Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Ağdaş şəhəri haqqındadır. Ağdaş rayonu üçün Ağdaş rayonu səhifəsinə baxın. |
Ağdaş — Azərbaycan Respublikasının Ağdaş rayonunda şəhər, Ağdaş rayonunun inzibati mərkəzi. XVI əsrdən şəhərdir. 19-cu əsrin əvvəllərində "Üçqovaq" adlanırdı.
| Şəhər | |
| Ağdaş | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1900 |
| İlk məlumat | XVI əsr |
| Mərkəzin hündürlüyü | 40 ± 1 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Nəqliyyat kodları | 03, 99 |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
XIX əsrin əvvəllərində Şəki xanlığının Ağdaş mahalında kiçik bir kənd olan Üçqovaq, daha sonra "Ağdaş" adlanmışdı.
Cənubi Qafqazın Rusiya imperiyasının işğalı altında olduğu dövrdə — 1819-cu ildə, Şəki xanlığının yerində Şəki əyaləti yaradıldı. Daha sonra, 22 (10) aprel 1840 il tarixli "Zaqafqaziyada inzibati islahat qanunu"na əsasən, Şəki əyaləti yeni təşkil edilmiş Kaspi vilayətinin tərkibinə daxil edildi və bundan sonra "Şəki qəzası" adlandı. Kaspi vilayətinin 1846-cı ildə ləğv olunmasından sonra, Şəki qəzası əvvəl Kaspi vilayətinin yerində yaradılmış Şamaxı quberniyasının (1859-cu ildən Bakı quberniyası) tərkibində saxlanılsa da, 1867-ci ilin sonunda Bakı quberniyasının tərkibindən çıxarılaraq, yeni yaradılmış Yelizavetpol quberniyasının tərkibinə daxil edildi. Bu dövrlərdə Şəki qəzası inzibati mərkəzinin adına uyğun rəsmən "Nuxa qəzası" adlanırdı. 1873 ildə Nuxa qəzası ərazisinin bir hissəsində ayrıca bir qəza — Ərəş qəzası təşkil edildi və Ərəş qazasının inzibati mərkəzi isə Ağdaş kəndi oldu.
1887-ci ildə Poznan şirkətinin Lodz kontorunun müdiri Ramendik Ağdaşa gələrək burada pambıq alıcı məntəqələri açmış, pambığın ilkin emalı və qablaşdırılması üçün 4 ədəd kotton-çin dəzgahı və bir press qurmuşdu. Artıq 1897-ci ildə Ağdaşda kotton-çin maşınlarından ibarət 7 zavod fəaliyyət göstərirdi. 1888-ci ildə Ağdaş bazarında 3100 pud pambıq satılmışdırsa, 1892-ci ildə bu rəqəm 28000 puda çatmışdı. XIX əsrin 70-ci illərində fəaliyyət göstərən Ağdaş bazarında pambıqdan başqa digər ənənəvi məhsullar da satılırdı. XX əsrin əvvəllərində "Qafqaz" qəzeti yazırdı ki, "Ağdaş xaricə, Marsel və İtaliyaya göndərilən həm bütün xam ipəyi, həm də baramanı özündə cəmləşdirən mərkəzdir".
XIX əsrin sonunda Ağdaş bütün Qafqazda pambıq istehsalı, emalı və satışının mərkəzinə çevrilmişdi. Bu səbəbdən də 1904-cü ildə Qafqaz pambıqçılarının I Qurultayı Ağdaşda keçirilmişdir.
Azərbaycanda açılan ilk dünyəvi təhsil ocaqlarından biri də 25 oktyabr 1882-ci ildə Ağdaşda görkəmli maarifçi Süleyman Qayıbov tərəfindən əsası qoyulan "Rus-tatar" məktəbi olmuşdur. O dövrdə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bu tipli 3 məktəbdən birinin məhz Ağdaşda açılması heç də təsadüfi deyildir. Çünki ondan əvvəl Ağdaşda yaxşı təhsil bazasına malik 20-yə qədər mədrəsə fəaliyyət göstərirdi.
1900-cü ildə Ağdaş kəndinə şəhər statusu verildi. XX əsrin əvvəlində Ağdaşda "Nəşri-Maarif" cəmiyyəti, qiraətxana, "Səadət" qızlar məktəbi, "Darülirfan", "Rüşdiyyə" kimi tədris ocaqları fəaliyyət göstərirdi. Bu məktəbdə Muxtar Əfəndizadə, Hədiyyə xanım Məmmədzadə, Həsən Əfəndiyev kimi maarifçi ziyalılar çalışırdılar.
Azərbaycan SSR dövründə Ərəş qəzası əvvəl inzibati mərkəzin adına uyğun olaraq "Ağdaş qəzası" adlandırıldı, sonra, 1926-cı ildə isə ləğv edildi. 1926-cı ilə aid statistik məlumatlardan aydın olur ki, həmin vaxt keçmiş Ağdaş qəzası ərazisinin bir hissəsi (Xaldan dairəsi) Nuxa qəzasında, bir hissəsi isə (Ağdaş dairəsi və Ağdaş şəhəri və s.) Göyçay qəzasında idi. 1930-cu ildə isə Ağdaş şəhəri yeni təşkil olunmuş Ağdaş rayonunun inzibati mərkəzi oldu.
Əhalisinin sayı
Texniki problemlərə görə qrafiklər müvəqqəti olaraq söndürülüb. |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- 1897-ci ildə 528 nəfər
- 1926-cı ildə 4 666 nəfər
- 1939-cu ildə 8 830 nəfər
- 1959-cu ildə 11 979 nəfər
- 1970-ci ildə 14.931 nəfər
- 1979-cu ildə 17 157 nəfər
Xarici keçidlər
- Ağdaş rayonu haqqında sayt 2020-11-29 at the Wayback Machine
- http://www.Agdash.Biz 2020-11-29 at the Wayback Machine
İstinadlar
- Президиум Верховного Совета Азербайджанского ССР. "Азербайджанская ССР, Административно-территориальное деление на 1 января 1961-го года". Азербайджанское государственное издательство, Баку, 1961, стр. 8
- Rusiya imperiyası əhalisinin siyahıya alınması (1897).
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1926).
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1939).
- .
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1970).
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1979).
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1989).
- "Этно-Кавказ". 2021-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-09-24.
- "Этно-Кавказ". 2021-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-09-24.
- "Этно-Кавказ". 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-09-24.
- "Этно-Кавказ". 2021-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-09-24.
- "Этно-Кавказ". 2019-03-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-09-24.
 | Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Şəhər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Agdas seheri haqqindadir Agdas rayonu ucun Agdas rayonu sehifesine baxin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Agdas deqiqlesdirme Agdas Azerbaycan Respublikasinin Agdas rayonunda seher Agdas rayonunun inzibati merkezi XVI esrden seherdir 19 cu esrin evvellerinde Ucqovaq adlanirdi SeherAgdas40 39 sm e 47 29 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1900Ilk melumat XVI esrMerkezin hundurluyu 40 1 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 31 700 nef 2016 Resmi dili Azerbaycan diliReqemsal identifikatorlarNeqliyyat kodlari 03 99Xeriteni goster gizle Agdas Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiXIX esrin evvellerinde Seki xanliginin Agdas mahalinda kicik bir kend olan Ucqovaq daha sonra Agdas adlanmisdi Cenubi Qafqazin Rusiya imperiyasinin isgali altinda oldugu dovrde 1819 cu ilde Seki xanliginin yerinde Seki eyaleti yaradildi Daha sonra 22 10 aprel 1840 il tarixli Zaqafqaziyada inzibati islahat qanunu na esasen Seki eyaleti yeni teskil edilmis Kaspi vilayetinin terkibine daxil edildi ve bundan sonra Seki qezasi adlandi Kaspi vilayetinin 1846 ci ilde legv olunmasindan sonra Seki qezasi evvel Kaspi vilayetinin yerinde yaradilmis Samaxi quberniyasinin 1859 cu ilden Baki quberniyasi terkibinde saxlanilsa da 1867 ci ilin sonunda Baki quberniyasinin terkibinden cixarilaraq yeni yaradilmis Yelizavetpol quberniyasinin terkibine daxil edildi Bu dovrlerde Seki qezasi inzibati merkezinin adina uygun resmen Nuxa qezasi adlanirdi 1873 ilde Nuxa qezasi erazisinin bir hissesinde ayrica bir qeza Eres qezasi teskil edildi ve Eres qazasinin inzibati merkezi ise Agdas kendi oldu 1887 ci ilde Poznan sirketinin Lodz kontorunun mudiri Ramendik Agdasa gelerek burada pambiq alici menteqeleri acmis pambigin ilkin emali ve qablasdirilmasi ucun 4 eded kotton cin dezgahi ve bir press qurmusdu Artiq 1897 ci ilde Agdasda kotton cin masinlarindan ibaret 7 zavod fealiyyet gosterirdi 1888 ci ilde Agdas bazarinda 3100 pud pambiq satilmisdirsa 1892 ci ilde bu reqem 28000 puda catmisdi XIX esrin 70 ci illerinde fealiyyet gosteren Agdas bazarinda pambiqdan basqa diger enenevi mehsullar da satilirdi XX esrin evvellerinde Qafqaz qezeti yazirdi ki Agdas xarice Marsel ve Italiyaya gonderilen hem butun xam ipeyi hem de baramani ozunde cemlesdiren merkezdir XIX esrin sonunda Agdas butun Qafqazda pambiq istehsali emali ve satisinin merkezine cevrilmisdi Bu sebebden de 1904 cu ilde Qafqaz pambiqcilarinin I Qurultayi Agdasda kecirilmisdir Azerbaycanda acilan ilk dunyevi tehsil ocaqlarindan biri de 25 oktyabr 1882 ci ilde Agdasda gorkemli maarifci Suleyman Qayibov terefinden esasi qoyulan Rus tatar mektebi olmusdur O dovrde Azerbaycanda fealiyyet gosteren bu tipli 3 mektebden birinin mehz Agdasda acilmasi hec de tesadufi deyildir Cunki ondan evvel Agdasda yaxsi tehsil bazasina malik 20 ye qeder medrese fealiyyet gosterirdi 1900 cu ilde Agdas kendine seher statusu verildi XX esrin evvelinde Agdasda Nesri Maarif cemiyyeti qiraetxana Seadet qizlar mektebi Darulirfan Rusdiyye kimi tedris ocaqlari fealiyyet gosterirdi Bu mektebde Muxtar Efendizade Hediyye xanim Memmedzade Hesen Efendiyev kimi maarifci ziyalilar calisirdilar Azerbaycan SSR dovrunde Eres qezasi evvel inzibati merkezin adina uygun olaraq Agdas qezasi adlandirildi sonra 1926 ci ilde ise legv edildi 1926 ci ile aid statistik melumatlardan aydin olur ki hemin vaxt kecmis Agdas qezasi erazisinin bir hissesi Xaldan dairesi Nuxa qezasinda bir hissesi ise Agdas dairesi ve Agdas seheri ve s Goycay qezasinda idi 1930 cu ilde ise Agdas seheri yeni teskil olunmus Agdas rayonunun inzibati merkezi oldu Ehalisinin sayiTexniki problemlere gore qrafikler muveqqeti olaraq sondurulub Il Sayi1897 5281926 4 5391939 8 830 Il Sayi1959 9 8711970 14 9311979 17 352 Il Sayi1989 19 7562012 29 6002016 31 7001897 ci ilde 528 nefer 1926 ci ilde 4 666 nefer 1939 cu ilde 8 830 nefer 1959 cu ilde 11 979 nefer 1970 ci ilde 14 931 nefer 1979 cu ilde 17 157 neferXarici kecidlerAgdas rayonu haqqinda sayt 2020 11 29 at the Wayback Machine http www Agdash Biz 2020 11 29 at the Wayback MachineIstinadlarPrezidium Verhovnogo Soveta Azerbajdzhanskogo SSR Azerbajdzhanskaya SSR Administrativno territorialnoe delenie na 1 yanvarya 1961 go goda Azerbajdzhanskoe gosudarstvennoe izdatelstvo Baku 1961 str 8 Rusiya imperiyasi ehalisinin siyahiya alinmasi 1897 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1926 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1939 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1970 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1979 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1989 Etno Kavkaz 2021 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2013 09 24 Etno Kavkaz 2021 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2013 09 24 Etno Kavkaz 2022 03 25 tarixinde Istifade tarixi 2013 09 24 Etno Kavkaz 2021 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2013 09 24 Etno Kavkaz 2019 03 27 tarixinde Istifade tarixi 2013 09 24 Azerbaycan ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Seher ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin