лезгинский язык". БСЭ. 2012-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-07.
  21. "Лезгинский алфавит и его романизация" (PDF). 2011-08-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-06-16.
  22. Суммарно согласно данным Ethnologue по Азербайджану и данным российской переписи. Отдельно эти числа отражены в преамбуле статьи (364000 и 402173)
  23. "Arxivlənmiş surət". 2017-11-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-16.
  24. В Европейской части Российской империи, а также в Сибири и Средней Азии переписью 1897 не зафиксировано носителей кюринского наречия, все они учтены только на территории Кавказа; так как административные границы губерний российской империи не совпадали с современными границами государств и регионов, из Кавказского макрорегиона учтены Дагестанская 2020-08-08 at the Wayback Machine (94 596), Кубанская 2007-09-27 at the Wayback Machine (615), Терская 2012-01-04 at the Wayback Machine (19) и Черноморская 2012-01-04 at the Wayback Machine (18) области, Ставропольская губерния 2020-09-24 at the Wayback Machine (14).
  25. "Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по республикам СССР/РСФСР". «». 2012-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-07-06.
  26. Всесоюзная перепись населения 1937 года: общие итоги. Сборник документов и материалов. Институт российской истории РАН, «Российская политическая энциклопедия». 2007
  27. "Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по республикам СССР/РСФСР". «». 2012-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-06-04.
  28. "Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР/РСФСР". «». 2012-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-06-04.
  29. "Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР/РСФСР". «». 2012-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-06-04.
  30. "Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР/РСФСР". «». 2012-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-06-04.
  31. "Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР/РСФСР". «». 2009-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-06-04.
  32. "Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России/Российская Федерация". «». 2011-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-06-04.
  33. "Национальный состав населения Российской Федерации согласно переписи населения 2010 года". 2020-04-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-16.
  34. "Национальный состав населения Российской Федерации". 2022-12-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-01.
  35. так как административные границы губерний российской империи не совпадали с современными границами государств, в качестве численности лезгин Азербайджана указана сумма по [1] 2012-01-03 at the Wayback Machine (48 192 носителя кюринского наречия) и [2] 2012-01-03 at the Wayback Machine (14 503 носителя кюринского наречия) губерниям, а также [3] 2012-01-04 at the Wayback Machine Тифлисской губернии (975 носителей кюринского наречия); всего 63 670 носителя кюринского наречия.
  36. "Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по регионам республик СССР/Закавказская ЗСФСР/Азербайджанская ССР". «». 2012-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-30.
  37. Перепись 1926 года показывает неполные данные о лезгинах в Азербайджане. Согласно материалам этой переписи (Всесоюзная перепись населения 1926 года, т. 14, Закавказская СФСР, г. Москва, 1929) там было зафиксировано 47 тысяч нелезгин — носителей кюринского, то есть лезгинского языка, которые на самом деле являлись этническими лезгинами (об этом свидетельствуют данные по дайре Хазра, где проживают исключительно лезгины: 84 % были отмечены как тюрки с родным кюринским). Таким образом уточнённая численность лезгин в Азербайджане равнялась 69,3 тысячам в Азербайджане и 181,5 в СССР.
  38. "Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по республикам СССР/Азербайджанская ССР". «». 2012-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-10.
  39. "Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР/Азербайджанская ССР". «». 2012-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-10.
  40. "Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР/Азербайджанская ССР". «». 2012-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-10.
  41. "Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР/Азербайджанская ССР". «». 2011-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-10.
  42. "Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР/Азербайджанская ССР". «». 2011-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-12-02.
  43. "Переписи населения Азербайджана 1926, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 1999, 2009 годов". 2012-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-02-04.
