Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Tehran Cavid oğlu Mənsimov (24 avqust 1972, Düztahir, Qusar rayonu) — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin polkovniki, Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunun keçmiş zabiti və Vətən müharibəsi iştirakçısı.
| Tehran Mənsimov | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Ləqəbi | Ləzgi qartalı |
| Doğum tarixi | 24 avqust 1972 (51 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti |  Azərbaycan Ordusu |
| Qoşun növü | |
| Xidmət illəri | 1992-2024 |
| Rütbəsi | Polkovnik |
| Döyüşlər | Qarabağ müharibəsi İkinci Qarabağ müharibəsi • Füzulinin azad edilməsi • Hadrutun azad edilməsi • Şuşanın azad edilməsi |
| Təltifləri |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Tehran Cavid oğlu Mənsimov 1972-ci il avqustun 24-də Qusar rayonunun Düztahir kəndində anadan olmuşdur. Orta təhsilini Qusar rayonunda almış, 1989-cu ildə məktəbi bitirmişdir. 1990-cı ildə hərbi xidmətə çağırılıb, Orta Asiya respublikalarını əhatə edən Türküstan hərbi dairəsinin hava desant qüvvələrinin Özbəkistanda yerləşən hərbi hissəsində qulluq edib. 40-a yaxın millətin nümayəndəsinin xidmət etdiyi hərbi hissədə yeganə azərbaycanlı olub. Bu qoşun növündə əlbəyaxa döyüş fəndlərini bilmək vacib imiş. Əlbəyaxa döyüş üzrə Düşənbədə təşkil olunan hərbi dairə birinciliyində altı ayın əsgəri olsa da, bütün rəqiblərinə qalib gələrək finala çıxıb, finalda isə erməni rəqibini məğlub edib. Bu uğuruna görə hərbi hissənin rəhbərliyi tərəfindən mükafatlandırılıb və Səmərqənddə yerləşən serjant məktəbinə oxumağa göndərilib. Burada da fiziki hazırlığına və bilik səviyyəsinə görə fərqlənir. Məktəbdə təhsil alan 347 nəfərdən buranı bitərərkən yalnız ona və başqa bir əsgərə serjant rütbəsi verilir, qalanları isə kiçik serjant olur. 1992–2011-ci illərdə cəbhə xəttində taqım komandiri vəzifəsindən briqada komandiri vəzifəsinə qədər xidmət yolu keçib. 2011–2013-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Hərbi Akademiyasında təhsil almış, oranı birinciliklə bitirimişdir. 4 iyul 2013-cü ildən Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunda xidmətə başlayıb və Şahbuz rayonundakı hərbi hissənin komandiri olub. Göstərdiyi şücaətlər bir sıra medallara layiq görülüb. 2021-ci ilin iyun ayınadək Döyüş Hazırlığı və Tədris-təhsil İdarəsinin rəisi vəzifəsində xidmətini davam etdirmişdir. 25 iyun 2021-ci ildən indiyədək Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təhlükəsizlik Xidmətində çalışır.
Tehran Mənsimov 1993-cü ildən taqım komandiri, bölük komandiri, taborun qərargah rəisi, tabor komandiri, kəşfiyyat hərbi hissəsinin komandiri, briqada komandirinin müavini, briqadanın qərargah rəisi, briqadanın komandiri vəzifələrində xidmət edir.
Cəmi 23 yaşında tabor komandiri vəzifəsinə təyinat alır, 4 briqadanın komandiri olur. Taqım komandiri vəzifəsindən briqada komandiri vəzifəsinə kimi xidmət etdiyi dövrdə Füzuli, Beyləqan, Ağdam, Xocavənd rayonlarının hər bir məntəqəsini, keçidini, az qala cığırını əzbər öyrənir. Atəşkəs dövründə cəbhə xəttində bir çox əməliyyatlar keçirərək düşmənə ağır zərbələr vurur, çoxsaylı itkilərə məruz qoyur.
Tehran Mənsimov hazırda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təhlükəsizlik Xidmətində çalışır. Mənsimovun hazırda xidmət etdiyi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təhlükəsizlik Xidməti 16 mart 2020-ci il tarixində yaradılıb.
Hərbi xidməti
Birinci Qarabağ müharibəsində könüllü iştirak etdikdən sonra hərbi təhsil alaraq leytenant rütbəsində ordu sıralarında xidmətə başlamışdır. Taqım komandirliyindən briqada komandirliyinə kimi Qarabağ bölgəsində xidmət etmişdir.
Atəşkəs dövründə cəbhə xəttində bir çox əməliyyatlar keçirərək düşmənə ağır zərbələr vurur, çoxsaylı itkilərə məruz qoyur. Bütün bunlar hamısı hərbi hissədə yayılaraq əsgərlər arasında ruh yüksəkliyini daha da artırırdı. 2011-ci ildə hərbi təlimlər zamanı göstərdiyi yüksək hərbi döyüş hazırlığı potensialı müsbət qiymətləndirilir və hərbi təhsilini davam etdirmək üçün Silahlı Qüvvələrin Hərbi Akademiyasına göndərilməsi təklifi səslənir. İmtahanlarda ən yüksək nəticəni göstərərək akademiyaya qəbul olunur. Bundan sonra ikiillik akademik hərbi təhsil müddəti başlayır. 2012-ci ildə Türkiyədə NATO üzvü olan dövlətlərin ordu qərargahları arasında qərar qəbuletmə prosesi ilə bağlı keçirilən yarışda Azərbaycan Ordusunun hərbçilərinə Tehran Mənsimov rəhbərlik edir. 2013-cü ildə imtahanlarda ən yüksək nəticəni göstərərək akademiyanı birinciliklə bitirən Tehran Mənsimovun həyatının Naxçıvan dövrü başlayır.
I və II Qarabağ savaşının iştirakçısı Polkovnik Tehran Mənsimov. və , , "", "", "",,, , , , , , , , , , ", "", "", medalları ilə təltif olunmuş, Şuşanın azadlığını təmin edən hərbi əməliyyat qruplaşmalarının rəhbəri olmuşdur.
Birinci Qarabağ Müharibəsi
1990-cı ildən 6 yanvar 1992-ci ilədək Sovet Ordusunun sıralarında hərbi xidmət keçmiş, Azərbaycan Milli Ordusunda xidmətə başlamışdır. Könüllü olaraq Birinci Qarabağ müharibəsinə yollanmış və müxtəlif istiqamətlərdə gedən döyüşlərdə fəal iştirak etmişdir. 1992-ci ilin fevralından Bakı Ali Birləşmiş Komandanlıq Məktəbində kurs keçmiş, bir il sonra leytenant rütbəsi almışdır. 1992-ci ilin yanvarında 64 azərbaycanlı əsgər yoldaşı ilə Özbəkistandakı xidməti tərk edərək, I Qarabağ müharibəsində könüllü olaraq iştirak etmişdir. 1991-ci ilin dekabrın son günlərində hərbi dairə üzrə xidmət edən azərbaycanlıları bir yerə yığaraq, Azərbaycana getmək istəyənə icazə verdiklərini deyirlər. 1992-ci ilin yanvar ayının ilk günlərində hərbi dairə üzrə 64 azərbaycanlı Tehran Mənsimovun rəhbərliyi ilə bilet alaraq Türkmənistana, oradan da bərə ilə Bakıya gəlirlər. Onların bir qismi evlərinə getmiş, digərləri isə Biləcəridə hərbi komissarlığa müraciət edərək, Qarabağda könüllü döyüşmək üçün orduya yazılmışdır. Tehran Mənsimov da həmçinin bu qrupda idi. Biləcəridə hərbi nümayəndələr Laçına göndərilmək üçün tabor hazırlandığını xəbər edirlər. Tehran Mənsimov hərbi komissarlığın təlimatı ilə döyüş hazırlığını təkmilləşdirmək üçün, Üçtəpədə yeni yaranan "N" saylı hərbi hissəyə gəlir. Tehran Mənsimovun hazırlığı, hərbi biliklərini yoxlandıqdan sonra taqım komandiri təyin edilir. Növbəti gün təcili döyüş əmri verilərək, hərbi hissə Füzuliyə dislokasiya olunur. 1992-ci ildə təqdimatla Bakı Ali Ümumqoşun Komandirlər Məktəbinə kəşfiyyat ixtisası üzrə oxumağa göndərilir. Orduda kadr, zabit çatışmazlığına və şiddətli döyüşlərin getdiyinə görə çox qısa kurs keçməli, sonda isə kiçik leytenant rütbəsi alaraq xidmətə başlamalı idilər. 1993-cü ilin mart ayında təhsilini başa vurur və 354 nəfərin içində yalnız Tehran Mənsimov, leytenant rütbəsi alaraq, taqım komandiri təyin olunur.
Əməliyyatlar
Tehran Mənsimov 1994-cü ildə keçirilən Horadiz əməliyyatının iştirakçısı olub. 2011-ci ildə hərbi təlimlər zamanı göstərdiyi yüksək hərbi döyüş hazırlığı potensialı müsbət qiymətləndirilir və hərbi təhsilini davam etdirmək üçün Silahlı Qüvvələrin Hərbi Akademiyasına göndərilməsi təklif edilir. İmtahanlarda ən yüksək nəticəni göstərərək akademiyaya qəbul olunur. Bundan sonra 2 illik akademik hərbi təhsil müddəti başlayır.
2012-ci ildə Türkiyədə NATO üzvü olan dövlətlərin ordu qərargahları arasında qərar qəbuletmə prosesi ilə bağlı keçirilən yarışda Azərbaycan Ordusunun hərbçilərinə Tehran Mənsimov rəhbərlik edir.
2013-cü ildə imtahanlarda ən yüksək nəticəni göstərərək akademiyanı birinciliklə bitirən Tehran Mənsimovun həyatının Naxçıvan dövrü başlayır. O zaman fəaliyyət göstərən, beşinci ordu korpusunun "N" saylı dağatıcı briqadasının komandiri kimi dövlət sərhədinin 96 km-lik hissəsində müdafiə tapşırığını yerinə yetirir. İrəvandan gələn yollar, o cümlədən Laçın dəhlizi briqadanın müşahidəsi altında idi. Cəbhə xəttindən fərqli olaraq Naxçıvan istiqamətində atəşkəsin pozulması nadir hallarda olurdu və Azərbaycan Ordusu dərhal düşmənin cavabını verirdi.
2015-ci ildə Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri nəzarətsiz iki yüksəkliyi ələ keçirməyə cəhd edirlər. Əgər o yüksəklikləri tutsaydılar, sərhəd bölgəsində strateji üstünlük əldə edər, bizim təminat yollarını nəzarətə götürər və atəş altında saxlayardılar. Bunun da nəticəsində nə vaxtsa hərbi əməliyyatlar baş versəydi, Azərbaycan hərbi bölmələrinin fəaliyyəti iflic ola bilərdi. Tehran Mənsimov peşəkar hərbçi fəhmi ilə anlayırdı ki, ermənilər bu yüksəklikləri ələ keçirmək istəyəcəklər. Ona görə briqadanın müvafiq bölmələrinə müdafiəni gücləndirmələri barədə tapşırıqlar verir. Elə bu ərəfədə qərargah rəisi məruzə edərək bildirir ki, təxminən 70 nəfərdən ibarət erməni yüksəkliyə tərəf irəliləyir. Həmin gün Bakıda Avropa Oyunlarının bağlanış mərasimi keçirilirdi. Polkovnik minaatanların və zenit qurğularının atəş mövqelərinə çıxarılması, düşmənin dərhal məhv edilməsi əmrini verir. Böyük risk idi, çünki o, yuxarı komandanlığa məruzə edənə qədər düşmən yüksəklikləri zəbt edə bilərdi. Təxminən 6 saata yaxın döyüş gedir və düşmən əvvəlki mövqelərinə qovularaq, həmin yüksəkliklərdə özümüz mövqe tuturuq. Döyüşdə ermənilərin bir zabiti və 4 əsgəri məhv edilir. Naxçıvanda Ermənistanla dövlət sərhədində Kərətəpə adlanan yüksəklikdə posta çatmaq üçün 574 pillə çıxmaq lazım idi. Əsgərlərin bütün tədarükü, sursatlar həmin narahat pilləkən vasitəsilə həyata keçirilirdi və olduqca böyük çətinliklər yaradırdı. Posta yolu isə yalnız Ermənistanla dövlət sərhədi istiqamətində çəkmək mümkün idi. Həmin vaxt müdafiə mövqelərini daha da möhkəmləndirmək üçün hərbi hissəyə xüsusi texnikalar verilmişdi. 2017-ci ildə Tehran Mənsimov qərar qəbul edir ki, təminat və təxliyə məqsədilə mütləq posta yol çəkmək lazımdır. Çünki düşmən birdən ora hücum etsəydi, vaxtında kömək edilə bilməzdi. Yol çəkilməyə başlanan vaxt ermənilər ekskavatoru vururlar. Polkovnik ani qərar verir: düşmən postu darmadağın edilməlidir. Şəxsən zenit qurğusunun arxasında oturaraq düşmənin pilotsuz uçuş aparatını vurmaq adı altında erməni postunu 135 mərmi ilə darmadağın edir. Vəziyyət barədə məruzə edən, döyüşün səbəbləri, nəticələri haqda məlumat verən Tehran Mənsimovun vaxtında verdiyi döyüş qərarı təqdir edilir, yüksək qiymətləndirilir. Ramazan ayı olduğu üçün yüksəkliklərdəki mövqelərə Ramazan postu adı verilir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən verilən "Vətən uğrunda" medalını Tehran Mənsimova təqdim edir. 2018-ci ilin may ayında polkovnik T. Mənsimovun hərbçi bioqrafiyasına növbəti şərəf səhifəsi yazılır. Əlahiddə Ümumqoşun Ordu tərəfindən keçirilən Günnüt əməliyyatı Aprel zəfərindən sonra ordumuzun yeni uğuru oldu. 2018-ci ilin avqustunda Əlahiddə Ümumqoşun Orduda Döyüş Hazırlığı və Tədris İdarəsi yaradılır və Tehran Mənsimov bura rəis təyin edilir. Daha sonra xüsusi təyinatlı qrupla Qarsda 28 ölkənin hərbçilərinin qatıldığı qış hərbi təlimlərində iştirak edir. Təlimi yenə də birinci yerdə başa vurur, bu münasibətlə Türkiyə Respublikasının milli müdafiə naziri Hulusi Akar tərəfindən hədiyyə və sertifikat alır. Mənfi 33 dərəcə şaxtada paraşütlə hoppanmaq kimi hərəkətləri yalnız Azərbaycan hərbçiləri yerinə yetirdilər. 2019-cu ilin yayında Türkiyə və Azərbaycan orduları arasında "Sarsılmaz qardaşlıq-2019" birgə döyüş atışlı taktiki təlimdə də yüksək nəticələr göstərirlər. Əlahiddə Ümumqoşun Orduda Döyüş Hazırlığı və Tədris İdarəsinin rəisi kimi Naxçıvandakı bütün hərbi hissələrin döyüş hazırlığının yüksək səviyyədə olmasını xüsusi diqqət mərkəzində saxlayır. Tehran Mənsimovun əsas diqqət yetirdiyi məsələ həm də xüsusi təyinatlıların döyüş vərdişlərinin daha da təkmilləşdirilməsi idi. Bir çox kurslar keçir, təlimlərdə iştirak edir və kəşfiyyatçı olduğu üçün təcrübəsi də formalaşır. Gecə-gündüz döyüş atışlı təlimlər keçirir.
İkinci Qarabağ müharibəsində iştirakı
Naxçıvan Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunun zabiti olan Tehran Mənsimov 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunması üçün başlanan Vətən müharibəsində fəal iştirak etmişdir. Noyabrın 4-dən 8-nə qədər davam edən Şuşa uğrunda döyüşlərdə şəhərə girən ilk zabitlərdən olmuşdur.
2020-ci il sentyabrın 27-də Ermənistanın hərbi təxribatına qarşı Ali Baş Komandan İlham Əliyevin əmri ilə əks-hücum əməliyyatı başlananda ən çox sevinənlərdən biri də Tehran Mənsimov olur. O, hələ I Qarabağ savaşında ən gərgin döyüşləri gördüyündən, birbaşa cəbhə xəttində uzun illər hərbi xidmət keçdiyindən əmin idi ki, qələbəyə daha çox töhfə verə bilər. Döyüşlər başlayan gün yuxarı komandanlığa müraciət edərək cəbhəyə yollanmaq arzusunda olduğunu bildirir. Yoldaşları ilə hər gün cəbhədən gələn xəbərləri təhlil edir, nəticələri dəyərləndirir və səbirsizliklə döyüşə getmək barədə əmr gözləyirdi. Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Suqovuşanın və Cəbrayılın azad edilməsi barədə müjdələrini Naxçıvanda bayram kimi qarşılayırlar, amma bu döyüşlərdə iştirak edə bilmədikləri üçün həm də təəssüflənirlər. Oktyabr ayının 10-da müdafiə nazirinin müavini, Əlahiddə Ümumqoşun Ordunun komandanı general-polkovnik Kərəm Mustafayevin yanında keçirilən hərbi müşavirədə birdən Ali Məclisin Sədrindən zəng gəlir. Xüsusi təyinatlıların istisnasız olaraq hər bir hərbçisi bu xəbərdən böyük sevinc içində idi. İki saatdan da tez müddətdə Mənsimov komandana məruzə edərək bildirir ki, tam heyətlə hava limanındayıq. Oktyabrın 10-da təyyarə ilə Bakıya gəlir. Müdafiə Nazirliyinə gedərək tapşırığı dəqiqləşdirir. Səhər tezdən avtobuslarla döyüş bölgəsinə yola düşür. Yolda korpus komandiri general-mayor Mais Bərxudarova zəng edərək təchizatla bağlı bəzi məsələləri müəyyənləşdirir. Daha sonra xüsusi təyinatlıların komandanı Hikmət Mirzəyevlə görüşüb, döyüş əmrini dəqiqləşdirir. Bundan sonra Mənsimov Naxçıvandan gələn xüsusi təyinatlıları iki hissəyə ayırır. Olduqları yerdən sağa, yəni Füzuli-Xocavənd istiqamətinə gedən bölməyə polkovnik-leytenant Anar Əliyev, 150 nəfərdən ibarət digər hissə isə Tehran Mənsimovun rəhbərliyi ilə sola — Hadrut-Şuşa istiqamətinə hərəkət edilir. Artıq ordumuz xeyli irəliləmiş, Hadrut azad olunmuşdu. Şəxsi heyəti 12 qrupa bölür. Oktyabrın 12-dən döyüşlərə girir və ilk savaş Füzulinin Qarakollu kəndində olur. Şəxsi heyətin döyüş hazırlığı ən yüksək səviyyədə idi, bu baxımdan əsgər və zabitlərinə tam arxayın idi. Qısa zamanda Füzulinin Qarakollu, Aygestan yaşayış məntəqələrini, Hadrut-Qarakollu yolunu, daha sonra Qaracuq, Şiştəpə, Hadrut qəsəbəsini, üç strateji yüksəkliyi azad etdilər. Ərgünəş, eləcə də Güllükar, Tuğ dağlarını ələ keçirtdilər. Oktyabr ayının 19-na kimi bu ərazidə düşmənin hücumlarının qarşısını alaraq, onu geri çəkilməyə məcbur etdilər. Döyüşlər zamanı Naxçıvandan gələn heyət ilk iki gün ərzində Hadrut qəsəbəsi və onun ətrafındakı meşələrdə ayrıca döyüşərək 80-ə yaxın ermənini məhv etdilər. Sonrakı günlərdə "N" saylı xüsusi təyinatlı hərbi hissənin bölmələri ilə birlikdə döyüşdülər. Tehran Mənsimovun rəhbərlik etdiyi hərbi birləşmələr növbəti günlərdə erməni qruplaşmalarını məhv edə-edə Hadrutdan Tuğa gedən yolun üstündəki mühüm strateji yüksəkliyə yetişir. Polkovnikin qarşısında yeni döyüş tapşırıqlarının icrası vardı. Cəbrayıla gələrək müvəqqəti komanda məntəqəsində general-leytenant Kərim Vəliyevlə (hazırda general-polkovnik rütbəsi ilə müdafiə nazirinin birinci müavini, Baş qərargah rəisi vəzifəsindədir) görüşür. Qeyd edir ki, təcrübəli hərbçi-döyüşçü, bizim dillə desək, səngər generalı olan Kərim Vəliyevin bu istiqamətdəki hərbi əməliyyatları peşəkarlıqla koordinasiya etməsi döyüşlərin uğurlu gedişinə mühüm töhfə verir. Tehran Mənsimov döyüşlərin gərgin mərhələlərinin getdiyi Xocavənd rayonunun icra hakimiyyətinin başçısı, I Qarabağ müharibəsində könüllü özünümüdafiə dəstələrinin komandiri olmuş Eyvaz Hüseynovun da iştirak etdiyi görüşdə əməliyyat şəraitini, döyüş tapşırıqlarını dəqiqləşdirir, geniş məsləhətləşmə keçirdir. Sonra Horadizə gedib Naxçıvandan gələn 160 nəfərlik yeni heyəti qarşılayır. Əmr gəlir ki, oktyabrın 21-də Füzulinin Qarğabazar kəndi istiqamətinə hərəkət etməlidirlər, növbəti döyüş tapşırığı orada veriləcək. Heyət Qarğabazara irəliləyərkən, artilleriya atəşinə məruz qalırar. Tehran Mənsimov Pikap avtomobilə əyləşərək birbaşa qarşıdakı təpəyə sürür və erməni artilleriyasının yerləşdiyi nöqtəni müəyyən etir. Ərazinin koordinatını dəqiqləşdirərək, məlumatı artilleriya qüvvələrinə verir. Dərhal artilleriya ermənilərin atəş nöqtələrini məhv edirlər. Yüksəklikdən geri qayıdanda isə ermənilər hərəkətdə olan avtomobilini atəşə tutdular və bir qədər getdikdən sonra maşın piyada əleyhinə minaya düşür. Güclü partlayış olur, maşın aşır, O isə yaralanır.
