Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hüseynqulu Sarabski (tam adı: Rzayev Hüseynqulu Məlik oğlu; 20 mart 1879, Bakı – 16 fevral 1945, Bakı — Azərbaycan opera müğənnisi (lirik tenor), aktyor, rejissor, pedaqoq, teatr xadimi, Azərbaycanın xalq artisti (1932), Azərbaycan peşəkar musiqi teatrının banilərindən biri. 1908-ci ildən "Nicat" cəmiyyəti nəzdində "Müsəlman Opera truppası"nın yaradıcılarından biri və solisti, Məcnun ("Leyli və Məcnun"), Şeyx Sənan ("Şeyx Sənan"), Kərəm ("Əsli və Kərəm"), Sərvər ("O olmasın, bu olsun"), Şah İsmayıl ("Şah İsmayıl") və b. partiyaların ən yaxşı ifaçılarından biri olmuşdur.O həmdə 1908-ci ilin 25 yanvarında "Leyli və Məcnun" operasında Məcnun rolunda oynayıb.
| Hüseynqulu Sarabski | |
|---|---|
| Hüseynqulu Məlik oğlu Sarabski | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Hüseynqulu Rzayev |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (65 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat səbəbi | qida borusu xərçəngi[d] |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | opera müğənnisi, aktyor, rejissor, pedaqoq, teatr xadimi |
| Fəaliyyət illəri | 1902–1945 |
| Janr | opera |
| Musiqi alətləri | tar |
| Səs tembri | tenor |
| Mükafatları |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Hüseynqulu Sarabski 1879-cu ildə Bakıda kasıb bir ailədə anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan musiqiyə böyük həvəsi və yaxşı səsi ilə seçilirdi. Özünün xatirələrində yazdığı kimi "Məhərrəmlik vaxtında dini havalar oxuyar, mərsiyə deyər, münacat çəkər, eyni zamanda el şənliklərində, toyda-bayramda muğamlara, mahnılara qulaq asar, öyrənərdi". O, 12 yaşı olarkən ilk dəfə teatr tamaşasına baxır: bu həvəskarların ifasında "Xan Sarabi" adı ilə qoyulmuş Mirzə Fətəli Axundovun "Sərgüzəşti-Vəziri-Xani-Lənkəran" komediyası idi. Əsl soyadı Rzayev olan Hüseynqulunun sonralar götürdüyü səhnə təxəllüsü — Sarabski də bu güclü təəssüratın əks-sədası oldu. Azərbaycanda milli dramaturgiyanın əsasını qoymuş Mirzə Fətəli Axundovun əsəri Azərbaycanın ilk opera artistinin taleyində rəmzi bir məna alaraq, onu əbədiləşdirən ada təkan verdi.
Hüseynqulu Sarabski teatra çətin bir dönəmdə gəlmişdi. Teatrı "şeytan əməli", aktyorluğu isə "kişiyə yaraşmaz peşə" hesab edənlərin tənəsinə, bəzən də hədə-qorxusuna sinə gərmək lazım gəlirdi. Kiçik yaşlarından ağır zəhmətə qatlaşan, ağır fiziki işlərdən də çəkinməyən — dəmirçi, daşyonan, fəhlə işləyən Hüseynqulu, yeni əsrin səsini eşidirdi. O, oxumaq, təhsil almaq üçün qazandığı pulu kitaba, dəftərə verirdi, ziyalı, müəllim, təhsilli insanları özünə nümunə seçirdi, onlara bənzəmək istəyirdi. İlk dəfə gördüyü teatr tamaşası isə onun həyat seçimini bircə an içində dəqiqləşdirdi. Hüseynqulu Sarabskinin teatra gəlməsində, aktyorluq sənətini seçməsində, püxtələşməsində teatr xadimlərindən, tanınmış ziyalılardan Nəriman Nərimanovun, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin, Rəhim bəy Məlikovun, həmkarları — Hüseyn Ərəblinskinin, Cahangir Zeynalovun və başqalarının böyük rolu olmuşdur. İlk