Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çarlz Spenser "Çarli" Çaplin (ing. Sir Charles Spencer "Charlie" Chaplin; 16 aprel 1889[…] – 25 dekabr 1977[…]) — məşhur ABŞ və İngiltərə rejissoru, aktyoru, ssenari müəllifi, komediyaçısı və bəstəkarı olmuşdur.
| Çarli Çaplin | |
|---|---|
| ing. Charles Chaplin | |
 | |
| Doğum adı | Charles Spencer Chaplin |
| Doğum tarixi | 16 aprel 1889[…] |
| Vəfat tarixi | 25 dekabr 1977[…](88 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | beyin qansızması[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları | |
| Fəaliyyəti | kinorejissor, bəstəkar, kino aktyoru, ssenarist, film prodüseri, komediyaçı, montajçı[d], avtobioqraf[d], teatr aktyoru, film bəstəkarı, aktyor |
| Fəaliyyət illəri | 1899–1976 |
| Təhsili |
|
| Boyu | 163 sm |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |   |
| IMDb | ID0000122 |
 | |
| charliechaplin.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Çarli Çaplin Londonda Çarlz Çaplin və Hanna Çaplinin övladı kimi dünyaya gəlmişdir. Onun valideynlərinin ikisi də musiqiçi idilər. Anası məşhur rəqqasə idi. O anadan olandan bir az sonra valideynləri ayrılırlar.
Çarlz Çaplin 1901-ci ildə alkoqoldan vəfat edir. Anası Hanna hələ uşaqlıqdan psixi problemlərdən əziyyət çəkir, belə ki, balaca Çarli və ögey qardaşı Sidney internatda böyüməli olurlar.
Çaplin öz karyerasına 5 yaşında İngiltərədə teatrda başlayır. Burada o küçə uşağı rolunu uğurla oynayırdı. Öz ilk şəxsi rolunu o 1901-ci ildə alır.
1913-cü ildə Çaplin ABŞ-yə səfəri zamanı Keystoun film studiyası tərəfindən aktyor kimi film çəkilişində iştirak edir. Əvvəlcə kiçik rollarda çəkilən Çarli sonralar yaratdığı obrazlarla dünya şöhrəti qazanır. O, Ford Sterlinqdən (aktyor idi) bir cüt ayaqqabı, Arbrukledən bir şalvar, balaca bir pencək və Mark Svenin yalançı bığını götürür. Bu stil onun rollarına uyğun gəlməsə də, sonra ona studiyada bu paltarda çəkilməyə icazə verilir. Çaplin filmin ssenarisini, rejissorluğunu öz üzərinə götürür.
Onun bu filmi tezliklə sevilir və o təkliflərdən canını qurtara bilmir. 1915-1916-ci illərdə o yüksək honorarlara Essanaye və Mutual korporeyşinə işləməyə gedir. Burada Çarli Çaplin Edna Pörviens ilə tanış olur. Edna onun 35 filmində çəkilir. Çarli ilə Edna arasında şəxsi münasibətlər də mövcud olmuşdur. 1917-ci ildə ABŞ birinci dünya müharibəsinə qoşulduqdan sonra Çaplinə qarşı siyasi kompaniya başlayır. Çünki, o əsgər sıralarına yazılmışdır.
Sonralar Çaplin "First National"a keçir və burada ilk milyon dollar məbləğində müqavilə imzalayan ulduz olur. O getdikcə filmlərinin ssenarisini özü yazır və özü də istehsal edirdi. 6 fevral 1921-ci ildə Çaplin "Uşaq" filmini çəkir. Bu ilk uzun məzmunlu film idi. O 51 dəqiqə davam edirdi.
1918-ci ildə 28 yaşlı Çaplin 16 yaşlı aktrisa Mildred Harris ilə evlənir. Onların 1919-cu ildə anadan olan oğulları az sonra vəfat edir. 13 noyabr 1920-ci ildə onlar ayrılırlar.
Çaplinin "First National" studiyasında müqaviləsi başa çatdıqdan sonra o həmkarları ilə birlikdə "United Artists" film studiyasını yaradır.
1924-cü ildə Çaplin "Qızıl hərisliyi" filminin çəkilişi zamanı tərəf müqabili olan 16 yaşlı Lita Qreyə vurulur. Lita Qreyin 1926-cı ildə ondan bir uşağı olur. Bu ikinci nikah da Çaplin üçün uğursuz olur. Onlar 1927-ci ildə aralarında baş vermiş münaqişəyə görə bir-birindən aralanırlar.
