Axtı kəndi (ləzg. Ахцагь , Ахцегь ), Dağıstanda Axtı rayonunun inzibati mərkəzi və "Axtı kənd sovetinin " yaşayış məntəqəsidir. Dağıstanın əsas tarixi və mədəni mərkəzlərindən biridir.
Kənd | |
Axtı | |
---|---|
Ölkə | |
Federativ subyekt | Dağıstan |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 1.065 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Telefon kodu | +7 87263 |
Poçt indeksi | 368730, 368731 |
Digər | |
ahti.sitemo.ru | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Coğrafiya
Axtı kəndi, Dağıstan Respublikasının cənubunda, Axtıçayın Samurçaya töküldüyü vadidə yerləşib boz daşlardan ibarət dağlarla əhatə olunmuşdur: Qestinkil 2788 m, Uxindağ 1870 m, Şalbuzdağ 4142 m, Yarusadağ 3584 m. Axtı şimaldan Samur silsiləsi, cənub-qərbdə Helmets-Axtın silsiləsi, cənub-şərqdən Şalbuzdağdan uzanan yan silsilələrə bitişir.
İqlim
Axtıda iqlim mülayim kontinentaldır. Günəş və ultrabənövşəyi radiasiyanın artması ilə xarakterizə olunur. Atmosfer təzyiqi demək olar ki, daim 675 mm civə sütunu səviyyəsində saxlayır ki, bu da kəndin yerləşdiyi dəniz səviyyəsindən 1000 m hündürlük üçün normaya uyğundur. Orta illik yağıntının miqdarı 399 mm-dir. Yaz isti, quru, mülayim istilik xarakterikdir. Günəşli hava 65% -ə qədər müşahidə olunur, bunların 19% -i isti və quru havalar olur. Qış mülayim, yanvar ayının orta temperaturu 1,3 °; mülayim şaxtalı günlər 25%, 0 ° ilə keçən günlər 50% təşkil edir. Payız isti və qurudur. Orta illik temperatur 10.8 ºС-dir. Günəş işığının müddəti ən uzundur, ildə 2553 saat. Axtıda hava ümumiyyətlə sakit, hava təmiz və şəffaf, rütubətlilik az müşahidə olunur.
Flora və fauna
Kənddə dağ qartalları, Qafqaz aqaması (kərtənkələ), ilanlar, əqrəblər, zəhərli hörümçəklər, kirpi var. Axtı yaxınlığında dovşanlar, dələlər, tülkülər, canavar, çaqqallar, vaşaq , cüyür, nəcib maral, vəhşi qabanlar var.
Mineral mənbələr
Axtıçay çayının sol sahilindəki kənd mərkəzindən beş kilometr cənub-qərbdə, dərədə, Axtı mineral bulağı mövcuddur. Bütün Axtı mənbələri və səthə 1400-1700 metr dərinlikdən gəlir. Mənbə temperaturu 38-40 °C ilə 65-68 °C arasında dəyişir. Temperaturun dəyişməsi mövsümlə əlaqədardır. Öz-özünə su çəkən bulaqlar ilə yanaşı, oxşar bir tərkibli suyun əldə edildiyi, lakin daha yüksək duzluluğu (3,6 q / l-ə qədər) olan quyular var. Axtı mineral suyunun ümumi axın sürəti gündə 254.000 l, isti 10000 l təşkil edir. Burada "Axtı" balneoloji kurortu yerləşir.
Mədəniyyət
Muzey
Axtıda iki muzey var, onlardan ən populyarı 1937-ci ildə qurulmuş, 12 mindən çox eksponatdan ibarət və keçmiş SSRİ-nin ən yaxşı kənd muzeyi olaraq tanınan Axtı Yerli Diyarşünaslıq Muzeyidir. Axtı Mədəniyyət və İncəsənət Muzeyi isə Dağıstandakı yeganə regional mədəniyyət və incəsənət muzeyidir. 10 mindən çox eksponatdan ibarətdir.
Teatr
Axtı Dağıstanda teatr sənətinin doğulduğu yer kimi tanınır, burada 1906-cı ildə Dağıstanda ilk olaraq 1949-cu ildə Dərbəndə köçürülmüş Ləzgi Dram Teatrı açıldı və "S. Stalski adına Dövlət Ləzgi Musiqili Dram Teatrı" adını aldı. 1956-cı ildə yeni, Axtı Milli Teatrı açıldı. Axtıda "Turi", "Şalbuzdağ", "Şarvili" folklor ansamblları və Sokolenok uşaq nümunəvi xalq çalğı alətləri orkestri var.
Festivallar
Axtılılar yaxınlıqda yerləşən Jaba kəndinin sakinləri ilə birlikdə Ləzgi Milli Çiçək Festivalı Tsukverin Suvar 'nı qeyd edirlər. Sovet vaxtı, bu tətildə axtılılardan başqa qonşu kəndlərin, digər bölgələrin və Dağıstan şəhərlərinin sakinləri toplaşırdılar.
İyun ayının sonuncu şənbə günü Axtıda ləzgi milli eposunun qəhrəmanı Şarviliyə həsr olunmuş bir bayram keçirilir.
İstinadlar
- "Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более" (XLSX) (rus). 2022-09-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-01..
- Сборник статей по вопросам дагестанского и вейнахского языкознания 2021-05-01 at the Wayback Machine Махачкала : Дагестанское книжное изд-во, 1972. — С. 156. — 338 с
- Алексеев М. Е., Шейхов Э Лезгинский язык 2021-04-29 at the Wayback Machine Академия, 1997. — С. 63. — 136 с.
- . 2016-04-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-02.
- "Онлайн калькулятор: Зависимость давления от высоты над уровнем моря". 2021-11-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-02.
- "Прогноз погоды на Ахты". 2021-04-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-02.
- "Экологический центр «Экосистема»". 2020-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-02.
- А. А. Бабаев «Радиоактивность минеральных вод Дагестана», Махачкала 1972
- Гецеу В. В. «Типы подземных минеральных вод Дагестана и их бальнеологическое значение», Махачкала, 1972
- Бальнеологический курорт «Ахты» 2022-06-24 at the Wayback Machine Архивировано 28 сентября 2007 года.
- Лезгинский музыкально-драматический театр
Xarici keçidlər
- Ахты – жемчужина Дагестана
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Axti kendi lezg Ahcag Ahceg Dagistanda Axti rayonunun inzibati merkezi ve Axti kend sovetinin yasayis menteqesidir Dagistanin esas tarixi ve medeni merkezlerinden biridir KendAxti41 27 53 sm e 47 44 24 s u Olke RusiyaFederativ subyekt DagistanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 1 065 mSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 15 285 nef 2021 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 7 87263Poct indeksi 368730 368731Digerahti sitemo ruXeriteni goster gizle Axti Axti Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaAxtidan bir gorunus Axti kendi Dagistan Respublikasinin cenubunda Axticayin Samurcaya tokulduyu vadide yerlesib boz daslardan ibaret daglarla ehate olunmusdur Qestinkil 2788 m Uxindag 1870 m Salbuzdag 4142 m Yarusadag 3584 m Axti simaldan Samur silsilesi cenub qerbde Helmets Axtin silsilesi cenub serqden Salbuzdagdan uzanan yan silsilelere bitisir IqlimAxtida iqlim mulayim kontinentaldir Gunes ve ultrabenovseyi radiasiyanin artmasi ile xarakterize olunur Atmosfer tezyiqi demek olar ki daim 675 mm cive sutunu seviyyesinde saxlayir ki bu da kendin yerlesdiyi deniz seviyyesinden 1000 m hundurluk ucun normaya uygundur Orta illik yagintinin miqdari 399 mm dir Yaz isti quru mulayim istilik xarakterikdir Gunesli hava 65 e qeder musahide olunur bunlarin 19 i isti ve quru havalar olur Qis mulayim yanvar ayinin orta temperaturu 1 3 mulayim saxtali gunler 25 0 ile kecen gunler 50 teskil edir Payiz isti ve qurudur Orta illik temperatur 10 8 ºS dir Gunes isiginin muddeti en uzundur ilde 2553 saat Axtida hava umumiyyetle sakit hava temiz ve seffaf rutubetlilik az musahide olunur Flora ve faunaKendde dag qartallari Qafqaz aqamasi kertenkele ilanlar eqrebler zeherli horumcekler kirpi var Axti yaxinliginda dovsanlar deleler tulkuler canavar caqqallar vasaq cuyur necib maral vehsi qabanlar var Mineral menbelerAxticay cayinin sol sahilindeki kend merkezinden bes kilometr cenub qerbde derede Axti mineral bulagi movcuddur Butun Axti menbeleri ve sethe 1400 1700 metr derinlikden gelir Menbe temperaturu 38 40 C ile 65 68 C arasinda deyisir Temperaturun deyismesi movsumle elaqedardir Oz ozune su ceken bulaqlar ile yanasi oxsar bir terkibli suyun elde edildiyi lakin daha yuksek duzlulugu 3 6 q l e qeder olan quyular var Axti mineral suyunun umumi axin sureti gunde 254 000 l isti 10000 l teskil edir Burada Axti balneoloji kurortu yerlesir MedeniyyetMuzey Axtida iki muzey var onlardan en populyari 1937 ci ilde qurulmus 12 minden cox eksponatdan ibaret ve kecmis SSRI nin en yaxsi kend muzeyi olaraq taninan Axti Yerli Diyarsunasliq Muzeyidir Axti Medeniyyet ve Incesenet Muzeyi ise Dagistandaki yegane regional medeniyyet ve incesenet muzeyidir 10 minden cox eksponatdan ibaretdir Teatr Axti Dagistanda teatr senetinin doguldugu yer kimi taninir burada 1906 ci ilde Dagistanda ilk olaraq 1949 cu ilde Derbende kocurulmus Lezgi Dram Teatri acildi ve S Stalski adina Dovlet Lezgi Musiqili Dram Teatri adini aldi 1956 ci ilde yeni Axti Milli Teatri acildi Axtida Turi Salbuzdag Sarvili folklor ansambllari ve Sokolenok usaq numunevi xalq calgi aletleri orkestri var Festivallar Axtililar yaxinliqda yerlesen Jaba kendinin sakinleri ile birlikde Lezgi Milli Cicek Festivali Tsukverin Suvar ni qeyd edirler Sovet vaxti bu tetilde axtililardan basqa qonsu kendlerin diger bolgelerin ve Dagistan seherlerinin sakinleri toplasirdilar Iyun ayinin sonuncu senbe gunu Axtida lezgi milli eposunun qehremani Sarviliye hesr olunmus bir bayram kecirilir Istinadlar Tablica 5 Chislennost naseleniya Rossii federalnyh okrugov subektov Rossijskoj Federacii gorodskih okrugov municipalnyh rajonov municipalnyh okrugov gorodskih i selskih poselenij gorodskih naselennyh punktov selskih naselennyh punktov s naseleniem 3000 chelovek i bolee XLSX rus 2022 09 01 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 01 Sbornik statej po voprosam dagestanskogo i vejnahskogo yazykoznaniya 2021 05 01 at the Wayback Machine Mahachkala Dagestanskoe knizhnoe izd vo 1972 S 156 338 s Alekseev M E Shejhov E Lezginskij yazyk 2021 04 29 at the Wayback Machine Akademiya 1997 S 63 136 s 2016 04 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 02 Onlajn kalkulyator Zavisimost davleniya ot vysoty nad urovnem morya 2021 11 22 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 02 Prognoz pogody na Ahty 2021 04 18 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 02 Ekologicheskij centr Ekosistema 2020 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 02 A A Babaev Radioaktivnost mineralnyh vod Dagestana Mahachkala 1972 Geceu V V Tipy podzemnyh mineralnyh vod Dagestana i ih balneologicheskoe znachenie Mahachkala 1972 Balneologicheskij kurort Ahty 2022 06 24 at the Wayback Machine Arhivirovano 28 sentyabrya 2007 goda Lezginskij muzykalno dramaticheskij teatrXarici kecidlerAhty zhemchuzhina Dagestana