Aqnostisizm — tanrının varlığının və fövqəltəbii qüvvələrin bilinməsinin qeyri-müəyyən olduğunu, eləcə də sözügedən varlıqların mövcud olmasının və olmamasının da sübut oluna bilməyəcəyini irəli sürən fəlsəfi görüş.
Filosof Uliam Rou aqnostisizmi belə tərif edir, "aqnostisizm insan ağlının tanrının varlığının və ya yoxluğununun rasional əsaslarla isbatlanma kifayətliliyindən aciz olduğunu qəbul edən bir görüşdür".
Ateizm və deizmdən fərqi
Aqnostisizm ateizm ilə eyni deyil. Ateizm tanrının var olmadığını və yaxud var ola bilməyəcəyini qəbul edir, lakin aqnostisizm tanrının var olub olmadığının bilinmədiyini və ya heç vaxt bilinməyəcəyini qəbul edir. Demoqrafik araşdırmalara görə isə ateizm və aqnostisizm digər bütün dinsiz fəlsəfələrlə eyni kateqoriyadadır. Bəzi mənbələr isə aqnostisizmi "neytrallıq" adlandırır. Tomas Heksli isə aqnostisizm haqqında demişdir:
Aqnostisizm inanc deyil. Amma bu mahiyyəti tək bir güclü təcrübədə olan üsuldur. Bu prinsipi şübhəsiz ki, səbəb kimi göstərmək olar. Amma nəticələr sübut edilmiş və yaxud edilə bilər deyiləcək qədər dəqiq göstərilməməlidir. |
"Əslində bir ateistin düşüncəsi bir deistin düşüncəsi ilə eynilik təşkil edir. Bir xristian tanrının varlığını biləcəyimizi, bir ateist isə tanrının yoxluğunu biləcəyimizi iddia edir. Aqnostik isə bu barədə dəqiq bir qərar vermək üçün uyğun şərait olmadığını düşünür." Bertran Rassel , 1953
Növləri
Aqnostik deizm
Aqnostik deizm yaradıcının mövcud olmasını daha yüksək qəbul edən və yaradıcının varlığına inanan, amma yaradıcının mövcudluğunun sübut edilməsinin mümkün olmadığını qəbul edən fəlsəfi görüşdür. Deist biri yaradıcının varlığının beyin və müşahidə yoluyla başa düşülə biləcəyini deyər, amma aqnostik deist isə yaradıcının varlığının sübut edilməsinin heç bir yolu olmadığını, amma yaradıcının var olduğunu deyər.
Aqnostik ateizm
Aqnostik ateizm yaradıcının var olmadığını düşünən, amma yaradıcının yoxluğunun dəqiq sübut edilə bilməyəcəyini də deyən fəlsəfi görüşdür. Aqnostik atesit şəxs yaradıcının yoxluğuna dair tam dəqiq rəy bildirməz.
Zəif aqnostisizm
Zəif aqnostisizm hər hansısa yaradıcının varlığının və ya yoxluğunun hazırda sübut edilə bilmədiyini, amma bunun tam olaraq sübut edilə bilinməyəcəyini deyir.