Döyüşlər şiddətlə davam edir. Savaşın qızğın vaxtında düşmənin atdığı raketin mövqeyimizdə partlaması nəticəsində yenidən yaralanır. Zərbə qüvvəsi Onu 3 metr hündürlüyə qaldırıb yerə çırpır. İlk dəqiqələrdə özündən gedir sonra şoka girir. Ancaq təxliyə olunmaq istəmir, savaşı davam etdirir. Bu isə döyüşçülərdə ruh yüksəkliyini, əzmkarlığı daha da artırır. Ümumiyyətlə isə, tək O yox, bütün şəxsi heyət yaralanarkən ya bunu gizlədir, ya da təxliyəyə razı olmurdu. Oktyabrın 21-də general-leytenant Heydər Piriyev tərəfindən müdafiə nazirinin adından növbəti tapşırıq elan olundu. 160 nəfərlik dəstə Zərgər kəndi tərəfdən gedərək Yağlıvənd və Divanalılar kəndləri arasındakı 2 km-ə yaxın silsilədə olan erməni mövqelərini ələ keçirməli idi. Heydər Piriyev Tehran Mənsimova, "Bu ərazini Birinci Qarabağ müharibəsindən tanıyırsan və sənin bu döyüş planını uğurla həyata keçirəcəyinə inanırıq" deyir. Bu əməliyyat üçün digər xüsusi təyinatlı hərbi hissədən də əlavə 52 nəfər hərbçi ayrıldı. Planı nəzərdən keçirərək müəyyən edir ki, ermənilər onların Yağlıvənd və daş karxanası tərəfindən hücum edəcəyimizi gözləyirlər. Gecə ikən dronu havaya qaldıraraq ermənilərin mövqelərinə tərəf 8 km dərinliyə istiqamətləndirir. PUA vasitəsilə silsilədə yerləşən 58 erməni hərbçisi sayır. Səhər tezdən hücum əmri verir. Artilleriya dəstəyindən sonra irəliləməyə başlayır. Arxadan da həmlə taboru gəlir. 2 saata 4,8 km irəliləyərək 2 km-lik silsiləni gərgin döyüşlər nəticəsində ələ keçirir və 58 nəfər ermənidən biri də sağ çıxa bilmir. Bizim isə sadəcə 3 yaralımız olur. Silsilə hər tərəfdən ermənilərin mühasirəsində olduğu üçün müdafiə mövqeləri qurur. Çünki həm Yağlıvənd, həm Divanalılar tərəfdən atəş altında idilər. Qərara alır ki, Yağlıvənd kəndini dərhal azad etsinlər. Kəndi azad etmək üçün əvvəlcə ətrafdakı yüksəklikləri tutmaq lazım idi. Yağlıvəndin ətrafında isə 5 yüksəklik var. Kəndi azad etmək barədə qərarıma yuxarı komandanlıq da dərhal razılıq verir. Oktyabrın 23-də gecə yüksəkliklərin beşini ələ keçirdik və kəndin özünü də azad edirər. Döyüşlərin qızğın vaxtında görürlər ki, ermənilər 3 Kamazla öz birləşmələrinə köməyə gəlirlər. Əgər həmin Kamazlar gəlib çatsaydı, hücumda olan bölmələri mühasirəyə düşə bilərdilər. Dərhal Kamazları məhv edir və psixoloji üstünlüyü daha da artırırlar. Təkcə 35 düşmən cəsədini kəndin içində sayır, bu hücumun nəticəsi olaraq Dilağarda və Qodu Dilağarda kəndlərini də azad edirlər. Ümumilikdə ilk həmlədə 3 kənd və 12 yüksəkliyi düşməndən geri alırlar. Artıq düşmənin dərinliyinə 9 km girmişdilər. Yuxarı komandanlıqdan dedilər ki, əlavə qüvvə göndərilir, onlar gələnə qədər oktyabrın 24-də gecə daha bir yüksəkliyi də azad etdilər.
Oktyabr ayının 28-də Azərbaycan Müdafiə nazirinin əmri ilə Tehran Mənsimov Şuşa istiqaməti üzrə əməliyyat qruplaşmalarının rəhbəri təyin olunur. Döyüşlərdə iştirak edən "N" saylı iki motoatıcı briqadanı və digər iki briqadanın taborları onun tabeliyinə verilir. Hadrut ətrafında mövqe tutan hərbi birləşmələrin istiqaməti Daşaltı və Şuşa idi. Tehran Mənsimovun həyatının əsas missiyası başlayırdı.- Sağ tərəfdə "N" saylı digər briqada və həmlə taboru, sol tərəfdən isə xüsusi təyinatlılar Şuşaya doğru hücuma keçməliydilər. Noyabrın 1-də hücuma başlayaraq ermənilərin qarşımızdakı mövqelərini darmadağın etdilər və gəlib Xocalı rayonunun Sığnaq kəndinə çatdılar. Burdan da Çanaqçı kəndinə doğru irəliləyirlər. Hərbi texnika ilə 200-dən artıq hərbçi 31 avtomobildə — KamAZ və URAL-da hərəkətdə olurlar. Avtomobillərin hərəkəti çətinləşmişdi, əslində, artıq mümkün deyildi.
Motoatıcı dəstələrin önündə gedən kəşfiyyatçılar, xüsusi təyinatlılar artıq döyüşürdülər və onlarla hava rabitəsi ilə əlaqə saxlamaq da əməliyyatın məxfiliyi baxımından qadağan edilmişdi. Hər tərəfdən düşmənlə əhatələnmiş, hər cığırında erməni mövqeyinin yerləşdiyi ərazidə hərbi texnikanı və şəxsi heyəti hərəkət etdirmək böyük risk idi.
Öncə Meçtaqlar ərazisində "Cəhənnəm dərəsi" deyilən yerdə düşmən mühasirəsinə düşürlər. Ağır artilleriya zərbələrindən əlavə onların dronları da davamlı təhlükə yaradırdı. Çətinliklə mühasirəni yarıb, Çanaqçıya çatarkən meşədə növbəti mühasirəyə düşürlər.
Yenə də ağır artilleriya hədəfində idilər. Erməni artilleriyası maşın kolonunun ön və arxa avtomobillərini sıradan çıxartdı. Həm qarşıya, həm də geriyə hərəkət mümkünsüz idi. Düşmənin zərbələrini dəf etmək üçün şəxsi heyətlə maşınlardan düşərək kiçik daldalanacaqda mövqe tuturlar. Mühasirəni yarmaq üçün kəşfiyyat komandiri kapitan əmr edir ki, kolonun önündəki zədələnmiş URAL maşınını dərəyə ataraq yolu açsınlar. Polkovnik-leytenant Cahandar Əhmədov və kapitan 15 nəfərlə birgə yanan maşını yoldan kənarlaşdırıb dərəyə atırlar. Ağır artilleriya zərbələri altında irəliləməyə başlayırlar. Hərbi qaydalara görə, Tehran Mənsimov sonda irəliləməli gərəksə də, vəziyyətin çox gərgin və həssas olduğunu nəzərə alaraq, ilk URAL-a əyləşir və kolonu mühasirədən çıxarda bilir.
Çanaqçıya çətinliklə çatırlar. Burada da düşmən çox ciddi müqavimət göstərir. Bu zaman qərargahdan növbəti gizli döyüş tapşırığı gəlir. Məxfiliyi qorumaq üçün əmr əldən-ələ ötürülmək şərtilə zərfdə göndərilmişdi. Tapşırığın istiqamətini öyrənən kimi zərfi içindəki yazı ilə bərabər dərhal yandırır. Növbəti hədəf Daşaltı idi. Həmin gecə Sığnaqla Daşaltının arasındakı strateji yüksəklikdə mövqe tuturlar. Daha sonra buradan ərazinin kəşfiyyatını həyata keçirərək Daşaltıya hücumu dəqiqləşdirirlər. Müəyyən edilir ki, sağdan, soldan və mərkəzdən hansı bölmələr hücum edəcək. Ermənilər güclü müdafiə mövqeləri qurmuş və xeyli ağır texnika, şəxsi heyət cəlb etmişdilər. Onlar isə yalnız atıcı silahlarla silahlanmışdılar: avtomat, pulemyot və snayper.
Düzgün döyüş planlaşdırması, hərbçilərimizin peşəkarlığı və əsgərlərimizin qəhrəmanlığı nəticəsində noyabr ayının 4-də Daşaltı kəndini işğaldan azad etdik. Çox yaxın məsafədən döyüş getdi və kəndi azad etdikdən sonra 190 erməni meyiti saydıq. Bundan sonra ermənilər kəndi aramsız artilleriya atəşinə tutdular və əks-hücumlarla geri qaytarmağa cəhd etdilər, amma hər dəfə itki verərək geri çəkilməyə məcbur oldular.
Noyabrın 5-i səhər tezdən sakitlik idi. Daşaltını azad edəndən sonra tapşırıq Şuşadan Xankəndi istiqamətinə yolu bağlamaq idi. Birdən ermənilər Şuşakənd-Daşaltı, Şuşa-Daşaltı, Keybalı-Daşaltı və Laçın tərəfdən Daşaltıya yenidən əks-hücuma başladılar. Düşmənin təxminən 4 tabora yaxın qüvvəsi ilə 6 saat gərgin döyüş getdi. Hər tərəfdən ordumuzu güclü atəşə tutdular, yalnız Daşaltıya gəldikləri arxa səmt açıqdı. Bu zaman əsgərlərimizdən biri arxadan rabitə ilə xəbər verdi ki, ermənilər meşənin və çayın içi ilə kəndə doğru irəliləyirlər. Bu o demək idi ki, biz Daşaltıda mühasirəyə düşə bilərlər. Dərhal qabaqlayıcı tədbirlər görüldü və Tehran Mənsimov Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı kapitan Ramazan Hudulova iki saat müddətində 13 nəfərlik qrupla Laçından gələn yolu bağlamağı əmr etdi və sol tərəfdən düşmənin yolu bağlandı.
Həmin gün ermənilər bütün iriçaplı silahlardan — minaatanlardan, "Qrad" qurğusundan, "Şilka"dan Daşaltını atəşə tutaraq dəfələrlə hücuma keçdilər, lakin Tehran Mənsimovun tabeliyində olan şəxsi heyət bir addım da geri çəkilmədi və qəhrəmancasına kəndi saxladılar. Onlardan 67 nəfər şəhid oldu, 120 nəfər yaralandı. Bu döyüşdə nə qədər erməni məhv etdikləri dəqiq deyildi, çünki bütün ətraf yüzlərlə erməni cəsədi ilə dolu idi.
Artıq Xankəndi-Şuşa, Laçın-Şuşa yollarını bağlamış, düşmənin hərəkətini tam dayandırmışdılar. Şimal-qərbdən Şuşa hüdudlarına daxil olmuşdular. Tehran Mənsimovun rəhbərlik etdiyi bölmələrlə noyabrın 5-dən 6-na keçən gecə Laçın yolunu keçərək Keybalı yaşayış məntəqəsi tərəfdən Şuşa ətrafındakı meşəyə daxil oldular. İsa bulağı tərəfdən dolayı yollarla gəlib Xankəndi yolunda digər istiqamətdən polkovnik Fuad Qasımovun rəhbərliyi ilə hücum edən Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrimizlə birləşdilər. Qəfil məlumat gəldi ki, Şuşa, Şuşakənd, Xankəndi, Muxtarkənd tərəfdən ermənilər yenidən əks-hücuma keçdilər. Qabaqda gələn iki erməni tankını məhv etdilər və döyüş başladı. Yuxarı komandanlığın tapşırığı ilə polkovnik Fuad Qasımovla bir yerdə qərar qəbul edirlər ki, artıq Şuşaya daxil olmağın vaxtıdır. Tehran Mənsimovun tabeliyində olan 94 nəfərdən bir hissəsini meşədə saxlayır ki, Keybalılar tərəfdən hücumun qarşısını alsınlar.
Tehran Mənsimov "N" saylı motoatıcı hərbi hissənin komandiri polkovnik Vilayət Quliyevə deyir ki, tanklar hazır olsun və Daşaltı tərəfdən Şuşaya girəcəklər. İki tankı da Laçından gələn yola çıxarmağı tapşırır. Şəxsi heyətlə qayalıqlarla Şuşaya tərəf hərəkət etməyə başlayırlar. Qayalıqlarla dırmanıb, yaxın məsafədən qarşıda mövqe tutan erməniləri məhv edirlər.