dəfə 1902-ci ildə Nəriman Nərimanovun "Dilin bəlası" pyesində Rəsul roluna çıxan Hüseynqulu sonralar teatr səhnəsində Mirzə Fətəli Axundovun, Nəcəf bəy Vəzirovun, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin dram əsərlərində bir sıra müxtəlif xarakterli rollar oynayır. O, yalnız milli repertuarda deyil, Azərbaycan dilinə tərcümədə Uilyam Şekspirin, Heynenin, Şillerin, Qoqolun əsərlərində də çıxış edirdi. Məhz Henrix Heynenin "Əlmənsur" pyesində ərəb səyyahının rolunda çıxış edərkən oxuduğu təsiredici "Hicaz" muğamı onun Azərbaycan mədəniyyətinin yeni bir aləminə — musiqili-teatra, operaya gətirdi. Bu tamaşa zamanı Sarabski o zamanlar Azərbaycanın və Şərqin ilk operası olan "Leyli və Məcnun" üzərində işləyən Üzeyir Hacıbəyovun diqqətini cəlb etdi. Üzeyir Hacıbəyov məlahətli səsə malik, muğamlara bələd olan aktyor kimi də təbii və canlı Hüseynqulu Sarabskinin opera artisti kimi potensialını hiss edərək onu öz operasında baş rola — Məcnun roluna dəvət etdi. Bu rol Hüseynqulu Sarabskiyə sözün əsl mənasında ümumxalq məhəbbəti və şöhrət gətirdi. Bu rol bəlkə də aktyorluq sənətinə hələ də "oyunbazlıq" kimi baxanların teatra münasibətini kökündən dəyişdirən təkan nöqtəsi oldu. Aktyorun özünün yazdığı kimi "vaxtı ilə onu barmaqla göstərən, ona tənə ilə baxanlar indi onu Məcnun deyə çağıraraq alqışlayır, hörmətlə qarşılayırdılar". Səhnədə yaşadığı 30 ildən artıq bir müddətdə o 400 dəfə bu rolu oynamış, Azərbaycan səhnəsinin təkrarolunmaz Məcnunu kimi ad qoymuşdur.
Əziz Şərifin Sarabskinin Məcnunu haqda bunları yazır: "Sarabskinin oyunu misilsiz idi. Onun nəğmələri bulaq kimi axır… Ağlaya-ağlaya, inildəyə-inildəyə öz məhəbbətindən, öz Leylisindən Füzulinin qəzəlləri ilə ölməz muğam üstündə danışır, insan qəlbinin ən incə damarlarına işləyən musiqi mənə o qədər təsir edirdi ki, hönkürtümü çətin boğa bilirdim. Lakin göz yaşlarım durmadan axırdı. Qəlbimi isə qəribə hisslər doldururdu. Zavallı, uğursuz, divanə Məcnun! Sarabski öz rolunu böyük məharətlə oynadı. O, Məcnun surətini səhnədə tam mənası ilə canlandırdı".
Hüseynqulu Sarabski milli opera tarixində Üzeyir Hacıbəyovun opera və operettalarında — Kərəm ("Əsli və Kərəm"), Şeyx Sənan ("Şeyx Sənan"), Şah Abbas ("Şah Abbas və Xurşidbanu"), Söhrab ("Rüstəm və Söhrab"), Sərvər ("O olmasın, bu olsun"), Mərcan bəy ("Ər və arvad"), Əsgər ("Arşın mal alan"), Müslüm Maqomayevin "Şah İsmayıl"ında Şah İsmayıl, Zülfüqar Hacıbəyovun "Aşıq Qərib"ində Aşıq Qərib rollarının ilk ifaçısı kimi ad qoydu.
Adlar və mükafatlar
- Azərbaycan SSR xalq artisti fəxri adı — 1932
- — 17 aprel 1938
Filmoqrafiya
- Arşın mal alan (film, 1917) — rol: Əsgər; filmin direktoru (tammetrajlı bədii film)
- Səbuhi (film, 1941) — rol: Aşıq Səttar(tammetrajlı bədii film)
Əsərləri
Povestləri
- Bir aktyorun xatirələri
- Köhnə Bakı
- Hüseyn Ərəblinskinin tərcümeyi-halı
Pyesləri
- Cəhalət
- Axtaran tapar
- Nə tökərsən aşına, o çıxar qarşına
Xatirəsi
4 mart 2019-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Hüseynqulu Sarabskinin 140 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır.