Məşhur aqnostiklər
- Albert Kamü — fransız yazıçı və filosof
- Albert Eynşteyn — yəhudi əsilli alman fizik
- Albert Sent-Dördi — macar fizioloq
- Oldos Haksli — ingilis yazıçı
- Aleksandr Kvasnevski — Polşa prezidenti (1995–2000)
- Aleksandr fon Humboldt — alman təbiətşünas və tədqiqatçı
- Bill Geyts — amerikalı sahibkar, Microsoft-un qurucusu
- Karl Saqan — amerikalı astronom
- Çarlz Darvin — ingilis təbiətşünas
- Çarli Çaplin — ingilis rejissor, aktyor və yazıçı
- Klement Ettli — britaniyalı siyasətçi
- Devid Attenboro — ingilis təbiətşünas
- İlon Mask — amerikalı sahibkar və mühəndis
- Emil Durkhaym — fransız sosioloq
- Epikür — Qədim yunan filosofu
- Fransua Olland — Fransa prezidenti (2012–2017)
- Frans Kafka — yəhudi yazıçı
- Frans Şubert — avstraliyalı bəstəkar
- Haynz Fişer — Avstriya prezidenti (2004–2016)
- Helen Klark — Yeni Zelandiya Baş naziri (1999–2008)
- Hovard Fillips Lavkraft — amerikalı yazıçı
- İmmanuel Kant — alman filosof
- İrvin Yalom — amerikalı ekzistensialist psixiatr
- İsayya Berlin — ingilis filosof
- Ceyms Coys — irlandiyalı şair
- Yanuş Korçak — polşalı uşaq yazıçısı, pediatr və pedaqoq
- Anri Dünan — isveçrəli yazıçı, sahibkar və təşkilatının qurucusu
- Yohans Brams — alman bəstəkar, pianoçu və drijor
- Karl Popper — Avstriya əsilli britaniyalı filosof
- Larri Kinq — amerikalı televiziya və radio aparıcısı
- Linus Torvalds — finland əsilli amerikalı proqram mühəndisi
- Lüdviq Vittgenşteyn — Avstriya əsilli britaniyalı filosof
- Mariya Küri — polyak əsilli fransız fizik
- Mark Tven — amerikalı yazıçı
- Mişell Baçelet — Çili prezidenti (2014–2018)
- Milton Fridman — amerikalı iqtisadiyyatçı
- Monika Belluççi — italyan aktrisa
- Nil Deqrass Tayson — amerikalı astrofizik
- Nikola Tesla — serb əsilli amerikalı ixtiraçı və fizik
- Protaqor — Qədim yunan sofist və ilk böyük humanist
- Rikardo Laqos — Çili prezidenti (2000–2006)
- Stendal — fransız yazıçı
- Vorren Baffett — amerikalı investor
- Vilhelm Reyx — Avstriya əsilli amerikalı psixatr və psixoanalitik
- Çingiz Abdullayev — azərbaycanlı yazıçı
- — polyak riyaziyyatçı, bioloq, teatr yazıçısı, şair və ixtiraçı
- — Yeni Zelandiya prezidenti (2008–2016)
- — amerikalı-yəhudi komediyaçı və "Cənubi Park"ın ortaq prodüseri
- — "Böyük aqnostik" ləqəbli amerikalı natiq, aktivist və siyasətçi
- — amerikalı paleontoloq, geoloq, zooloq, taksonomist və elm tarixçisi
- Stinq — ingilis musiqiçi
- — amerikalı feminist
- — amerikalı rəssam, heykəltaraş və incəsənət müəllimi
- — "aqnostisizm" terminini yaradan ingilis filosof və bioloq
- — amerikalı komediyaçı və "Cənubi Park"ın ortaq prodüseri
İstinadlar
- Hepburn, Ronald W. Agnosticism // Donald M. Borchert (redaktor). . 1. MacMillan Reference USA (Gale). 2005 [1967]. səh. 92. ISBN .
Agnostisizm terimin ən ümumi istifadəində biz tanrının olub-olmadığını bilmirik.
(səh.56 1967-ci il əlavəsi) - Agnosticism // Edward Craig (redaktor). . Taylor & Francis. 1998. ISBN .
In the popular sense, an agnostic is someone who neither believes nor disbelieves in God, whereas an atheist disbelieves in God. In the strict sense, however, agnosticism is the view that human reason is incapable of providing sufficient rational grounds to justify either the belief that God exists or the belief that God does not exist. In so far as one holds that our beliefs are rational only if they are sufficiently supported by human reason, the person who accepts the philosophical position of agnosticism will hold that neither the belief that God exists nor the belief that God does not exist is rational.
- agnostic, agnosticism // OED Online, 3rd ed. Oxford University Press. September 2012.
agnostic. : A. n[oun]. :# A person who believes that nothing is known or can be known of immaterial things, especially of the existence or nature of God. :# In extended use: a person who is not persuaded by or committed to a particular point of view; a sceptic. Also: person of indeterminate ideology or conviction; an equivocator. : B. adj[ective]. :# Of or relating to the belief that the existence of anything beyond and behind material phenomena is unknown and (as far as can be judged) unknowable. Also: holding this belief. :# a. In extended use: not committed to or persuaded by a particular point of view; sceptical. Also: politically or ideologically unaligned; non-partisan, equivocal. agnosticism n. The doctrine or tenets of agnostics with regard to the existence of anything beyond and behind material phenomena or to knowledge of a First Cause or God.
