Astrabad bəylərbəyliyi— Səfəvilər dövlətinə bağlı bölgələrdən biri.
Səfəvilər dövlətinin bayrağı və gerbi |
Əyalət | |||
Astrabad bəylərbəyliyi | |||
---|---|---|---|
| |||
| |||
Rəsmi dilləri | Azərbaycan dili, mazandaran dili | ||
Bəylərbəyi | |||
• 1513-1527 | Zeynal xan Şamlı (ilk) | ||
Tarixi | |||
• 1501 | Yaranması | ||
• 1736 | Səfəvilərin sonu |
Tarixi
Bəylərbəyiliyinin mərkəzi Astrabad şəhəri idi. Əyaləti əsasən Qacar elinin nümayəndələri idarə edirdilər.
Hicri 932 (1526)-ci ildə Durmuş xanın vəfatından sonra Xorasandakı qarışıqlıqdan istifadə edən özbəklər Amudəryanı keçərək Tus şəhərini mühasirəyə aldılar və onu tutdular. Hicri 933 (1527)-cü ildə qızılbaşlar Bistam yaxınlığında yenidən məğlubiyyətə uğradılar. Özbəklər Astrabadı tutdular.
Übeydulla xanın Xorasana yürüşləri bir nəticə vermədi. Səfəvilər bu mühüm vilayəti öz əllərində saxlayaraq özbəklərin bütün basqınlarını dəf etdilər. Deməli, Səfəvilər dövlətinin qərb cəbhəsində Osmanlı türklərinə qarşı olduğu kimi, özbəklər əleyhinə də hərbi əməliyyatları müdafiə xarakteri daşıyırdı. Özbək xanları özlərinin basqınları zamanı bir neçə dəfə Astrabad ərazisinə qədər gəlib çıxmış, dəfələrlə Xorasanın paytaxtı, Səfəvilər dövlətinin ən böyük şəhərlərindən biri olan Heratı almışdılar. Burada özbəklərin müvəffəqiyyətləri xeyli dərəcədə onunla bağlı idi ki, yerli tacik əhalinin istər feodal əyanları, istərsə də kəndliləri amansız zülm və zorakılığa yol vermiş qızılbaş hakim dairələrinə düşməncəsinə münasibət bəsləyirdilər. 1535-1536-cı illərin Herat üsyanının nümunəsində gördüyümüz kimi, bu düşmənçilik bəzən öz zülmkarlarına qarşı açıq xalq çıxışı şəkli alırdı.
1550-ci ildə Astrabad ərazisində türkmən mənşəli yaka tayfasının mərkəzi hakimiyyətə qarşı üsyanı Səfəvilərin bu basqınlarla mübarizəsini mürəkkəbləşdirmişdi. Üsyana əyan ailəsindən olan Aba adlı gənc rəhbərlik edirdi. O, şah qoşunları ilə mübarizədə kömək üçün özbək xanlarına dəfələrlə müraciət etmiş və onların qoşunları köməyə gəlmişdilər. Yalnız 1558-ci ildə (Aba xaincəsinə öldürüldükdən sonra) üsyan yatırıldı.
İnzibati bölgüsü
Mahalları
Nahiyələri
Hakimləri
- Zeynal xan Şamlı
- Əlqas Mirzə
- Sədrəddin xan Ustaclı
- Şahqulu sultan Ustaclı
- Keçəl Şahverdi
- Fərhad xan Qaramanlı
- Hüseyin xan Ziyadoğlu Qacar
- Yusif xan (şair)
- Firudin xan Çərkəz
- Behbud bəy Çərkəz
- Xosrov xan Çərkəz
- Qazaq xan Çərkəz
- Huseyn xan ibn Zaman bəy mazandarani
- Mehrab xan
- Allahverdi xan
- Cəmşid xan
- Cəfərqulu xan
- Məhəmməd xan
- Kəlbəli bəy
- Aslan xan Dağıstani
- Rüstəm Məhəmməd xan Sədli
Mənbə
İstinadlar
- Həsən bəy Rumlu, Əhsən ət-təvarix, səh. 196.
- Həsən bəy Rumlu, Əhsən ət-təvarix, səh. 201-202.
- İskəndər bəy Münşi, Tarixi-aləm-arayi-abbasi, Bakı, Təhsil, 2009
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Astrabad beylerbeyliyi Sefeviler dovletine bagli bolgelerden biri Sefeviler dovletinin bayragi ve gerbiEyaletAstrabad beylerbeyliyiBayraq Resmi dilleri Azerbaycan dili mazandaran diliBeylerbeyi 1513 1527 Zeynal xan Samli ilk Tarixi 1501 Yaranmasi 1736 Sefevilerin sonuTarixiBeylerbeyiliyinin merkezi Astrabad seheri idi Eyaleti esasen Qacar elinin numayendeleri idare edirdiler Hicri 932 1526 ci ilde Durmus xanin vefatindan sonra Xorasandaki qarisiqliqdan istifade eden ozbekler Amuderyani kecerek Tus seherini muhasireye aldilar ve onu tutdular Hicri 933 1527 cu ilde qizilbaslar Bistam yaxinliginda yeniden meglubiyyete ugradilar Ozbekler Astrabadi tutdular Ubeydulla xanin Xorasana yurusleri bir netice vermedi Sefeviler bu muhum vilayeti oz ellerinde saxlayaraq ozbeklerin butun basqinlarini def etdiler Demeli Sefeviler dovletinin qerb cebhesinde Osmanli turklerine qarsi oldugu kimi ozbekler eleyhine de herbi emeliyyatlari mudafie xarakteri dasiyirdi Ozbek xanlari ozlerinin basqinlari zamani bir nece defe Astrabad erazisine qeder gelib cixmis defelerle Xorasanin paytaxti Sefeviler dovletinin en boyuk seherlerinden biri olan Herati almisdilar Burada ozbeklerin muveffeqiyyetleri xeyli derecede onunla bagli idi ki yerli tacik ehalinin ister feodal eyanlari isterse de kendlileri amansiz zulm ve zorakiliga yol vermis qizilbas hakim dairelerine dusmencesine munasibet besleyirdiler 1535 1536 ci illerin Herat usyaninin numunesinde gorduyumuz kimi bu dusmencilik bezen oz zulmkarlarina qarsi aciq xalq cixisi sekli alirdi 1550 ci ilde Astrabad erazisinde turkmen menseli yaka tayfasinin merkezi hakimiyyete qarsi usyani Sefevilerin bu basqinlarla mubarizesini murekkeblesdirmisdi Usyana eyan ailesinden olan Aba adli genc rehberlik edirdi O sah qosunlari ile mubarizede komek ucun ozbek xanlarina defelerle muraciet etmis ve onlarin qosunlari komeye gelmisdiler Yalniz 1558 ci ilde Aba xaincesine olduruldukden sonra usyan yatirildi Inzibati bolgusuMahallariNahiyeleriHakimleriZeynal xan Samli Elqas Mirze Sedreddin xan Ustacli Sahqulu sultan Ustacli Kecel Sahverdi Ferhad xan Qaramanli Huseyin xan Ziyadoglu Qacar Yusif xan sair Firudin xan Cerkez Behbud bey Cerkez Xosrov xan Cerkez Qazaq xan Cerkez Huseyn xan ibn Zaman bey mazandarani Mehrab xan Allahverdi xan Cemsid xan Ceferqulu xan Mehemmed xan Kelbeli bey Aslan xan Dagistani Rustem Mehemmed xan SedliMenbeIstinadlarHesen bey Rumlu Ehsen et tevarix seh 196 Hesen bey Rumlu Ehsen et tevarix seh 201 202 Iskender bey Munsi Tarixi alem arayi abbasi Baki Tehsil 2009Hemcinin baxXarici kecidler