Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cəlil bəy Əmrah bəy oğlu Bağdadbəyov (1887, Şuşa – 21 aprel 1951, Bakı) — Azərbaycanın ilk sənətşünas və etnoqraflarından biri, teatr aktyoru, rejissoru və təşkilatçısı, tərcüməçi, Azərbaycan SSR əməkdar artisti (1943).
| Cəlil Bağdadbəyov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Şuşa, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
| Fəaliyyəti | teatr aktyoru, teatr rejissoru, tərcüməçi, sənətşünas, etnoqraf |
| Fəaliyyət illəri | 1907–1948 |
| Teatr | |
| Mükafatları |  |
Həyatı
Cəlil Bağdadbəyov 1887-ci ildə Şuşada anadan olmuşdur. O, ilk təhsilini buradakı mütərəqqi məktəbdə almış, daha sonra isə Sankt-Peterburq gimnaziyasında oxumuşdur. 1904-cü ildə Bakıya qayıdıqdan sonra müxtəlif neft mədənlərində dəftərxana işlərində çalışmışdır. O, sonralar Azərbaycan Dövlət Teatr Texnikumunda da təhsil almış, buranı bitirdikdən sonra Moskvada teatr təhsilini davam etdirmişdir. Cəlil Bağdadbəyov peşəkar teatr təhsili almış, Moskvada Yevgeni Vaxtanqovun tələbəsi olmuş, Konstantin Stanislavskidən teatr biliklərini mənimsəmişdir. Bununla yanaşı o, ərəb, fars, fransız, rus, habelə Orta Asiya xalqlarının dillərini öyrənmişdi.
Teatr sənətini təşkil və inkişaf etdirmək məqsədilə Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin qərarı ilə 1920-ci illərin ikinci yarısından 1930-cu ilin ortalarına qədər Mərkəzi Asiyaya ezam olunmuşdur. Bakıya qayıtdıqdan sonra o, Azərbaycan Dövlət Teatr Texnikumunda müəllim kimi fəaliyyətə başlamışdır.
Cəlil Bağdadbəyov Böyük Vətən müharibəsi illərində mədəniyyət xadimləri ilə birgə İrandakı Qızıl Ordunun tərkibində olmuşdur. Müharibədən sonrakı illərdə o, quruluşçu rejissor kimi müxtəlif teatrlarda öz fəaliyyətini davam etdirmiş, Bakıda Konsert Birliyinin, Cəfər Cabbarlı adına Teatrın direktoru vəzifələrində çalışmış, Teatr İnstitutunda "Müxtəlif dövrlərdə xalqların incəsənət tarixi" mövzusunda mühazirələr oxumuşdur.
Cəlil Bağdadbəyov 21 aprel 1951-ci ildə, 64 yaşında Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Azərbaycan SSR xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin dayısıdır.
Yaradıcılığı
Cəlil Bağdadbəyov 1907-ci ildə "Nicat" cəmiyyətinin teatr truppasına aktyor götürülmüş, burada, həmçinin "Səfa" teatr truppalarında, Hüseynqulu Sarabskinin rəhbərlik etdiyi "Müsəlman opera artistləri" dəstəsində, "Zülfüqar bəy və Üzeyir bəy Hacıbəyli qardaşlarının müdiriyyəti"ndə aktyorluq fəaliyyəti göstərmişdir.
C. Bağdadbəyov rejissorluq fəaliyyətinə 1920-ci ildə Bibiheybət və Balaxanı teatr klublarında başlamışdır. O, eyni zamanda Ağdaş, Lənkəran, Nuxa və Şuşada fəaliyyət göstərən teatrlarda rejissor kimi çalışmışdır. 1920-ci ildə Milli Dram Teatrının truppasına götürülən aktyor 1922-ci ilin sentyabrından 1924-cü ilin axırlarına qədər Bakı Türk Azad Tənqid və Təbliğ Teatrında da işləmişdir.
O, 1929-cu ildə Aşqabadda musiqi texnikumunda dram kurslarına rəhbərlik etmiş, türkmən dram truppasını yaratmış, Aşqabad teatrı üçün "Aulda radio" pyesini yazmışdır. Tacik dilində təbliğat xarakterli "Tacik qızı", "Komsomol və nişan" dramlarını qələmə almışdır.
1938–1948-ci illərdə Şamaxı, Şuşa, Salyan, Ağdaş, Zaqatala, Qaryagin, Ağdam, Şamxor, Naxçıvan, Ordubad şəhərlərinin dram dərnəklərinə və dövlət teatrlarına yaradıcılıq fəaliyyəti göstərmişdir. O, oralarda həm aktyor, həm də rejissor kimi çıxış etmiş, tamaşalar hazırlamış, rollar oynamışdır.
Cəlil Bağdadbəyov bir sıra pyeslərin müəllifi olmuşdur. Onun "Buxaranın əmiri", "Parlayan ulduzlar" və başqa pyesləri Düşənbə, Səmərqənd, Daşkənd, Kokand, Aşqabad və digər şəhərlərdəki teatrlarda səhnəyə qoyulmuşdur. "Xanlar" pyesi üzərində işləyən Cəlil bəy bu pyes əsasında film çəkməyi planlaşdırsa da, bu, Böyük Vətən müharibəsinin başlaması səbəbilə baş tutmamışdır.
Cəlil Bağdadbəyov etnoqraf kimi də fəaliyyət göstərmişdir. Onun "Nişan", "Paltarbiçmə", "Toy", "Duvaqqapma", "Kənd toyları" kimi yazılarında Azərbaycan xalqının adət-ənənələrindən bəhs olunur. Cəlil Bağdadbəyov eyni zamanda Azərbaycan muğamlarının tarixini də ilk dəfə yazan şəxsdir. O, Hacı Hüsü, Məşədi İsi, Dəli İsmayıl bəy, Mir Möhsün Nəvvab, Bağban Əkbər, Məcid Behbudov və başqaları haqqında ilk yazılı məlumatların müəllifidir.
Təltif və mükafatları
- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 17 iyun 1943
İfa etdiyi əsas rollar
- Müxtəlif truppalarda və dövlət teatrında oynadığı əsas rollar
- "Yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük", Nəcəf bəy Vəzirov — Hacı Qənbər
- "Keçmişdə qaçaqlar", Nəcəf bəy Vəzirov — Camal bəy
- "Pəri cadu", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev — Dərviş
- "Dağılan tifaq", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev — Nəcəf bəy
- "Zorən təbib", Jan Batist Molyer — Təbib
- "Qaçaqlar", Fridrix Şiller — Rotsman
- "Vətən", Namiq Kamal — Çavuş Abdulla
- "Otello", Vilyam Şekspir — Rodriqo
- "Kral Lir", Vilyam Şekspir — Qraf Kent
- "Əl Mənsur", Henrix Heyne — Don Dieqo
- "Dəmirçi Gavə", Şəmsəddin Sami — Təhmas
- "Nel qülləsinin sirri", Aleksandr Düma — Kral Lüdoviq
- "İki yetimə", Adolf D'Enneri və Kermon — Qraf
- "Dəhşətli röya", Herhart Hauptman — Rıtsar
- Opera və operetta tamaşalarında oynadığı rollar
- "Əsli və Kərəm", Üzeyir Hacıbəyov — Əsli və Şeyx Nuran
- "Şah Abbas və Xurşid Banu", Üzeyir Hacıbəyov — Xurşid banu
- "Məşədi İbad", Üzeyir Hacıbəyov — Sərvər
- "Arşın mal alan", Üzeyir Hacıbəyov — Süleyman və Əsgər
İstinadlar
- İlham Rəhimli. Cəlil Bağdadbəyov // Azərbaycan Teatr Ensiklopediyası (3 cilddə). 1-ci cild. Bakı: Azərnəşr. 2016. səh. 269. ISBN .
- Xəlilzadə, F. "Türkmənistan və Tacikistan teatrlarının bünövrəsini qoyan azərbaycanlı". "Kaspi" qəzeti. 18 iyul 2017. səh. 7. 2020-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 6 mart 2020. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- Rəhimli, İ. . "Ədəbiyyat" qəzeti. 17 fevral 2018. səh. 27. 6 mart 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 mart 2020. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#invalid_param_val)
- "Görkəmli teatr xadimi Cəlil bəy Bağdadbəyov". "Azadlıq" qəzeti. 31 mart 2013. səh. 14. 2020-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 6 mart 2020. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- Xəlilzadə, F. "İlyas Əfəndiyev və ədəbiyyatımızın bədii "Qarabağnamələr"i". Xalq qəzeti. 28 may 2015. səh. 12. 6 March 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 6 mart 2020. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Celil bey Emrah bey oglu Bagdadbeyov 1887 Susa 21 aprel 1951 Baki Azerbaycanin ilk senetsunas ve etnoqraflarindan biri teatr aktyoru rejissoru ve teskilatcisi tercumeci Azerbaycan SSR emekdar artisti 1943 Celil BagdadbeyovDogum tarixi 1887Dogum yeri Susa Yelizavetpol quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 21 aprel 1951Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIFealiyyeti teatr aktyoru teatr rejissoru tercumeci senetsunas etnoqrafFealiyyet illeri 1907 1948Teatr Azerbaycan Dovlet Akademik Milli Dram TeatriMukafatlariHeyatiCelil Bagdadbeyov 1887 ci ilde Susada anadan olmusdur O ilk tehsilini buradaki mutereqqi mektebde almis daha sonra ise Sankt Peterburq gimnaziyasinda oxumusdur 1904 cu ilde Bakiya qayidiqdan sonra muxtelif neft medenlerinde defterxana islerinde calismisdir O sonralar Azerbaycan Dovlet Teatr Texnikumunda da tehsil almis burani bitirdikden sonra Moskvada teatr tehsilini davam etdirmisdir Celil Bagdadbeyov pesekar teatr tehsili almis Moskvada Yevgeni Vaxtanqovun telebesi olmus Konstantin Stanislavskiden teatr biliklerini menimsemisdir Bununla yanasi o ereb fars fransiz rus habele Orta Asiya xalqlarinin dillerini oyrenmisdi Teatr senetini teskil ve inkisaf etdirmek meqsedile Azerbaycan SSR Xalq Komissarlari Sovetinin qerari ile 1920 ci illerin ikinci yarisindan 1930 cu ilin ortalarina qeder Merkezi Asiyaya ezam olunmusdur Bakiya qayitdiqdan sonra o Azerbaycan Dovlet Teatr Texnikumunda muellim kimi fealiyyete baslamisdir Celil Bagdadbeyov Boyuk Veten muharibesi illerinde medeniyyet xadimleri ile birge Irandaki Qizil Ordunun terkibinde olmusdur Muharibeden sonraki illerde o quruluscu rejissor kimi muxtelif teatrlarda oz fealiyyetini davam etdirmis Bakida Konsert Birliyinin Cefer Cabbarli adina Teatrin direktoru vezifelerinde calismis Teatr Institutunda Muxtelif dovrlerde xalqlarin incesenet tarixi movzusunda muhazireler oxumusdur Celil Bagdadbeyov 21 aprel 1951 ci ilde 64 yasinda Baki seherinde vefat etmisdir Azerbaycan SSR xalq yazicisi Ilyas Efendiyevin dayisidir YaradiciligiCelil Bagdadbeyov 1907 ci ilde Nicat cemiyyetinin teatr truppasina aktyor goturulmus burada hemcinin Sefa teatr truppalarinda Huseynqulu Sarabskinin rehberlik etdiyi Muselman opera artistleri destesinde Zulfuqar bey ve Uzeyir bey Hacibeyli qardaslarinin mudiriyyeti nde aktyorluq fealiyyeti gostermisdir C Bagdadbeyov rejissorluq fealiyyetine 1920 ci ilde Bibiheybet ve Balaxani teatr klublarinda baslamisdir O eyni zamanda Agdas Lenkeran Nuxa ve Susada fealiyyet gosteren teatrlarda rejissor kimi calismisdir 1920 ci ilde Milli Dram Teatrinin truppasina goturulen aktyor 1922 ci ilin sentyabrindan 1924 cu ilin axirlarina qeder Baki Turk Azad Tenqid ve Teblig Teatrinda da islemisdir O 1929 cu ilde Asqabadda musiqi texnikumunda dram kurslarina rehberlik etmis turkmen dram truppasini yaratmis Asqabad teatri ucun Aulda radio pyesini yazmisdir Tacik dilinde tebligat xarakterli Tacik qizi Komsomol ve nisan dramlarini qeleme almisdir 1938 1948 ci illerde Samaxi Susa Salyan Agdas Zaqatala Qaryagin Agdam Samxor Naxcivan Ordubad seherlerinin dram derneklerine ve dovlet teatrlarina yaradiciliq fealiyyeti gostermisdir O oralarda hem aktyor hem de rejissor kimi cixis etmis tamasalar hazirlamis rollar oynamisdir Celil Bagdadbeyov bir sira pyeslerin muellifi olmusdur Onun Buxaranin emiri Parlayan ulduzlar ve basqa pyesleri Dusenbe Semerqend Daskend Kokand Asqabad ve diger seherlerdeki teatrlarda sehneye qoyulmusdur Xanlar pyesi uzerinde isleyen Celil bey bu pyes esasinda film cekmeyi planlasdirsa da bu Boyuk Veten muharibesinin baslamasi sebebile bas tutmamisdir Celil Bagdadbeyov etnoqraf kimi de fealiyyet gostermisdir Onun Nisan Paltarbicme Toy Duvaqqapma Kend toylari kimi yazilarinda Azerbaycan xalqinin adet enenelerinden behs olunur Celil Bagdadbeyov eyni zamanda Azerbaycan mugamlarinin tarixini de ilk defe yazan sexsdir O Haci Husu Mesedi Isi Deli Ismayil bey Mir Mohsun Nevvab Bagban Ekber Mecid Behbudov ve basqalari haqqinda ilk yazili melumatlarin muellifidir Teltif ve mukafatlari Azerbaycan SSR emekdar artisti fexri adi 17 iyun 1943Ifa etdiyi esas rollarMuxtelif truppalarda ve dovlet teatrinda oynadigi esas rollar Yagisdan cixdiq yagmura dusduk Necef bey Vezirov Haci Qenber Kecmisde qacaqlar Necef bey Vezirov Camal bey Peri cadu Ebdurrehim bey Haqverdiyev Dervis Dagilan tifaq Ebdurrehim bey Haqverdiyev Necef bey Zoren tebib Jan Batist Molyer Tebib Qacaqlar Fridrix Siller Rotsman Veten Namiq Kamal Cavus Abdulla Otello Vilyam Sekspir Rodriqo Kral Lir Vilyam Sekspir Qraf Kent El Mensur Henrix Heyne Don Dieqo Demirci Gave Semseddin Sami Tehmas Nel qullesinin sirri Aleksandr Duma Kral Ludoviq Iki yetime Adolf D Enneri ve Kermon Qraf Dehsetli roya Herhart Hauptman Ritsar Opera ve operetta tamasalarinda oynadigi rollar Esli ve Kerem Uzeyir Hacibeyov Esli ve Seyx Nuran Sah Abbas ve Xursid Banu Uzeyir Hacibeyov Xursid banu Mesedi Ibad Uzeyir Hacibeyov Server Arsin mal alan Uzeyir Hacibeyov Suleyman ve EsgerIstinadlarIlham Rehimli Celil Bagdadbeyov Azerbaycan Teatr Ensiklopediyasi 3 cildde 1 ci cild Baki Azernesr 2016 seh 269 ISBN 978 9952 8306 3 7 Xelilzade F Turkmenistan ve Tacikistan teatrlarinin bunovresini qoyan azerbaycanli Kaspi qezeti 18 iyul 2017 seh 7 2020 03 06 tarixinde Istifade tarixi 6 mart 2020 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Rehimli I Edebiyyat qezeti 17 fevral 2018 seh 27 6 mart 2020 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 mart 2020 redundant parameters redundant parameters invalid param val Gorkemli teatr xadimi Celil bey Bagdadbeyov Azadliq qezeti 31 mart 2013 seh 14 2020 03 06 tarixinde Istifade tarixi 6 mart 2020 redundant parameters redundant parameters redundant parameters Xelilzade F Ilyas Efendiyev ve edebiyyatimizin bedii Qarabagnameler i Xalq qezeti 28 may 2015 seh 12 6 March 2020 tarixinde Istifade tarixi 6 mart 2020 redundant parameters redundant parameters redundant parameters