Artıq döyüş ən yaxın məsafədə gedirdi. Düşmənlə ən uzaq məsafə 10 metrdən çox deyildi və həm də artıq elə bir vəziyyət yaranır ki, əlbəyaxa döyüşürlər. Çünki silahı doldurmağa vaxt olmur. Başlarının üstündə pilotsuz uçan aparatları, hər addımbaşı aramsız artilleriya zərbələri, minomyotlardan mərmilər… Belə çətin şəraitdə düşmənlə ancaq yüngül silahlarla döyüşürlər. Özü də düşmən hündürlükdə və 28 il möhkəmləndirdiyi güclü bir hərbi mövqedə idi. Bizim isə hər addımımız ermənilərin müşahidə və atış hədəfində idi. Onu da nəzərə alaq ki, ehtiyat şəxsi heyətimiz və texnikamız 16 km arxada idi. Hər addımda erməni tələsi, mühasirə cəhdi, aldadıcı həmlələri vardı. Ermənilər şəhərə hücumu Qırmızıbazar və Şuşakənd istiqamətindən gözləyirdilər, amma onlar tamamilə fərqli istiqamətdən şəhərə daxil oldular.
Artıq noyabrın 6-da Şuşada idilər. Şəhərin içində güclü döyüşlər getdi, ermənilərin 3 əks-hücumunu dəf etdilər. Həmin gün Şuşada hücumu dərinliyə doğru daha da genişləndirdilər, hücum istiqamətində küçə və prospektləri, yaşayış və qeyri-yaşayış obyektlərini düşməndən təmizlədilər. Sonrakı günlərdə də Azərbaycan Ordusunun hərbi geyimində olan erməni xüsusi təyinatlıları və diversantlarına şəhərdə dəfələrlə rast gəlindi.
Noyabrın 7-də ermənilər Şuşanı geri qaytarmaq üçün 1000 nəfərdən artıq heyətlə yenidən hücuma keçdilər. Yer-göy silkələnirdi, şəhər güclü artilleriya atəşinə tutulurdu. Həmin gün 4 əks-hücumun qarşısını aldılar. Şuşa yolu artıq təmizlənirdi və şəhərin müdafiəsinin təşkili üçün Tehran Mənsimov iki tank və bir piyada döyüş maşınının bura gətirilməsini əmr etdi. Artıq Xankəndinə gedən yolu nəzarətə götürmək lazım idi.
Hərbi hissələrin nömrələrini məxfi saxlamaq vacibdir. Ancaq 181 saylı hərbi hissənin adını tarix üçün xüsusi qeyd etmək lazımdı. Onlar Şuşanın azadlığı üçün böyük qəhrəmanlıqlar göstərdilər. Polkovnik Vilayət Quliyevin rəhbərliyi altında bu hərbi hissə böyük şücaətlərə imza atdı.
Bu hərbi hissə də iki tank və iki piyada döyüş maşını ilə Laçın istiqamətindən gələn erməni qüvvələrini və texnikasını saxlamaq üçün göndərildi. Sol tərəfdən Daşaltıya gedən yolu tutmaq üçün təxminən 200 nəfərlik şəxsi heyət yönləndirildi. Onlar düşmənin o cinahdan 10 tankının irəliləməsinin qarşısını aldılar.
Noyabrın 8-də ermənilər şəhərə "İskəndər" raketi ilə zərbə endirdilər, amma artıq şəhər Azərbaycan Ordusunun nəzarətində idi və ermənilər heç bir şey edə bilməzdilər. Bütün şəhər düşməndən təmizlənmiş, bölmələrimiz etibarlı müdafiə mövqeləri tutmuşdular. Əlbəttə ki, düşmən bu təslimçiliyi ilə barışmaq istəmirdi. Buna görə də Laçından Şuşaya gedən yola nəzarəti gücləndirir və şəhərdən Xankəndiyə doğru qaçan erməni dəstələrini məhv edirdilər.
Elə noyabrın 8-i Şuşakənd-Şuşa, Muxtarkand-Şuşa, Xankəndi-Şuşa və digər istiqamətlərdən erməni qüvvələri və texnikası şəhərə əks-hücuma keçdi. Şuşa və Xankəndiyə gedən yol eynidir və ordumuzun nəzarətində idi. Cəmi 50 döyüşçü ilə düşmənin intensiv artilleriya, raket və minaatan atəşi altında mövqelərimizi qoruyurdular. Hər metrə bir mərmi düşürdü. Düşmən onilliklər boyu əraziyə hakim olduğundan, coğrafi relyefi əla bilirdi, buna görə də şiddətli artilleriya atışı və çoxsaylı heyətlə hücuma əminliklə başladı. Ancaq geri oturduldu və böyük itki verdi.
9 noyabrda düşmən yenidən geniş əks-hücum əməliyyatı keçirdi. Sübh tezdən başlayan hücum intensiv artilleriya atəşləri ilə davam etdi. Ermənistan cəbbəxanasında olan ən ağır və dağıdıcı bütün silahlarından — "Smerç" reaktiv raket və "TOS" ağır odsaçan artilleriya sistemlərindən, kaset mərmilərindən və digər bu kimi ağır artilleriya vasitələrindən istifadə etdi.
Şuşanın bütün binaları hədəfə alındı. Xüsusilə ordumuzun müdafiəni qurduğu qala şiddətli atəşə məruz qaldı. Əslində, bütün hədəflər düşmənə məlum idi, buna görə də hətta ən yüksək yerdə yerləşən qalanın hər qarışına bir mərmi düşürdü. Şəhərdə dəhşətli vəziyyət yaranmışdı. Axşam saat 7 radələrində düşmən yenidən əks-hücuma keçdi. Xankəndiyə gedən yolun sol tərəfində bir qüllənin və böyük xaçın yerləşdiyi yüksəklik tərəfdən 30 nəfər və Xankəndi tərəfdən isə 40 nəfər qara forma geyinmiş erməni silahlısı hücuma keçir. Hiss olunur ki, bunlar xüsusi təlim keçmiş bölmələrdir. Polkovnik Vilayət Quliyev yüksəklikdən irəliləyən düşməni BMP-2 atəşi ilə, digər istiqamətdə yığılmış düşmən qrupunu isə iki tank əleyhinə idarə olunan raketlə məhv edir. Həmin gün onların əks-hücumu yatırılır, gecə isə pilotsuz təyyarələrimizin işinə mane olan "TOR" hava hücumundan müdafiə kompleksini məhv edilir.
Noyabrın 9-da Şuşada hər şey artıq başa çatmışdı, düşmən birdəfəlik məhv edilmiş, şəhər tam təmizlənmişdir. Tehran Mənsimovun rəhbərlik etdiyi əməliyyat qruplaşması Ali Baş Komandanın Şuşa ilə bağlı əmrini qələbə ilə icra etmişdilər. Artıq Zəfər qazanılmışdı.
Tehran Mənsimov həmin günlərin qürurunu və həm də ağrısını hələ də eyni həyəcanla yaşayır:
— Noyabrın 9-da saat 23:45-də elan olundu ki, 15 dəqiqədən sonra atəşkəs qüvvəyə minir. Hesab etdim ki, bu da əvvəlkilər kimi simvolik atəşkəs olacaq. Ancaq bir müddət sonra Ermənistanın təslim olmasından xəbər tutduq. Sevincimizin hədd-hüdudu yox idi! Gün ərzində ermənilər dəfələrlə atəşkəsi pozdular və bizi cavab tədbirlərinə təhrik etməyə çalışdılar. Ancaq təxribata getmədik.
Tarix üçün bir daha deyirəm, qoy heç kim unutmasın: Şuşa Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr başda olmaqla, 4 hərbi hissənin (3 xüsusi təyinatlı və 181 saylı hərbi hissələr) hücumu ilə azad edildi!
Noyabrın 10-da daxili qoşunlarımızın bölmələri şəhərə daxil oldular. Mövqelərimizi daha da möhkəmləndirdik. Sonrakı günlərdə Rusiya sülhməramlılarının vasitəçiliyi ilə yüzlərlə erməni cəsədini qaytardıq. Bu, həm də bir əfsanənin, özü də canlı əfsanənin əsrlər boyu gənc nəslə örnək, nümunə olacaq ömür günlüyüdür.
Təltif və Fəxri adları
Polkovnik-leytenant Tehran Mənsimov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 24 iyun 2005-ci il tarixli 860 nömrəli Sərəncamı ilə ilə təltif edilmişdir.
Polkovnik Tehran Mənsimov Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 20 iyun 2017-ci il tarixli 3006 nömrəli Sərəncamı ilə ilə təltif edilmişdir.
15 dekabr 2020-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Sərəncamı ilə ilə təltif edilmişdir.
![image]()
— 
![image]()
(15.12.2020) — 
![image]()
![image]()
— 
![image]()
(29.12.2020) — ![image]()
(24.06.2021) — ![image]()
(24.06.2021) — 
![image]()
— 
![image]()
— 
![image]()
— 
![image]()
![image]()
— 
![image]()
— 
![image]()
— 
![image]()
— 
![image]()
— 
![image]()
— 
![image]()
— 
![image]()
— 
![image]()
— "Hərbi əməkdaşlıq sahəsində xidmətlərə görə" medalı
![image]()
— 
![image]()
—
İstinadlar
- Ləzgi qartalı[ölü keçid] // "Samur" qəzeti. 2020.
- ""General-leytenant Hikmət Mirzəyev mənə əmr verdi ki..." - Tehran Mənsimov". qaynarinfo.az (az.). 31 yanvar 2021. 2021-02-05 tarixində . İstifadə tarixi: 31 yanvar 2021.
- https://vetendas.az/tehran-m%C9%99nsimov/ (#bare_url_missing_title). 2022-07-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- https://ordu.az/az/news/182947/polkovnik-tehran-mensimov---xususi-teyinatlilar-susaya-girene-qeder-doyusub-dusmeni-oz-uzerimize-cekmeli-idik-musahibe (#bare_url_missing_title). 2021-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-16.
- https://modern.az/news/295918/ (#bare_url_missing_title).
- https://www.azerbaijan-news.az/az/posts/detail/ilham-eliyev-tariximizin-en-qudretli-serkerdesi-en-guclu-komandani-qarabagin-xilaskaridir-1666221522 (#bare_url_missing_title). 2022-11-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- "QudretliSerkerde".
- "Naxçıvandan Şuşaya uzanan qələbə yolu". serqqapisi.az (az.). Şərq qapısı. 27 yanvar 2021. 31 yanvar 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 31 yanvar 2021.
- https://nuhcixan.az/news/cemiyyet/71739-ilham-eliyev-tariximizin-en-qudretli-serkerdesi-en-guclu-komandani-qarabagin-xilaskaridir (#bare_url_missing_title).
- (PDF) https://xalqqazeti.com/pdf/B.pdf (#bare_url_missing_title). 2022-11-08 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- https://modern.az/az/news/304029/tehran-mensimov-ucun-ozel-gun (#bare_url_missing_title). 2022-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-17.
- "Modern.az". 2021-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-16.
- (#empty_citation)
- https://baku.tv/cemiyyet/tehran-mensimovun-xidmet-yeri-deyisdirildi-baku-tv (#bare_url_missing_title).
- https://qafqazinfo.az/news/detail/ordumuz-susaya-nece-girib-tehran-mensimov-ilk-defe-danisdi-312945 (#bare_url_missing_title).
- https://525.az/news/202289-azadligin-ikinci-ili-hadrut (#bare_url_missing_title). 2022-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-18.
- https://axar.az/news/toplum/684357.html (#bare_url_missing_title). 2022-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-18.
- https://www.bakupost.az/minaya-dusdum-masin-asdi-yaralandim-tehran-mensimov (#bare_url_missing_title).[ölü keçid]
- https://qaynarinfo.az/az/tehran-mensimov-xankendi-etrafindaki-doeyuslerden-danisdi-2 (#bare_url_missing_title).
- "Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24 iyun 2005-ci il tarixli 860 nömrəli Sərəncamı". www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı). 24.06.2005. 2021-01-10 tarixində . İstifadə tarixi: 02.12.2020.
