Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Ser Karl Raymond Popper (alm. Karl Raimund Popper; 28 iyul 1902[…], Vyana – 17 sentyabr 1994[…]) — Avstriya və Britaniya filosofu və sosioloqu.
| Karl Popper | |
|---|---|
| alm. Karl Raimund Popper | |
 | |
| Doğum adı | Karl Raimund Popper |
| Doğum tarixi | 28 iyul 1902[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 17 sentyabr 1994[…](92 yaşında) |
| Elm sahələri | fəlsəfə, epistemologiya, elmin fəlsəfəsi, məntiq, siyasi fəlsəfə, Sosial fəlsəfə, Abiogenez, kvant mexanikası |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adları | |
| İş yerləri |
|
| Təhsili |
|
| Elmi rəhbərləri | Karl Bühler |
| Tanınmış yetirmələri | İmre Lakatos, Thomas Kuhn, Pol Feyerabend |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |        |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Karl Popper Avstriyanın paytaxtı Vyanada anadan olmuş, 1937-ci ildə isə Yeni Zelandiyaya köçmüş, 1946-cı ildə Londona gələrək həmin ildən 1970-ci illərin ortalarına kimi professor kimi çalışmışdır. 1976-cı ildən Kral Cəmiyyətinin üzvü, 1982-ci ildə isə Şöhrət Ordeni kavaleri olmuşdur.
1945-ci ildə, "Açıq cəmiyyət və onun düşmənləri" əsəri ilə, Popper demokratiya və "Açıq cəmiyyət"in müdafiəsinə çıxır, hakimiyyətin heç bir konflikt olmadan devrilməsindən söz açır. Eləcə də o, insan düşüncəsinin daim inkişafda olduğunu, bununla yeni tələb və narazılıqlar yaratdığını qeyd edir və hakimiyyətin buna uyğunlaşması üçün çox səlis olmasını bildirir. Cəmiyyətin hər zaman müxtəlif mövqelərə malik olduğunu və bu mövqelərin büruzəsi üçün şəraitin labüdlüyündən söz açır.
Həyatı
Karl Raymund Popper 1902-ci ilin 28-i iyulunda Vyanada hüquqçu ailəsində doğulmuşdur. Atası Simon Ziqmund Karl Popper, anasısa Cenni Şifdir. Onun atası Vyana Universitetində hüquq professoru idi, fəlsəfə, sosiologiya və politologiya problemləri ilə maraqlanırdı, geniş kitabxanası var idi və tez-tez oğlu ilə sosial-siyasi məsələləri müzakirə edirdi. Bunun sayəsində Karl artıq yeniyetmə ikən klassik fəlsəfə üzrə çoxsaylı əsərlərlə, habelə Karl Marks, Fridrix Engels, K. Kautski, E. Bernşteyn və sair kimi düşünənlərin sosial fəlsəfə üzrə araşdırmaları ilə tanış olmuşdur.
1918-ci ildə o Vyana universitetinə girmiş, orada riyaziyyat və nəzəri fizika öyrənmişdir, bu zaman o, müstəqil şəkildə fəlsəfə ilə maraqlanmağı da davam etdirmişdir. Hələ uşaqkən anası Popperə musiqiyə sevgi aşılamışdır; 1920–1922-ci illərdə Popper ciddi şəkildə musiqiçi olmağı düşünürdü. Bir il Vyana konservatoriyasında oxuduqdan sonra o özünü bu işdə yetərincə qabiliyyətli saymadığından musiqi ilə məşğul olmağa son qoymuş, fəqət ona olan marağı tam itməmişdir, o, musiqi tarixini seçmiş və bu sahə üzrə doktor dərəcəsi almışdır.
Sonrakı iki-üç ildə o mebelçi peşəsini öyrənmiş, bunun ardıncasa psixoanalitik A. Adlerin uşaq klinikalarında könüllü kimi çalışmış, burada A. Adlerlə tanış olmuşdur. Adlerin metodikalarını müşahidə edərək Popper psixoanalizin effektivliyinə və bu cür nəzəriyyələrin elmilik iddialarına şübhə ilə yanaşmağa başlamışdır. Popper K. Marksın, Z. Freydün və A. Adlerin doktrinalarının, məsələn, A. Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsi kimi qəbul edilmiş elmi nəzəriyyələrdən nə ilə fərqləndiyi ilə maraqlanmağa başlamışdır. Sonrakı işlərində bu məsələ falsifikasiya edilmə prinsipinin və yaxud Popper meyarının əsasını təşkil edəcək.
1925-ci ildə, universiteti bitirdikdən sonra, Popper Jozefina Anna Henningirlə evlənmiş və gimnaziyada riyaziyyat və fizika müəllimi diplomu almışdır. Bundan sonra o, orta məktəbdə riyaziyyat və təbiət elmlərini tədris etmişdir. 1928-ci ildə Popper koqnitiv psixologiyanın metogologiyası mövzusunda fəlsəfə üzrə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir.
Avstriyada nasizmin populyarlığı üzündən antisemitizm ideyaları özünə möhkəm yer etməyə başlamışdı. Popperin ana-atası xristianlığı qəbul etmiş yəhudilər olduğundan Popper ölkəni tərk etməyi qərara aldı. 1937-ci ildə o, Yeni Zelandiyada müəllim vəzifəsini alaraq oraya köç etmişdir. 1937–1945-ci illərdə o Yeni Zelandiyadakı Kraystçörç universitetində fəlsəfə müəllimi işləmişdir.
Yeni Zelandiyaya gəldiyi zaman Popper Avropada yetərincə məşhur idi, ancaq yeni yaşayış yerində onun barəsində çox az adam eşitmişdi. Nəticədə Popperin universitetə münasibəti ikili idi: bir tərəfdən, o, nasizmin antisemit (yəhudi qarşıtı) təqiblərindən güvənli bir yerdə idi, o biri tərəfdənsə, yeni iş yerində onun nüfuzu çox az idi və o özündən qat-qat aşağı səviyyəli professorların tabeliyində olmaq məcburiyyətində idi. Lakin burada da Popper tanındı və universitetin ən nüfuzlu və çox bəhs edilən müəllimlərindən birinə çevrildi.
1945-ci ildə Popper Britaniya təbəəliyi əldə etdi və 1946-cı ildə Londona köçərək həmin ildən London iqtisadi və siyasi elmlər məktəbində məntiq professoru və fəlsəfə fakültəsinin dekanı oldu. 1964-cü ildə ona cəngavər ünvanı verildi.
Popper London Kral cəmiyyətinin (1976) üzvü, Ehtiram ordeni kavaleri (1982), Aleksis Tokvil mükafatı laureatı (1984), Kioto mükafatı laureatı (1992) olmuşdur.
Karl Popper 17 sentyabr 1994-cü ildə Londonun Kroydon rayonunda vəfat etmişdir. Onun arvadı Jozefina 1985-ci ildə vəfat etmişdir.
İstinadlar
- https://www.britannica.com/biography/Karl-Popper.
- https://iep.utm.edu/popp-pol/.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Sir Karl Popper // Encyclopædia Britannica (ing.).
- https://plato.stanford.edu/entries/popper/.
- Поппер Карл Раймунд (rus.). / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Ser Karl Raymond Popper alm Karl Raimund Popper 28 iyul 1902 Vyana 17 sentyabr 1994 Avstriya ve Britaniya filosofu ve sosioloqu Karl Popperalm Karl Raimund Popper Dogum adi Karl Raimund PopperDogum tarixi 28 iyul 1902 1902 07 28 Dogum yeri Vyana Avstriya MacaristanVefat tarixi 17 sentyabr 1994 1994 09 17 92 yasinda Elm saheleri felsefe epistemologiya elmin felsefesi mentiq siyasi felsefe Sosial felsefe Abiogenez kvant mexanikasiElmi derecesi felsefe doktoruElmi adlari professor akademikIs yerleri London Iqtisadiyyat ve Siyasi Elmler Mektebi 1946 London Kral Kolleci London Universiteti d 1949 1969 Tehsili Vyana Universiteti 1918 Kembric Universiteti Vyana Universiteti 1928 Elmi rehberleri Karl BuhlerTaninmis yetirmeleri Imre Lakatos Thomas Kuhn Pol FeyerabendUzvluyu London Kral Cemiyyeti Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Dei Lincei Akademiyasi ABS Milli Elmler Akademiyasi 1986 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar Karl Popper Avstriyanin paytaxti Vyanada anadan olmus 1937 ci ilde ise Yeni Zelandiyaya kocmus 1946 ci ilde Londona gelerek hemin ilden 1970 ci illerin ortalarina kimi professor kimi calismisdir 1976 ci ilden Kral Cemiyyetinin uzvu 1982 ci ilde ise Sohret Ordeni kavaleri olmusdur 1945 ci ilde Aciq cemiyyet ve onun dusmenleri eseri ile Popper demokratiya ve Aciq cemiyyet in mudafiesine cixir hakimiyyetin hec bir konflikt olmadan devrilmesinden soz acir Elece de o insan dusuncesinin daim inkisafda oldugunu bununla yeni teleb ve naraziliqlar yaratdigini qeyd edir ve hakimiyyetin buna uygunlasmasi ucun cox selis olmasini bildirir Cemiyyetin her zaman muxtelif movqelere malik oldugunu ve bu movqelerin buruzesi ucun seraitin labudluyunden soz acir HeyatiKarl Raymund Popper 1902 ci ilin 28 i iyulunda Vyanada huquqcu ailesinde dogulmusdur Atasi Simon Ziqmund Karl Popper anasisa Cenni Sifdir Onun atasi