  44. "Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку, губерниям и областям". «». 2012-02-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-05-22.. Лезгины учтены переписью в качестве носителей кюринского наречья.
  45. "Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по республикам СССР/СССР". «». 2011-05-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-21.
  46. "Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по республикам СССР/СССР". «». 2012-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-12-18.
  47. "Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР/СССР". «». 2012-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-11-10.
  48. "Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР/СССР". «». 2012-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-11-10.
  49. "Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР/СССР". «». 2011-06-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-11-10.
  50. "Межэтнические различия рождаемости в России: долговременные тенденции". www.demoscope.ru. 2024-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-07.
  51. The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan :Population by ethnic groups (by population census) 2012-11-30 at the Wayback Machine---İn this and following table — everybody defermined nationality themself. Information on children are obtained from.
  52. Population statistics of Eastern Europe (pop-stat.mashke.org) :Ethnic composition of Azerbaijan 2009 2012-02-07 at the Wayback Machine
  53. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: 1.12. Əhalinin milli tərkibi 1926–2009 (əhalinin siyahıyaalınmalarının məlumatlarına əsasən) + 1.13. Əhalinin ana dili və sərbəst danışdığı dillərə görə bölgüsü (2009-cu il əhalinin siyahıyaalınmasının məlumatlarına əsasən) 2012-05-12 at the Wayback Machine---Siyahıyaalınmalar zamanı sorğu olunan hər bir şəxs milliyyətini özü müəyyən edir. Uşaqların milliyyəti valideynlərin dediklərinə əsasən yazılır. + Əhalinin sərbəst danışdığı dillər üzrə məlumatlar müvafiq millətlər üzrə 3 və yuxarı yaşlı əhaliyə nisbətən faizlə verilmişdir.
  54. Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması, 2009-cu il. XIX cild:Əhalinin milli mənsubiyyətinə, yaşına, ana dili və sərbəst danışdığı digər dillərə görə bölgüsü. — 2011
  55. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik Göstəriciləri 2012: Demoqrafik göstəricilər[ölü keçid]
  56. United Nations Statistics Division, Demographic Statistics: Population by national and/or ethnic group, sex and urban/rural residence 2018-11-01 at the Wayback Machine
  57. Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Население Исмаиллинского района по переписи 1939-го года 2018-10-16 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 21.04.2018
  58. Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР. Азербайджанский ССР >> Исмаиллинский 2018-10-16 at the Wayback Machine // Источник: РГАЭ РФ (быв. ЦГАНХ СССР), фонд 1562, опись 336, Д.Д. 966–1001 ("Национальный состав населения по СССР, республикам, областям, районам"), Д.Д. 256–427 (табл. 26 "Национальный состав населения районов, районных центров, городов и крупных сельских населенных пунктов") — yoxlanılıb: 21.04.2018
  59. Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Население Исмаиллинского района по переписи 1959-го года 2018-10-16 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 21.04.2018
  60. Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Население Исмаиллинского района по переписи 1970-го года 2018-10-16 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 21.04.2018
  61. Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Население Исмаиллинского района по переписи 1979-го года 2018-10-16 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 21.04.2018
  62. Population statistics of Eastern Europe 2017-11-16 at the Wayback Machine: Ethnic composition of Azerbaijan by 1999 census Arxivləşdirilib 2015-06-27 at Archive.today — yoxlanılıb: 21.04.2018
  63. Population statistics of Eastern Europe 2017-11-16 at the Wayback Machine: Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census 2012-02-07 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 21.04.2018
  64. "Arxivlənmiş surət". 2022-03-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-02-02.
  65. Azərbaycanın əhalisi 2022-09-11 at the Wayback Machine — Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi
  66. "Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года". 2012-02-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-16.
  67. Всероссийская перепись населения 2010 года. Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам. 2020-05-13 at the Wayback Machine: см. 2012-10-18 at the Wayback Machine
  68. "1918-cı ildə erməni daşnaklara qarşı yerli müqavimət hərəkatında öz döyüşçü dəstəsi ilə mübarizə aparmış Mahmud Əfəndiyev". Quba Soyqırımı Memorial Kompleksi (rus). 2020-12-15. 2024-04-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-06.