- "Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 20 iyun 2017-ci il tarixli 3006 nömrəli Sərəncamı". www.president.az (Azərbaycan Prezidentinin rəsmi saytı). 20.06.2017. 2021-01-11 tarixində . İstifadə tarixi: 02.12.2020.
- President.az. "Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). President.az. 15.12.2020. 2020-12-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-16.
- "Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Azərbaycan Bayrağı" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 15.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı". www.e-qanun.az (Normativ hüquqi aktların vahid internet elektron bazası) ( (az.)). 15.12.2020. 2021-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15.12.2020.
- https://president.az/az/articles/view/24308 (#bare_url_missing_title).
- "Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Şuşanın azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 29.12.2020-ci il tarixli Sərəncamı". www.e-qanun.az (Normativ hüquqi aktların vahid internet elektron bazası) ( (az.)). 29.12.2020. 2021-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29.12.2020.
- "Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Füzulinin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı". www.e-qanun.az (Normativ hüquqi aktların vahid internet elektron bazası) ( (az.)). 24.06.2021. 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24.06.2021.
- "Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının "Xocavəndin azad olunmasına görə" medalı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidentinin 24.06.2021-ci il tarixli Sərəncamı". www.mod.gov.az (Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin rəsmi saytı) ( (az.)). 24.06.2021. 2021-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24.06.2021.
- https://president.az/az/articles/view/49682 (#bare_url_missing_title). 2022-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- https://ntv.az/news/cemiyyet/71739-ilham-eliyev-tariximizin-en-qudretli-serkerdesi-en-guclu-komandani-qarabagin-xilaskaridir (#bare_url_missing_title). 2022-12-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Tehran Cavid oglu Mensimov 24 avqust 1972 Duztahir Qusar rayonu Azerbaycan Silahli Quvvelerinin polkovniki Naxcivan Elahidde Umumqosun Ordusunun kecmis zabiti ve Veten muharibesi istirakcisi Tehran MensimovSexsi melumatlarLeqebi Lezgi qartaliDogum tarixi 24 avqust 1972 1972 08 24 51 yas Dogum yeri Duztahir Qusar rayonu Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi AzerbaycanHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Azerbaycan OrdusuQosun novuXidmet illeri 1992 2024Rutbesi PolkovnikDoyusler Qarabag muharibesi Ikinci Qarabag muharibesi Fuzulinin azad edilmesi Hadrutun azad edilmesi Susanin azad edilmesiTeltifleri 2020 2005 2020 2021 2021 2001 2008 2013 2018 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiTehran Cavid oglu Mensimov 1972 ci il avqustun 24 de Qusar rayonunun Duztahir kendinde anadan olmusdur Orta tehsilini Qusar rayonunda almis 1989 cu ilde mektebi bitirmisdir 1990 ci ilde herbi xidmete cagirilib Orta Asiya respublikalarini ehate eden Turkustan herbi dairesinin hava desant quvvelerinin Ozbekistanda yerlesen herbi hissesinde qulluq edib 40 a yaxin milletin numayendesinin xidmet etdiyi herbi hissede yegane azerbaycanli olub Bu qosun novunde elbeyaxa doyus fendlerini bilmek vacib imis Elbeyaxa doyus uzre Dusenbede teskil olunan herbi daire birinciliyinde alti ayin esgeri olsa da butun reqiblerine qalib gelerek finala cixib finalda ise ermeni reqibini meglub edib Bu uguruna gore herbi hissenin rehberliyi terefinden mukafatlandirilib ve Semerqendde yerlesen serjant mektebine oxumaga gonderilib Burada da fiziki hazirligina ve bilik seviyyesine gore ferqlenir Mektebde tehsil alan 347 neferden burani bitererken yalniz ona ve basqa bir esgere serjant rutbesi verilir qalanlari ise kicik serjant olur 1992 2011 ci illerde cebhe xettinde taqim komandiri vezifesinden briqada komandiri vezifesine qeder xidmet yolu kecib 2011 2013 cu illerde Azerbaycan Respublikasi Silahli Quvvelerinin Herbi Akademiyasinda tehsil almis orani birincilikle bitirimisdir 4 iyul 2013 cu ilden Naxcivan Elahidde Umumqosun Ordusunda xidmete baslayib ve Sahbuz rayonundaki herbi hissenin komandiri olub Gosterdiyi sucaetler bir sira medallara layiq gorulub 2021 ci ilin iyun ayinadek Doyus Hazirligi ve Tedris tehsil Idaresinin reisi vezifesinde xidmetini davam etdirmisdir 25 iyun 2021 ci ilden indiyedek Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Tehlukesizlik Xidmetinde calisir Tehran Mensimov 1993 cu ilden taqim komandiri boluk komandiri taborun qerargah reisi tabor komandiri kesfiyyat herbi hissesinin komandiri briqada komandirinin muavini briqadanin qerargah reisi briqadanin komandiri vezifelerinde xidmet edir Cemi 23 yasinda tabor komandiri vezifesine teyinat alir 4 briqadanin komandiri olur Taqim komandiri vezifesinden briqada komandiri vezifesine kimi xidmet etdiyi dovrde Fuzuli Beyleqan Agdam Xocavend rayonlarinin her bir menteqesini kecidini az qala cigirini ezber oyrenir Ateskes dovrunde cebhe xettinde bir cox emeliyyatlar kecirerek dusmene agir zerbeler vurur coxsayli itkilere meruz qoyur Tehran Mensimov hazirda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Tehlukesizlik Xidmetinde calisir Mensimovun hazirda xidmet etdiyi Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Tehlukesizlik Xidmeti 16 mart 2020 ci il tarixinde yaradilib Herbi xidmetiBirinci Qarabag muharibesinde konullu istirak etdikden sonra herbi tehsil alaraq leytenant rutbesinde ordu siralarinda xidmete baslamisdir Taqim komandirliyinden briqada komandirliyine kimi Qarabag bolgesinde xidmet etmisdir Ateskes dovrunde cebhe xettinde bir cox emeliyyatlar kecirerek dusmene agir zerbeler vurur coxsayli itkilere meruz qoyur Butun bunlar hamisi herbi hissede yayilaraq esgerler arasinda ruh yuksekliyini daha da artirirdi 2011 ci ilde herbi telimler zamani gosterdiyi yuksek herbi doyus hazirligi potensiali musbet qiymetlendirilir ve herbi tehsilini davam etdirmek ucun Silahli Quvvelerin Herbi Akademiyasina gonderilmesi teklifi seslenir Imtahanlarda en yuksek neticeni gostererek akademiyaya qebul olunur Bundan sonra ikiillik akademik herbi tehsil muddeti baslayir 2012 ci ilde Turkiyede NATO uzvu olan dovletlerin ordu qerargahlari arasinda qerar qebuletme prosesi ile bagli kecirilen yarisda Azerbaycan Ordusunun herbcilerine Tehran Mensimov rehberlik edir 2013 cu ilde imtahanlarda en yuksek neticeni gostererek akademiyani birincilikle bitiren Tehran Mensimovun heyatinin Naxcivan dovru baslayir I ve II Qarabag savasinin istirakcisi Polkovnik Tehran Mensimov Azerbaycan Bayragi ordeni ve Igidliye gore medali Veten ugrunda medali Xocavendin azad olunmasina gore Fuzulinin azad olunmasina gore Susanin azad olunmasina gore Azerbaycan Silahli Quvvelerinin 10 illiyi yubiley medali Azerbaycan Silahli Quvvelerinin 90 illiyi yubiley medali Azerbaycan Silahli Quvvelerinin 95 illiyi yubiley medali Azerbaycan Ordusunun 100 illiyi yubiley medali III dereceli Qusursuz xidmete gore medali II dereceli Qusursuz xidmete gore medali I dereceli Qusursuz xidmete gore medali III dereceli Herbi xidmetde ferqlenmeye gore medali II dereceli Herbi xidmetde ferqlenmeye gore medali I dereceli Herbi xidmetde ferqlenmeye gore medali Herbi emekdasliq sahesinde xidmetlerine gore Azerbaycan Silahli Quvvelerin veterani Sucaete gore Veten Muharibesi istirakcisi medallari ile teltif olunmus Susanin azadligini temin eden herbi emeliyyat qruplasmalarinin rehberi olmusdur Birinci Qarabag Muharibesi 1990 ci ilden 6 yanvar 1992 ci iledek Sovet Ordusunun siralarinda herbi xidmet kecmis Azerbaycan Milli Ordusunda xidmete baslamisdir Konullu olaraq Birinci Qarabag muharibesine yollanmis ve muxtelif istiqametlerde geden doyuslerde feal istirak etmisdir 1992 ci ilin fevralindan Baki Ali Birlesmis Komandanliq Mektebinde kurs kecmis bir il sonra leytenant rutbesi almisdir 1992 ci ilin yanvarinda 64 azerbaycanli esger yoldasi ile Ozbekistandaki xidmeti terk ederek I Qarabag muharibesinde konullu olaraq istirak etmisdir 1991 ci ilin dekabrin son gunlerinde herbi daire uzre xidmet eden azerbaycanlilari bir yere yigaraq Azerbaycana getmek isteyene icaze verdiklerini deyirler 1992 ci ilin yanvar ayinin ilk gunlerinde herbi daire uzre 64 azerbaycanli Tehran Mensimovun rehberliyi ile bilet alaraq Turkmenistana oradan da bere ile Bakiya gelirler Onlarin bir qismi evlerine getmis digerleri ise Bileceride herbi komissarliga muraciet ederek Qarabagda konullu doyusmek ucun orduya yazilmisdir Tehran Mensimov da hemcinin bu qrupda idi Bileceride herbi numayendeler Lacina gonderilmek ucun tabor hazirlandigini xeber edirler Tehran Mensimov herbi komissarligin telimati ile doyus hazirligini tekmillesdirmek ucun Uctepede yeni yaranan N sayli herbi hisseye gelir Tehran Mensimovun hazirligi herbi biliklerini yoxlandiqdan sonra taqim komandiri teyin edilir Novbeti gun tecili doyus emri verilerek herbi hisse Fuzuliye dislokasiya olunur 1992 ci ilde teqdimatla Baki Ali Umumqosun Komandirler Mektebine kesfiyyat ixtisasi uzre oxumaga gonderilir Orduda kadr zabit catismazligina ve siddetli doyuslerin getdiyine gore cox qisa kurs kecmeli sonda ise kicik leytenant rutbesi alaraq xidmete baslamali idiler 1993 cu ilin mart ayinda tehsilini basa vurur ve 354 neferin icinde yalniz Tehran Mensimov leytenant rutbesi alaraq taqim komandiri teyin olunur Emeliyyatlar Tehran Mensimov 1994 cu ilde kecirilen Horadiz emeliyyatinin istirakcisi olub 2011 ci ilde herbi telimler zamani gosterdiyi yuksek herbi doyus hazirligi potensiali musbet qiymetlendirilir ve herbi tehsilini davam etdirmek ucun Silahli Quvvelerin Herbi Akademiyasina gonderilmesi teklif edilir Imtahanlarda en yuksek neticeni gostererek akademiyaya qebul olunur Bundan sonra 2 illik akademik herbi tehsil muddeti baslayir 2012 ci ilde Turkiyede NATO uzvu olan dovletlerin ordu qerargahlari