Vyana Universitetinde huquq professoru idi felsefe sosiologiya ve politologiya problemleri ile maraqlanirdi genis kitabxanasi var idi ve tez tez oglu ile sosial siyasi meseleleri muzakire edirdi Bunun sayesinde Karl artiq yeniyetme iken klassik felsefe uzre coxsayli eserlerle habele Karl Marks Fridrix Engels K Kautski E Bernsteyn ve sair kimi dusunenlerin sosial felsefe uzre arasdirmalari ile tanis olmusdur 1918 ci ilde o Vyana universitetine girmis orada riyaziyyat ve nezeri fizika oyrenmisdir bu zaman o musteqil sekilde felsefe ile maraqlanmagi da davam etdirmisdir Hele usaqken anasi Poppere musiqiye sevgi asilamisdir 1920 1922 ci illerde Popper ciddi sekilde musiqici olmagi dusunurdu Bir il Vyana konservatoriyasinda oxuduqdan sonra o ozunu bu isde yeterince qabiliyyetli saymadigindan musiqi ile mesgul olmaga son qoymus feqet ona olan maragi tam itmemisdir o musiqi tarixini secmis ve bu sahe uzre doktor derecesi almisdir Sonraki iki uc ilde o mebelci pesesini oyrenmis bunun ardincasa psixoanalitik A Adlerin usaq klinikalarinda konullu kimi calismis burada A Adlerle tanis olmusdur Adlerin metodikalarini musahide ederek Popper psixoanalizin effektivliyine ve bu cur nezeriyyelerin elmilik iddialarina subhe ile yanasmaga baslamisdir Popper K Marksin Z Freydun ve A Adlerin doktrinalarinin meselen A Eynsteynin nisbilik nezeriyyesi kimi qebul edilmis elmi nezeriyyelerden ne ile ferqlendiyi ile maraqlanmaga baslamisdir Sonraki islerinde bu mesele falsifikasiya edilme prinsipinin ve yaxud Popper meyarinin esasini teskil edecek 1925 ci ilde universiteti bitirdikden sonra Popper Jozefina Anna Henningirle evlenmis ve gimnaziyada riyaziyyat ve fizika muellimi diplomu almisdir Bundan sonra o orta mektebde riyaziyyat ve tebiet elmlerini tedris etmisdir 1928 ci ilde Popper koqnitiv psixologiyanin metogologiyasi movzusunda felsefe uzre doktorluq dissertasiyasini mudafie etmisdir Avstriyada nasizmin populyarligi uzunden antisemitizm ideyalari ozune mohkem yer etmeye baslamisdi Popperin ana atasi xristianligi qebul etmis yehudiler oldugundan Popper olkeni terk etmeyi qerara aldi 1937 ci ilde o Yeni Zelandiyada muellim vezifesini alaraq oraya koc etmisdir 1937 1945 ci illerde o Yeni Zelandiyadaki Kraystcorc universitetinde felsefe muellimi islemisdir Yeni Zelandiyaya geldiyi zaman Popper Avropada yeterince meshur idi ancaq yeni yasayis yerinde onun baresinde cox az adam esitmisdi Neticede Popperin universitete munasibeti ikili idi bir terefden o nasizmin antisemit yehudi qarsiti teqiblerinden guvenli bir yerde idi o biri terefdense yeni is yerinde onun nufuzu cox az idi ve o ozunden qat qat asagi seviyyeli professorlarin tabeliyinde olmaq mecburiyyetinde idi Lakin burada da Popper tanindi ve universitetin en nufuzlu ve cox behs edilen muellimlerinden birine cevrildi 1945 ci ilde Popper Britaniya tebeeliyi elde etdi ve 1946 ci ilde Londona kocerek hemin ilden London iqtisadi ve siyasi elmler mektebinde mentiq professoru ve felsefe fakultesinin dekani oldu 1964 cu ilde ona cengaver unvani verildi Popper London Kral cemiyyetinin 1976 uzvu Ehtiram ordeni kavaleri 1982 Aleksis Tokvil mukafati laureati 1984 Kioto mukafati laureati 1992 olmusdur Karl Popper 17 sentyabr 1994 cu ilde Londonun Kroydon rayonunda vefat etmisdir Onun arvadi Jozefina 1985 ci ilde vefat etmisdir Istinadlarhttps www britannica com biography Karl Popper https iep utm edu popp pol Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Sir Karl Popper Encyclopaedia Britannica ing https plato stanford edu entries popper Popper Karl Rajmund rus pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Mathematics Genealogy Project ing 1997