Xarici keçidlər

  • Дуьняда авай Лезгияр
  • Lezgi Informational Entertainment Port
  • Лезгинский этнокультурный портал 2017-06-19 at the Wayback Machine
  • Lezgi mp3
  • Lezgi National Electronic Library — Ulub.info 2016-10-06 at the Wayback Machine
  • The Lezgin people on Azerb.com
  • "Suvar" ləzgi ansamblının konserti keçirilib

Həmçinin bax

image Etnik qrup ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.


Sitat səhvi: " q " adlı qrup üçün <ref> teqləri mövcuddur, lakin müvafiq <references group="q"/> teq tapılmadı

wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer

Bu adin diger istifade formalari ucun bax Lezgiler deqiqlesdirme Lezgi bura istiqametlendirir Diger istifade formalari ucun Lezgi deqiqlesdirme sehifesine baxin Lezgiler lezg lezgiyar leker esasen Cenubi Dagistanda ve Azerbaycanin simal serqinde yasayan Qafqaz xalqlarindan biri Lezgiler lezg Lezgiyar Leker Haci DavudUmumi sayi886 600Yasadigi erazilerRusiya 500 000 2019 Azerbaycan 300 000 2022 Turkmenistan 19 000 2019 Qazaxistan 3 500 2019 Ukrayna 3 900 2019 Ozbekistan 4 000 2019 Turkiye 3 300 2019 Qirgizistan 2 600 2019 Gurcustan 2 500 2019 DiliLezgi diliDiniIslam Sunne Muridizm DaxildirLezgi xalqlarMenseyiQafqaz AlbanlariQohum xalqlarCecen Dagistan xalqlari Lezgilerin coxu islam dininin Sunni eqidenin Safii mezhebin Muridizm teriqetine etiqad edir Qafqaz dillerin Dagistan grupuna aid Lezgi dilinde danisirlar MedeniyyetLezgilerin medeniyyeti Islam dinine Lezgival exlaq qaydalarina Lezgi soylara sixil ve Lezgi dilinin istifadesine esaslanir Lezgilerin medeniyyeti diger Dagistan xalqlarinda oldugu kimi suvarar adetler ve Islamdan ibaretdir En onemli bayramlari Ramazan ve Qurban bayramlaridir Lezgival Esas meqale Lezgival Lezgilerin qeyret exlaq ve edeb anlayislarina Lezgival deyilir Lezgival hec kim terefinden yazilmamis lezgilerin arasinda oz ozune formalasmis yuksek exlaq ve davranis qaydalaridir Usaqliqdan beri cemiyyetin her bir uzvunun heyatinin butun sahelerini ehate eder Lezgival valideynler ve lezgi cemiyyeti terefinden nesilden nesile oturulen exlaq seref ve davranis qaydalarin butunudur Bu exlaqi ve etik davranislar cemiyyetde lezgi qadinin namus ve serefini qorumaga yonelikdir Din Lezgi muridler Qazi Muhammed Stulvi ile 1930 cu ilde Stalinin hakimiyyetine ve ateist siyasetine qarsi usyan edirler Lezgi bayragiEsas meqale Muridizm Lezgiler Islam dininin Sunni etiqatin Safii mezhebin Muridizm teriqetine aiddirler XIX esrde lezgilerin seyxi Mehemmed Kuravi Car Rusiyasi ile mubarize ucun lezgilerin arasinda muridizm hereketini basladir daha sonra bu herekata diger Dagistan xalqlari da qosulur seyxin telebeleri arasinda en taninmisi Seyx Samildir Qafqaz muharibesinden sonra Car Rusiyasi muridizme qadaga qoyur lakin Qafqaz Rus anlasmasina esasen mescidler fealiyyetine davam ede bilirler 27 aprel 1930 cu ilde lezgiler Qazi Mehemmed Stulvinin basciligi altinda sovet hakimiyyetine qarsi usyan qaldirirlar lakin 1930 cu ilin noyabrin 29 da butun usyancilar edam edilir mescidler baglanir Quran oxumaq qadagan edilir dini xadimler ve aileleri ise surgun edilir Belelikle Islamin tesiri lezgilerin arasinda xeyli azaldilir lakin 10 il sonra 1940 ci ilde lezgiler yeniden surgun edilir artiq Stalin terefinden Merkezi Asiyaya Islamin tebligine ve Qazi Mehemmed Xuluxvi Kiri Buba Qazi Mehemmed Stulvi kimi xalq qehremanlarinin adlarinin cekilmesine bele tamamile qadaga qoyulur Dil Esas meqale Lezgi dili Lezgi dili Qafqaz dilleri ailesinin Cecen Dagistan dilleri qolunun Lezgi dilleri yarimqrupuna daxildir 1928 ci ile kimi Lezgi dili ucun ereb qrafikali elifbadan istifade olunub 1928 1938 ci illerde latin qrafikali elifbadan 1938 ci ilden baslayaraq ise kiril elifbasindan istifade edilir Dunyada Lezgi dilinde 776 min nefer danisir Son illerde yeni nesil arasinda Lezgice bilenlerin sayi azaldiqdan UNESCO Lezgi dilinin yox olma tehlukesinin oldugundan xeberdar etdi Lezgi usaglarin arasinda Lezgi dilini serbest danisanlarin faizi 3 5 yas arasi 2000 2005 2010 2015 202098 72 87 26 48 25 39 22 28 79 Lezgi soylar Esas meqale Lezgi soylar Lezgi soyu Sixil Lezgilerin muasir soyadlardan once istafade ettikleri qedim soy isimleri helede Lezgilerin arasinda istifade olunur Bir Lezgi soyu teqriben 40 50 aileden ibaretdir Car Rusiyasi gelenden sonra lezgilere Magomedov Axmedov kimi soy isimler verildi Amma bezen car hakimiyyetinin gelisinden sonra da soyad evezine lezgiler soylardan istifade etmeye davam edirdiler Meselen meshur lezgilerden Kiri Buba Axmedov yerine Kiri Stal