1936-cı ildə Çaplinin "Yeni zamanlar" adlı filmi işıq üzü görür. Bu filmdə Çaplin zamanənin inkişafını hər şey üçün səbəbkar sayır. Bu film Amerikada ciddi tənqidlərə məruz qalır. O sistem və kapitalizm əleyhinə bir film kimi pislənir.
1936-cı ildə Çaplin aktrisa Polett Qoddar ilə evlənir.
1940-cı ildə Çarli Çaplin "Böyük diktator" filmini ekranlaşdırır. Əslində Hitlerin hakimiyyətini pisləyən bu film ilk öncə Amerika senzurasından keçmir, çünki Hitlerin fəaliyyətinin əvvəlində Amerika konservatorları onun Avropada "bolşevizmə" və "kommunizmə" qarşı hərbi güc toplamasını alqışlayırdılar. Onlar Hitleri böyük siyasətçi adlandırırdılar. Ona görə də, Çaplinin bu filmi onlararın ürəyincə deyildi.
Bu filmdən sonra nasional sosialistlər ona yəhudi damğası vururlar. 1942-ci ildə onun nikahı Polett Qoddar ilə də sona çatır. Bir az sonra Çaplin dramaturq Yucin O'Nilin qızı Una O'Nil ilə tanış olur və onu sevir. Çaplin onunla öz xoşbəxtliyini tapmış olur. Onlar 16 iyun 1943-cü ildə evlənirlər. 1944-cü ildə onların sonrakı səkkiz uşağının birincisi Jeraldine anadan olur.
Müharibədən sonrakı illərdə o tez-tez dövlət məmurları qarşı sorğu suala tutulur. FBİ-ın şefi C. Edqar Huver Çaplinin əleyhdarlarından biri idi, o Çaplini Amerikada yaşamaq hüququndan məhrum etmək istəyirdi. 1947-ci ildə Çaplin ingilis həftəlik qəzetində "Mən Hollivuda müharibə elan edirəm!" adlı məqaləsini çap etdirir. O böyük nailiyyətlərinə Amerikada çatmasına baxmayaraq öz Britaniya vətəndaşlaığını saxlayır. O özünü dünya vətəndaşı adlandırır. Çarli Çaplin liberal, kritik və pasifist siyasi cərəyanlara qulluq edirdi. Ona görə də, film ulduzu kimi bu xasiyyətlərlə onun problemləri yaranırdı.
18 sentyabr 1952-ci ildə Çarli Çaplin ABŞ-ni tərk edərərək İngiltərəyə qısa səfərə çıxır. Məqsədi təzə çəkdiyi filmi nümayiş etdirmək idi. Huver bundan xəbər tutan kimi Çarli Çaplinin Amerikaya qayıdışının qarşısını alır. Çaplin Avropada qalmaq qərarına gəlir. 1952-ci ildə o İsveçrəyə köçür və Cenevrə gölü ətrafında Manoir de Banda yaşamağa başlayır.
1957-ci ildə Çaplin ABŞ ilə arasında olan problemləri satirik şəkildə çəkdiyi "Nyu-Yorkda bir şah" filmində ifşa edir.
1967-ci ildə Çaplin "Honkonqlu qrafinya" adlı filmi çəkir. Bu filmdə o ikinci rolda çıxış edir. Çəkiliş zamanı onun tez-tez fiziki sağlamlığı ilə problemlər üzə çıxır. Onun sağlamlığı son illər keçirdiyi streslər nəticəsində artıq zəifləmişdir.
1972-ci ildə o "Fəxri Oskar" mükafatını almaq üçün bir dəfə də ABŞ-yə gedir.
25 dekabr 1977-ci ildə Çarli Çaplin 88 yaşında Veve (İsveçrə) şəhərində vəfat edir.
Maraqlı faktlar
- Çaplin bir dəfə də olsun Oskar mükafatı almayıb. Yalniz müsabiqədən kənar Oskara layiq görülüb.
- Amerikada 40 ildən çox yaşasa da bu ölkənin vətəndaşı olmayıb. Həmişə Böyük Britaniya vətəndaşı olub.
