Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qotfrid Həsənov (ləzg. Готфрид Алидин хва Гьасанрин) — Sovet bəstəkarı, RSFSR əməkdar incəsənət xadimi (1960), iki dəfə Stalin mükafatı laureatı (1949, 1951). İlk Dağıstan operası "Xoçbar"-ın müəllifidir. Dağıstan peşəkar musiqi mədəniyyətinin banisidir.
| Qotfrid Həsənov | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 18 aprel (1 may) 1900 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 may 1965 (65 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | bəstəkar |
Bioqrafiya
18 aprel (1 may) 1900-cü ildə Dərbənd şəhərində anadan olmuşdur. Milliyyətcə ləzgi olmuşdur.
1926-cı ildə N. A. Rimski-Korsakov adına Leninqrad Dövlət Konservatoriyasını bitirmişdir. V. Kalafati ilə birlikdə oxumuşdur. Elə həmin il Buynakskda (Dağıstan) ilk musiqi məktəbini təşkil edir. Mahaçqala, Samara, Leninqradda pianoçu kimi fortepianoda solo konsertlər verirdi.
Qotfrid Həsənov xalq musiqisini toplayan ilk musiqi-bədii ekspedisiyaya rəhbərlik etmişdir. Buynakskdan ayrılan ekspedisiya Arakani - Kudutl - Gerqebil - Moqox - Xunzax - Çox - Soqratl marşrutunu izlədyir. Ekspedisiya zamanı çoxlu miqdarda material toplanılır: 120 şeir mətni və fonoqrafik silindrlərə yazılmış 100 xalq melodiyası. Ekspedisiyanın materialları Qotfrid Həsənovun 1927-ci ildə tamamlanan "Avarların nəğmələri" elmi əsərini yazmağa imkan verir. Q. Həsənov 1927-ci ilin avqustunda Moskvada Dövlət Musiqili Elmlər İnstitutunun etnoqrafiya bölməsinin iclasında məruzə edir və elmi ictimaiyyət tərəfindən tanınır. Qotfrid Həsənov Dövlət Musiqi Elmləri İnstitutunun müxbir üzvü elmi dərəcəsi verilir. Eyni ildə Q. Həsənov və M. Camalov tərəfindən tərtib edilmiş "Dağıstan rəqsinin motivləri: Zurna ifa edən 12 lezginka" toplusu nəşr olunur.
Q. Həsənov Sergey Ağababov, Seyfulla Kərimov, Murad Kajlayev, Şirvani Çalaev və başqaları kimi dağıstanlı musiqiçilərin müəllimi idi. Q. Həsənov Dağıstan Bəstəkarlar İttifaqının qurucusu sayılır.
1935-1938 və 1947-1953-cü illərdə Dağıstan MSSR Mahnı və Rəqs Ansamblına rəhbərlik etmişdir. 1943-1947-ci illərdə Qumuq Musiqili Dram Teatrının musiqi bölməsinə rəhbərlik etmişdir.
1955-1962-ci illərdə DMSSR Bəstəkarlar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri olmuşdur.
"Yüz Dağıstan Xalq Mahnısı" (Mahaçqala, 1948), "Kumık yırı və sarını" (Moskva, 1956) və s toplularının müəllifindəndir.
Dağıstan peşəkar musiqi yaradıcılığının banisi Həsənov, Dağıstan musiqi mədəniyyətinin ilk nümayəndələrindən biridir, rus və klassik musiqi əsərlərinin təbliğatçısıdır. Məşhur Dağıstan bəstəkarı S. Ağababovun formalaşmasına böyük təsir göstərmişdir.
Gotfrid Həsənov ilk Dağıstan musiqi və teatr janrlarının müəllifidir, uşaqlar üçün "Qaraçaç" baletini, "Xoçbar" operasını yazmış, "Ayqazi", "Lyubov Asiyat" pyesləri üçün mahnılar bəstələmişdir.
1963-cü ildə Həsənov Mahaçqaladan Moskvaya köçür, lakin bu dərin bir milli yaradıcılığının əsas mahiyyətini dəyişmir. "Dağıstanla yaradıcılıq əlaqələrim məni həyata çağıran əsas şeydir", "Yalnız Dağıstan mövzularında yazacam. Dağıstanı və insanlarımızı çox sevirəm" kəlmələrini işlətmişdir.
Q. Həsənov 28 may 1965-ci ildə Moskvada vəfat etmişdir. Ancaq Dağıstanda Tərki-Tau dağının ətəyində dəfn edilmişdir. Abidədə ilk piano konsertindən olan melodiya oyulmuşdur.
Mükafatları
İkinci dərəcəli Stalin mükafatı (1949) - fortepiano və orkestr üçün konsertə görə (1948),
Üçüncü dərəcəli Stalin mükafatı (1951) - "Stalin haqqında Dağıstan kantatası"-na görə (1949),
RSFSR əməkdar artisti (1960),
Dağıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının əməkdar artisti (1943).
İstinadlar
- "Гасанов Готфрид (Джабраил) Алиевич". НА и РФ ИЯЛИ ДНЦ РАН. 2020-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-15.
- "Якубов М. А. Готфрид Алиевич Гасанов как основоположник дагестанской профессиональной музыкальной культуры: типологическое исследование: диссертация … кандидата искусствоведения: 17.00.02. — Махачкала, 1984. — 275 с.: нот". 2016-11-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-02.
- "Постановление Совета Министров Дагестанской АССР от 15 августа 1975 года № 289 «О памятниках культуры, находящихся на территории Дагестанской АССР, подлежащих государственной охране», Приложение № 1 № 289 от 15.08.1975". 2019-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-02.
- "Памятник С. Агабабову". 2021-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qotfrid Hesenov lezg Gotfrid Alidin hva Gasanrin Sovet bestekari RSFSR emekdar incesenet xadimi 1960 iki defe Stalin mukafati laureati 1949 1951 Ilk Dagistan operasi Xocbar in muellifidir Dagistan pesekar musiqi medeniyyetinin banisidir Qotfrid HesenovDogum tarixi 18 aprel 1 may 1900Dogum yeri Derbend Dagistan vilayeti Rusiya imperiyasiVefat tarixi 28 may 1965 1965 05 28 65 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRITehsili Sankt Peterburq Dovlet Konservatoriyasi d Fealiyyeti bestekarBioqrafiya18 aprel 1 may 1900 cu ilde Derbend seherinde anadan olmusdur Milliyyetce lezgi olmusdur 1926 ci ilde N A Rimski Korsakov adina Leninqrad Dovlet Konservatoriyasini bitirmisdir V Kalafati ile birlikde oxumusdur Ele hemin il Buynakskda Dagistan ilk musiqi mektebini teskil edir Mahacqala Samara Leninqradda pianocu kimi fortepianoda solo konsertler verirdi Qotfrid Hesenov xalq musiqisini toplayan ilk musiqi bedii ekspedisiyaya rehberlik etmisdir Buynakskdan ayrilan ekspedisiya Arakani Kudutl Gerqebil Moqox Xunzax Cox Soqratl marsrutunu izledyir Ekspedisiya zamani coxlu miqdarda material toplanilir 120 seir metni ve fonoqrafik silindrlere yazilmis 100 xalq melodiyasi Ekspedisiyanin materiallari Qotfrid Hesenovun 1927 ci ilde tamamlanan Avarlarin negmeleri elmi eserini yazmaga imkan verir Q Hesenov 1927 ci ilin avqustunda Moskvada Dovlet Musiqili Elmler Institutunun etnoqrafiya bolmesinin iclasinda meruze edir ve elmi ictimaiyyet terefinden taninir Qotfrid Hesenov Dovlet Musiqi Elmleri Institutunun muxbir uzvu elmi derecesi verilir Eyni ilde Q Hesenov ve M Camalov terefinden tertib edilmis Dagistan reqsinin motivleri Zurna ifa eden 12 lezginka toplusu nesr olunur Q Hesenov Sergey Agababov Seyfulla Kerimov Murad Kajlayev Sirvani Calaev ve basqalari kimi dagistanli musiqicilerin muellimi idi Q Hesenov Dagistan Bestekarlar Ittifaqinin qurucusu sayilir 1935 1938 ve 1947 1953 cu illerde Dagistan MSSR Mahni ve Reqs Ansamblina rehberlik etmisdir 1943 1947 ci illerde Qumuq Musiqili Dram Teatrinin musiqi bolmesine rehberlik etmisdir 1955 1962 ci illerde DMSSR Bestekarlar Ittifaqi Idare Heyetinin sedri olmusdur Yuz Dagistan Xalq Mahnisi Mahacqala 1948 Kumik yiri ve sarini Moskva 1956 ve s toplularinin muellifindendir Dagistan pesekar musiqi yaradiciliginin banisi Hesenov Dagistan musiqi medeniyyetinin ilk numayendelerinden biridir rus ve klassik musiqi eserlerinin tebligatcisidir Meshur Dagistan bestekari S Agababovun formalasmasina boyuk tesir gostermisdir Gotfrid Hesenov ilk Dagistan musiqi ve teatr janrlarinin muellifidir usaqlar ucun Qaracac baletini Xocbar operasini yazmis Ayqazi Lyubov Asiyat pyesleri ucun mahnilar bestelemisdir 1963 cu ilde Hesenov Mahacqaladan Moskvaya kocur lakin bu derin bir milli yaradiciliginin esas mahiyyetini deyismir Dagistanla yaradiciliq elaqelerim meni heyata cagiran esas seydir Yalniz Dagistan movzularinda yazacam Dagistani ve insanlarimizi cox sevirem kelmelerini isletmisdir Q Hesenov 28 may 1965 ci ilde Moskvada vefat etmisdir Ancaq Dagistanda Terki Tau daginin eteyinde defn edilmisdir Abidede ilk piano konsertinden olan melodiya oyulmusdur MukafatlariIkinci dereceli Stalin mukafati 1949 fortepiano ve orkestr ucun konserte gore 1948 Ucuncu dereceli Stalin mukafati 1951 Stalin haqqinda Dagistan kantatasi na gore 1949 RSFSR emekdar artisti 1960 Dagistan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin emekdar artisti 1943 Istinadlar Gasanov Gotfrid Dzhabrail Alievich NA i RF IYaLI DNC RAN 2020 06 13 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 15 Yakubov M A Gotfrid Alievich Gasanov kak osnovopolozhnik dagestanskoj professionalnoj muzykalnoj kultury tipologicheskoe issledovanie dissertaciya kandidata iskusstvovedeniya 17 00 02 Mahachkala 1984 275 s not 2016 11 16 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 02 Postanovlenie Soveta Ministrov Dagestanskoj ASSR ot 15 avgusta 1975 goda 289 O pamyatnikah kultury nahodyashihsya na territorii Dagestanskoj ASSR podlezhashih gosudarstvennoj ohrane Prilozhenie 1 289 ot 15 08 1975 2019 09 21 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 02 Pamyatnik S Agababovu 2021 10 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 02