arasinda qerar qebuletme prosesi ile bagli kecirilen yarisda Azerbaycan Ordusunun herbcilerine Tehran Mensimov rehberlik edir 2013 cu ilde imtahanlarda en yuksek neticeni gostererek akademiyani birincilikle bitiren Tehran Mensimovun heyatinin Naxcivan dovru baslayir O zaman fealiyyet gosteren besinci ordu korpusunun N sayli dagatici briqadasinin komandiri kimi dovlet serhedinin 96 km lik hissesinde mudafie tapsirigini yerine yetirir Irevandan gelen yollar o cumleden Lacin dehlizi briqadanin musahidesi altinda idi Cebhe xettinden ferqli olaraq Naxcivan istiqametinde ateskesin pozulmasi nadir hallarda olurdu ve Azerbaycan Ordusu derhal dusmenin cavabini verirdi 2015 ci ilde Ermenistan silahli quvvelerinin bolmeleri nezaretsiz iki yuksekliyi ele kecirmeye cehd edirler Eger o yukseklikleri tutsaydilar serhed bolgesinde strateji ustunluk elde eder bizim teminat yollarini nezarete goturer ve ates altinda saxlayardilar Bunun da neticesinde ne vaxtsa herbi emeliyyatlar bas verseydi Azerbaycan herbi bolmelerinin fealiyyeti iflic ola bilerdi Tehran Mensimov pesekar herbci fehmi ile anlayirdi ki ermeniler bu yukseklikleri ele kecirmek isteyecekler Ona gore briqadanin muvafiq bolmelerine mudafieni guclendirmeleri barede tapsiriqlar verir Ele bu erefede qerargah reisi meruze ederek bildirir ki texminen 70 neferden ibaret ermeni yuksekliye teref irelileyir Hemin gun Bakida Avropa Oyunlarinin baglanis merasimi kecirilirdi Polkovnik minaatanlarin ve zenit qurgularinin ates movqelerine cixarilmasi dusmenin derhal mehv edilmesi emrini verir Boyuk risk idi cunki o yuxari komandanliga meruze edene qeder dusmen yukseklikleri zebt ede bilerdi Texminen 6 saata yaxin doyus gedir ve dusmen evvelki movqelerine qovularaq hemin yuksekliklerde ozumuz movqe tuturuq Doyusde ermenilerin bir zabiti ve 4 esgeri mehv edilir Naxcivanda Ermenistanla dovlet serhedinde Keretepe adlanan yukseklikde posta catmaq ucun 574 pille cixmaq lazim idi Esgerlerin butun tedaruku sursatlar hemin narahat pilleken vasitesile heyata kecirilirdi ve olduqca boyuk cetinlikler yaradirdi Posta yolu ise yalniz Ermenistanla dovlet serhedi istiqametinde cekmek mumkun idi Hemin vaxt mudafie movqelerini daha da mohkemlendirmek ucun herbi hisseye xususi texnikalar verilmisdi 2017 ci ilde Tehran Mensimov qerar qebul edir ki teminat ve texliye meqsedile mutleq posta yol cekmek lazimdir Cunki dusmen birden ora hucum etseydi vaxtinda komek edile bilmezdi Yol cekilmeye baslanan vaxt ermeniler ekskavatoru vururlar Polkovnik ani qerar verir dusmen postu darmadagin edilmelidir Sexsen zenit qurgusunun arxasinda oturaraq dusmenin pilotsuz ucus aparatini vurmaq adi altinda ermeni postunu 135 mermi ile darmadagin edir Veziyyet barede meruze eden doyusun sebebleri neticeleri haqda melumat veren Tehran Mensimovun vaxtinda verdiyi doyus qerari teqdir edilir yuksek qiymetlendirilir Ramazan ayi oldugu ucun yuksekliklerdeki movqelere Ramazan postu adi verilir Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti terefinden verilen Veten ugrunda medalini Tehran Mensimova teqdim edir 2018 ci ilin may ayinda polkovnik T Mensimovun herbci bioqrafiyasina novbeti seref sehifesi yazilir Elahidde Umumqosun Ordu terefinden kecirilen Gunnut emeliyyati Aprel zeferinden sonra ordumuzun yeni uguru oldu 2018 ci ilin avqustunda Elahidde Umumqosun Orduda Doyus Hazirligi ve Tedris Idaresi yaradilir ve Tehran Mensimov bura reis teyin edilir Daha sonra xususi teyinatli qrupla Qarsda 28 olkenin herbcilerinin qatildigi qis herbi telimlerinde istirak edir Telimi yene de birinci yerde basa vurur bu munasibetle Turkiye Respublikasinin milli mudafie naziri Hulusi Akar terefinden hediyye ve sertifikat alir Menfi 33 derece saxtada parasutle hoppanmaq kimi hereketleri yalniz Azerbaycan herbcileri yerine yetirdiler 2019 cu ilin yayinda Turkiye ve Azerbaycan ordulari arasinda Sarsilmaz qardasliq 2019 birge doyus atisli taktiki telimde de yuksek neticeler gosterirler Elahidde Umumqosun Orduda Doyus Hazirligi ve Tedris Idaresinin reisi kimi Naxcivandaki butun herbi hisselerin doyus hazirliginin yuksek seviyyede olmasini xususi diqqet merkezinde saxlayir Tehran Mensimovun esas diqqet yetirdiyi mesele hem de xususi teyinatlilarin doyus verdislerinin daha da tekmillesdirilmesi idi Bir cox kurslar kecir telimlerde istirak edir ve kesfiyyatci oldugu ucun tecrubesi de formalasir Gece gunduz doyus atisli telimler kecirir Ikinci Qarabag muharibesinde istiraki Naxcivan Elahidde Umumqosun Ordusunun zabiti olan Tehran Mensimov 2020 ci il sentyabrin 27 de Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden Ermenistan isgali altinda olan erazilerin azad edilmesi ve Azerbaycanin erazi butovluyunun temin olunmasi ucun baslanan Veten muharibesinde feal istirak etmisdir Noyabrin 4 den 8 ne qeder davam eden Susa ugrunda doyuslerde sehere giren ilk zabitlerden olmusdur 2020 ci il sentyabrin 27 de Ermenistanin herbi texribatina qarsi Ali Bas Komandan Ilham Eliyevin emri ile eks hucum emeliyyati baslananda en cox sevinenlerden biri de Tehran Mensimov olur O hele I Qarabag savasinda en gergin doyusleri gorduyunden birbasa cebhe xettinde uzun iller herbi xidmet kecdiyinden emin idi ki qelebeye daha cox tohfe vere biler Doyusler baslayan gun yuxari komandanliga muraciet ederek cebheye yollanmaq arzusunda oldugunu bildirir Yoldaslari ile her gun cebheden gelen xeberleri tehlil edir neticeleri deyerlendirir ve sebirsizlikle doyuse getmek barede emr gozleyirdi Ali Bas Komandan Ilham Eliyevin Suqovusanin ve Cebrayilin azad edilmesi barede mujdelerini Naxcivanda bayram kimi qarsilayirlar amma bu doyuslerde istirak ede bilmedikleri ucun hem de teessuflenirler Oktyabr ayinin 10 da mudafie nazirinin muavini Elahidde Umumqosun Ordunun komandani general polkovnik Kerem Mustafayevin yaninda kecirilen herbi musavirede birden Ali Meclisin Sedrinden zeng gelir Xususi teyinatlilarin istisnasiz olaraq her bir herbcisi bu xeberden boyuk sevinc icinde idi Iki saatdan da tez muddetde Mensimov komandana meruze ederek bildirir ki tam heyetle hava limanindayiq Oktyabrin 10 da teyyare ile Bakiya gelir Mudafie Nazirliyine gederek tapsirigi deqiqlesdirir Seher tezden avtobuslarla doyus bolgesine yola dusur Yolda korpus komandiri general mayor Mais Berxudarova zeng ederek techizatla bagli bezi meseleleri mueyyenlesdirir Daha sonra xususi teyinatlilarin komandani Hikmet Mirzeyevle gorusub doyus emrini deqiqlesdirir Bundan sonra Mensimov Naxcivandan gelen xususi teyinatlilari iki hisseye ayirir Olduqlari yerden saga yeni Fuzuli Xocavend istiqametine geden bolmeye polkovnik leytenant Anar Eliyev 150 neferden ibaret diger hisse ise Tehran Mensimovun rehberliyi ile sola Hadrut Susa istiqametine hereket edilir Artiq ordumuz xeyli irelilemis Hadrut azad olunmusdu Sexsi heyeti 12 qrupa bolur Oktyabrin 12 den doyuslere girir ve ilk savas Fuzulinin Qarakollu kendinde olur Sexsi heyetin doyus hazirligi en yuksek seviyyede idi bu baximdan esger ve zabitlerine tam arxayin idi Qisa zamanda Fuzulinin Qarakollu Aygestan yasayis menteqelerini Hadrut Qarakollu yolunu daha sonra Qaracuq Sistepe Hadrut qesebesini uc strateji yuksekliyi azad etdiler Ergunes elece de Gullukar Tug daglarini ele kecirtdiler Oktyabr ayinin 19 na kimi bu erazide dusmenin hucumlarinin qarsisini alaraq onu geri cekilmeye mecbur etdiler Doyusler zamani Naxcivandan gelen heyet ilk iki gun erzinde Hadrut qesebesi ve onun etrafindaki meselerde ayrica doyuserek 80 e yaxin ermenini mehv etdiler Sonraki gunlerde N sayli xususi teyinatli herbi hissenin bolmeleri ile birlikde doyusduler Tehran Mensimovun rehberlik etdiyi herbi birlesmeler novbeti gunlerde ermeni qruplasmalarini mehv ede ede Hadrutdan Tuga geden yolun ustundeki muhum strateji yuksekliye yetisir Polkovnikin qarsisinda yeni doyus tapsiriqlarinin icrasi vardi Cebrayila gelerek muveqqeti komanda menteqesinde general leytenant Kerim Veliyevle hazirda general polkovnik rutbesi ile mudafie nazirinin birinci muavini Bas qerargah reisi vezifesindedir gorusur Qeyd edir ki tecrubeli herbci doyuscu bizim dille desek senger generali olan Kerim Veliyevin bu istiqametdeki herbi emeliyyatlari pesekarliqla koordinasiya etmesi doyuslerin ugurlu gedisine muhum tohfe verir Tehran Mensimov doyuslerin gergin merhelelerinin getdiyi Xocavend rayonunun icra hakimiyyetinin bascisi I Qarabag muharibesinde konullu ozunumudafie destelerinin komandiri olmus Eyvaz Huseynovun da istirak etdiyi gorusde emeliyyat seraitini doyus tapsiriqlarini deqiqlesdirir genis meslehetlesme kecirdir Sonra Horadize gedib Naxcivandan gelen 160 neferlik yeni heyeti qarsilayir Emr gelir ki oktyabrin 21 de Fuzulinin Qargabazar kendi istiqametine hereket etmelidirler novbeti doyus tapsirigi orada verilecek Heyet Qargabazara irelileyerken artilleriya atesine meruz qalirar Tehran Mensimov Pikap avtomobile eyleserek birbasa qarsidaki tepeye surur ve ermeni artilleriyasinin yerlesdiyi noqteni mueyyen etir Erazinin koordinatini deqiqlesdirerek melumati artilleriya quvvelerine verir Derhal artilleriya ermenilerin ates noqtelerini mehv edirler Yukseklikden geri qayidanda ise ermeniler hereketde olan avtomobilini atese tutdular ve bir qeder getdikden sonra masin piyada eleyhine minaya dusur Guclu partlayis olur masin asir O ise yaralanir Doyusler siddetle davam edir Savasin qizgin vaxtinda dusmenin atdigi raketin movqeyimizde partlamasi neticesinde yeniden yaralanir Zerbe quvvesi Onu 3 metr hundurluye qaldirib yere cirpir Ilk deqiqelerde ozunden gedir sonra soka girir Ancaq texliye olunmaq istemir savasi davam etdirir Bu ise doyusculerde ruh yuksekliyini ezmkarligi daha da artirir Umumiyyetle ise tek O yox butun sexsi heyet yaralanarken ya bunu gizledir ya da texliyeye razi olmurdu Oktyabrin 21 de general leytenant Heyder Piriyev terefinden mudafie nazirinin adindan novbeti tapsiriq elan olundu 160 neferlik deste Zerger kendi terefden gederek Yaglivend ve Divanalilar kendleri arasindaki 2 km e yaxin silsilede olan ermeni movqelerini ele kecirmeli idi Heyder Piriyev Tehran Mensimova Bu erazini Birinci Qarabag muharibesinden taniyirsan ve senin bu doyus planini ugurla heyata kecireceyine inaniriq deyir Bu emeliyyat ucun diger xususi teyinatli herbi hisseden de elave 52 nefer herbci ayrildi Plani nezerden kecirerek mueyyen edir ki ermeniler onlarin Yaglivend ve das karxanasi terefinden hucum edeceyimizi gozleyirler Gece iken dronu havaya qaldiraraq ermenilerin movqelerine teref 8 km derinliye istiqametlendirir PUA vasitesile silsilede yerlesen 58 ermeni herbcisi sayir Seher tezden hucum emri verir Artilleriya desteyinden sonra irelilemeye baslayir Arxadan da hemle taboru gelir 2 saata 4 8 km irelileyerek 2 km lik silsileni gergin doyusler neticesinde ele kecirir ve 58 nefer ermeniden biri de sag cixa bilmir Bizim ise sadece 3 yaralimiz olur Silsile her terefden ermenilerin muhasiresinde oldugu ucun mudafie movqeleri qurur Cunki hem Yaglivend hem Divanalilar terefden ates altinda idiler Qerara alir ki Yaglivend kendini derhal azad etsinler Kendi azad etmek ucun evvelce etrafdaki yukseklikleri tutmaq lazim idi Yaglivendin etrafinda ise 5 yukseklik var Kendi azad etmek barede qerarima yuxari komandanliq da derhal raziliq verir Oktyabrin 23 de gece yuksekliklerin besini ele kecirdik ve kendin ozunu de azad edirer Doyuslerin qizgin vaxtinda gorurler ki ermeniler 3 Kamazla oz birlesmelerine komeye gelirler Eger hemin Kamazlar gelib catsaydi hucumda olan bolmeleri muhasireye duse bilerdiler Derhal Kamazlari mehv edir ve psixoloji ustunluyu daha da artirirlar Tekce 35 dusmen cesedini kendin icinde sayir bu hucumun neticesi olaraq Dilagarda ve Qodu Dilagarda kendlerini de azad edirler Umumilikde ilk hemlede 3 kend ve 12 yuksekliyi dusmenden geri alirlar Artiq dusmenin derinliyine 9 km girmisdiler Yuxari komandanliqdan dediler ki elave quvve gonderilir onlar gelene qeder oktyabrin 24 de gece daha bir yuksekliyi de azad etdiler Oktyabr ayinin 28 de Azerbaycan Mudafie nazirinin emri ile Tehran Mensimov Susa istiqameti uzre emeliyyat qruplasmalarinin rehberi teyin olunur Doyuslerde istirak eden N sayli iki motoatici briqadani ve diger iki briqadanin taborlari onun tabeliyine verilir Hadrut etrafinda movqe tutan herbi birlesmelerin istiqameti Dasalti ve Susa idi Tehran Mensimovun heyatinin esas missiyasi baslayirdi Sag terefde N sayli diger briqada ve hemle taboru sol terefden ise xususi teyinatlilar Susaya dogru hucuma kecmeliydiler Noyabrin 1 de hucuma baslayaraq ermenilerin qarsimizdaki movqelerini darmadagin etdiler ve gelib Xocali rayonunun Signaq kendine catdilar Burdan da Canaqci kendine dogru irelileyirler Herbi texnika ile 200 den artiq herbci 31 avtomobilde KamAZ ve URAL da hereketde olurlar Avtomobillerin hereketi cetinlesmisdi eslinde artiq mumkun deyildi Motoatici destelerin onunde geden kesfiyyatcilar xususi teyinatlilar artiq doyusurduler ve onlarla hava rabitesi ile elaqe saxlamaq da emeliyyatin mexfiliyi baximindan qadagan edilmisdi Her terefden dusmenle ehatelenmis her cigirinda ermeni movqeyinin yerlesdiyi erazide herbi texnikani ve sexsi heyeti hereket etdirmek boyuk risk idi Once Mectaqlar erazisinde Cehennem deresi deyilen yerde dusmen muhasiresine dusurler Agir artilleriya zerbelerinden elave onlarin dronlari da davamli tehluke yaradirdi Cetinlikle muhasireni yarib Canaqciya catarken mesede novbeti muhasireye dusurler Yene de agir artilleriya hedefinde idiler Ermeni artilleriyasi masin kolonunun on ve arxa avtomobillerini siradan cixartdi Hem qarsiya hem de geriye hereket mumkunsuz idi Dusmenin zerbelerini def etmek ucun sexsi heyetle masinlardan duserek kicik daldalanacaqda movqe tuturlar Muhasireni yarmaq ucun kesfiyyat komandiri kapitan emr edir ki kolonun onundeki zedelenmis URAL masinini dereye ataraq yolu acsinlar Polkovnik leytenant Cahandar Ehmedov ve kapitan 15 neferle birge yanan masini yoldan kenarlasdirib dereye atirlar Agir artilleriya zerbeleri altinda irelilemeye baslayirlar Herbi qaydalara gore Tehran Mensimov sonda irelilemeli gerekse de veziyyetin cox gergin ve hessas oldugunu nezere alaraq ilk URAL a eylesir ve kolonu muhasireden cixarda bilir Canaqciya cetinlikle catirlar Burada da dusmen cox ciddi muqavimet gosterir Bu zaman qerargahdan novbeti gizli doyus tapsirigi gelir Mexfiliyi qorumaq ucun emr elden ele oturulmek sertile zerfde gonderilmisdi Tapsirigin istiqametini oyrenen kimi zerfi icindeki yazi ile beraber derhal yandirir Novbeti hedef Dasalti idi Hemin gece Signaqla Dasaltinin arasindaki strateji yukseklikde movqe tuturlar Daha sonra buradan erazinin kesfiyyatini heyata kecirerek Dasaltiya hucumu deqiqlesdirirler Mueyyen edilir ki sagdan soldan ve merkezden hansi bolmeler hucum edecek Ermeniler guclu mudafie movqeleri qurmus ve xeyli agir texnika sexsi heyet celb etmisdiler Onlar ise yalniz atici silahlarla silahlanmisdilar avtomat pulemyot ve snayper Duzgun doyus planlasdirmasi herbcilerimizin pesekarligi ve esgerlerimizin qehremanligi neticesinde noyabr ayinin 4 de Dasalti kendini isgaldan azad etdik Cox yaxin mesafeden doyus getdi ve kendi azad etdikden sonra 190 ermeni meyiti saydiq Bundan sonra ermeniler kendi aramsiz artilleriya atesine tutdular ve eks hucumlarla geri qaytarmaga cehd etdiler amma her defe itki vererek geri cekilmeye mecbur oldular Noyabrin 5 i seher tezden sakitlik idi Dasaltini azad edenden sonra tapsiriq Susadan Xankendi istiqametine yolu baglamaq idi Birden ermeniler Susakend Dasalti Susa Dasalti Keybali Dasalti ve Lacin terefden Dasaltiya yeniden eks hucuma basladilar Dusmenin texminen 4 tabora yaxin quvvesi ile 6 saat gergin doyus getdi Her terefden ordumuzu guclu atese tutdular yalniz Dasaltiya geldikleri arxa semt aciqdi Bu zaman esgerlerimizden biri arxadan rabite ile xeber verdi ki ermeniler mesenin ve cayin ici ile kende dogru irelileyirler Bu o demek idi ki biz Dasaltida muhasireye duse bilerler Derhal qabaqlayici tedbirler goruldu ve Tehran Mensimov Veten Muharibesi Qehremani kapitan Ramazan Hudulova iki saat muddetinde 13 neferlik qrupla Lacindan gelen yolu baglamagi emr etdi ve sol terefden dusmenin yolu baglandi Hemin gun ermeniler butun iricapli silahlardan minaatanlardan Qrad qurgusundan Silka dan Dasaltini atese tutaraq defelerle hucuma kecdiler lakin Tehran Mensimovun tabeliyinde olan sexsi heyet bir addim da geri cekilmedi ve qehremancasina kendi saxladilar Onlardan 67 nefer sehid oldu 120 nefer yaralandi Bu doyusde ne qeder ermeni mehv etdikleri deqiq deyildi cunki butun etraf yuzlerle ermeni cesedi ile dolu idi Artiq Xankendi Susa Lacin Susa yollarini baglamis dusmenin hereketini tam dayandirmisdilar Simal qerbden Susa hududlarina daxil olmusdular Tehran Mensimovun rehberlik etdiyi bolmelerle noyabrin 5 den 6 na kecen gece Lacin yolunu kecerek Keybali yasayis menteqesi terefden Susa etrafindaki meseye daxil oldular Isa bulagi terefden dolayi yollarla gelib Xankendi yolunda diger istiqametden polkovnik Fuad Qasimovun rehberliyi ile hucum eden Xususi Teyinatli Quvvelerimizle birlesdiler Qefil melumat geldi ki Susa Susakend Xankendi Muxtarkend terefden ermeniler yeniden eks hucuma kecdiler Qabaqda gelen iki ermeni tankini mehv etdiler ve doyus basladi Yuxari komandanligin tapsirigi ile polkovnik Fuad Qasimovla bir yerde qerar qebul edirler ki artiq Susaya daxil olmagin vaxtidir Tehran Mensimovun tabeliyinde olan 94 neferden bir hissesini mesede saxlayir ki Keybalilar terefden hucumun qarsisini alsinlar Tehran Mensimov N sayli motoatici herbi hissenin komandiri polkovnik Vilayet Quliyeve deyir ki tanklar hazir olsun ve Dasalti terefden Susaya girecekler Iki tanki da Lacindan gelen yola cixarmagi tapsirir Sexsi heyetle qayaliqlarla Susaya teref hereket etmeye baslayirlar Qayaliqlarla dirmanib yaxin mesafeden qarsida movqe tutan ermenileri mehv edirler Artiq doyus en yaxin mesafede gedirdi Dusmenle en uzaq mesafe 10 metrden cox deyildi ve hem de artiq ele bir veziyyet yaranir ki elbeyaxa doyusurler Cunki silahi doldurmaga vaxt olmur Baslarinin ustunde pilotsuz ucan aparatlari her addimbasi aramsiz artilleriya zerbeleri minomyotlardan mermiler Bele cetin seraitde dusmenle ancaq yungul silahlarla doyusurler Ozu de dusmen hundurlukde ve 28 il mohkemlendirdiyi guclu bir herbi movqede idi Bizim ise her addimimiz ermenilerin musahide ve atis hedefinde idi Onu da nezere alaq ki ehtiyat sexsi heyetimiz ve texnikamiz 16 km arxada idi Her addimda ermeni telesi muhasire cehdi aldadici hemleleri vardi Ermeniler sehere hucumu Qirmizibazar ve Susakend istiqametinden gozleyirdiler amma onlar tamamile ferqli istiqametden sehere daxil oldular Artiq noyabrin 6 da Susada idiler Seherin icinde guclu doyusler getdi ermenilerin 3 eks hucumunu def etdiler Hemin gun Susada hucumu derinliye dogru daha da genislendirdiler hucum istiqametinde kuce ve prospektleri yasayis ve qeyri yasayis obyektlerini dusmenden temizlediler Sonraki gunlerde de Azerbaycan Ordusunun herbi geyiminde olan ermeni xususi teyinatlilari ve diversantlarina seherde defelerle rast gelindi Noyabrin 7 de ermeniler Susani geri qaytarmaq ucun 1000 neferden artiq heyetle yeniden hucuma kecdiler Yer goy silkelenirdi seher guclu artilleriya atesine tutulurdu Hemin gun 4 eks hucumun qarsisini aldilar Susa yolu artiq temizlenirdi ve seherin mudafiesinin teskili ucun Tehran Mensimov iki tank ve bir piyada doyus masininin bura getirilmesini emr etdi Artiq Xankendine geden yolu nezarete goturmek lazim idi Herbi hisselerin nomrelerini mexfi saxlamaq vacibdir Ancaq 181 sayli herbi hissenin adini tarix ucun xususi qeyd etmek lazimdi Onlar Susanin azadligi ucun boyuk qehremanliqlar gosterdiler Polkovnik Vilayet Quliyevin rehberliyi altinda bu herbi hisse boyuk sucaetlere imza atdi Bu herbi hisse de iki tank ve iki piyada doyus masini ile Lacin istiqametinden gelen ermeni quvvelerini ve texnikasini saxlamaq ucun gonderildi Sol terefden Dasaltiya geden yolu tutmaq ucun texminen 200 neferlik sexsi heyet yonlendirildi Onlar dusmenin o cinahdan 10 tankinin irelilemesinin qarsisini aldilar Noyabrin 8 de ermeniler sehere Iskender raketi ile zerbe endirdiler amma artiq seher Azerbaycan Ordusunun nezaretinde idi ve ermeniler hec bir sey ede bilmezdiler Butun seher dusmenden temizlenmis bolmelerimiz etibarli mudafie movqeleri tutmusdular Elbette ki dusmen bu teslimciliyi ile barismaq istemirdi Buna gore de Lacindan Susaya geden yola nezareti guclendirir ve seherden Xankendiye dogru qacan ermeni destelerini mehv edirdiler Ele noyabrin 8 i Susakend Susa Muxtarkand Susa Xankendi Susa ve diger istiqametlerden ermeni quvveleri ve texnikasi sehere eks hucuma kecdi Susa ve Xankendiye geden yol eynidir ve ordumuzun nezaretinde idi Cemi 50 doyuscu ile dusmenin intensiv artilleriya raket ve minaatan atesi altinda movqelerimizi qoruyurdular Her metre bir mermi dusurdu Dusmen onillikler boyu eraziye hakim oldugundan cografi relyefi ela bilirdi buna gore de siddetli artilleriya atisi ve coxsayli heyetle hucuma eminlikle basladi Ancaq geri oturduldu ve boyuk itki verdi 9 noyabrda dusmen yeniden genis eks hucum emeliyyati kecirdi Subh tezden baslayan hucum intensiv artilleriya atesleri ile davam etdi Ermenistan cebbexanasinda olan en agir ve dagidici butun silahlarindan Smerc reaktiv raket ve TOS agir odsacan artilleriya sistemlerinden kaset mermilerinden ve diger bu kimi agir artilleriya vasitelerinden istifade etdi Susanin butun binalari hedefe alindi Xususile ordumuzun mudafieni qurdugu qala siddetli atese meruz qaldi Eslinde butun hedefler dusmene melum idi buna gore de hetta en yuksek yerde yerlesen qalanin her qarisina bir mermi dusurdu Seherde dehsetli veziyyet yaranmisdi Axsam saat 7 radelerinde dusmen yeniden eks hucuma kecdi Xankendiye geden yolun sol terefinde bir qullenin ve boyuk xacin yerlesdiyi yukseklik terefden 30 nefer ve Xankendi terefden ise 40 nefer qara forma geyinmis ermeni silahlisi hucuma kecir Hiss olunur ki bunlar xususi telim kecmis bolmelerdir Polkovnik Vilayet Quliyev yukseklikden irelileyen dusmeni BMP 2 atesi ile diger istiqametde yigilmis dusmen qrupunu ise iki tank eleyhine idare olunan raketle mehv edir Hemin gun onlarin eks hucumu yatirilir gece ise pilotsuz teyyarelerimizin isine mane olan TOR hava hucumundan mudafie kompleksini mehv edilir Noyabrin 9 da Susada her sey artiq basa catmisdi dusmen birdefelik mehv edilmis seher tam temizlenmisdir Tehran Mensimovun rehberlik etdiyi emeliyyat qruplasmasi Ali Bas Komandanin Susa ile bagli emrini qelebe ile icra etmisdiler Artiq Zefer qazanilmisdi Tehran Mensimov hemin gunlerin qururunu ve hem de agrisini hele de eyni heyecanla yasayir Noyabrin 9 da saat 23 45 de elan olundu ki 15 deqiqeden sonra ateskes quvveye minir Hesab etdim ki bu da evvelkiler kimi simvolik ateskes olacaq Ancaq bir muddet sonra Ermenistanin teslim olmasindan xeber tutduq Sevincimizin hedd hududu yox idi Gun erzinde ermeniler defelerle ateskesi pozdular ve bizi cavab tedbirlerine tehrik etmeye calisdilar Ancaq texribata getmedik Tarix ucun bir daha deyirem qoy hec kim unutmasin Susa Xususi Teyinatli Quvveler basda olmaqla 4 herbi hissenin 3 xususi teyinatli ve 181 sayli herbi hisseler hucumu ile azad edildi Noyabrin 10 da daxili qosunlarimizin bolmeleri sehere daxil oldular Movqelerimizi daha da mohkemlendirdik Sonraki gunlerde Rusiya sulhmeramlilarinin vasiteciliyi ile yuzlerle ermeni cesedini qaytardiq Bu hem de bir efsanenin ozu de canli efsanenin esrler boyu genc nesle ornek numune olacaq omur gunluyudur Teltif ve Fexri adlariPolkovnik leytenant Tehran Mensimov Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyevin 24 iyun 2005 ci il tarixli 860 nomreli Serencami ile Igidliye gore medali ile teltif edilmisdir Polkovnik Tehran Mensimov Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyevin 20 iyun 2017 ci il tarixli 3006 nomreli Serencami ile Veten ugrunda medali ile teltif edilmisdir 15 dekabr 2020 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin Prezidentinin Serencami ile Azerbaycan Bayragi ordeni ile teltif edilmisdir Veten muharibesi istirakcisi medali 15 12 2020 Azerbaycan Bayragi ordeni Veten ugrunda medali Igidliye gore medali 29 12 2020 Susanin azad olunmasina gore medali 24 06 2021 Fuzulinin azad olunmasina gore medali 24 06 2021 Xocavendin azad olunmasina gore medali Sucaete gore medali III dereceli Herbi xidmetde ferqlenmeye gore medali II dereceli Herbi xidmetde ferqlenmeye gore medali I dereceli Herbi xidmetde ferqlenmeye gore medali III dereceli Qusursuz xidmete gore medali II dereceli Qusursuz xidmete gore medali I dereceli Qusursuz xidmete gore medali Azerbaycan Silahli Quvveleri Veterani medali Azerbaycan Silahli Quvvelerinin 10 illiyi yubiley medali Azerbaycan Silahli Quvvelerinin 90 illiyi yubiley medali Azerbaycan Silahli Quvvelerinin 95 illiyi yubiley medali Azerbaycan Ordusunun 100 illiyi yubiley medali Herbi emekdasliq sahesinde xidmetlere gore medali Azerbaycan Respublikasinin xususi rabite ve informasiya tehlukesizliyi orqanlarinin 30 illiyi 1993 2023 yubiley medali Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin tehlukesizliyini temin eden orqanin 30 illiyi 1993 2023 yubiley medaliIstinadlarLezgi qartali olu kecid Samur qezeti 2020 General leytenant Hikmet Mirzeyev mene emr verdi ki Tehran Mensimov qaynarinfo az az 31 yanvar 2021 2021 02 05 tarixinde Istifade tarixi 31 yanvar 2021 https vetendas az tehran m C9 99nsimov bare url missing title 2022 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 14 https ordu az az news 182947 polkovnik tehran mensimov xususi teyinatlilar susaya girene qeder doyusub dusmeni oz uzerimize cekmeli idik musahibe bare url missing title 2021 03 03 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 16 https modern az news 295918 bare url missing title https www azerbaijan news az az posts detail ilham eliyev tariximizin en qudretli serkerdesi en guclu komandani qarabagin xilaskaridir 1666221522 bare url missing title 2022 11 05 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 14 QudretliSerkerde Naxcivandan Susaya uzanan qelebe yolu serqqapisi az az Serq qapisi 27 yanvar 2021 31 yanvar 2021 tarixinde Istifade tarixi 31 yanvar 2021 https nuhcixan az news cemiyyet 71739 ilham eliyev tariximizin en qudretli serkerdesi en guclu komandani qarabagin xilaskaridir bare url missing title PDF https xalqqazeti com pdf B pdf bare url missing title 2022 11 08 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 12 14 https modern az az news 304029 tehran mensimov ucun ozel gun bare url missing title 2022 12 17 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 17 Modern az 2021 03 03 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 16 empty citation https baku tv cemiyyet tehran mensimovun xidmet yeri deyisdirildi baku tv bare url missing title https qafqazinfo az news detail ordumuz susaya nece girib tehran mensimov ilk defe danisdi 312945 bare url missing title https 525 az news 202289 azadligin ikinci ili hadrut bare url missing title 2022 10 15 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 18 https axar az news toplum 684357 html bare url missing title 2022 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 18 https www bakupost az minaya dusdum masin asdi yaralandim tehran mensimov bare url missing title olu kecid https qaynarinfo az az tehran mensimov xankendi etrafindaki doeyuslerden danisdi 2 bare url missing title Azerbaycan Silahli Quvvelerinin herbi qulluqcularinin teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Prezidentinin 24 iyun 2005 ci il tarixli 860 nomreli Serencami www president az Azerbaycan Prezidentinin resmi sayti 24 06 2005 2021 01 10 tarixinde Istifade tarixi 02 12 2020 Azerbaycan Mudafie Nazirliyinin herbi qulluqcularinin teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Prezidentinin 20 iyun 2017 ci il tarixli 3006 nomreli Serencami www president az Azerbaycan Prezidentinin resmi sayti 20 06 2017 2021 01 11 tarixinde Istifade tarixi 02 12 2020 President az Azerbaycan Respublikasi Silahli Quvvelerinin herbi qulluqcularinin teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami az President az 15 12 2020 2020 12 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 16 Azerbaycan Silahli Quvvelerinin herbi qulluqcularinin Azerbaycan Bayragi ordeni ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Prezidentinin 15 12 2020 ci il tarixli Serencami www e qanun az Normativ huquqi aktlarin vahid internet elektron bazasi az 15 12 2020 2021 02 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 15 12 2020 https president az az articles view 24308 bare url missing title Azerbaycan Silahli Quvvelerinin herbi qulluqcularinin Susanin azad olunmasina gore medali ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Prezidentinin 29 12 2020 ci il tarixli Serencami www e qanun az Normativ huquqi aktlarin vahid internet elektron bazasi az 29 12 2020 2021 01 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 12 2020 Azerbaycan Silahli Quvvelerinin herbi qulluqcularinin Fuzulinin azad olunmasina gore medali ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Prezidentinin 24 06 2021 ci il tarixli Serencami www e qanun az Normativ huquqi aktlarin vahid internet elektron bazasi az 24 06 2021 2021 06 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 06 2021 Azerbaycan Silahli Quvvelerinin herbi qulluqcularinin Xocavendin azad olunmasina gore medali ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Prezidentinin 24 06 2021 ci il tarixli Serencami www mod gov az Azerbaycan Respublikasi Mudafie Nazirliyinin resmi sayti az 24 06 2021 2021 06 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 06 2021 https president az az articles view 49682 bare url missing title 2022 04 16 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 14 https ntv az news cemiyyet 71739 ilham eliyev tariximizin en qudretli serkerdesi en guclu komandani qarabagin xilaskaridir bare url missing title 2022 12 14 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 14