Suleyman Xasanbekov yerine Stalari Stul Muhammed Ramazanov yerine Stulari MeskunlasmaLezgilarin ehali artim dinamikasi Il 1897 1926 1937 1939 1959 1970 1979 1989 2000 2010 2021Dagistan 95 262 93 049 101 789 100 417 114 210 170 494 202 854 257 270 411 535 2002 g 473 722 488 608Azerbaycan 63 670 69 363 104 789 111 666 98 211 137 250 158 057 171 395 178 000 1999 g 180 300 2009 g 167 570 2019 g Umumi 159 213 134 529 206 487 220 969 223 129 323 829 382 611 466 006 589 535 654 022 656 178 NOT Son 10 ilde Lezgi ehalinin azalmasin sebebi usaqlarin az dogulmasi genclerin gec evlenmesi elece de iqtisadi sebeblerle basqa olkelere kocub orda assimilyasiya olmalaridir Dogumun umumi emsali 1989 2002 2010 2015 2020 20235 5 3 5 2 7 2 5 1 7 1 5 NOT Ehalinin sayisini eyni qalmagi ucun umumi nesilverme emsal en az 2 2 olmasi mutleqdir lakin az sayli xalqlar ucun bu emsal en az 3 5 olmasi vacibdir Azerbaycan Dil Ana dili ve serbest danisdigi dil 2009 Etnik qrup Sayi Lezgi dili ana dili saymayan Lezgi dili serbest danisan Azerbaycan dili serbest danisan Rus dili serbest danisanlezgi 180 300 9 10 91 70 96 30 23 70 Ana dili ve serbest danisdigi dil 2019 Etnik qrup Sayi Lezgi dili ana dili saymayan Lezgi dili serbest danisan Azerbaycan dili serbest danisan Rus dili serbest danisanlezgi 167 600 24 90 85 20 96 10 38 90 NOT Son 10 ilde 2009 2019 Lezgilerin umumi sayi 9 2 azalib Lezgiceni oz ana dili hesab edenler 15 azalib eyni zamanda rusca danisanlar 15 2 faiz coxalib Erazi yerlesimi Rayon 1939 cu il 1959 cu il 1970 ci il 1979 cu il 1999 cu il 2009 cu ilEhali Ehali Ehali Ehali Ehali Ehali Azerbaycan uzre 111 666 3 60 98 211 2 66 137 250 2 68 158 057 2 62 178 021 2 24 210 312 2 32 Qusar 47 415 88 9 37 585 86 6 55 164 87 7 59 325 87 9 73 278 90 7 86 600 92 6 Baki 7 142 1 2 6 913 1 1 12 462 1 5 16 096 1 6 26 145 1 5 24 868 1 2 Xacmaz 8 489 15 8 1 0 0 0 24 688 0 Qebele 2 401 7 4 0 16 020 0 25 Quba 7 3 0 0 0 8 952 0 01 Ismayilli 6 0 0 0 0 0 0 8 079 0 0 Oguz 300 9 8 0 11 0 0 0 0 4 731 0 0 Goycay 6 683 3 8 4 038 3 308 0 0 0 396 0 Azerbaycanda lezgiler respublikanin 20 den cox rayonunda hemcinin Baki Sumqayit Gence Mingecevir Goycay ve basqa seherlerinde yasayirlar Quba Qusar Xacmaz Ismayilli Qebele Seki Qax ve Oguz lezgilerin yigcam yasadiqlari rayonlardir Lezgiler Azerbaycan ehalisinin 2 0 ni teskil edir 2009 30 cu illerde mekteblerde ana dilinin kecilmesine baxmayaraq 1936 ci ilden lezgi dilinde derslerin kecilmesi legv edilmisdir Bu lezgilerin assimilyasiya prosesini guclendirmis xalqi yoxa cixmaq tehlukesi qarsisinda qoymusdur 1993 cu ilden baslayaraq Azerbaycanda lezgi dilinde derslikler cap edilir Hazirda 94 mektebde 891 sinif lezgi dilinde dersler kecirilir Hemin mekteblerde 15 000 e yaxin sagird tehsil alir Lezgilerin six yasadigi Quba Xacmaz iqtisadi rayonunun senayesinin esasini yungul ve yeyinti senayesi teskil edir Baslica olaraq meyve terevez serab ve sud mehsullari emal edilir Rayonun kend yerlerinde xalcaciliq enenevi senetkarliq novu kimi inkisaf etmekdedir Qafqazin qedim xalqlarindan olan lezgiler bu bolgenin iqtisadi inkisafinda muhum rol oynayirlar Dagistan Lezgiler Dagistan ehalisinin 13 3 ni teskil edir Taninmis sexsiyyetlerTarixi sexsiyyetler Imam Haci Davud Muskurvi 1680 1735 Simali Qafqazin birinci imami Sirvanda Sefevilere usyan qaldirib teokratik dovlet qurmaq isteyen herbi xadim Imam Qazi Muhammed muridizmin ardicili din xadimi Abrek Buba Kirivi Car rejimine ve hemcinin yerli zulmkarlara qarsi mubarize aparmis meshur abrek Abrek Eli Hilivi 1837 ci ilde bas vermis Quba usyaninin rehberlerinden biri Imam Mushab Eli Kuzunvi imam ve Azerbaycanin bolsevikler terefinden isgalina qarsi muqavimet gosterenlerden biri Beybala bey Sultanov Rusiya imperiyasi II Dovlet Dumasinin Muselman fraksiyasinin uzvu Ibrahim bey Heyderov 1918 1919 cu illerde Simali Qafqaz Dagli Respublikasinda Neqliyyat Poct ve Teleqraf naziri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinde ise Yollar naziri olub Heseneli xan Dagistani lezgi menseli Sefevi memuru Sefi xan Lezgi 17 ci esrde Sefevi dovletinde memur Aslan xan Dagistani XVIII esrin evvellerinde Sefevi memuru Sah Huseynin 1694 1722 dovrunde Kuhgiluye 1702 1708 ve Astarabad beylerbeyi Lutfeli xan Dagistani yuksek rutbeli Sefevi herbi komandiri ve lezgi menseli memur Mehemmedeli xan lezgi esilli Sefevi dovlet memuru ve herbi komandir Herbciler Tehran Mensimov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin XTQ polkovniki Yasar Aydemirov Azerbaycanli herbci general leytenant Mahmud Ebilov herbi xadim general mayor Sair Ramaldanov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin Herbi Akademiyasinin telim tedris hissesinin sabiq reisi ve akademiyanin sabiq reis muavini ASQ nin ehtiyatda olan polkovniki Abbas Israfilov Sovet Ittifaq Qehremani Cingiz Qurbanov Azerbaycanin Milli Qehremani Nuran Mirzeyev Ikinci Qarabag muharibesinin istirakcisi Serhed Zohrabbeyov Azerbaycan bayragi ordeni ile teltif edilmis bas leytenant Berde herbi batalyonunun ilk Qerargah reisi 1992 ci ilde sehid olub Samir Kacayev Azerbaycan Silahli Quvvelerinin esgeri heykeltaras 2016 ci il Aprel doyusleri sehidi Emiraslan Xeyirbeyov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin esgeri 2016 ci il Aprel doyusleri sehidi Umud Xencelov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin esgeri Veten muharibesinin sehidi Etibar Sirinov sehid Ikinci Qarabag Veten Muharibesi sehidi Malik Xeyirbeyov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin esgeri Veten muharibesinin sehidi Senan Zamanov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin mayoru Veten muharibesi sehidi Ramil Balabeyov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin esgeri Veten muharibesi sehidi Elvin Abdurahmanov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin giziri Veten muharibesi sehidi Azerbaycan Silahli Quvvelerinin Polkovniki ikinci Qarabag muharibesi veterani Babek Ramaldanov Ikinci Qarabag muharibesi SehidiIdmancilar Ikram Elesgerov UFC doyuscusu Emre Belozoglu Lezgi esilli kecmis turkiyeli futbolcu Elmar Baxsiyev Qebele FK nin Bas Mesqcisi Renat Dadasov Lezgi esilli Azerbaycan milli futbolcusu Rufet Dadasov Lezgi esilli kecmis Azerbaycan milli futbolcusu Nazim Huseynov Cudo uzre 1992 ci il Olimpiya cempionu Sahrudin Mehemmedeliyev Lezgi Esilli Azerbaycan Milli Yigma ve Adana Demirsporun Qapicisi Feride Ezizova Azerbaycanli taekvondocu Namiq Elesgerov Misli Premyer Liqasinda cixis eden Sabahin futbolcusu Vahid Rehimov yunan roma gulescisi Elieshab Selimov Boks uzre Avropa ve Dunya cempionu Naviddin Sirxayev futbolcu Eli Hacibeyov Futbolcu Rahid Emirquliyev Futbolcu Rasim Ramaldanov Futbolcu Bedavi Huseynov Azerbaycanli futbolcu Qarabag FK nin mudaficisi Rasim Tahirbeyov Anji nin futbolcusu Serdar Serdarov Anji nin futbolcusu Ebdurrehim Isayev Taekvondocu Zaur Hacibabayev Qaydasiz doyus MMA uzre Avropa Asiya Avrasiya ve dunya cempionuSairler sair Mirze Cebrayil Sair Mirze Kerim Sair Abdulcelil Xuluqvi Sair Feqir sair Sair Emireli Tahircalli Sair Mehemmed Mehemmedovic Haciyev Filoloq Kasib Abdullah Sair Mirze Hesen Elqedari tarixci alim sair Suleyman Stalski Sair Asef Mehman Lezgi sairi Seid Kocxyurski Lezgi sairi asiq Eserlerini lezgi ve Azerbaycan dillerinde yazmisdir Lezgi Ehmed XVIII esr lezgi esilli Azerbaycan sairi Qotfrid Hesenov Dagistan Pesakar Musiqi Medeniyyetinin Banisi Nazim Axtinski XVIII esr lezgi esilli Azerbaycan sairi Qiyas Mecidov Lezgi yazici ve dramaturqu Stal Sayad lezgi sair Yosuf Al Lakzi Tarix Mamus Al Lakzi Tarix Muhemmed Emin Meshur Sair banisi hesab olunur Sedaqet Kerimova saireIs adamlari Seyfeddin Rustemov eslen qusarli Rusiyada milyardcidir Suleyman Kerimov Rusiya parlamentinde temsil olunan milyardcidir Diger Eldar Ezizov Baki Seher Icra Hakimiyyetinin bascisi Sair Alxasov Qusar Rayon Icra Hakimiyyetinin bascisi Mehmet Receb Peker Turkiyenin kecmis bas naziri Sergey Melikov Rusiya dovlet ve herbi lideri Dagistan Respublikasinin Dovlet Bascisi Najmudin Samurski Dagistanin Kecmis Dovlet Xadimi ve Memur Abutalib Ebilov Dagistan Dovlet Universiteti Banisi Idris Samxalov Dagistanda ilk teatr qurucusu Arif Mirzequliyev Lezgi Esilli Azerbaycan Aktyoru ve Hekimi Ekber Ferzeliyev Azerbaycan Kino Aktyoru ve HuquqsunasLezgilerin soyqirimi1918 ci ilde Lezgi Digah kendinde bas veren soyqiriminda ermeni dasnak desteleri ayri ayri menbelere ve sahidlere esasen 12 minedek lezgi elece de 4 minden cox azerbaycanli ve tat ehalini qetle yetirmisdir Tepeden dirnaga kimi silahlanmis nizami qosun hisselerine qarsi igidlikle doyusen yerli ehali hemin dovrde isgalcilarin 5 minden cox esgerini telef etmisdir IstinadlarYazyki i obshestva Enciklopediya IYa RAN Moskva 2006 S 253 Arxivlenmis suret 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 02 National composition of population of Russi is estimated to Joshuaproject 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 31 PEOPLE NAME LEZGHI OF AZERBAIJAN 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 02 National composition of population of Turkmenistan is estimated to Joshuaproject 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2016 06 28 The national composition of the population of Kazakhstan is estimated to Joshuaproject 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2016 06 28 The national composition of the population of Ukraine is estimated to Joshuaproject 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2016 06 28 The national composition of the population of Uzbekistan is estimated to Joshuaproject 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2016 06 28 The national composition of the population of Turkey was estimated Joshuaproject 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2016 06 28 National composition of population of Kyrgyzstan is estimated to Joshuaproject 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2016 06 28 National composition of population of Georgia is estimated to Joshuaproject 2022 05 29 tarixinde Istifade tarixi 2016 06 28 Halilrin Shamil Lezgival ALAM rus 2020 04 20 2023 07 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 13 V A Tishkov Rossijskij Kavkaz kniga dlya politikov Rosinformagroteh 2007 seh 138 Vestnik Evrazii 8 11 Di Dik 2000 seh 36 P I Puchkov RAZDEL II ROSSIJSKIJ OPYT SOVREMENNYE REALII PDF www isras ru 2012 02 03 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2011 12 10 Orijinal metn rus Umerennyj shafiitskij mazhab preobladaet sredi dagestanskih narodov krome nogajcev ego priderzhivayutsya chechency bolshinstvo ingushej bolshaya chast zhivushih v Rossii kurdov potomki vyhodcev iz Armenii i nekotoroe chislo potomkov vyhodcev iz Turkmenii nebolshaya gruppa obosnovavshihsya v Rossii talyshej Alkadari Asari Dagestan Citata Odin uchenyj shirvanec po imeni Has Magomed efendi vyuchivshis naukam snachala u nego vernulsya k sebe otpravilsya v Shirvane v selenie pod nazvaniem Kyurdamir k shejhu Ismail efendi byvshemu murshidom tarikata nakshbendi vyuchilsya u nego tarikatu i byl posvyashen a potom vtorichno pribyl v to selenie v Yuhari Yarag no na etot raz on stal tam murshidom tarikata i stal emu obuchat narod Dazhe byvshego svoego uchitelya yavnyh nauk upomyanutogo Magomed efendi on obuchil tarikatu i dal emu investituru na nastavnichestvo Arxivlenmis suret 2023 07 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 16 Dannye svodki Kurahskogo RK VKB b v Dagobkom partii H Mahmudov Delo shejha Shtulskogo olu kecid Lezginskij yazyk BSE 2012 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 07 Lezginskij alfavit i ego romanizaciya PDF 2011 08 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 06 16 Summarno soglasno dannym Ethnologue po Azerbajdzhanu i dannym rossijskoj perepisi Otdelno eti chisla otrazheny v preambule stati 364000 i 402173 Arxivlenmis suret 2017 11 17 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 16 V Evropejskoj chasti Rossijskoj imperii a takzhe v Sibiri i Srednej Azii perepisyu 1897 ne zafiksirovano nositelej kyurinskogo narechiya vse oni uchteny tolko na territorii Kavkaza tak kak administrativnye granicy gubernij rossijskoj imperii ne sovpadali s sovremennymi granicami gosudarstv i regionov iz Kavkazskogo makroregiona uchteny Dagestanskaya 2020 08 08 at the Wayback Machine 94 596 Kubanskaya 2007 09 27 at the Wayback Machine 615 Terskaya 2012 01 04 at the Wayback Machine 19 i Chernomorskaya 2012 01 04 at the Wayback Machine 18 oblasti Stavropolskaya guberniya 2020 09 24 at the Wayback Machine 14 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR RSFSR 2012 01 04 tarixinde Istifade tarixi 2012 07 06 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1937 goda obshie itogi Sbornik dokumentov i materialov Institut rossijskoj istorii RAN Rossijskaya politicheskaya enciklopediya 2007 ISBN 5 8243 0337 1 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1939 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR RSFSR 2012 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2011 06 04 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1959 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR RSFSR 2012 01 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 06 04 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1970 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR RSFSR 2012 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2011 06 04 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1979 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR RSFSR 2012 01 04 tarixinde Istifade tarixi 2011 06 04 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR RSFSR 2009 09 13 tarixinde Istifade tarixi 2011 06 04 Vserossijskaya perepis naseleniya 2002 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po regionam Rossii Rossijskaya Federaciya 2011 06 22 tarixinde Istifade tarixi 2011 06 04 Nacionalnyj sostav naseleniya Rossijskoj Federacii soglasno perepisi naseleniya 2010 goda 2020 04 30 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 16 Nacionalnyj sostav naseleniya Rossijskoj Federacii 2022 12 30 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 01 tak kak administrativnye granicy gubernij rossijskoj imperii ne sovpadali s sovremennymi granicami gosudarstv v kachestve chislennosti lezgin Azerbajdzhana ukazana summa po 1 2012 01 03 at the Wayback Machine 48 192 nositelya kyurinskogo narechiya i 2 2012 01 03 at the Wayback Machine 14 503 nositelya kyurinskogo narechiya guberniyam a takzhe 3 2012 01 04 at the Wayback Machine Tiflisskoj gubernii 975 nositelej kyurinskogo narechiya vsego 63 670 nositelya kyurinskogo narechiya Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po regionam respublik SSSR Zakavkazskaya ZSFSR Azerbajdzhanskaya SSR 2012 02 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 30 Perepis 1926 goda pokazyvaet nepolnye dannye o lezginah v Azerbajdzhane Soglasno materialam etoj perepisi Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda t 14 Zakavkazskaya SFSR g Moskva 1929 tam bylo zafiksirovano 47 tysyach nelezgin nositelej kyurinskogo to est lezginskogo yazyka kotorye na samom dele yavlyalis etnicheskimi lezginami ob etom svidetelstvuyut dannye po dajre Hazra gde prozhivayut isklyuchitelno lezginy 84 byli otmecheny kak tyurki s rodnym kyurinskim Takim obrazom utochnyonnaya chislennost lezgin v Azerbajdzhane ravnyalas 69 3 tysyacham v Azerbajdzhane i 181 5 v SSSR Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1939 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbajdzhanskaya SSR 2012 02 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 10 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1959 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbajdzhanskaya SSR 2012 02 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 10 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1970 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbajdzhanskaya SSR 2012 02 03 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 10 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1979 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbajdzhanskaya SSR 2011 08 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 02 10 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbajdzhanskaya SSR 2011 08 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 12 02 Perepisi naseleniya Azerbajdzhana 1926 1939 1959 1970 1979 1989 1999 2009 godov 2012 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2012 02 04 Pervaya vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj Imperii 1897 g Raspredelenie naseleniya po rodnomu yazyku guberniyam i oblastyam 2012 02 04 tarixinde Istifade tarixi 2012 05 22 Lezginy uchteny perepisyu v kachestve nositelej kyurinskogo narechya Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1926 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR SSSR 2011 05 22 tarixinde Istifade tarixi 2017 03 21 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1939 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR SSSR 2012 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2011 12 18 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1970 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR SSSR 2012 01 03 tarixinde Istifade tarixi 2009 11 10 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1979 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR SSSR 2012 01 04 tarixinde Istifade tarixi 2009 11 10 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR SSSR 2011 06 04 tarixinde Istifade tarixi 2009 11 10 Mezhetnicheskie razlichiya rozhdaemosti v Rossii dolgovremennye tendencii www demoscope ru 2024 04 07 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 07 The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan Population by ethnic groups by population census 2012 11 30 at the Wayback Machine In this and following table everybody defermined nationality themself Information on children are obtained from Population statistics of Eastern Europe pop stat mashke org Ethnic composition of Azerbaijan 2009 2012 02 07 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 1 12 Ehalinin milli terkibi 1926 2009 ehalinin siyahiyaalinmalarinin melumatlarina esasen 1 13 Ehalinin ana dili ve serbest danisdigi dillere gore bolgusu 2009 cu il ehalinin siyahiyaalinmasinin melumatlarina esasen 2012 05 12 at the Wayback Machine Siyahiyaalinmalar zamani sorgu olunan her bir sexs milliyyetini ozu mueyyen edir Usaqlarin milliyyeti valideynlerin dediklerine esasen yazilir Ehalinin serbest danisdigi diller uzre melumatlar muvafiq milletler uzre 3 ve yuxari yasli ehaliye nisbeten faizle verilmisdir Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il XIX cild Ehalinin milli mensubiyyetine yasina ana dili ve serbest danisdigi diger dillere gore bolgusu 2011 Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Statistik Gostericileri 2012 Demoqrafik gostericiler olu kecid United Nations Statistics Division Demographic Statistics Population by national and or ethnic group sex and urban rural residence 2018 11 01 at the Wayback Machine Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Naselenie Ismaillinskogo rajona po perepisi 1939 go goda 2018 10 16 at the Wayback Machine yoxlanilib 21 04 2018 Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1939 goda Nacionalnyj sostav naseleniya rajonov gorodov i krupnyh sel soyuznyh respublik SSSR Azerbajdzhanskij SSR gt gt Ismaillinskij 2018 10 16 at the Wayback Machine Istochnik RGAE RF byv CGANH SSSR fond 1562 opis 336 D D 966 1001 Nacionalnyj sostav naseleniya po SSSR respublikam oblastyam rajonam D D 256 427 tabl 26 Nacionalnyj sostav naseleniya rajonov rajonnyh centrov gorodov i krupnyh selskih naselennyh punktov yoxlanilib 21 04 2018 Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Naselenie Ismaillinskogo rajona po perepisi 1959 go goda 2018 10 16 at the Wayback Machine yoxlanilib 21 04 2018 Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Naselenie Ismaillinskogo rajona po perepisi 1970 go goda 2018 10 16 at the Wayback Machine yoxlanilib 21 04 2018 Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Naselenie Ismaillinskogo rajona po perepisi 1979 go goda 2018 10 16 at the Wayback Machine yoxlanilib 21 04 2018 Population statistics of Eastern Europe 2017 11 16 at the Wayback Machine Ethnic composition of Azerbaijan by 1999 census Arxivlesdirilib 2015 06 27 at Archive today yoxlanilib 21 04 2018 Population statistics of Eastern Europe 2017 11 16 at the Wayback Machine Ethnic composition of Azerbaijan by 2009 census 2012 02 07 at the Wayback Machine yoxlanilib 21 04 2018 Arxivlenmis suret 2022 03 29 tarixinde Istifade tarixi 2014 02 02 Azerbaycanin ehalisi 2022 09 11 at the Wayback Machine Azerbaycan Dovlet Statistika Komitesi Informacionnye materialy ob okonchatelnyh itogah Vserossijskoj perepisi naseleniya 2010 goda 2012 02 01 tarixinde Istifade tarixi 2021 06 16 Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 goda Oficialnye itogi s rasshirennymi perechnyami po nacionalnomu sostavu naseleniya i po regionam 2020 05 13 at the Wayback Machine sm 2012 10 18 at the Wayback Machine 1918 ci ilde ermeni dasnaklara qarsi yerli muqavimet herekatinda oz doyuscu destesi ile mubarize aparmis Mahmud Efendiyev Quba Soyqirimi Memorial Kompleksi rus 2020 12 15 2024 04 06 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 06 Xarici kecidlerDunyada avaj Lezgiyar Lezgi Informational Entertainment Port Lezginskij etnokulturnyj portal 2017 06 19 at the Wayback Machine Lezgi mp3 Lezgi National Electronic Library Ulub info 2016 10 06 at the Wayback Machine The Lezgin people on Azerb com Suvar lezgi ansamblinin konserti kecirilibHemcinin bax Etnik qrup ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Sitat sehvi q adli qrup ucun lt ref gt teqleri movcuddur lakin muvafiq lt references group q gt teq tapilmadi

Nəşr tarixi: İyun 13, 2024, 14:28 pm
Ən çox oxunan
  • Avqust 17, 2024

    Arvid Pettersson

  • Avqust 18, 2024

    Arval qardaşları

  • Oktyabr 11, 2024

    Artyom Yenin

  • Oktyabr 30, 2024

    Artur Abramson

  • September 06, 2024

    Artualı Bonna (Burqundiya hersoqinası)

Gündəlik

  • Ensiklopediya

  • Vikipediya

  • Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi

  • Karate

  • Qara Yanvar

  • İsgəndər Həmidov

  • Tağı Əhmədov

  • 2024-cü ildə vəfat edənlərin siyahısı

  • Qızılbalıq xaosu

  • 1945

NiNa.Az - Studiya

  • Vikipediya

Bülletendə Qeydiyyat

E-poçt siyahımıza abunə olmaqla siz həmişə bizdən ən son xəbərləri alacaqsınız.
Əlaqədə olmaq
Bizimlə əlaqə
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Bütün hüquqlar qorunur.
Müəllif hüququ: Dadaş Mammedov
Yuxarı