İstinadlar
- Lider TV. "Hüseynqulu Sarabskinin anım günüdür" (az.). Youtube.com. 16.02.2017. 2022-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-02-17.
- president.az. ""Hüseynqulu Sarabskinin 140 illiyinin qeyd edilməsi haqqında" [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin [[4 mart]] [[2019-cu il]] tarixli [[Sərəncam]]ı" (az.). president.az. 04.03.2019. 2021-07-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-04.
Mənbə
- Hüseynqulu Sarabski
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Huseynqulu Sarabski tam adi Rzayev Huseynqulu Melik oglu 20 mart 1879 Baki 16 fevral 1945 Baki Azerbaycan opera mugennisi lirik tenor aktyor rejissor pedaqoq teatr xadimi Azerbaycanin xalq artisti 1932 Azerbaycan pesekar musiqi teatrinin banilerinden biri 1908 ci ilden Nicat cemiyyeti nezdinde Muselman Opera truppasi nin yaradicilarindan biri ve solisti Mecnun Leyli ve Mecnun Seyx Senan Seyx Senan Kerem Esli ve Kerem Server O olmasin bu olsun Sah Ismayil Sah Ismayil ve b partiyalarin en yaxsi ifacilarindan biri olmusdur O hemde 1908 ci ilin 25 yanvarinda Leyli ve Mecnun operasinda Mecnun rolunda oynayib Huseynqulu SarabskiHuseynqulu Melik oglu SarabskiUmumi melumatlarDogum adi Huseynqulu RzayevDogum tarixi 20 mart 1879Dogum yeri Baki Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 16 fevral 1945 65 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat sebebi qida borusu xercengi d Defn yeri Fexri XiyabanVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIMilliyyeti AzerbaycanliMusiqici melumatlariFealiyyeti opera mugennisi aktyor rejissor pedaqoq teatr xadimiFealiyyet illeri 1902 1945Janr operaMusiqi aletleri tarSes tembri tenorMukafatlari 1932 1938 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiHuseynqulu Sarabski 1879 cu ilde Bakida kasib bir ailede anadan olmusdur Usaqliqdan musiqiye boyuk hevesi ve yaxsi sesi ile secilirdi Ozunun xatirelerinde yazdigi kimi Meherremlik vaxtinda dini havalar oxuyar mersiye deyer munacat ceker eyni zamanda el senliklerinde toyda bayramda mugamlara mahnilara qulaq asar oyrenerdi O 12 yasi olarken ilk defe teatr tamasasina baxir bu heveskarlarin ifasinda Xan Sarabi adi ile qoyulmus Mirze Feteli Axundovun Serguzesti Veziri Xani Lenkeran komediyasi idi Esl soyadi Rzayev olan Huseynqulunun sonralar goturduyu sehne texellusu Sarabski de bu guclu teessuratin eks sedasi oldu Azerbaycanda milli dramaturgiyanin esasini qoymus Mirze Feteli Axundovun eseri Azerbaycanin ilk opera artistinin taleyinde remzi bir mena alaraq onu ebedilesdiren ada tekan verdi Huseynqulu Sarabski teatra cetin bir donemde gelmisdi Teatri seytan emeli aktyorlugu ise kisiye yarasmaz pese hesab edenlerin tenesine bezen de hede qorxusuna sine germek lazim gelirdi Kicik yaslarindan agir zehmete qatlasan agir fiziki islerden de cekinmeyen demirci dasyonan fehle isleyen Huseynqulu yeni esrin sesini esidirdi O oxumaq tehsil almaq ucun qazandigi pulu kitaba deftere verirdi ziyali muellim tehsilli insanlari ozune numune secirdi onlara benzemek isteyirdi Ilk defe gorduyu teatr tamasasi ise onun heyat secimini birce an icinde deqiqlesdirdi Huseynqulu Sarabskinin teatra gelmesinde aktyorluq senetini secmesinde puxtelesmesinde teatr xadimlerinden taninmis ziyalilardan Neriman Nerimanovun Ebdurrehim bey Haqverdiyevin Rehim bey Melikovun hemkarlari Huseyn Ereblinskinin Cahangir Zeynalovun ve basqalarinin boyuk rolu olmusdur Ilk defe 1902 ci ilde Neriman Nerimanovun Dilin belasi pyesinde Resul roluna cixan Huseynqulu sonralar teatr sehnesinde Mirze Feteli Axundovun Necef bey Vezirovun Ebdurrehim bey Haqverdiyevin dram eserlerinde bir sira muxtelif xarakterli rollar oynayir O yalniz milli repertuarda deyil Azerbaycan diline tercumede Uilyam Sekspirin Heynenin Sillerin Qoqolun eserlerinde de cixis edirdi Mehz Henrix Heynenin Elmensur pyesinde ereb seyyahinin rolunda cixis ederken oxudugu tesiredici Hicaz mugami onun Azerbaycan medeniyyetinin yeni bir alemine musiqili teatra operaya getirdi Bu tamasa zamani Sarabski o zamanlar Azerbaycanin ve Serqin ilk operasi olan Leyli ve Mecnun uzerinde isleyen Uzeyir Hacibeyovun diqqetini celb etdi Uzeyir Hacibeyov melahetli sese malik mugamlara beled olan aktyor kimi de tebii ve canli Huseynqulu Sarabskinin opera artisti kimi potensialini hiss ederek onu oz operasinda bas rola Mecnun roluna devet etdi Bu rol Huseynqulu Sarabskiye sozun esl menasinda umumxalq mehebbeti ve sohret getirdi Bu rol belke de aktyorluq senetine hele de oyunbazliq kimi baxanlarin teatra munasibetini kokunden deyisdiren tekan noqtesi oldu Aktyorun ozunun yazdigi kimi vaxti ile onu barmaqla gosteren ona tene ile baxanlar indi onu Mecnun deye cagiraraq alqislayir hormetle qarsilayirdilar Sehnede yasadigi 30 ilden artiq bir muddetde o 400 defe bu rolu oynamis Azerbaycan sehnesinin tekrarolunmaz Mecnunu kimi ad qoymusdur Eziz Serifin Sarabskinin Mecnunu haqda bunlari yazir Sarabskinin oyunu misilsiz idi Onun negmeleri bulaq kimi axir Aglaya aglaya inildeye inildeye oz mehebbetinden oz Leylisinden Fuzulinin qezelleri ile olmez mugam ustunde danisir insan qelbinin en ince damarlarina isleyen musiqi mene o qeder tesir edirdi ki honkurtumu cetin boga bilirdim Lakin goz yaslarim durmadan axirdi Qelbimi ise qeribe hissler doldururdu Zavalli ugursuz divane Mecnun Sarabski oz rolunu boyuk meharetle oynadi O Mecnun suretini sehnede tam menasi ile canlandirdi Huseynqulu Sarabski milli opera tarixinde Uzeyir Hacibeyovun opera ve operettalarinda Kerem Esli ve Kerem Seyx Senan Seyx Senan Sah Abbas Sah Abbas ve Xursidbanu Sohrab Rustem ve Sohrab Server O olmasin bu olsun Mercan bey Er ve arvad Esger Arsin mal alan Muslum Maqomayevin Sah Ismayil inda Sah Ismayil Zulfuqar Hacibeyovun Asiq Qerib inde Asiq Qerib rollarinin ilk ifacisi kimi ad qoydu Adlar ve mukafatlarAzerbaycan SSR xalq artisti fexri adi 1932 Qirmizi emek bayragi ordeni 17 aprel 1938FilmoqrafiyaArsin mal alan film 1917 rol Esger filmin direktoru tammetrajli bedii film Sebuhi film 1941 rol Asiq Settar tammetrajli bedii film EserleriPovestleri Bir aktyorun xatireleri Kohne Baki Huseyn Ereblinskinin tercumeyi haliPyesleri Cehalet Axtaran tapar Ne tokersen asina o cixar qarsinaXatiresi4 mart 2019 cu ilde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyev Huseynqulu Sarabskinin 140 illiyinin qeyd edilmesi haqqinda Serencam imzalamisdir IstinadlarLider TV Huseynqulu Sarabskinin anim gunudur az Youtube com 16 02 2017 2022 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2017 02 17 president az Huseynqulu Sarabskinin 140 illiyinin qeyd edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidenti nin 4 mart 2019 cu il tarixli Serencam i az president az 04 03 2019 2021 07 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 04 MenbeHuseynqulu Sarabski