- Mən Kərbəlada, Məşhəddə, Nəcəfdə, Məkkə və Mədinədə olmuşam. Yerusəlimdə məsciddə dua etmişəm. Çox adam buna inanmır. Mən aqnostikəm. İnanmıram ki, məni o dünyada "saqqallı bir kişi" gözləyir, inanmıram ki, məni pərilər qarşılayacaq. Nə qədər Allaha inanmasan da, bir o qədər Allahın olduğunu sübut edirsən.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aqnostisizm tanrinin varliginin ve fovqeltebii quvvelerin bilinmesinin qeyri mueyyen oldugunu elece de sozugeden varliqlarin movcud olmasinin ve olmamasinin da subut oluna bilmeyeceyini ireli suren felsefi gorus Ingilis bioloq 1860 ci illerde cekilmis sekli Heksli aqnostisizm terminini isleden ilk sexsdir Filosof Uliam Rou aqnostisizmi bele terif edir aqnostisizm insan aglinin tanrinin varliginin ve ya yoxlugununun rasional esaslarla isbatlanma kifayetliliyinden aciz oldugunu qebul eden bir gorusdur Ateizm ve deizmden ferqiAqnostisizm ateizm ile eyni deyil Ateizm tanrinin var olmadigini ve yaxud var ola bilmeyeceyini qebul edir lakin aqnostisizm tanrinin var olub olmadiginin bilinmediyini ve ya hec vaxt bilinmeyeceyini qebul edir Demoqrafik arasdirmalara gore ise ateizm ve aqnostisizm diger butun dinsiz felsefelerle eyni kateqoriyadadir Bezi menbeler ise aqnostisizmi neytralliq adlandirir Tomas Heksli ise aqnostisizm haqqinda demisdir Aqnostisizm inanc deyil Amma bu mahiyyeti tek bir guclu tecrubede olan usuldur Bu prinsipi subhesiz ki sebeb kimi gostermek olar Amma neticeler subut edilmis ve yaxud edile biler deyilecek qeder deqiq gosterilmemelidir Eslinde bir ateistin dusuncesi bir deistin dusuncesi ile eynilik teskil edir Bir xristian tanrinin varligini bileceyimizi bir ateist ise tanrinin yoxlugunu bileceyimizi iddia edir Aqnostik ise bu barede deqiq bir qerar vermek ucun uygun serait olmadigini dusunur Bertran Rassel 1953NovleriAqnostik deizm Aqnostik deizm yaradicinin movcud olmasini daha yuksek qebul eden ve yaradicinin varligina inanan amma yaradicinin movcudlugunun subut edilmesinin mumkun olmadigini qebul eden felsefi gorusdur Deist biri yaradicinin varliginin beyin ve musahide yoluyla basa dusule bileceyini deyer amma aqnostik deist ise yaradicinin varliginin subut edilmesinin hec bir yolu olmadigini amma yaradicinin var oldugunu deyer Aqnostik ateizm Aqnostik ateizm yaradicinin var olmadigini dusunen amma yaradicinin yoxlugunun deqiq subut edile bilmeyeceyini de deyen felsefi gorusdur Aqnostik atesit sexs yaradicinin yoxluguna dair tam deqiq rey bildirmez Zeif aqnostisizm Zeif aqnostisizm her hansisa yaradicinin varliginin ve ya yoxlugunun hazirda subut edile bilmediyini amma bunun tam olaraq subut edile bilinmeyeceyini deyir Meshur aqnostiklerAlbert Kamu fransiz yazici ve filosof Albert Eynsteyn yehudi esilli alman fizik Albert Sent Dordi macar fizioloq Oldos Haksli ingilis yazici Aleksandr Kvasnevski Polsa prezidenti 1995 2000 Aleksandr fon Humboldt alman tebietsunas ve tedqiqatci Bill Geyts amerikali sahibkar Microsoft un qurucusu Karl Saqan amerikali astronom Carlz Darvin ingilis tebietsunas Carli Caplin ingilis rejissor aktyor ve yazici Klement Ettli britaniyali siyasetci Devid Attenboro ingilis tebietsunas Ilon Mask amerikali sahibkar ve muhendis Emil Durkhaym fransiz sosioloq Epikur Qedim yunan filosofu Fransua Olland Fransa prezidenti 2012 2017 Frans Kafka yehudi yazici Frans Subert avstraliyali bestekar Haynz Fiser Avstriya prezidenti 2004 2016 Helen Klark Yeni Zelandiya Bas naziri 1999 2008 Hovard Fillips Lavkraft amerikali yazici Immanuel Kant alman filosof Irvin Yalom amerikali ekzistensialist psixiatr Isayya Berlin ingilis filosof Ceyms