Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nazım Axtılı — XVIII əsr ləzgi əsilli Azərbaycan şairi. Əsl adı Məhərrəm olan şair Səfəvilər Dövlətinin Şirvan bəylərbəyliyinə aid Axtı kəndində anadan olub. O, Nazım Axtılı və Şair Axtılı təxəlüssü ilə yazıb yaratmışdır.
| Nazım Axtılı | |
|---|---|
| Məhərrəm | |
| Təxəllüsləri | Nazım Axtılı, Şair Axtılı |
| Doğum tarixi | XVIII əsr |
| Doğum yeri | Axtı, Şirvan bəylərbəyliyi, Səfəvilər Dövləti |
| Vətəndaşlığı |  Səfəvilər Dövləti  Əfşar imperiyası Quba xanlığı |
| Milliyyəti | ləzgi |
| Fəaliyyəti | şair |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
Həyatı
Nazım Axtılının şəxsi həyatı barədə mənbələrdə demək olar ki, məlumat yoxdur. Onun əsl adının Məhərrəm olduğu və Səfəvilər Dövlətinin Şirvan bəylərbəyliyinə aid Axtı kəndində anadan olduğu məlumdur. XVIII əsrdə Səfəvilər Dövləti, Əfşar imperiyası və Quba xanlığı dövründə yazıb yaratdığı məlumdur.
Yaradıcılığı
Yaradıcılığına gəldikdə isə şair "Nazim Axtı" və "Şair Axtı" təxəllüsü ilə yazıb. Molla Pənah Vaqiflə mehriban münasibətdə idi. Nazimin sevgi lirikası klassik üslubda yaradılıb. Aşiqin ülvi obrazı ənənəvi bədii vasitələrlə formalaşır. "Bir məhliqə" poemasında lirik qəhrəman sevgilisi ilə qovuşmağın yeganə yolunu mənəvi aşınmada görür. Nazim həm də qəzəllər yazıb. Onun qəzəllərində məhəbbət, sosial və didaktik motivlər canlı səslənir. Onlarda kompozisiya və tematik rəngarənglik ilə xarakterizə olunur. Onlar hissələrə bölünmürlər.
Onların hər birində vizual vasitələrin cəmləndiyi və bu motivin bir beytdən digərinə köçürüldüyü motiv var. "Artıqsan" ("Sən daha yaxşısan") qəzəlində mədh etmə üslubundadır. Mərkəzdəki bütün beytlər bu motivə münasibətdə bir-biri ilə paralellər təşkil edir. Bu qəzəlin tiraj, rədif, ritm, ölçü ilə yanaşı, beytləri də paralellik üsulu ilə bağlanır. Beytdən beytə keçən tərif motivi ancaq şifahi görkəmini dəyişir. Beytlər arasındakı əlaqə lirik qəhrəmanın hisslərinin məxfiliyini də artırır. Sevgilisinə üz tutaraq onun tərənnümü üçün bədii vasitələr seçməklə məşğuldur.
Monolitlik "Mərhəba" qəzəli üçün də xarakterikdir. Burada əsas yeri lirik qəhrəmanın tərənnümü tutur. "Tərk dünya eynəyib sığınmışam mövlaya mən" qəzəlində şairin kainatdan narazılığı, zamandan şikayətləri ifadə olunur. Dünyada özünə yer tapmır, bu da onu xarici aləmdən uzaqlaşmaya aparır. Qəzəldə dünyadan uzaqlaşma, mənəvi tənhalıq motivini ehtiva edən və mövzu qarşısında yer alan məlumatlar tədricən dünyanı tərk edərək ünsürlərin qanunlarına tabe olaraq özünə gedən və tənha qalan şəxsdə cəmləşir..
Nazim didaktik-tərbiyəvi xarakterli qəzəllər də yazıb. Onlarda şair insanın mənfi cəhətlərini pisləyir. "İstər" qəzəlində onun diqqət obyekti mahiyyəti rəzilliklərdən ibarət olan şəxsdir. Qəzəl vəfa — vəfasızlıq, rahatlıq — əzab, ədəb — ədəbsiz, həyasız — həyasız və başqa antonim sözlər nisbətində qurulub.
"Nə faidə" ("Nə fayda") qəzəli də insanın mənfi cəhətlərinin ifşasına həsr edilib. Bu qəzəl təkcə mənfi cəhətləri deyil, həm də müsbət cəhətləri olan bir insandan bəhs edir. Bununla belə, pis yaxşıdan üstündür. Əsərlərini ənənəvi janrlarda və klassik üslubda yaradan Nazim Axtılı real həyatla, xalq məişəti ilə bağlı problemlər qoyur. İctimai qanunun və asayişin bəşəri pisliklərini kəskin şəkildə pisləyən şair insan və cəmiyyətin xeyirxahlıq və harmoniya səltənəti arzusundadır.
İstinadlar
Ədəbiyyat
- С. А. Бедирханов. Азербайджаноязычная лезгинская поэзия ХVIII-ХIХ веков. Махачкала. 1999.
- С. А. Бедирханов. Азербайджаноязычная поэзия народов Южного Дагестана (XVII-XVIII вв.). Махачкала. Ф. М. Ибрагимова. 2007.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nazim Axtili XVIII esr lezgi esilli Azerbaycan sairi Esl adi Meherrem olan sair Sefeviler Dovletinin Sirvan beylerbeyliyine aid Axti kendinde anadan olub O Nazim Axtili ve Sair Axtili texelussu ile yazib yaratmisdir Nazim AxtiliMeherremTexellusleri Nazim Axtili Sair AxtiliDogum tarixi XVIII esrDogum yeri Axti Sirvan beylerbeyliyi Sefeviler DovletiVetendasligi Sefeviler Dovleti Efsar imperiyasi Quba xanligiMilliyyeti lezgiFealiyyeti sairEserlerinin dili Azerbaycan diliHeyatiNazim Axtilinin sexsi heyati barede menbelerde demek olar ki melumat yoxdur Onun esl adinin Meherrem oldugu ve Sefeviler Dovletinin Sirvan beylerbeyliyine aid Axti kendinde anadan oldugu melumdur XVIII esrde Sefeviler Dovleti Efsar imperiyasi ve Quba xanligi dovrunde yazib yaratdigi melumdur YaradiciligiYaradiciligina geldikde ise sair Nazim Axti ve Sair Axti texellusu ile yazib Molla Penah Vaqifle mehriban munasibetde idi Nazimin sevgi lirikasi klassik uslubda yaradilib Asiqin ulvi obrazi enenevi bedii vasitelerle formalasir Bir mehliqe poemasinda lirik qehreman sevgilisi ile qovusmagin yegane yolunu menevi asinmada gorur Nazim hem de qezeller yazib Onun qezellerinde mehebbet sosial ve didaktik motivler canli seslenir Onlarda kompozisiya ve tematik rengarenglik ile xarakterize olunur Onlar hisselere bolunmurler Onlarin her birinde vizual vasitelerin cemlendiyi ve bu motivin bir beytden digerine kocurulduyu motiv var Artiqsan Sen daha yaxsisan qezelinde medh etme uslubundadir Merkezdeki butun beytler bu motive munasibetde bir biri ile paraleller teskil edir Bu qezelin tiraj redif ritm olcu ile yanasi beytleri de paralellik usulu ile baglanir Beytden beyte kecen terif motivi ancaq sifahi gorkemini deyisir Beytler arasindaki elaqe lirik qehremanin hisslerinin mexfiliyini de artirir Sevgilisine uz tutaraq onun terennumu ucun bedii vasiteler secmekle mesguldur Monolitlik Merheba qezeli ucun de xarakterikdir Burada esas yeri lirik qehremanin terennumu tutur Terk dunya eyneyib siginmisam movlaya men qezelinde sairin kainatdan naraziligi zamandan sikayetleri ifade olunur Dunyada ozune yer tapmir bu da onu xarici alemden uzaqlasmaya aparir Qezelde dunyadan uzaqlasma menevi tenhaliq motivini ehtiva eden ve movzu qarsisinda yer alan melumatlar tedricen dunyani terk ederek unsurlerin qanunlarina tabe olaraq ozune geden ve tenha qalan sexsde cemlesir Nazim didaktik terbiyevi xarakterli qezeller de yazib Onlarda sair insanin menfi cehetlerini pisleyir Ister qezelinde onun diqqet obyekti mahiyyeti rezilliklerden ibaret olan sexsdir Qezel vefa vefasizliq rahatliq ezab edeb edebsiz heyasiz heyasiz ve basqa antonim sozler nisbetinde qurulub Ne faide Ne fayda qezeli de insanin menfi cehetlerinin ifsasina hesr edilib Bu qezel tekce menfi cehetleri deyil hem de musbet cehetleri olan bir insandan behs edir Bununla bele pis yaxsidan ustundur Eserlerini enenevi janrlarda ve klassik uslubda yaradan Nazim Axtili real heyatla xalq meiseti ile bagli problemler qoyur Ictimai qanunun ve asayisin beseri pisliklerini keskin sekilde pisleyen sair insan ve cemiyyetin xeyirxahliq ve harmoniya selteneti arzusundadir IstinadlarBedirhanov 1999 Bedirhanov 2007EdebiyyatS A Bedirhanov Azerbajdzhanoyazychnaya lezginskaya poeziya HVIII HIH vekov Mahachkala 1999 S A Bedirhanov Azerbajdzhanoyazychnaya poeziya narodov Yuzhnogo Dagestana XVII XVIII vv Mahachkala F M Ibragimova 2007