- Həyatında çox qadın olan Çaplin 4 dəfə evlənib və 11 uşaq atası olub. 12-ci uşağı məhkəmə vasitəsi ilə ona sırımağa çalışsalar da, ekspertiza aktyorun uşağın atası olmadığını təsdiq edib. Aktyorun sonuncu övladı o 73 yaşında olanda doğulub.
- Çaplin "Böyük Diktator" filmində canlandırdığı Adolf Hitlerdən 4 gün böyük idi. Deyilənlərə görə, Hitler bığının formasını Çaplindən götürüb.
- Çaplin – fotosu Time jurnalının üz qabığında təsvir olunan ilk aktyor idi. 1975-ci ildə o, cəngavərlik titulu almışdı.
- Başqa ad altında Çaplinin oxşarları müsabiqəsində iştirak edib. Bir versiyaya görə aktyor müsabiqədə ikinci, birinə görə üçüncü, başqa versiyaya görə isə beşinci yeri tutub.
- Çaplin ayaqlarını 20 min dollar dəyərində sığorta etmişdi.
- 1928-ci ildə çəkdiyi "Sirk" filmində qulağına mobil telefona oxşayan qurğu tutan qadın təsvir edilib.
- Çarli Çaplin sol əllə yazırdı.
- "Qadın istənilən kişi milyarderi milyonçu edə bilər" və "Mən fillərə nifrət edirəm: onlar çox güclü və sözəbaxandılar" məşhur fikirlərinin müəllifidir.
- Çarli San Fransisko teatrında kasıba (kasıb – onun ən populyar obrazı) oxşayan adamların müsabiqədə inkoqnito iştirak edəndə hətta finala keçməyi bacarmamışdı.
- Çaplinin gözləri mavi olub.
Filmoqrafiya
- İmmiqrant (film, 1917) / The Immigrant
- İt həyatı (film, 1918) / A Dog's Life
- Uşaq (film, 1921) / The Kid
- Qızıl hərisliyi (film, 1925) / The Gold Rush
- Sirk (film, 1928) / The Circus
- Böyük şəhərin işıqları (film, 1931) / City Lights
- Böyük diktator (film, 1940) / The Great Dictator
Həmçinin bax
İstinadlar
- Weissman S. M. Chaplin: A Life (hardcover 4 ed.) (ing.). 1 NYC: Arcade Publishing, 2008. P. 118.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Charlie Chaplin // Internet Broadway Database (ing.). 2000.
- Charles Chaplin // Internet Broadway Database (ing.). 2000.
- Hitler bığının formasını ondan götürmüşdü. kulis.az[ölü keçid] (az.)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Carlz Spenser Carli Caplin ing Sir Charles Spencer Charlie Chaplin 16 aprel 1889 25 dekabr 1977 meshur ABS ve Ingiltere rejissoru aktyoru ssenari muellifi komediyacisi ve bestekari olmusdur Carli Caplining Charles ChaplinDogum adi Charles Spencer ChaplinDogum tarixi 16 aprel 1889 1889 04 16 Vefat tarixi 25 dekabr 1977 1977 12 25 88 yasinda Vefat sebebi beyin qansizmasi d Defn yeri Korsye sur Veve qebiristanligi d Vetendasligi Birlesmis KralliqHeyat yoldasi Lita Qrey 1924 1927 Polett Qoddar 1936 1942 Usaqlari Sidney Erl CaplinFealiyyeti kinorejissor bestekar kino aktyoru ssenarist film produseri komediyaci montajci d avtobioqraf d teatr aktyoru film bestekari aktyorFealiyyet illeri 1899 1976Tehsili Merkezi London Mektebi d Boyu 163 smUzvluyu Berlin Incesenet Akademiyasi d ADR Incesenet Akademiyasi d MukafatlariIMDb ID0000122charliechaplin com Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiCarli Caplin Londonda Carlz Caplin ve Hanna Caplinin ovladi kimi dunyaya gelmisdir Onun valideynlerinin ikisi de musiqici idiler Anasi meshur reqqase idi O anadan olandan bir az sonra valideynleri ayrilirlar Carlz Caplin 1901 ci ilde alkoqoldan vefat edir Anasi Hanna hele usaqliqdan psixi problemlerden eziyyet cekir bele ki balaca Carli ve ogey qardasi Sidney internatda boyumeli olurlar Caplin oz karyerasina 5 yasinda Ingilterede teatrda baslayir Burada o kuce usagi rolunu ugurla oynayirdi Oz ilk sexsi rolunu o 1901 ci ilde alir 1913 cu ilde Caplin ABS ye seferi zamani Keystoun film studiyasi terefinden aktyor kimi film cekilisinde istirak edir Evvelce kicik rollarda cekilen Carli sonralar yaratdigi obrazlarla dunya sohreti qazanir O Ford Sterlinqden aktyor idi bir cut ayaqqabi Arbrukleden bir salvar balaca bir pencek ve Mark Svenin yalanci bigini goturur Bu stil onun rollarina uygun gelmese de sonra ona studiyada bu paltarda cekilmeye icaze verilir Caplin filmin ssenarisini rejissorlugunu oz uzerine goturur Onun bu filmi tezlikle sevilir ve o tekliflerden canini qurtara bilmir 1915 1916 ci illerde o yuksek honorarlara Essanaye ve Mutual korporeysine islemeye gedir Burada Carli Caplin Edna Porviens ile tanis olur Edna onun 35 filminde cekilir Carli ile Edna arasinda sexsi munasibetler de movcud olmusdur 1917 ci ilde ABS birinci dunya muharibesine qosulduqdan sonra Capline qarsi siyasi kompaniya baslayir Cunki o esger siralarina yazilmisdir Carli Caplin 1920Carli Caplin Usaq filminde 1921 Sonralar Caplin First National a kecir ve burada ilk milyon dollar mebleginde muqavile imzalayan ulduz olur O getdikce filmlerinin ssenarisini ozu yazir ve ozu de istehsal edirdi 6 fevral 1921 ci ilde Caplin Usaq filmini cekir Bu ilk uzun mezmunlu film idi O 51 deqiqe davam edirdi 1918 ci ilde 28 yasli Caplin 16 yasli aktrisa Mildred Harris ile evlenir Onlarin 1919 cu ilde anadan olan ogullari az sonra vefat edir 13 noyabr 1920 ci ilde onlar ayrilirlar Caplinin First National studiyasinda muqavilesi basa catdiqdan sonra o hemkarlari ile birlikde United Artists film studiyasini yaradir 1924 cu ilde Caplin Qizil herisliyi filminin cekilisi zamani teref muqabili olan 16 yasli Lita Qreye vurulur Lita Qreyin 1926 ci ilde ondan bir usagi olur Bu ikinci nikah da Caplin ucun ugursuz olur Onlar 1927 ci ilde aralarinda bas vermis munaqiseye gore bir birinden aralanirlar 1936 ci ilde Caplinin Yeni zamanlar adli filmi isiq uzu gorur Bu filmde Caplin zamanenin inkisafini her sey ucun sebebkar sayir Bu film Amerikada ciddi tenqidlere meruz qalir O sistem ve kapitalizm eleyhine bir film kimi pislenir 1936 ci ilde Caplin aktrisa Polett Qoddar ile evlenir 1940 ci ilde Carli Caplin Boyuk diktator filmini ekranlasdirir Eslinde Hitlerin hakimiyyetini pisleyen bu film ilk once Amerika senzurasindan kecmir cunki Hitlerin fealiyyetinin evvelinde Amerika konservatorlari onun Avropada bolsevizme ve kommunizme qarsi herbi guc toplamasini alqislayirdilar Onlar Hitleri boyuk siyasetci adlandirirdilar Ona gore de Caplinin bu filmi onlararin ureyince deyildi Bu filmden sonra nasional sosialistler ona yehudi damgasi vururlar 1942 ci ilde onun nikahi Polett Qoddar ile de sona catir Bir az sonra Caplin dramaturq Yucin O Nilin qizi Una O Nil ile tanis olur ve onu sevir Caplin onunla oz xosbextliyini tapmis olur Onlar 16 iyun 1943 cu ilde evlenirler 1944 cu ilde onlarin sonraki sekkiz usaginin birincisi Jeraldine anadan olur Muharibeden sonraki illerde o tez tez dovlet memurlari qarsi sorgu suala tutulur FBI in sefi C Edqar Huver Caplinin eleyhdarlarindan biri idi o Caplini Amerikada yasamaq huququndan mehrum etmek isteyirdi 1947 ci ilde Caplin ingilis heftelik qezetinde Men Hollivuda muharibe elan edirem adli meqalesini cap etdirir O boyuk nailiyyetlerine Amerikada catmasina baxmayaraq oz Britaniya vetendaslaigini saxlayir O ozunu dunya vetendasi adlandirir Carli Caplin liberal kritik ve pasifist siyasi cereyanlara qulluq edirdi Ona gore de film ulduzu kimi bu xasiyyetlerle onun problemleri yaranirdi 18 sentyabr 1952 ci ilde Carli Caplin ABS ni terk edererek Ingiltereye qisa sefere cixir Meqsedi teze cekdiyi filmi numayis etdirmek idi Huver bundan xeber tutan kimi Carli Caplinin Amerikaya qayidisinin qarsisini alir Caplin Avropada qalmaq qerarina gelir 1952 ci ilde o Isvecreye kocur ve Cenevre golu etrafinda Manoir de Banda yasamaga baslayir 1957 ci ilde Caplin ABS ile arasinda olan problemleri satirik sekilde cekdiyi Nyu Yorkda bir sah filminde ifsa edir 1967 ci ilde Caplin Honkonqlu qrafinya adli filmi cekir Bu filmde o ikinci rolda cixis edir Cekilis zamani onun tez tez fiziki saglamligi ile problemler uze cixir Onun saglamligi son iller kecirdiyi stresler neticesinde artiq zeiflemisdir 1972 ci ilde o Fexri Oskar mukafatini almaq ucun bir defe de ABS ye gedir 25 dekabr 1977 ci ilde Carli Caplin 88 yasinda Veve Isvecre seherinde vefat edir Maraqli faktlarCaplin bir defe de olsun Oskar mukafati almayib Yalniz musabiqeden kenar Oskara layiq gorulub Amerikada 40 ilden cox yasasa da bu olkenin vetendasi olmayib Hemise Boyuk Britaniya vetendasi olub Heyatinda cox qadin olan Caplin 4 defe evlenib ve 11 usaq atasi olub 12 ci usagi mehkeme vasitesi ile ona sirimaga calissalar da ekspertiza aktyorun usagin atasi olmadigini tesdiq edib Aktyorun sonuncu ovladi o 73 yasinda olanda dogulub Caplin Boyuk Diktator filminde canlandirdigi Adolf Hitlerden 4 gun boyuk idi Deyilenlere gore Hitler biginin formasini Caplinden goturub Caplin fotosu Time jurnalinin uz qabiginda tesvir olunan ilk aktyor idi 1975 ci ilde o cengaverlik titulu almisdi Basqa ad altinda Caplinin oxsarlari musabiqesinde istirak edib Bir versiyaya gore aktyor musabiqede ikinci birine gore ucuncu basqa versiyaya gore ise besinci yeri tutub Caplin ayaqlarini 20 min dollar deyerinde sigorta etmisdi 1928 ci ilde cekdiyi Sirk filminde qulagina mobil telefona oxsayan qurgu tutan qadin tesvir edilib Carli Caplin sol elle yazirdi Qadin istenilen kisi milyarderi milyoncu ede biler ve Men fillere nifret edirem onlar cox guclu ve sozebaxandilar meshur fikirlerinin muellifidir Carli San Fransisko teatrinda kasiba kasib onun en populyar obrazi oxsayan adamlarin musabiqede inkoqnito istirak edende hetta finala kecmeyi bacarmamisdi Caplinin gozleri mavi olub FilmoqrafiyaEsas meqale Carli Caplinin filmoqrafiyasiImmiqrant film 1917 The Immigrant It heyati film 1918 A Dog s Life Usaq film 1921 The Kid Qizil herisliyi film 1925 The Gold Rush Sirk film 1928 The Circus Boyuk seherin isiqlari film 1931 City Lights Boyuk diktator film 1940 The Great DictatorHemcinin baxDiger layihelerdeVikisitatda elaqeli sitatlarVikimenbede elaqeli metnlerVikianbarda elaqeli media fayllarIstinadlarWeissman S M Chaplin A Life hardcover 4 ed ing 1 NYC Arcade Publishing 2008 P 118 ISBN 978 1 55970 892 0 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Charlie Chaplin Internet Broadway Database ing 2000 Charles Chaplin Internet Broadway Database ing 2000 Hitler biginin formasini ondan goturmusdu kulis az olu kecid az Xarici kecidler