Coys irlandiyali sair Yanus Korcak polsali usaq yazicisi pediatr ve pedaqoq Anri Dunan isvecreli yazici sahibkar ve teskilatinin qurucusu Yohans Brams alman bestekar pianocu ve drijor Karl Popper Avstriya esilli britaniyali filosof Larri Kinq amerikali televiziya ve radio aparicisi Linus Torvalds finland esilli amerikali proqram muhendisi Ludviq Vittgensteyn Avstriya esilli britaniyali filosof Mariya Kuri polyak esilli fransiz fizik Mark Tven amerikali yazici Misell Bacelet Cili prezidenti 2014 2018 Milton Fridman amerikali iqtisadiyyatci Monika Bellucci italyan aktrisa Nil Deqrass Tayson amerikali astrofizik Nikola Tesla serb esilli amerikali ixtiraci ve fizik Protaqor Qedim yunan sofist ve ilk boyuk humanist Rikardo Laqos Cili prezidenti 2000 2006 Stendal fransiz yazici Vorren Baffett amerikali investor Vilhelm Reyx Avstriya esilli amerikali psixatr ve psixoanalitik Cingiz Abdullayev azerbaycanli yazici polyak riyaziyyatci bioloq teatr yazicisi sair ve ixtiraci Yeni Zelandiya prezidenti 2008 2016 amerikali yehudi komediyaci ve Cenubi Park in ortaq produseri Boyuk aqnostik leqebli amerikali natiq aktivist ve siyasetci amerikali paleontoloq geoloq zooloq taksonomist ve elm tarixcisi Stinq ingilis musiqici amerikali feminist amerikali ressam heykeltaras ve incesenet muellimi aqnostisizm terminini yaradan ingilis filosof ve bioloq amerikali komediyaci ve Cenubi Park in ortaq produseriIstinadlarHepburn Ronald W Agnosticism Donald M Borchert redaktor 1 MacMillan Reference USA Gale 2005 1967 seh 92 ISBN 0 02 865780 2 Agnostisizm terimin en umumi istifadeinde biz tanrinin olub olmadigini bilmirik seh 56 1967 ci il elavesi Agnosticism Edward Craig redaktor Taylor amp Francis 1998 ISBN 978 0 415 07310 3 In the popular sense an agnostic is someone who neither believes nor disbelieves in God whereas an atheist disbelieves in God In the strict sense however agnosticism is the view that human reason is incapable of providing sufficient rational grounds to justify either the belief that God exists or the belief that God does not exist In so far as one holds that our beliefs are rational only if they are sufficiently supported by human reason the person who accepts the philosophical position of agnosticism will hold that neither the belief that God exists nor the belief that God does not exist is rational agnostic agnosticism OED Online 3rd ed Oxford University Press September 2012 agnostic A n oun A person who believes that nothing is known or can be known of immaterial things especially of the existence or nature of God In extended use a person who is not persuaded by or committed to a particular point of view a sceptic Also person of indeterminate ideology or conviction an equivocator B adj ective Of or relating to the belief that the existence of anything beyond and behind material phenomena is unknown and as far as can be judged unknowable Also holding this belief a In extended use not committed to or persuaded by a particular point of view sceptical Also politically or ideologically unaligned non partisan equivocal agnosticism n The doctrine or tenets of agnostics with regard to the existence of anything beyond and behind material phenomena or to knowledge of a First Cause or God Men Kerbelada Meshedde Necefde Mekke ve Medinede olmusam Yeruselimde mescidde dua etmisem Cox adam buna inanmir Men aqnostikem Inanmiram ki meni o dunyada saqqalli bir kisi gozleyir inanmiram ki meni periler qarsilayacaq Ne qeder Allaha inanmasan da bir o qeder Allahin oldugunu subut edirsen Felsefe ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin