Nikola Tesla (serb-kiril. Никола Тесла, 10 iyul 1856[…], Smilyan, Xorvatiya, Avstriya imperiyası – 7 yanvar 1943[…], Hells Kitçen[d], Nyu-York) — müasir dəyişən cərəyan elektrik enerji şəbəkəsinin layihələndirilməsi üçün öz töhfələri ilə daha çox məşhurlaşan serb əsilli Amerika futuroloqu, elektriki və maşın mühəndisi, ixtiraçısı.
Nikola Tesla | |
---|---|
serb. Никола Тесла | |
Doğum adı | Никола Тесла |
Doğum tarixi | 10 iyul 1856[…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 7 yanvar 1943[…](86 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Vəfat səbəbi | ürək tutması |
Dəfn yeri | |
Atası | Milutin Tesla[d] |
Anası | Duka Tesla[d] |
Elm sahələri | elektrik mühəndisliyi, maşınqayırma, fizik, mexanika, ixtiraçı |
İş yerləri |
|
Təhsili |
|
Üzvlüyü |
|
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tesla 1884-cü ildə ABŞ-nın Nyu York şəhərinə Tomas Edisona işləmək üçün immiqrasiya etməzdən əvvəl elektrik mühəndisliyi və telefoniya sahəsində təcrübə qazanmışdı. O tezliklə elektrik cihazlarının spektrini inkişaf etdirmək üçün laboratoriyalar və şirkətlərin təsis edilməsi üçün, maliyyə tərəfdarları ilə müstəqil şəkildə müqavilə bağlamağa nail oldu. Özünün patentləşdirdiyi dəyişən cərəyan və transformator, müşavir kimi qısa müddət ərzində Tesla üçün kirayələnən Corc Vestinqauz tərəfindən lisenziyalaşdırılıb.
Onun işi elektrik enerjisinin inkişafının sonrakı illərində "" kimi adlanan dəyişən və sabit cərəyan enerji ötürmə standartlarının yaradılması arasında ümumi mübarizə ilə nəticələndi. Tesla yüksək gərginlikli və yüksək tezlikli naqilsiz işıqlandırma və elektrik enerjisinin paylanması ideyalarını davam etdirmək üçün Nyu Yorka və Kolorado Sprinqsə gedərək, öz qurğuları ilə simsiz rabitənin mümkünlüyü barədə ilk (1893) bəyanatları ilə çıxış etmişdir. O bu ideyaları təyin etmək üçün özünün tamamlanmamış Vordenkliff qülləsi proyektini qitələrarası simsiz ötürmədə praktiki istifadəsinə cəhd etdi. Laboratoriyada o, həmçinin rentgen şüaları, elektrik yüklənmə borusu və mexaniki ossilyator/generatorlar ilə bir sıra eksperimentlər aparırdı. O hətta bir zaman birinci dəfə nümayiş olunan simsiz idarə olunan qayıq hazırlamışdı.
Tesla nailiyyətlərinə görə məşhurlaşdı və sonda tipik "çılğın alim" kimi populyar mədəniyyətdə şöhrət qazandı. Patentləri ona xeyli pul qazandırdı və uğurundan müxtəlif dərəcədə öz layihələrinin maliyyələşdirilməsi üçün istifadə etdi.:121,154 O, həyatının çoxunu — təqaüdə çıxana kimi müxtəlif Nyu York otellərində yaşayıb. Tesla 7 yanvar 1943-cü ildə vəfat etdi. Onun yaradıcılığı vəfatından sonra unudulmağa başlayıb, ancaq 1960-cı ildə Çəki və Ölçülər üzrə Baş Konfrans Beynəlxalq Sistemlərdə onun şərəfinə maqnit induksiyasının vahidini tesla adlandırıb. Teslaya aid hekayələrə 1990-cı illərdən bəri populyar mədəniyyətdə yenidən maraq oyanıb.
İlk illər (1856–1885)
Nikola Tesla 10 iyul 1856-cı ildə Avstriya İmperiyasının Smilyan kəndində (hal-hazırda Xorvatiya) Serb ailəsində dünyaya gəlib. Onun atası Milutin Tesla Ortodoks keşiş idi.:10 Teslanın anası Duka Tesla Serb epik poemalarını əzbərləmək bacarığına, mexaniki cihazlar və ev işi vasitələri hazırlamaq kimi istedadlara malik idi. Duka heç vaxt rəsmi təhsil almamışdı. Tesla eidetik yaddaşın və kreativ bacarıqların ona anasından keçdiyinə inanırdı. Teslanın ulu-babası Montenoqronun yaxınlığından — qərbi Serbiyadan idi.:12
Tesla beş uşaqdan dördüncüsü idi. Onun özündən yaşca böyük Deyn adlı bir qardaşı, Milka, Anjelina və Marika adlı üç bacısı var idi. Teslanın beş yaşı olanda Deyn at yarışları zamanı baş vermiş bədbəxt hadisə nəticəsində ölmüşdü. 1861-ci ildə Tesla Smilyanda alman dili, hesab və dindən ilk təhsilini alıb. 1862-ci ildə Teslanın ailəsi Avstriya imperiyasının Qospiç şəhərinə köçüb. Onun atası burada kimi işləyirdi. Nikola Real Gimnaziyaya qədər ilk təhsilini tamamladı.
1870-ci ildə Tesla təhsilini Ali Real Gimnaziyada davam etdirmək üçün Xorvatiyanın şəhərinə köçür. Ona bu gimnaziyada riyaziyyat müəllimi Martin Sekuliç ciddi təsir edib.:32 Tesla fikrində müəllimlərini yalan dediyini fikirləşməyə məcbur edən inteqral hesablamaları yerinə yetirməyi bacarırdı. O dörd illik semestri üç ildə yəni, 1873-cü ildə bitirdi.:33
1873-cü ildə Tesla doğulduğu şəhərə—Smilyana qayıtdı. Qısa müddət ərzində burada yaşayan Tesla vəba xəstəliyinə tutuldu. Tesla doqquz ay yataq xəstəsi oldu və neçə dəfələrlə ölümün astanasından qayıtdı. Ümidsiz vəziyyətdə olan atası əgər oğlu xəstəliyə qalib gələ bilsə, onu ən yaxşı mühəndislik məktəbinə göndərməyi özünə söz verdi(əslində Teslanın atası oğlunun din xadimi olmasını istəyirdi).
1874-cü ildə Tesla Qraciaz şəhəri yaxınlığındakı Tominqaj kəndinə qaçmaqla, Smilyanda çağırışdan yayınıb. Burada o ovçu libasında dağlarda araşdırma aparıb. Tesla deyir ki, təbiətlə təmasda olmaq həm cismən, həm də əqli cəhətdən onu daha güclü edib. O, Tominqajda olarkən çoxlu kitablar oxuyub, sonralar qeyd edir ki, Mark Tvenin əsərləri ona öncəki xəstəlikdən sağalmağa möcüzəvi şəkildə kömək edib.
1875-ci ildə Tesla Avstriyanın Qras şəhərində təqaüdü zamanı Qras Texnologiya Universitetində təhsil alıb. Birinci il ərzində Tesla bütün mühazirələrdə iştirak edib, mümkün ən yüksək qiymətləri qazanıb və doqquz imtahandan keçib (təxminən tələb olunandan iki dəfə çox). Hətta Teslanın atası texniki fakültənin dekanından təşəkkür məktubu da almışdı. Məktubda qeyd edilirdi: "Sizin oğlunuz birinci dərəcəli ulduzdur." Tesla bəyan edir ki, o bazar günləri və bayramlar istisna olmamaqla, günorta 3-dən axşam 11-ə kimi çalışırdı. 1879-cu ildə atası öldükdən sonra, Tesla atasına professordan olan xəbərdarlıq məktublarını tapdı. Bu xəbərdarlıqda deyilirdi: "Nə qədər ki , oğlunuz məktəbdən kənarlaşdırılmayıb, o həddən artıq işləməkdən ölə bilər." Universitetin ikinci ilində Tesla kollektorun lazım olmadığını deyəndə bu məsələdə ilə mübahisəsi oldu. İkinci ilin sonunda təqaüdü itirdi və qumar oyunlarına aludə oldu. Universitetin üçüncü ilində Tesla təhsil haqqı pulunu və cib xərcliyini qumarda uduzdu. Sonradan o, qumarda ilk uduzduqlarını geri qaytarıb və ailəsinin vəziyyətini nisbətən yaxşılaşdırıb. Tesla deyirdi ki, o bu ehtirasını fəth edə bilib, ancaq sonralar Teslanın ABŞ-də bilyard oynaması məlumdur. İmtahan vaxtı çatanda, Tesla hazırlıqsız idi, ona görə də hazırlaşması üçün möhlət istəyib, ancaq rədd cavabı alıb. O heç vaxt sonuncu semestri uğurla başa vuraraq, universiteti bitirə bilmədi.
1878-ci ilin dekabrında Tesla Qras Universitetini tərk etdi və o universitetdən kənarlaşdırılmaq faktını gizlətmək üçün ailəsi ilə bütün əlaqələri kəsdi. Onun dostları elə fikirləşdi ki, o Mur çayında boğulub. Tesla Maribora (hal-hazırda Sloveniyanın ərazisidir) getdi və ayda 60 florin məbləğində maaşla çertyojçu kimi işləməyə başladı. O boş vaxtlarını küçələrdə yerli insanlarla kart oynamaqla keçirirdi. 1879-cu ilin martında Mulitin Tesla Maribora getdi və oğluna evə dönməsi üçün yalvardı, ancaq Tesla evə dönməkdən imtina etdi. Tesla təxminən həmin vaxtlarda əsəb xəstəliyindən əziyyət çəkirdi.
24 mart 1879-cu ildə Tesla sərbəst yaşamaq icazəsi olmadığı üçün polis mühafizəsi altında Qospiçə qayıtdı. 17 aprel 1879-cu ildə Mulitin Tesla naməlum xəstəliyə yoluxduqdan sonra , 60 yaşında vəfat etdi (bəzi mənbələrdə insultdan öldüyü yazılır). Bu illər ərzində , Tesla Qospiçdə keçmiş məktəbi olan Ali Real Gimnaziyada müəllimlik edib.
1880-ci ilin yanvarında Teslanın dayılarından ikisi onun təhsil alması üçün Qospiçi tərk edərək Praqada təhsil almasına kömək üçün lazım olan qədər pul ayırdılar. Təəssüf ki, O Karlov Universitetinə sənədlərini vermək üçün gec gəlmişdi: O həm də burda əsas tələb olunan Yunan və Çex dilini bilmirdi. Tesla bu istiqamətdə çalışaraq dinləyici kimi universitetin mühazirələrində iştirak etsə də, o bu kursu da müvəffəqiyyətlə bitirə bilmədi.
1881-ci ildə Tesla Budapeşt Telefon Stansiyası teleqraf şirkətində Ferents Puşkaşın başçılığı altında işləmək üçün Budapeştə köçdü. Bura gəldikdən sonra Tesla başa düşdü ki, şirkətin quruluşu operativ deyil beləliklə, o Mərkəzi Teleqraf ofisinin yerinə çertyojçu kimi işlədi. Bir neçə ay müddətində Budapeşt Telefon Stansiyası operativ oldu və Tesla baş elektrik vəzifəsinə təyin edildi. İşlədiyi müddətdə Tesla Mərkəzi Stansiyaya avadanlıqlarının bir çoxunda irəliləyişlər edib və heç vaxt patentləşdirilməyən, nə də açıq şəkildə adlandırılmayan telefon təkrarlayıcısı və ya səsgücləndiricisi vasitələrini təkmilləşdirib.
Edison üçün işləməsi
1882-ci ildə Tesla elektrik avadanlıqlarının təkmilləşdirilməsi və layihələndirilməsi üzrə Fransada Kontinental Edison Şirkətində işləməyə başladı. 1884-cü ilin iyununda o Nyu-Yorka yerini dəyişdi:57–60 və Edison Maşınqayırma Zavodunda işləmək üçün Tomas Edison tərəfindən işə götürüldü. Edison üçün Teslanın işi sadə elektrik mühəndisliyi ilə başladı və tezliklə daha çətin problemlərin həlli səviyyəsinə kimi inkişaf etdi.
Tesla Edison Şirkətinin sabit cərəyan elektrik generatorlarının tamamilə yenidən layihələndirilməsini təklif etdi. 1885-ci ildə o dedi ki, Edisonun səmərəsiz motor və generatorlarını həm iş, həm də iqtisadi cəhətdən təkmilləşdirərək, yenidən layihəsini verə bilər. Teslanın sözlərinə görə Edison qeyd edib ki, "əgər sən bunu edə bilsən, sənə əlli min dollar verəcəm".:54–57 Bu Edisondan qəribə bəyanat kimi qeyd edilmişdir, belə ki, Edisonun şirkətinin bu qədər pulu nağd ödəyəcək qədər imkanı yox idi. Aylarla işləyəndən sonra, Tesla tapşırığı tamamilə yerinə yetirdi və ödəniş ilə maraqlandı. Edison yalnız zarafat etdiyini bildirərək cavab verdi: "Tesla, siz bizim Amerika yumorunu başa düşmürsüz.":64 Bunun əvəzinə Edison həftəlik maaşını 10$ dollardan 18$ dollara qədər artırmağı Teslaya təklif edib. Tesla bu təklifdən imtina edir və vəzifəsini tərk edir.
Aralıq illər (1886–1899)
Tesla Edisonun şirkətini tərk etdikdən sonra, Robert Leyn və Benjamin Vale adlı iki biznesmenlə 1886-cı ildə tərəfdaş oldu. Onlar Teslanın adını daşıyan və İstehsalat şirkətinin (ing. Tesla Electric Light & Manufacturing) maliyyələşdirmək üçün razılığa gəldilər. Şirkət Tesla tərəfindən hazırlanmış işıqlandırma sistemləri əsasında elektrik yaratdı. Bu həm də ABŞ-də Teslanın tamamladığı dinamo elektrik maşınqayırma kollektorları üçün ilk patent layihəsi idi.
Sərmayədarlar mühərrik və elektrik ötürücü avadanlığın yeni növləri üçün Teslanın ideyalarına az maraq göstərdilər və onlar üçün mövcud elektrik paylayıcı yeni sistem icad etməyə nisbətən daha yaxşı inkişaf idi. Onlar sonda Teslanı pulsuz halda başqa yerə getməyə məcbur etdilər. O hətta şirkətin səhmlərinə pul ayırdıqdan bəri patentlərinə nəzarəti itirdi. O müxtəlif elektrik təmiri işlərində işləməli və hətta günlük 2$ üçün məhsulları yükləməli idi. İnsanların sədaqətinə inanmış Tesla , "dəhşətli baş ağrıları və acı göz yaşları zamanı" 1886/1887-ci ilin qışını bu haqda lazımınca düşündü. Bu vaxt ərzində o elminin dəyərinə şübhə ilə yanaşdı.
Dəyişən cərəyan və asinxron maşın
1886-cı ilin sonunda Tesla Nyu York müvəkkili Çarlz Pek və Western Union şirkətinin idarə başçısı Alfred Braunla tanış oldu. Bu iki şəxs maliyyə yardımı üçün patentlər və ixtiralara dəstək olmaq və şirkətlərin təsis edilməsində təcrübəyə malik idilər. Teslanın patentləri və digər ideyaları əsasında onlar maddi cəhətdən onun patentlərinə dəstək olmaq üçün razılığa gəlmişdilər. 1887-ci ilin aprelində onlar patentlərdən əldə olunan gəlirin 1/3-nin Teslaya, 1/3-nin Pek və Brauna, 1/3-nin isə inkişaf fonduna getməsini razılaşdıraraq, Tesla Elektrik Şirkətinin(ing. Tesla Electric Company) əsasını qoydular. Onlar həm də elektrik mühərriklərinin, generatorların və digər qurğuların yeni növlərinin inkişafı və təkmilləşdirilməsi üzərində işləmək üçün Manhetten Azadlıq Küçəsi 89-da Tesla üçün laboratoriya təsis etdilər.
Teslanın predmentlərindən biri 1887-ci ildə laboratoriyada hazırlanmış, uzun məsafəyə ötürmədəki üstünlüklərinə görə ABŞ və Avropada tikilməsinə başlanan enerji sistemi nümunəsi—dəyişən cərəyanla işləyən asinxron maşın idi. Mühərrikin dönməsi üçün maşın hasil edən üçfazlı cərəyan istifadə edirdi (Tesla prinsipcə 1882-ci ildən düşündüyünü irəli sürmüşdü). Beləliklə, qığılcımların olmaması, daima işinin yüksək səviyyədə saxlanması və mexaniki fırçaların əvəzlənməsi kimi üstünlükləri ilə yanaşı, kollektora ehtiyac olmadan öz-özünə işə başlayan kimi layihələndirilən bu innovativ elektrik mühərriki 1888-ci ilin mayında patentləşdirildi.
1888-ci ildə Elektrik Dünyası jurnalının (ing. Electrical World magazine) redaktoru Tomas Commerford Martin (dostu və publisist) Amerika Elektrik Mühəndisləri İnstitutunda (indi İEEE) dəyişən cərəyan sisteminin, o cümlədən də asinxron maşının nümayişini Tesla üçün təşkil etdi.Westinghouse Electric & Manufacturing Company üçün işləyən mühəndislər Teslanın real dəyişən cərəyan mühərriki və bununla bağlı elektrik enerjisi sisteminin olmasını Corc Vestinqauza xəbər verdilər. Vestinqauz İtalyan fiziki tərəfindən 1888-ci ilin martında göstərilmiş asinxron maşın əsasında oxşar kollektorsuz fırlanan maqnit sahəsində patentin alınmasına baxdı, ancaq qərara gəldi ki, Teslanın patenti çox güman ki, satış bazarına nəzarət edəcək.
1888-ci ilin iyulunda Braun və Pek hər bir mühərriklə hasil olumuş hər dəyişən cərəyan at gücünə 2.50$ icarə haqqı və səhmlərə görə ödənilən pulla birlikdə 60000$ məbləğində Teslanın üçfazlı asinxron maşını və transformatorun layihələri üçün Corc Vestinqauz ilə lisenziyalı saziş bağladılar. Vestinqhauz həmçinin şirkətinin Pitsburq laboratoriyasında müşavir kimi 2000$-dan (bügünkü dollarla 52,500$) çox qonararla Teslanı bir il müddətində işə götürdü.
Bu illər ərzində Tesla Pitsburqda işlədi və şəhərin tramvaylarının enerjisi üçün dəyişən cərəyan sistemini yaratmağa kömək etdi. Tesla dəyişən cərəyan enerjisini necə daha yaxşı reallaşdırmaq üstündə onunla və digər Vestinqauz mühəndisləri arasında ziddiyyət səbəbindən məyus olmuşdu. Onlar Teslanın təklif etdiyi 60 dövrəli dəyişən cərəyan sistemində qərarlaşıblar (Teslanın mühərrikinin işçi tezliyinə uyğun olmalıdır). Tezliklə aydın oldu ki, Teslanın asinxron maşını yalnız sabit sürətdə işləyə bildiyinə görə, bu sistem tramvaylar üçün işlədilə bilməz. Onlar bunun əvəzinə sabit cərəyan dartı elektrik mühərrikindən istifadə etməyi qərara aldılar.
Cərəyanlar müharibəsi
Teslanın dəyişən cərəyan üzərində işləri Cərəyanlar müharibəsi adlanan müharibənin əsasını qoydu. Buna kimi elektrik standartları üzərində mübarizə Tomas Edison və Corc Vestinqauz arasında gedirdi. Vestinqauz şirkəti digərləri ilə birlikdə Teslanın patentlərini əldə etdi və işləyib hazırladı. Bu Vestinqauza Tomas Edisonun sabit cərəyan sistemi ilə rəqabət apara biləcək dəyişən cərəyan sistemini hazırlamağa imkan yaratdı.
1893-cü ildə Corc Vestinqauz Çikaqoda Edisonun sərgidə sabit cərəyanla elektrikləşdirmə təklifini qabaqlayaraq, dəyişən cərəyanla elektrikləşdirmə təklifi ilə qalib gəldi. Bu Dünya Sərgisi elektrik eksponantlarının nümayişinə həsr olunmuşdu. Bu dəyişən cərəyan enerjisinin tarixində mühüm bir hadisə idi, çünki Vestinqauz Amerika ictimaiyyəti üçün dəyişən cərəyanın təhlükəsiz, etibarlı və səmərəli nümayişini göstərmişdi. Sərgidə Tesla məftilsiz qaz boşalma lampasını yandırmaq üçün yüksək gərginlikli, yüksək tezlikli cərəyanın istifadəsi daxil olan əvvəl Avropa və Amerikanın:76 hər yerində həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuş elektrik təsirinin bir sıra nümayişlərini göstərmişdi.:79 Müşahidəçi qeyd edirdi:
Otaqda qalay folqa ilə örtülmüş iki sərt rezinli lövhə asıldı. Bunlar əsas naqillərin terminalı vəzifəsini yerinə yetirib və trasformatordan təxminən 4.5 metr aralı idi. Cərəyan verilən zaman, lampalar işıqlanırdı. Lampalar arasında heç bir naqil əlaqəsi yox idi, ancaq asılmış lövhələr arasında masanın üstünə qoyulmuşdu (və ya demək olar ki, otağın istənilən hissəsində əldə saxlana bilərdi). Bunlar təxminən iki il əvvəl Londonda Tesla tərəfindən nümayiş olunan eyni qurğular və eyni təcrübələr idi. |
Tesla həmçinin Kolumb yumurtası kimi adlanan qurğudan istifadə etməklə, mis yumurtanın dimdik dayanmasını nümayiş etdirərək, asinxron maşın və fırlanan maqnit sahəsinin prinsiplərini izah etdi.
1892-ci ildən Edisonun şirkəti Westinghouse Electric ilə patent mübarizələri və onları devirmək cəhdlərini planlaşdıraraq, yeni şirkət və sərmayədar Con Pirpontla konqlomeratında birləşdi. Halbuki, 1896-cı ildə iki şirkət arasında patent pay bölgüsü haqqında saziş imzalanmışdı. Vestinqauz hələ də maliyyə toqquşmaları üzündən nağd pulla ödəməni bağlamışdı. Əlavə istiqrazları təmin edən Vestinqauz Teslanın patentlərinə yenidən baxmağa məcbur oldu. Bankirlər şirkətdə maliyyə gərginliyini müzakirə etdilər (bu məqamda Vestinqauz Tesla, Braun və Pekə qonorar və lisenziya daxilində təxminən 200,000$ ödəyib). 1897-ci ildə Vestinqauz bütün şərtlər daxilində Teslaya öz maliyyə çətinliklərini izah edərək deyib ki, əgər vəziyyət belə davam edərsə, o Westinghouse Electricin idarəetməsində artıq qalmayacaq və Tesla gələcək qonorarları yığmağa cəhd üçün "bankirlərlə sövdələşmə" etməlidir. birjada Teslanın dəyişən cərəyan patentləri üzərində lisenziyalaşdırma haqqında sazişdən öz şirkətini xilas etməyə Teslanı inandırdı. Westinghouse Electric patentlərin alınmasını 216000$ birdəfəlik ödəmə ilə nəzərdə tutmuşdu. Vestinqauz Teslaya 60000$ nağd pul ödədi və həmçinin də Teslaya hər at gücü dəyişən elektrik enerjisi üçün 2.50$ müəllif qonorarı ödəməyə də razılaşdı.
Amerika vətəndaşlığı
30 iyul 1895-ci ildə 35 yaşında Tesla ABŞ-nın milli vətəndaşı oldu və Nyu-Yorkda öz Cənub laboratoriyasında , daha sonra isə Hauston Strit 46-da təsdiq edildi. O, hər iki yerdə simsiz enerji ötürülməsi ilə elektrik lampaların yandırılmasını nümayiş etdirmişdi. Eyni ildə o, patentləşdirdi.
Tesla 1892-ci ildən 1894-cü ilə qədər hal-hazırda İEEE kimi tanınan (Radio Mühəndisləri İnstitutu ilə yanaşı) vitse-prezident vəzifəsində çalışıb.
Rentgen təcrübələri
1894-cü ildən başlayaraq, Tesla əvvəlki təcrübələrdə öz laboratoriyasında zədələnmiş fotoplyonka gördükdən sonra, "görünməyən" növlü şüalanma enerjisi üzərində tədqiqlərə başladı (daha sonralar Rentgen şüaları kimi müəyyənləşdirildi). Onun ilk təcrübələri soyuq katodlu elektrik yüklənmə borusu və ilə olub. Bir müddət sonra Teslanın ilk elmi tədqiqatlarının böyük qismi—yüzlərlə ixtira modelləri, planlar, qeydlər, laboratoriya məlumatları, alətlər, fotoşəkillər, 50,000 $ məbləğində pul 1895-ci ilin martında 5-ci Avenyu laboratoriyasında yanaraq məhv oldu. The New York Times qəzetinə müsahibəsində Tesla deyir: "Mən həddindən artıq məyusam. Mən nə deyə bilərəm?" Tesla qaz boşalma borusunun daha öncəki növlərindən olan ilə Mark Tvenin işıqlandırılmış fotoşəklini almağa cəhd edən zaman təsadüfən rentgen təsvirlərini almışdı (1895-ci ilin dekabrında Vilhelm Rentgenin bir neçə həftəyə rentgen şüalarının kəşfi xəbərini verməzdən əvvəl). Təsvirdə alınmış bircə şey kamera fotoobyektivində bağlanmış metal vitn idi.:134
1896-cı ilin martında Vilhelm Rentgenin rentgen şüasını və rentgen şüa təsvirlərini (rentgenoqrafiya) kəşf etdiyi xəbərini eşitdikdən sonra, öz layihəsi olan yüksək enerjili bir terminallı vakuum borusunun inkişafı və rentgen təsvirlərində öz fərdi təcrübələrini davam etdirdi. Tədqiq zamanı, Tesla Rentgen şüalarını almaq üçün bir neçə eksperimental qurğu hazırladı. Tesla öz sxemləri ilə cihazın adi qurğularla mümkün ola biləndən daha böyük güclü Rentgen şüaları hasil etməyə imkan verməsinə təsir etdi.
1901-ci il iyulun 2-də Rentgen Teslaya məktub yazır. Məktubda deyilir:
|
Tesla vahid qovşaqlı rentgen şüaları hasil edən qurğular və öz sxemləri ilə işlərin təhlükəli olduğunu müşahidə edib. Onun bir çox qeydlərində bu hadisənin araşdırılmasına başlayan zaman o, müxtəlif səbəblərə görə dərinin zədələnməsini təyin edib. O, tezliklə dəriyə zərərin Rentgen şüaları ilə əlaqədar olmadığını başa düşdü, zədələnmələr ancaq ozonla və daha az dərəcədə nitrit turşusunun dəri ilə təmasda olmasından yaranır. Tesla səhvən hesab etdi ki, Rentgen şüaları plazma daxilində yaranmış dalğalar kimi uzununa dalğalardır. Bu plazma dalğaları sərbəst-qüvvəli maqnit sahələrində yarana bilər.
Radio
Radio dalğalarla ötürmənin mümkünlüyü barədə Teslanın nəzəriyyələri Pensilvaniya ştatının Filadelfiya şəhərində yerləşən Franklin İnstitutu, Missuri ştatının Sent-Lüis şəhəri (1893) və National Electric Light Associationdakı nümayişlər və mühazirələrə kimi gedib çıxır. Teslanın nümayişləri və prinsipləri haqqında müxtəlif kiv vasitələrində geniş şəkildə yazılıb. Tesla Sarğacı kimi bir çox cihazlar radionun daha da inkişafında istifadə edilmişdir.
Tesla 1896-cı ildə radio dalğa təcrübələrini yaşadığı Gerlax hotelində (sonradan Radio Dalğa binası adlandırılıb) aparıb.
1898-ci ildə Tesla Medison Meydanı Bağında (ing. Madison Square Garden) elektrik sərgisi zamanı "teleautomaton" adlandırdığı radio idarə olunan qayığı nümayiş etdirdi. Bura toplaşan insanlar qayığın içərisində gizlədilmiş təlim keçmiş meymun tərəfindən idarə olunması və telepatiya, sehrbazlıq kimi dəhşətli iddialar ilə çıxış etdilər. Tesla məsafədən idarə olunan torpedo növü kimi ABŞ hərbçilərinə öz ideyasını satmağa çalışdı, ancaq onlar buna az maraq göstərdi. Uzaqdan radio idarə olunma bir sıra ölkələrin hərbi proqramlarda istifadə olunmasına kimi birinci dünya müharibəsi və ondan sonraya qədər də yeni bir ideya kimi qalıb. Tesla 13 may 1899-cu ildə Kolorado Sprinqsə gedərkən, Çikaqoda Kommersiya Klubunun yığıncağı üçün nitqində bir də "Teleautomatics"i nümayiş etdirmək imkanı əldə etdi.
1900-cü ildə elektrik ötürməsi və elektrik enerjisinin ötürmə sistemləri üçün patentlərə maliyyə yardımı edildi. Qulyelmo Markoni 1901-ci ildə özünün məşhur birinci transatlantik radio ötürməsini hazırlayanda, Tesla istehza ilə deyib ki, bu 17 Tesla patenti ilə edilib. Bu 1902-ci ildə Teslanın patentlərinin təsdiq olunması, ardınca isə 1904-cü ildə Markonin lehinə qərarın dəyişilməsi ilə radio üzərində patent mübarizəsinin başlanması idi. 1943-cü ildə Birləşmiş Ştatların Ali Məhkəməsi qərarla Tesla, Con Stoun və Oliver Locun əvvəlki patentlərini bərpa etdi. Məhkəmə bildirib ki, onların qərarının ilk radio ötürücünü əldə etmək kimi Markoninin iddiasına heç bir aidiyyəti yoxdur, sadəcə müəyyən patentlər üçün Markonin iddiası şübhəli olandan bəri , o həmin patent hüquqlarına iddia edə bilmədi.
Kolorado Sprinqs
17 may 1899-cu ildə Kolorado Sprinqsə köçdü və tezliklə bura onun yüksək tezlikli və yüksək gərginlikli təcrübələrini aparan mərkəzə çevrildi. Onun lobarotoriyası Fut Avenyu və Kirova küçələrinin yaxınlığında yerləşirdi. Onun lobarotoriyasını bu yerdə seçməsinə səbəb bütün enerjiyə olan təlabatını təmin edəcək köməkçi birləşmələrin burada olması idi. O, üçfazlı dəyişən cərəyan enerji paylaşdırıcı sistemini burada təqdim etmişdi. Məruzələrində birdirib ki, o bura gəldikdən sonra Payks Pikdən Parisə siqnalların ötürülməsi , eksperimentlərini aparır.Kalorado Sprinqs Qeydləri 1899–1900 (ing. Colorado Springs Notes, 1899–1900) kitabında Nikola Teslanın buradakı təcrübələri təsvir olunur.
1899-cu il 15 iyunda Tesla öz Kolorado Sprinqs lobarotoriyasında birinci təcrübələrini apardı. O, beş düyüm uzunluğunda ilk qığılcımları qeydə aldı, ancaq onlar çox xırıltılı və səs-küylü idi.
Tesla öz qəbulediciləri vasitəsilə ildırım siqnallarını müşahidə edərək, tədqiq etmişdir. Tesla bəyan edib ki, bu müddət ərzində o stasionar dalğaları müşahidə edib.
Tesla 135 fut uzunluğuna qədər və milyonlarla voltdan ibarət boşalmalar ilə süni ildırım yaratdı. Buraxılmış enerjiyə əsasən, şimşək Kripple Krikdən 15 mil aralıda eşidildi. Küçə boyu gəzişən insanlar torpaq və ayaqları arasında atılan qığılcımları müşahidə etdilər. Qığılcımlar toxunan zaman su xətti kranlarından sıçradı. Elektrik lampaları lobarotoriyanın 100 fut məsafəsində işıldayandan sonra söndü. Sabit geyimdə atların metal ayaqlarının (nallar) içərisindən təkanlar keçəndən sonra parterdən qorxub qaçmağa başladılar. Kəpənəklər qanadlarının ətrafında Müqəddəs Elmo atəşinin mavi şəfəqli dairələri üzrə burulğanlaşma ilə elektrikləşdi.
Təcrübə apararkən Tesla təsadüfən baş verməsi səbəbindən elektrik stansiyası generatorunu zədələmişdi. Tesla hadisənin Elektrik Eksperimentatorunda baş verdiyini izah etdi: "Yüksək tezlik enerjisinin bir neçə yüz kilavatı ilə nümunə kimi işlər görülüb. Məlum olub ki, elektrik damındakı dinamolar altı mil aralıda onlarda yaranan güclü yüksək tezliyə və izolyasiyanın dağılması, sarğılar vasitəsilə ağır nəticələnən qığılcımlara görə bir neçə dəfə yanıb!"
Laboratoriya dövründə öz qəbuledicisi ilə Tesla qeyri-adi siqnallar müşahidə edib. O, bu siqnalların başqa planetdən ola bilməsi nəticəsinə gəldi. Tesla 8 dekabr 1899-cu ildə The North American qəzetinin müxbiri Culian Qotorna məktubunda bunları qeyd edib və 1900-cü ilin dekabrında iyirmi birinci əsrin mümkün tapıntıları haqqında məktubda başqa bir dünyadan xəbər verən "1… 2… 3…" məlumatlarına istinad edib. Jurnalistlər sensasiyalı əhvalat kimi bundan bəhs ediblər və Teslanın Marsdan siqnallar eşitdiyi nəticəsinə gəliblər. Tesla 9 fevral 1901-ci ildə Collier's Weekly jurnalının "Planetlərlə söhbət" məqaləsində qeyd edir ki, bu siqnallar ona dərhal aydın olmadı, o Mars, Venera və digər bir planetdən bu siqnalların gəlməsini və "ağıllı bir şəkildə idarə olunan siqnallar" eşidib. Belə bir hipotezis irəli sürüldü ki, Tesla 1899-cu ilin iyulunda Markoninin Avropa təcrübələrinin qarşısını kəsə bilər. Markoni hərbi nümayişdə Kolorododa Teslanın eşidib başa düşdüyü üç eyni impulslu S məktubunu (nöqtə/nöqtə/nöqtə) göndərə bilərdi. Həmçinin siqnalların simsiz ötürmədə digər bir eksperimentatordan olması da fərz edilir.
1899-cu ildə Con Yakob Astor VI yeni işıq sistemlərinin yaradılması və əlavə inkişafına görə Tesla üçün $100,000 sərmayə ayırdı. Tesla Kolorado Sprinqs təcrübələrində ayrılmış vəsaitdən istifadə etdi.
7 yanvar 1900-cü ildə Tesla Kolorado Sprinqsi tərk etdi. Onun laboratoriyası 1904-cü ildə söküldü və onun avadanlıqları iki il sonra borc razılaşmasına görə satıldı.
Koloroda təcrübələri Şoreham yaxınlığındakı kimi tanınan trans-Atlantik simsiz telekommunikasiya texniki qurğularını yaratmaq üçün Teslanı daha təcrübəli etmişdi.
Vordenkliff illəri (1900–1917)
1900-cü ildə 150,000 $-la (indiki dollarla 4,252,200 $, 51%-i Con Pirpont Morqandan) Tesla Vordenkliff qülləsi mexanizmini planlaşdırmağa başladı.
Tesla sonra daha güclü ötürücünün tikintisinə görə daha çox vəsait istəmək üçün Morqana müraciət etdi. Morqan bütün pulların hara getdiyini soruşanda, Tesla cavab olaraq bildirb ki, onun (Morqanın) səbəb olduğu 1901-ci il Çaxnaşması buna öz təsirini göstərib. Morqan daha çox maliyyə vəsaiti istəməklə Teslanın müqaviləni pozması və fond bazarı iflası ilə sarsıldı. Tesla Morqana daha bir müraciət məktubu yazdı, ancaq bu müraciət də nəticəsiz qaldı. Morqanın hələ də ilkin sazişə görə Teslaya pul borcu olub və hətta Tesla tikinti işlərindən əvvəl də tənbehlə üzləşmişdir.
1901-ci ilin dekabrında Markoni müfəvvəqiyyətlə İngiltərədən Nyufaundlendə S məktubunu göndərdi. Növbəti beş il ərzində Tesla Vordenkliffin tikintisinin tamamlanması üçün əlavə maliyyə vəsaitinə ehtiyac tələb olunduğunu üçün Morqana 50-dən çox məktub yazdı. Tesla daha doqquz ay layihəni davam etdirdi. Qüllənin tam hündürlüyü 57 m idi. 1903-cü ilin iyulunda Tesla Morqana yazdı ki, naqilsiz rabitə üçün əlavə Vordenkliff qülləsi elektrik enerjisinin naqilsiz ötürülməsini yerinə yetirə bilər. 1904-cü il oktyabrın 14-də Morqan nəhayət katibi vasitəsilə ona cavab yazdı, sitat: "Bu işdə nə isə etmək mənim üçün qeyri-mümkün olacaq." Tesla bu məktubu Morqana maliyyəçi Kanterberi Arxiyepiskopu ilə görüşən zaman qəsdən yazmışdı.
1902-ci ildə Teslanın laboratoriya fəaliyyətləri Hyuston stritdən Vordenkliffə köçdü.
1906-cı ildə 50 yaşında Tesla özünün 200 at gücündə hər dəqiqədə 16,000 dövr edən nümayiş etdirdi. 1910–1911-ci il ərzində Nyu Yorkda Sahil Elektrik Stansiyasında onun turbin mühərriklərinin bir neçəsi 100–5,000 at gücündə sınaqdan keçirildi.
Xarici şəkil | |
---|---|
World Nikola Tesla, Xəyalpərəstlik məqaləsi üçün rəssamın çəkdiyi illustrasiyalardan biri İllustrasiyada yarısı çat formasında olan bütöv Yer kürəsi təsvir olunur. |
Tesla buxar güclü mexaniki kəşf etdi. Hyuston strit laboratoriyasında mexaniki generator ilə təcrübələr apararkən Tesla guya bir neçə binada rezonans yaratmışdı. Sürətin artması səbəbindən Tesla qeyd edirdi ki, maşın öz evinin rezonansı tezliyində rəqs edib və təhlükə yaranmağa başlayıb. Təcrübəni sona çatdırmaq üçün o çəkicdən istifadə etməyə məcbur oldu, elə bu zaman polis də gəlmişdi.:162–164 1912-ci ilin fevralında bir məqalə — Allan Benson tərəfindən "Nikola Tesla, Xəyalpərəstlik" məqaləsi World Today qəzetində nəşr olundu. Bu məqalədə rəssamın çəkdiyi illustrasiyada bütöv Yer kürəsi təsvir olunur, ancaq yarısı çat formasındadır. Buna belə izah verilirdi: "Tesla iddia edir ki, o bir neçə həftə ərzində vibrasiya vəziyyəti ilə yerin qabığını dəyişdirə bilər. Yəni yer qabığı qalxa da bilər və ya yüzlərlə fut düşə bilər, bu isə demək olar ki, sivilizasiyanın məhvi deməkdir. Bu prosesin davamı olaraq o qeyd edir ki, nəticədə yer iki hissəyə parçalana bilər."
Tesla nəzəri mülahizələr yürüdürdü ki, beyinə elektrikin tətbiqi intellekti artırır. 1912-ci ildə o yüksək tezlikdə kiçik elektrik dalğalarının vibrasiyasının sinif otağına hopdurulması və sinif otağının divarlarının elektrik kabelləri ilə başa düşülməyən şəkildə hopdurulması ilə qabiliyyətsiz şagirdlərdən parlaq bir şagird etmək planı hazırlamışdı. Beləliklə, bütün otaq Teslanın iddia etdiyi kimi elektromaqnit sahəsi stimullaşdıran sağlamlıq verən bir otağa çevriləcəkdi. Bu plan Nyu York şəhəri məktəblərini idarə edən Uilyam Maksvel tərəfindən ən azı müvəqqəti də olsa təsdiqlənmişdi.
Birinci dünya müharibəsindən əvvəl , Tesla xarici ölkələrdən maliyyəçilər axtarmağa başladı. Müharibə başladıqdan sonra Tesla Avropa ölkələrində onun patentlərindən gələn maliyyə vəsaitini itirib. Nəhayət, Tesla Vordenkliffi 20,000 $-a satdı. 1917-ci ildə Vordenkliff qülləsi Boldt tərəfindən daha həyat qabiliyyətli daşınmaz əmlaka torpaq vermək üçün dağıdıldı. Tesla 1916-cı ildə Amerika Elektrik Mühəndisləri İnstutunun ən yüksək dərəcəsi olan ilə təltif olundu.
1917-ci ildə Elektrik Eksperimentatoru jurnalının avqust sayında Teslanın postulat kimi elektrikin lüminessensiya ekranında görülən siqnalları ilə böyük tezlikli elektrik şüalarının əks etməsindən istifadə vasitəsilə sualtı qayıqların yerini tapmaq üçün istifadə oluna bilməsini qəbul etməsi baradə məlumat verilib (bu sistem müasir radarlar ilə səthi oxşarlığa malik idi). Tesla öz gümanında yanılmamışdı, yüksək tezlikli dalğlalar suya nüfuz edə bilərdi.
Nobel mükafatı şayiələri
6 noyabr 1915-ci ildə Reuters informasiya agentliyi Londondan olan məruzəsində bildirib ki, Fizika üzrə Nobel Mükafatına bu il Nikola Tesla və Tomas Edison layiq görülüb. Lakin 15 noyabrda Reuters Stokholmdan olan xəbərində "Rentgen şüalarının köməyilə kristalın quruluşunun təhlilindəki xidmətlərinə görə" Ser Uilyam Henri Breqq və Uilyam Lorens Breqqin Fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görüldüyünü bəyan edib. Tesla və Edison mükafatdan imtina etməsi haqqında o vaxtlarda əsassız şayiələr var idi. Nobel fondundan bildirilib ki,
Onun mükafatdan imtina etmək niyyəti məlumdursa, o şəxsə Nobel mükafatı verilməmişdir. Odur ki, bu haqda istənilən şayiə gülməlidir. |
Belə ki, qalib elan olunduqdan sonra Nobel Mükafatını alan şəxs yalnız rədd edə bilər.
Teslanın bioqrafları tərəfindən iddialar var ki, Tesla və Edison Nobel mükafatına 1915-ci ildə ilk layiq görülənlər idi. Ancaq onlar arasında düşmənçilik münasibəti olduğundan mükafat nə Teslaya, nə də Edisona verilib. Belə ki, hər ikisi birgə mükafatı paylaşmağın hər hansı bir mümkünlüyündən imtina edib. Hətta Teslanın 20000 $ pul mükafatını qazanmaması üçün daha imkanlı olan Edison bu mükafatdan imtina edib.
Bu söz-söhbətlərdən illər sonra , nə Tesla, nə də Edison Nobel mükafatı qazanıb (baxmayaraq ki, Edison 1915-ci ildə mümkün 38 tender təklifinin birini və Tesla 1937-ci ildə mümkün 38 tender təklifinin birini aldı).
Sonrakı illər (1918–1943)
Tesla 1919–1922-ci illər ərzində Miluokidə maşın istehsalçısı [en]də işləyib.
1928-ci ildə Tesla adi təyyarə kimi uçana qədər uçuş zamanı "tədricən qaldırıcı qurğularının manipulyasiyası vasitəsilə meyil edə bilən" və şaquli uçuş etmə qabiliyyətinə malik [en] üçün sonuncu U.S. Patent 1,655,114 patentini alıb. Tesla fikirləşirdi ki, təyyarəni 1000 dollardan daha az qiymətə sata bilər.:251 Təyyarənin güman ki, qeyri-praktik olmasına baxmayaraq, bu təyyarə rotorunda turbin mühərriklərin istifadəsi üçün ilk təklifli və eləcə də qaldırıcı rotorlu və qaldırıcı qanadlı konsepsiyaya üçün ilk tanınan layihə ola bilərdi.
1934-cü ilin başlanğıcında, Vestinqauz Elektrik İstehsalı Şirkəti (ing. Westinghouse Electric & Manufacturing Company) hər ay Teslaya 125 dollar ödəməyə və eləcə də, Nyu Yorker hotelində qalmaq haqqını ödəməyə başladı. Şirkət , həmçinin, Teslanın həyatının qalan hissəsinin xərclərini də ödəyə bilərdi. Bunun necə baş verməsi haqqında məlumatlar müxtəlifdir. Bir sıra mənbələr bildirirlər ki, Vestinqauz keçmiş ulduz ixtiraçının mövcudluğu altında yoxsul vəziyyətin əhatə etdiyi potensial pis təbliğata görə narahat olurdu. Teslanın sədəqə qəbul etməyə nifrəti olması səbəbiylə, bu, "konsaltinq ödənişi" şəklində təqdim edilmiş, və ya alimin biroqraflarından birinin (Mark Seyfer) qeyd etdiyi kimi, məxfi hesablaşma kimi göstərilmişdir.
1935-ci ildə illik ad günü şənliyində müsahibəsində Tesla yeraltı faydalı qazıntı yataqlarının dəqiq yerləşdiyi yerin müəyyən edilməsi və yeni ünsiyyət vasitəsi üsulu ilə bağlı hər hansı yerüstü məsafə üzərindən minimum itki ilə mexaniki enerji ötürülməsi qaydasını elan edib.
1937-ci ilin payızında gecə yarısından sonra Tesla göyərçinləri yemləmək üçün kitabxananı və ardınca kilsəyə getmək üçün Nyu Yorker hotelini tərk edib. Hotelin məhəllələrindən keçərkən hərəkət edən taksini keçə bilməyib və maşın onu vurub yerə aşırdıb. Teslanın kürəyi ağır bir şəkildə zədələnmişdi və qəza zamanı onun üç qabırğası sınmışdı. (aldığı yaraların tam miqyası heç vaxt məlum olmadı, Tesla demək olar ki, ömrü boyu adət etdiyi kimi həkimlə məsləhətləşməkdən imtina edib). Tesla günahkar barəsində heç bir məsələ qaldırmayıb və tibbi yardımdan imtina edib, yalnız taksi vasitəsilə mehmanxanaya götürülməsini xahiş edib. Tesla bir neçə ay yataq xəstəsi oldu və pəncərəsindən göyərçinləri yedizdirməyi davam etdirə bilmədi. 1938-ci ilin əvvəllərində Tesla nəhayət, ayağa qalxa bildi. O dərhal daha çox məhdud miqyasda gəzərək göyərçinləri yemləməyi davam etdirdi, ancaq tez-tez onun üçün göndəriş aktı alırdılar.
İstiqamətləndirilmiş enerji silahı
Həyatının sonrakı illərində Tesla öyrəndikdən sonra, "[en]" silahı ilə bağlı iddiaları ilə çıxış etmişdir. Mətbuat dəyişkən olaraq bunu və ya "sülh şüası" adlandırır. Tesla bu silahı yerüstü piyada əleyhinə və ya zenit məqsədlər üçün istifadə etməyə qadir bir silah kimi xarakterizə edib.
Tesla hissəciklərin atəş əməliyyatı ilə bağlı aşağıdakı təsvirini verir.
Ucluğa böyük enerji kimi çoxlu hava vasitəsilə hissəciklərin cəmləşmiş şüaları göndərəcək, onlar hazırkı ölkə sərhəddindən 200 mil məsafədə 10000 düşmən təyyarəsinin hava donanmasını vurub yerə salacaq və öz izləri ilə orduların məhvinə səbəb olacaqdır. |
Ümumilikdə, silahın tərkibinə və üsullarına aşağıdakılar daxildir:
- Yüksək vakuum əvəzinə sərbəst havada enerji hasil edən aşkara çıxmalar üçün aparat
- Böyük elektrik qüvvəsi almaq üçün mexanizm
- İkinci mexanizm ilə böyüdülmüş qüvvənin gücləndirilməsi və intensivləşdirilməsi yolu
- Hasil olunan böyük elektrik qüvvəsini dəf etmək üçün yeni üsul. Bu üsul ixtiranın silah və ya proyektoru ola bilərdi.
Tesla 1900-cü illərdən ölənə qədər istiqamətləndirilmiş enerji silahının planları üzərində işləyib.
1937-ci ildə onun şərəfinə verilən naharda ölüm şüası ilə bağlı, Tesla bildirib: "Amma bu eksperiment deyil … Mən bunu yaratmışam, nümayiş etdirmişəm və istifadə etmişəm. Ancaq bir qədər zaman keçəndən sonra bunu dünyaya verə bilərəm." Onun hesabatları göstərir ki, qurğu yüksək gərginlik vasitəsilə sürətləndirilmiş kiçik volfram kürəciklərinin dar axınına əsaslanır (özünün böyüdücü ötürücüsünə oxşar olan üsul ilə).
Eyni il ərzində Tesla yüklənmiş hissəcikli şüa silahları ilə bağlı "Təbii media vasitəsilə enerjinin cəmlənmiş qeyri-dispersiya layihəsinin incəsənəti" (ing. The Art of Projecting Concentrated Non-dispersive Energy through the Natural Media) adlı traktat yazdı. Tesla bütün müharibəyə son qoya biləcək super silahın texniki təsvirini aydınlaşdırmaq üçün təşəbbüslə sənəd dərc etdirib. Bu traktat hazırda Belqradda Nikola Tesla Muzeyinin arxivindədir. Bu milyonlarla volt zərrəciklərin yüklənməsi və yönəldilmiş qeyri-dispersiya hissəciklərinin axını və yaradılması üsulu ilə (elektrostatik itələmə vasitəsilə), hissəciklərə çıxmağa imkan verən qaz axını plompu ilə açıq tipli vakuum borunu təsvir edir. Tesla ikinci dünya müharibəsi zamanı təxminən 300 mil məsafədən təyyarələri vurub yerə sala biləcək belə bir silahı ABŞ Müdafiə Nazirliyinə, Birləşmiş Krallığa, Sovet İttifaqına və Yuqoslaviyaya satmağa cəhd edib.
Danışıqların aparıldığı dövrdə Tesla bildirib ki, ixtiranı oğurlamağa səy göstərilib. Onun otağına daxil olub və sənədləri diqqətlə araşdırıblar, ancaq oğru və ya casuslar evi əliboş tərk edib. Tesla bildirib ki, o vaxt olmadığından silahın bir hissəsini kağıza köçürmədiyinə görə onun ixtirasının oğurlanması üçün heç bir təhlükə yoxdur. layihəsi bütünlüklə onun şüurunda idi.
Ölümü
Tesla 86 yaşında 7 yanvar 1943-cü ildə 3327-ci otağında vəfat etdi. İki gün əvvəl Tesla qapıya əhəmiyyət verməyərək "narahat etməyin" nişanı qoymuşdu. Onun meyiti sonradan Teslanın otağına daxil olarkən qulluqçu Alisa Monaxan tərəfindən tapılıb. Tibbi ekspert köməkçisi H. W. Wembly Teslanın bədəninə baxdıqdan sonra qərar çıxarıb ki, ölümə səbəb koronar tromboz olub. Teslanın meyiti Medisonda Frank E. Kempbel Dəfn Evinə yerləşdirilib. Teslanın köhnə dostu və tərəfdaşı ölüm maskasının yaradılması üçün heykəltaraşa tapşırıq vermişdi. Həmin maska bu gün Nikola Tesla Muzeyində nümayiş olunur.
İki gün sonra FTB Tesla Amerika vətəndaşı olmasına baxmayaraq, Teslaya məxsus əşyaları müsadirə etmək üçün Xarici Əmlak İdarəsinə göstəriş verdi. Nyu Yorker Hoteli və digər Nyu York şəhərinin otellərindən Teslanın bütün əmlakı Xarici Əmlak İdarəsinin möhürü altında Manhattan Storage and Warehouse Companyə daşındı.MİT professoru və Milli Müdafiə Tədqiqatları Komitəsi üçün texniki köməkçi kimi yaxşı tanınan elektrik mühəndisi Con Corc Tramp Xarici Əmlak İdarəsinin mühafizəsi altında Teslanın əşyalarını analiz etmək üçün çağırıldı. Üç gün davam edən araşdırmalardan sonra Tramp bu qənaətə qəlib ki, təhlükə yaradacaq heç nə yoxdur. Sitat:
Ən azı son 15 il ərzində Teslanın fikirləri və səyləri ilk növbədə enerjinin simsiz ötürülməsi və istehsalı ilə tez-tez əlaqəli olan spekulyativ, fəlsəfi və bir az reklam xarakteri barəsində idi; amma bu nəticələrə nail olmaq üçün yeni, sağlam, işlək prinsiplər və metodlar daxil etməmişdi. |
Teslanın "ölüm şüası" hissəsini saxlamaq üçün nəzərdə tutulan qutuda Tramp 45 illik müqaviməti dəyişilə bilən qutu tapmışdı.
10 yanvar 1943-cü ildə Nyu-Yorkun meri "Ave Maria" və "" musiqilərinin fonunda WNYC radiosunda canlı yayım zamanı Sloveniya əsilli Amerikalı yazıçı tərəfindən yazılmış mədhiyyəni oxudu. 12 yanvarda Müqəddəs Con İlahi Kilsəsində Teslanın dəfn mərasimində 2000 insan iştirak etdi. Dəfn mərasimindən sonra Teslanın meyiti Ardslidə yerləşən Fernkliff Qəbiristanlığına aparılıb və burada yandırlıb. Növbəti gün ikinci dəfn xidməti Nyu-Yorkda Müqəddəs Sava Serb Pravoslav Kilsəsinin tanınmış Serb keşişləri tərəfindən aparılıb.
Mülk
1952-ci ildə Teslanın bacısı oğlu Sava Kosanoviçin təzyiqi ilə Teslanın bütün əmlakı 80 sandıqda N. T. nişanı ilə gəmi vasitəsilə Belqrada göndərilib. 1957-ci ildə Kosanoviçin katibi Şarlotta Muzar Teslanın külünü ABŞ-dən Belqrada göndərdi. Kül hal-hazırda mərmər postament üzərində Nikola Tesla Muzeyində qızıl suyuna salınmış sferada nümayiş olunur.
Onun dəyişən cərəyan elektrik patentlərinin satılmasına baxmayaraq, Tesla borc və yoxsulluq içində dünyasını dəyişib.
Patentlər
Tesla ixtiralarına görə təxminən 300 patent alıb. Teslanın patentlərinin bəziləri nəzərə alınmayıb və müxtəlif mənbələr patent arxivlərində gizli yatan bəzi patentləri aşkar ediblər. İzah üçün qeyd etmək olar ki, Teslanın 26 ölkədə buraxılmış ən azı 278 patenti var. Teslanın patentlərinin çoxu ABŞ, Britaniya və Kanadadadır, ancaq bir çox digər patentləri bütün dünyada ölkələrində təsdiqlənib. Tesla tərəfindən kəşf olunmuş bir çox ixtiraya patent himayəsi qoyulmayıb.
Şəxsi həyatı
Tesla hər gün səhər 9:00-dan axşam saat 6:00-ya qədər və ya daha artıq işləyirdi. Tesla şam yeməyini dəqiq vaxt olaraq 8:10-da Delmonico's restoranında, sonralar isə Uoldorf — Astoriya hotelində yeyirdi. Tesla yalnız ona xidmət edə biləcək baş ofisianta nahar sifarişi üçün zəng edə bilərdi. "Yeməyin saat 8-də hazır olması tələb olunurdu. Tesla tək nahar edirdi, başqa halda isə öz ictimai öhdəliklərini ödəmək üçün nadir hallarda qrupla nahar etməsi mümkün idi. Tesla tez-tez öz işini gecə saat 3:00-qədər davam etdirə bilərdi."
Bədən gimnastikası üçün, Tesla hər gün təxminən 13 ;km-ə yaxın məsafə qət edirdi. O, hər axşam ayaq barmaqlarını yüz dəfə şaqqıldadırdı və öz beyin hüceyrələrini bununla stimullaşdırdığını deyirdi.
Qəzet redaktoru Artur Brisben ilə olan müsahibəsində Tesla deyib ki, o telepatiyaya inanmır. Sitat:
Fərz edək ki, mən sizi öldürməyə cürət edirəm. İkincisi isə siz bunu bilirsiniz. İndi bu yaxşı deyil? Hansı proses bütün bu fikirləri əldə edəcək? |
Eyni müsahibədə Tesla bütün fundamental qanunların bir qədər zəifləyəcəyinə inandığını deyib.
Həyatının sonlarına yaxın , Tesla hər gün göyərçinləri yemləmək üçün parka gedirdi və hətta yaralı birini alırdı, onun sağalması üçün otel otağına gətirərək qulluq edirdi. Tesla qeyd edib ki, o gündəlik olaraq, məhz zədələnmiş göyərçinləri görmək üçün parka gedirdi. Tesla göyərçinlərin sınmış ayaqlarını və qanadlarını bərkidən , onların sümüklərinin bitişməsinə kömək edən rahat qurğu və binaya 2000$ xərcləmişdi. Tesla deyirdi:
Mən uzun illər ərzində minlərlə göyərçini yedizdirdim. Ancaq qanadlarının üzərində açıq boz rəngli qısa xətli təmiz ağ, gözəl bir göyərçin var idi. Bu biri digərlərindən fərqlənirdi. O dişi göyərçin idi. Mənim yalnız ondan xoşum gəlirdi və onu çağırırdım, o da öz növbəsində uçaraq mənə tərəf gələrdi. Mən bir kişinin qadını sevdiyi kimi göyərçini sevirdim, o da məni sevirdi. Nə qədər ki, mən onu görürdüm, mənim yaşamağımın bir məqsədi var idi. |
Tesla həyatını sonrakı illərində vegetarian oldu və yalnız süd, çörək, bal və tərəvəz şirələri ilə qidalanırdı.
Görünüşü
Teslanın boyu 1.88 m, çəkisi isə demək olar ki, 1888-ci ildən 1926-cı ilə kimi dəyişməz olaraq 64 kq olub. O, gündəlik fəaliyyəti reqlamentləşdirilmiş, geyiminə, özünə qulluğa xüsusi diqqət yetirən, Nyu –York şəhərinin dəbli, zərif insanlarından idi.
Bu şəxsi şöhrətpərəstliyə görə deyildi. Geyimindəki səliqə və zəriflik öz şəxsiyyətinin hər bir pilləsi ilə bütöv harmoniya təşkil edirdi. Onun iri paltar şkafı yox idi və o hər hansısa bir növ zinət əşyalarından istifadə etmirdi… Geyim məsələsində Tesla qeyd edib ki, dünya xarici görünüşdəki təcəssümə görə və şəxslərin cəzbedici əskiklikləri üçün geniş olmayan kiçik nəzakətlə öz məqsədi üçün yolunu daim yüngülləşdirən, öz şəxsiyyətini qiymətləndirən insanları seçir.
qəzetinin redaktoru Teslanın görünüşünü belə təsvir edir:
Nikola Tesla hündür, arıq və şübhəsiz ki, müntəzəm olaraq Delmonico'sa gedərkən, çox ciddi görününş alan biridir. Onun olduqca dərin gözləri var idi. Onlar olduqca aydın idi. Mən ondan belə aydın gözləri ola-ola necə bir Slavyan olması barədə soruşdum. O mənə dedi ki, onun gözləri vaxtilə daha qara olub, ancaq fikrində böyük sövdələşmələrdən istifadə edərək, onlara bir çox çalarlar əlavə edib. Mən dəfələrlə eşitmişəm ki, beyindən istifadə etmək gözlərin rəngini açıq edir. O çox arıq, altı (180 sm) hündürlüyündə və yüz qırx (63 kq) daha az çəkiyə malik idi. Onun çox böyük əlləri var idi. Onun baş barmağı belə böyük əllər üçün də olduqca böyük idi. Onlar qeyri-adi dərəcədə böyük idi. Bu yaxşı əlamət idi. Baş barmaq əlin intellektual hissəsidir. Nikola Teslanın bütün qüvvəsi ilə, böyük şövq və həvəslə işləyən (entuziast) başı var. Onun başı çiv formasındadır. Onu çənəsi buz baltası kimi nazikdir. Onun ağzı çox kiçikdir. Çənəsi zəif olmasa da, kifayət qədər güclü də deyil. Tesla praktiki sahələrdə işləmədiyi üçün onun sifətini digər kişilərin sifətləri kimi öyrənmək və mühakimə yürütmək olmaz. O başı üstündə öz həyatını yaşayır və orada içəridə ideyalar doğulur. Onun saçları dalğavari qara və qıvrımdır. O, öz yaradıcılığına dərin maraq göstərir. Onun adətən uğurlu keçən özünə inamı və xudbinliyi var. O əslində haqqında yazılan və danışılan kişilərin əksəriyyətindən fərqlənir. |
Eidetik yaddaş
Nikola Tesla kitabları tam yadda saxlayaraq bir çox əsərlər oxuyurdu. O güman ki, malik idi. O poliqlot idi və səkkiz dildə danışa bilirdi: Serb-Xorvat, Çex,İngilis, Fransız, Alman, Macar, İtalyan və Latın. Həyatının ilk illəri ərzində , Tesla zaman-zaman müxtəlif xəstəliklərə tutulurdu. O, tez-tez qarabasmalarla müşayiət olunan gözlərinin önündə işığın gözqamaşdırıcı parlaqlığı kimi təzahür edən qəribə xəstəliklərdən əziyyət çəkirdi. O, tez-tez ideya və sözlərinə bağlı olan qarabasmalarla qarşılaşırdı. Sadəcə olaraq, əşyanın adını eşitməklə, Tesla real təfərrüfatı ilə onu təsəsvvür edə bilərdi. Tesla ifrat dəqiqliklə , o cümlədən bəzən kimi məlum olan texnika, quruluş mərhələsinə keçənədək bütün ölçülər daxil olmaqla , ixtirasını fikrən təsəvvür edə bilərdi. O, adəti üzrə əl ilə çertyojlar çəkməyib, ancaq yaddaşında çalışıb. Tesla uşaqlıq həyatında əvvəllər baş verən hadisələri tez-tez xatırlayırdı.
Yuxu vərdişləri
Tesla heç vaxt iki saatdan çox yatmadığını bildirirdi.:46 Lakin Tesla etriaf edirdi ki, zaman və zaman öz enerjisini bərpa etmək üçün mürgüləyirdi.
Qratsda təhsilinin ikinci ili zamanı Teslada bilyarda, şahmat və kart oyunlarına böyük maraq yaranır (və bu oyunlarda çox təcrübəli oldu). Bəzən 48 saatdan çox vaxtını oyun masası arxasında keçirirdi.:43, 301 Bir dəfə Tesla öz laboratoriyasında yuxu və ya istirahət etmədən 84 saat ərzində çalışıb.:208 Tesla ilə dostlaşan jurnalist təsdiq edir ki, Tesla nadir hallarda yatırdı. Svizi bir səhər Teslanın onu gecə saat üçdə çağırdığını xatırlayır.
Mən bir ölü kimi otağımda yatırdım … Birdən telefon zəngi məni oyatdı … Tesla qızğın şəkildə aramla danışırdı. O başqa bir nəzəriyyə ilə müqayisə etdiyi məsələni həll edirdi. O, hiss edəndə ki həll yolunu tapıb qəflətən telefonu söndürdü. |
Münasibətlər
Tesla heç vaxt evlənməyib. O bildirib ki, onun təmkinliyi onun elmi qabiliyyətinə çox faydalı olub.:33 Lakin ömrünün sonuna yaxın, o müxbirinə demişdir. "Bəzən mən hiss edirəm ki, evli deyiləm, mən öz işimə görə böyük qurban etmişəm." Teslanın məhəbbəti uğrunda mübarizə aparan və bəzən ona dəlicəsinə aşiq olan çoxsaylı qadınlar olub. Halbuki, nəzakətli və sakit olan Teslanın hər hansı məlum münasibətləri yox idi.
Tesla işi ilə özünü təcrid edirdi və ünsiyyətsizliyə meyilli idi. Lakin nə vaxt ki o, sosial həyatda iştirak edirdi, bir çox insanlar Tesladan çox müsbət və heyranlıqla danışıb. Robert Andervud Conson Teslanı "nəfis şirinliyə , səmimiliyə, təvazökarlığa, incəliyə, nəcibliyə və gücə" malik olan bir insan kimi təsvir edirdi. Onun sadiq katibi, Doroti Skerrit yazırdı: "Onun duruşunda olan həmişə dahi təbəssümü və alicənablığı, qəlbində dərin kök salan centlmenlik xüsusiyyətlərini bildirirdi." Teslanın dostu Culian Qotorn yazırdı: "Nadir hallarda bir alim və ya mühəndislə qarşılaşarsınız ki, o həmçinin şair, filosof , gözəl musiqinin qədir-qiymətini bilən , dilçi, ərzaq və içkinin bilicisi olsun.":80
Tesla Frensis Marion Krouford, Robert Andervud Conson, Stenford Vayt, Frits Levenşteyn, Corc Şerff, Kennet Svizi ilə yaxşı dost idi. Orta yaşlarında Tesla Mark Tven ilə yaxın dost olub. Onlar birlikdə Teslanın laboratoriyasında və başqa yerlərdə çox vaxt keçirirdilər. Tven telefondan sonra ən dəyərli patent kimi Teslanın induksiya motorunu son dərəcə heyranlıqla təsvir edirdi. 1920-ci ilin sonralarında Tesla şair, yazıçı, mistik və sonradan Nasist təbliğatçısı olan Corc Silvestr Virek ilə dostlaşdı. Tesla arabir Virek və onun həyat yoldaşı tərəfindən verilən naharda iştirak edirdi.
Tesla bəzi vaxtlar kobud ola bilərdi. Katibinə kök olduğuna görə atəş açmasından sonra, kök insanlara qarşı mənfi münasibəti olması məlum olmuşdu.:110 O, geyimi tənqid etmək üçün tələsdi. Bir neçə dəfə Tesla onu evə getmək və paltarını dəyişmək üçün göndərib.:33
1931-ci ildə Tomas Edison vəfat edəndə , Edisonun həyatının geniş işıqlandırılmasında Tesla The New York Times–a yalnız mənfi fikirlərlə töfhə vermişdir.
Onun heç bir hobbisi yox idi, bütün əyləncələrdən kənar və ən sadə gigiyena şərtlərinə belə əməl etmədən həyat sürürdü...Onun metodu son dərəcə qeyri-effektiv idi, böyük ərazi ümumiyyətlə, nəsə əldə edə bilmək üçün örtülü olmalı idi və mən ilk növbədə onun fəaliyyətinə baxaraq demək olar ki, təəssüf hissi keçirirdim, çünki bir qədər nəzəriyyə və hesablama ilə onun 90 faiz əməyinə qənaət etmək olardı. Lakin o, kitablardan öyrənməyə və riyazi təhsilə tam nifrət edir, tamamilə yaradıcı hisslərinə və praktik Amerikan zəkasına etibar edirdi.. |
Edison çox yaşlı olanda və ölümünə yaxın deyirdi ki, geriyə baxanda etdiyi ən böyük səhv heç vaxt Teslaya və onun işlərinə hörmət etməməsi olub.
İnanclar
Eksperimental və nəzəri fizika haqqında
Tesla öz yazılarında fizikanın ilkin atom başa düşülməsini göstərirdi. O, atomun kiçik elementar hissəciklərdən ibarət olması nəzəriyyəsi ilə razılaşmayıb və bildirirdi ki, orada elektrik yükünü yaradan elektron kimi belə şeylər yox idi (O inanırdı ki, əgər elektronlar bütünlüklə mövcuddursa, onlar maddənin dördüncü halı ola bilər və ya kiçik atomlar yalnız eksperimental vakuumda mövcud ola bilər və onların elektrik ilə heç bir əlaqəsi yoxdur).:249 Tesla hesab edirdi ki, atomlar dəyişməzdir. Onları istənilən bir yolla parçalamaq və ya dəyişmək olmaz. O, elektrik enerjisini göndərən 19-cu əsrdə yaranmış və geniş yayılmış "" konsepsiyasına inanırdı.
Tesla ümumiyyətlə, maddənin enerjiyə çevrilməsi haqqında nəzəriyyəyə qarşı idi.:247 O, həmçinin Enşteynin nisbilik nəzəriyyəsini tənqid edərək bildirib:
Mən hesab edirəm ki, heç bir xüsusiyyətə malik olmayan sadə səbəbdən məkan əyilə bilməz. Bu isə demək olar ki, İlahi xüsusiyyətlərə malikdir. O malik deyil, ancaq yalnız atributlar və bizim öz yaratdığımız var. Boşluğun doldurulması məsələsi ilə məşğul olanda xassələrdən biz yalnız danışa bilərik. Demək olar ki, əyilmiş olan məkanda böyük cisimlərin olması nə isə bir şeyin əhəmiyyətsiz bir şey etməsinə ekvivalentdir. Məsələn, mən bu cür baxışla razılaşa bilmərəm. |
Tesla üzərində 1892-ci ildə işləməyə başladığı maddə və eneji ilə bağlı öz fiziki prinsipinin inkişafı tələbini irəli sürdü və 81 yaşında 1937-ci ildə "ağırlığın dinamik nəzərriyyəsini" tamamlayaraq məktubda iddia etdi ki, məkanın əyilməsi kimi yanlış konsepsiyalar və mənasız spekulyasiyalara son qoyula bilər. O, qeyd edib ki, bu nəzəriyyə bütün təfərrüatı ilə hazırlanıb və o, ümid edir ki, tezliklə dünyaya bəyan edilə bilər. Onun nəzəriyyəsinin daha da aydınlaşdırılmasına heç vaxt onun əsərlərində rast gəlinməyib.:309
Cəmiyyət haqqında
Tesla öz dövrünün bir çox tanınmışları kimi, yevgenikanın süni seçmə variantının tərəfdarı olub. Onun öz fikirlərinə inamından irəli gəlir ki, insanların "mərhəməti", bir şəxsin digər bir şəxs üzərində olan üstünlüyü və ya daha doğrusu "əsas irqin" konsepsiyalarından "təbiətin amansız işlərinə" qeyri-qanuni şəkildə müdaxilə edir. Bu onun təbliğatı idi, lakin sonralar bu fikirdən uzaq durub. O, 1937-ci ildə olan müsahibəsində qeyd edirdi:
...İnsanın mərhəmətinin yeni hissləri təbiətin amansız işinə qarışmağa başladı. Yalnız bizim sivilizasiya və irq anlayışlarına uyğun üsul tərəfindən nikah instinktinin məqsədyönlü rəhbərliyi və sterilizasiyası ilə yararsız çoxalmanın qarşısını almaq üçündür. Yevgenika nəzəriyyəçiləri arasında ümumi rəyin istiqaməti ondan ibarətdir ki, biz nikahı daha çətin etməliyik. Şübhəsiz ki, istənilən valideyn olmayan kimsəyə nəsil artırmağa icazə verilir. Bir əsr keçdikdən sonra belə, normal insan üçün adi cinayətkarla evlənmək əlverişsiz olacaqdır. |
1926-cı ildə Tesla istiqamətində qadınların sosial itaəti və qadınların mübarizəsinin xəstəliyi haqqında şərh verərək və bəşəriyyətin gələcəyinin "Kraliça Arı" tərəfindən koordinasiya olunacağını bildirib. O, hesab edirdi ki, qadınlar gələcəkdə dominant cins olacaq.
Teslanın humanist dünyagörüşü öz bioqrafiyaları tərəfindən geniş şəkildə müzakirə olunur.
Tesla çap olunmuş "Elm və kəşf müharibənin başa çatmasına gətirib çıxaracaq böyük qüvvədir"(ing. Science and Discovery are the great Forces which will lead to the Consummation of the War, 20 dekabr 1914) məqaləsində birinci dünya müharibəsindən sonra ətraf mühitin müvafiq məsələləri barəsində proqnozlar verirdi.
Din haqqında
Tesla pravoslav xristian idi. Həyatının sonrakı illərində o, "pravoslav düşüncəsində özünü dindar hesab etmir" və əleyhinə çıxmışdı. Buna baxmayaraq, onun həm Buddizmə , həm də Xristianlığa dərin hörməti var idi.
1900-cü ildə nəşr olunmuş "insan enerji artırılmasının problemləri" (ing. The Problem of Increasing Human Energy) məqaləsində Tesla qeyd edirdi:
Əsrlər boyunca insanın vahid bir varlığın tərkib hissələri olması ideyası müxtəlif dini nəzəriyyələr vasitəsiylə təlqin edilmiş, lakin, bu insanlar arasında sülhün təmin edilməsi və birliyin təbliği üçün yox, dərin əsaslı həqiqət kimi təqdim olunmuşdur. Buddist bunu bir yolla ifadə edir Xristian digər bir yolla, amma hər ikisi eyni cür deyir: Biz hamımız birik. |
Lakin onun dini baxışları onun yaratdığı digər fikirlərə görə naməlum qalır. 1937-ci ildə nəşr edilmiş özünün (ing. A Machine to End War) "müharibənin sonu üçün maşın" məqaləsində Tesla qeyd edirdi:
Dinin idealı və elmin idealı arasında toqquşma yoxdur, ancaq elm mənəvi inam tərzinə qarşıdır, çünki elm faktlara əsaslanır. Mənə görə kainat sadəcə olaraq heç vaxt meydana çıxmayan və heç vaxt sonlanmayacaq böyük maşındır. İnsanın olması təbii quruluş üçün istisna deyil. İnsan, kainat kimi maşındır. Bizim fikirlərimizə və bizim hərəkətlkərimizin müəyyənliyinə heç nə daxil deyil. Birbaşa və ya dolayısı ilə bizim duyğu orqanlarımız xaricdən mühit qıcıqlarına cavab olaraq döyünür. Xarici mühitimizin oxşarlığı və quruluşumuzun eyniliyi ilə əlaqədar olaraq, biz bu cür mühit qıcıqlanmalarına qarşı müvafiq qaydada reaksiyamızın harmoniyası ilə cavab veririk və bizdə anlaşma yaranır. Əsrlər boyu sonsuz mürəkkəb mexanizmlər hazırlanır, ancaq biz bədənin fəaliyyət göstərənlərinin cəmini əsla olmayan "ruh" və ya "qəlb" kimi adlandırırıq. Bu fəaliyyət göstərənlər dayansa , beləcə "qəlb" və ya "ruh" da dayanır. |
Ədəbi işlər
Tesla qəzet və jurnallar üçün bir sıra kitab və məqalələr yazırdı. Onun kitablarının arasında Ben Conston tərəfindən tərtib və redaktə edilmiş Mənim Kəşflərim: Nikola Teslanın Avtobioqrafiyası (ing. My Inventions: The Autobiography of Nikola Tesla), Devid Xetçer Çildress və The Tesla Papers tərəfindən tərtib edilmiş Nikola Teslanın Fantastik Kəşfləri (ing. The Fantastic Inventions of Nikola Tesla) kitabları var.
Öz kitabında nəşr olunmuş Kəşflər, Tətqiqatlar və Nikola Teslanın Yazıları "" məqaləsi və 1900-cü ildə The Century Magazinedə nəşr olunmuş "Bəşəri Enerjinin Artırılmasının Problemləri" məqaləsi daxil olan Nikola Teslanın yazılarının bir çoxu azad şəkildə internetdə yerləşdirilib.
İrsi və xatirəsi
Teslanın irsi kitablar, filmlər, radio, televiziya, musiqi, canlı teatr, komikslər və videooyunlarda yaşayır. Tesla tərəfindən kəşf olunmuş və ya nəzərdə tutulmuş texnologiyaların təsiri elmi fantastikanın bir neçə növündə daimi mövzulardan biridir.
Məsələn, 1931-ci ildə Teslanın 75 yaşı oanda, Time jurnalı üz qabığı kimi Teslanın şəkli qoyub. Örtük şəklində elektrik enerjisi hasilatında verdiyi töhfələrə görə "Bütün dünya onun enerji evidir" yazısı qeyd olunub. O Albert Eynşteyndə daxil olmaqla 70-ə yaxın alim və mühəndisdən təbrik məktubu almışdı.
Teslanın şərəfinə adlandırılıb
Mükafatlar
Müəssisə və təşkilatlar
- 1982-ci ilin sonralarında Sakramentoda yaranmış Tesla qrupu
- Tesla, keçmiş Çexoslovakiyada elektrotexniki konqlomerat
- Tesla Motors, elektrik maşın şirkəti
- , İsveçin telekommunikasiya avadanlıqları istehsalçısı Ericsson şirkətinin Xorvatiyadakı filialı
- 1956-cı ildə təsis edilmiş Tesla Cəmiyyəti
- , ümumi təyinatlı qrafik prosessorlar brendi
Bayramlar və hadisələr
- 10 iyul, Xorvatiyada Nikola Tesla günü
- Xorvatiyada Nikola Tesla illik elektrik nəqliyyat vasitələrinin toplantısı
Ölçü vahidləri
- Tesla (ölçü vahidi), maqnit induksiyasının Beynəlxalq Sistemlərdə törəmə vahidi
Yerlər
- Yer kürəsində
- Nikola Tesla Belqrad Hava Limanı
- Nikola Tesla Muzey Arxivi, Belqrad
- TPP Nikola Tesla, Serbiyada ən böyük elektrik stansiyası
- 2008-ci ildə Xorvatiyada Nikola Teslanın şərəfinə ümumilikdə 128 küçə adlandırılmışdı.
- Kosmosda
- 2244 Tesla, kiçik planet
- Tesla, ayın görünməyən tərəfində 26 kilometr enliyində krater
Nikola Teslanın obrazının yaradıldığı kompüter oyunları
- Tesla Breaks the World!
- Assassin's Creed II və Assassin’s Creed: Brotherhood
- Boiling Point: Road to Hell
- Dark Void
- ParaWorld
- Command & Conquer
- Team Fortress 2
- The Order: 1886
- Nancy Drew: The Deadly Device
- BioShock Infinite
- Clash of Clans
Xatirə lövhələri və abidələr
- 2006-cı ildə Xorvatiyanın Smilyan kəndində Nikola Tesla Xatirə Mərkəzinin açılışı olub. Burada heykəltaraş Mil Blazeviç tərəfindən hazırlanmış Nikola Teslanın heykəli var.
- 7 iyul 2006-cı ildə Xorvatiyanın paytaxtı Zaqrebin 17-ci rayonu olan Dolniy qradda Masarykova and Preradoviçeva küçələrinin tinində Nikola Teslanın heykəlinin açılışı olub. Bu heykəl 1952-ci ildə layihə edilib və Zaqrebdə yerləşən Ruder Baskoviç Universitetindən bura köçürülüb.
- Teslanın heykəli Nyu Yorkun şəhərində də yaradılıb. Bu heykəlin layihəsini vermiş Frano Krişiniç Teslanı oxuyan formada təsvir edib. Heykəl ilk dəfə 1963-cü ildə Belqrad Universitetinin Elektrik Mühəndisləri Fakültəsinin qarşısında ucaldılıb və 1976-cı ildə bu heykəlin bənzəri Yuqoslaviya tərəfindən ABŞ-yə təqdim olunub.
- Dəyişən cərəyan generatorunun bir hissəsi üzərində təsvir edilmiş Teslanın heykəli Kraliça Viktoriya Parkında ucaldılıb. Heykəlin rəsmi açılışı Teslanın doğumunun 150-ci ildönümündə-9 iyul 2006-cı ildə olub. Heykəl Müqəddəs Corc Serb Kilsəsi tərəfindən maliyyələşdirilib və layihəsi Ontario əyalətinin Hamilton şəhərindən olan Les Draizdeil tərəfindən verilib. Draizdeilin layihəsi beynəlxalq müsabiqənin qalibi olub.
- Xorvat helkəltəraş Frano Krişiniç tərəfindən 1963-cü ildə Elektrik Mühəndisləri Məktəbinin qarşısında ucaldılmış Teslanın heykəli
- Müqəddəs Sava Serb Pravoslav Kilsəsinin xaricində Teslanın büstü
- Dəyişən cərəyan generatorunun bir hissəsi üzərində təsvir edilmiş Teslanın heykəli
- Belqrad Hava Limanında Nikola Teslanın 10 iyul 2006-cı ildə açılışı olmuş heykəli
- 2012-ci ildə Vordenkliffdə Tesla Elm Mərkəzi qeyri-kommersiya qrupunun prezidenti Ceyn Alcorn və karikatura veb saytı olan Oatmealin yaradıcısı Metyu İnman Vordenkliff qülləsini muzeyə çevirmək üçün Nyu York ştatındakı qrantdan 850,000 $, kampaniyadan isə 1,370,511 $ olmaqla ümumilikdə 2,220,511 $ vəsait topladılar. Qrup 2012-ci ilin oktyabrında Afga Korporasiyasından Lonq Aylenddə mülkiyyət almaq üçün danışıqlara başlayıb. Mülkiyyətin alınması 2013-cü ilin mayında başa çatdırılıb.
- Nikola Teslanın şərəfinə xatirə lövhəsi İEEE tərəfindən New Yorker Hotelinin fasadına quraşdırılıb.
- Teslanın şərəfinə adlandırılmış Nikola Tesla Bölgəsi Nyu-York şəhərində Manhettendə 40-cı küçə ilə Altıncı Avenyunun kəsişməsindədir. Lövhənin yerləşməsi Nyu Yorkun Tesla Xatirə Cəmiyyətindən Lyubo Buyoviç və Nyu York rəsmiləri ilə Nyu-York Xorvatiya Klubunun səyləri sayəsində mümkün olub.
- Teslanın şərəfinə Bakıda heykəl qoyulub. Heykəlin açılışında Azərbaycanın prezidenti İlham Əliyev və Serbiyanın prezidenti Tomislav Nikoliç iştirak ediblər.
- Teslanın şərəfinə Nyu York şəhərinin 26-cı küçəsində Müqəddəs Sava Serb Pravoslav Kilsəsinin xaricində onun büstü və xatirə lövhəsi qoyulub.
- Teslanın şərəfinə zaman kapsulası və pulsuz Wi-Fi ilə təhciz olunmuş heykəl (Teslanın vəfatının 100-cü ildönümü ilə əlaqədar olaraq 7 yanvar 2043-cü ildə açılacaq) 7 dekabr 2013-cü ildə Palo-Altoda nümayiş olunub.
İstinadlar
- Nikola Tesla.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Цверава Г. К. Тесла Никола // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1976. Т. 25 : Струнино — Тихорецк. С. 512–513.
- http://www.teslauniverse.com/nikola-tesla-timeline-1943-tesla-dies-at-86.
- Burgan, Michael (2009). "Nikola Tesla: Inventor, Electrical Engineer" (ingilis). 2014-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
- "Electrical pioneer Tesla honoured" (ingilis). news.bbc.co.uk. 2015-04-29 tarixində . İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
- "NIKOLA TESLA" (ingilis). history.com. 2015-06-04 tarixində . İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
- "Nikola Tesla". Encyclopædia Britannica (ingilis). britannica.com. 2015-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
- Laplante, Phillip A. (1999). "Comprehensive Dictionary of Electrical Engineering 1999" (ingilis). 2014-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
- Tesla Memorial Society of New York Website. (ingilis). 2003-02-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
- Van Riper, 2011
- Cheney, Margaret. Tesla: Man Out of Time. Simon & Schuster. 2001. ISBN . 2014-07-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-18.
- O'Shei, Tim (2008). Marconi and Tesla: Pioneers of Radio Communication. MyReportLinks.com Books. s. 106.
- Tesla Memorial Society of New York. "Welcome to the Tesla Memorial Society of New York Website" (ingilis). 2015-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 13 dekabr,2014.
- "Pictures of Tesla's home in Smiljan, Croatia and his father's church after rebuilding". 2015-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-14.
- O'Neill, John Joseph. Prodigal Genius: The Life of Nikola Tesla. Ives Washburn. 1944. ISBN . 2014-07-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-14.
- O'Neill, 2007. səh. 369: "Tesla was born in the village of Smiljan near the town of Gospic, Austrian Empire, Croatian Krajina."
- Seifer, 2001. səh. 7
- W. Bernard Carlson, Tesla: Inventor of the Electrical Age, p. 21
- Tesla Timeline. 2015-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-14.
- "Tesla Timeline". Tesla Universe. 2015-11-17 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2015.
- Tesla, Nikola. . 5 August 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 August 2012.
- Tesla, Nikola. "Tesla Timeline". 2015-04-18 tarixində . İstifadə tarixi: 14 dekabr, 2014.
- "Tesla life and legacy-Tesla's Early Years". 2015-09-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-14.
- Glenn, edited by Jim. The complete patents of Nikola Tesla. New York: Barnes & Noble Books. 1994. ISBN . ([[:Category:|link]])[[Category:]]
- Seifer, Marc J. Wizard: the life and times of Nikola Tesla: biography of a genius. Citadel. 2001. ISBN . 2015-01-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-15.
- Marc J. Seifer. The Life and Times of Nikola Tesla : Biography of a Genius. Citadel Press, 1996. ISBN . 2015-01-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-15.
- "Tesla Timeline". Tesla Universe. 18 April 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 16 August 2012.
- "Tesla Timeline". Tesla Universe. 18 April 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 16 August 2012.
- . tesla memorial society of ny. 8 May 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 December 2012.
- "Tesla Timeline". Tesla Universe. 18 April 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 16 August 2012.
- Mrkich, D. Nikola Tesla: the european years (1st ed.). Ottawa: Commoner's Publishing. 2003. ISBN .
- . Tesla Society of NY. 2015-10-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 August 2012.
- "Tesla Timeline". Tesla Universe. 11 December 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 17 August 2012.
- "Nikola Tesla: The Genius Who Lit the World". Top Documentary Films. 2019-03-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-18.
- "Coming to America". . 2015-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 14 November 2010.
- Carey, Charles W. American inventors, entrepreneurs & business visionaries. Infobase Publishing. 1989. səh. 337. ISBN . İstifadə tarixi: 27 November 2010.
- Marc Seifer, Wizard: The Life And Times Of Nikola Tesla: The Life and Times of Nikola Tesla, s. 41
- W. Bernard Carlson, Tesla: Inventor of the Electrical Age, p. 75
- "Tesla Timeline". Tesla Universe. 19 April 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 17 July 2012.
- W. Bernard Carlson, Tesla: Inventor of the Electrical Age, p. 80
- Networks of power: electrification in Western society, 1880–1930. JHU Press. səh. 117. 2014-07-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-20.
- Thomas Parke Hughes, Networks of Power: Electrification in Western Society, 1880–1930, pp. 115–118
- Robert Bud, Instruments of Science: An Historical Encyclopedia. Books.google.com. səh. 204. 3 March 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 18 March 2013.
- Jonnes, Jill. Empires of Light: Edison, Tesla, Westinghouse, and the Race to Electrify the World. Random House. 2004. ISBN . 2014-07-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-20.
- Henry G. Prout, A Life of George Westinghouse, p. 129
- Fritz E. Froehlich, Allen Kent. The Froehlich/Kent Encyclopedia of Telecommunications: Volume 17,. Books.google.com. səh. 36. 12 November 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 10 September 2012.
- Carlson, W. Bernard. Tesla: Inventor of the Electrical Age. Princeton University Press. 2013. ISBN . 2014-07-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-20.
- "Consumer Price Index (Estimate) 1800-". 2016-02-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-27.
- Klooster, John W. John W. Klooster, Icons of Invention: The Makers of the Modern World from Gutenberg to Gates. Books.google.com. 30 July 2009. səh. 305. 9 May 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 10 September 2012.
- Harris, William. "William Harris, How did Nikola Tesla change the way we use energy?". Science.howstuffworks.com. 14 July 2008. səh. 3. 6 November 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 10 September 2012.
- Munson, Richard. From Edison to Enron: The Business of Power and What It Means for the Future of Electricity. Westport, CT: Praeger. 2005. 24–42. ISBN .
- Wolf, Gene. "War of the Currents – An Update". Transmission & Distribution World. April 2012.
It was around the same time that George Westinghouse entered the battle. He believed in the new ac technology and struck a deal with Tesla to purchase his patents. The 'War of the Currents,' as historians call it, was under way.
- Nadis, Fred. Wonder Shows: Performing Science, Magic, and Religion in America. Rutgers University Press. 2005. 60–64. ISBN .
- McElroy, Michael B. Energy: Perspectives, Problems, and Prospects. New York: Oxford University Press. 2010. 271–273. ISBN .
- The 100 Most Significant Events in American Business: An Encyclopedia By Quentin R. Skrabec Jr. s. 86–87
- America at the Fair:: Chicago's 1893 World's Columbian Exposition (Google eBook) Chaim M. Rosenberg Arcadia Publishing, 20 February 2008
- David J. Bertuca, Donald K. Hartman, Susan M. Neumeister, The World's Columbian Exposition: A Centennial Bibliographic Guide, p. xxi. Books.google.com. 15 November 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 10 September 2012.
- "Tesla's Egg of Columbus How Tesla Performed the Feat of Columbus Without Cracking the Egg". Tesla Universe. 5 September 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 5 July 2012.
- Skrabec, Quentin R.; Westinghouse, George. "Gentle Genius". History. səh. 190. 2014-02-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-23.
Agreement stayed in effect until 1911
- Thomas Parke Hughes, Networks of power: electrification in Western society, 1880–1930 (1983), s. 119
- Hans Camenzind, Much Ado About Almost Nothing: Man's Encounter With the Electron, (2007), s. 107
- Seifer, 2001
- "July, 30th: Tesla's American Citizenship Tesla becomes an American citizen". University of California, Berkeley. 2015-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-22.
- Krumme, Katherine. (PDF). University of California, Berkeley. 2000. Archived from the original on 2012-05-16. İstifadə tarixi: 2014-12-22.
- Uth, Robert. "Tesla coil". Tesla: Master of Lightning. PBS.org. 12 December 2000. 16 October 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 20 May 2008.
- Kenneth L. Corum and James F. Corum, Ph.D. (PDF). Tesla Memorial Society of NY. 2015-10-23 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 July 2012.
- Maja Hrabak et al., "Nikola Tesla and the Discovery of X-rays," in RadioGraphics, vol. 28, 2008 July 1189–92 22 sentyabr 2013 at the Wayback Machine. Retrieved 26 August 2012
- P. K. Chadda, Hydroenergy and Its Energy Potential. Books.google.com. 15 November 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 10 September 2012.
- "Tesla Timeline". Tesla Universe. 2014-12-08 tarixində . İstifadə tarixi: 23 dekabr, 2014.
- (ingilis). tfcbooks.com. 2016-01-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-27.
- "Tesla on the discovery of the X-rays". 2016-01-22 tarixində . İstifadə tarixi: 24 dekabr 2014.Orijinal mətn (ing.)
“Dear Sir! You have surprised me tremendously with the beautiful photographs of wonderful discharges and I tell you thank you very much for that. If only I knew how you make such things! With the expression of special respect I remain yours devoted, W. C. Roentgen.” (Courtesy of the Tesla Museum, Belgrade, Serbia; document no. MNT, CXLIV, 152.)
- "First X-ray Images". 2014-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 24 dekabr 2014.
- "Nikola Tesla and the Discovery of X-rays". 2015-01-04 tarixində . İstifadə tarixi: 24 dekabr 2014.
- Griffiths, David J. Introduction to Electrodynamics, ISBN 0–13–805326-X and Jackson, John D. Classical Electrodynamics, ISBN 0–471–30932-X.
- Anonymous. Transactions of the American Electro-therapeutic Association. 1899. səh. 16. 5 August 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 25 November 2010.
- Orton, John. The Story of Semiconductors. Oxford, England: Oxford University Press. 2004. səh. 53. vasitəsilə (abunə tələb olunur)
- Tesla, Nikola. Experiments with alternate currents of high potential and high frequency. 1892. səh. 58. 16 January 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 26 November 2010.
- A Century of Innovation: Twenty Engineering Achievements That Transformed Our Lives. Joseph Henry Press. 2001. səh. 70. 2014-03-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-24.
- "The Beautiful New York City where Tesla spent 60 years of his life". Tesla Society of NY. 2015-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 17 September 2012.
- Eger, Christopher (1 April 2007) "The Robot Boat of Nikola Tesla: The Beginnings of the UUV and remote control weapons"
- P. W. Singer, Wired for War: The Robotics Revolution and Conflict in the Twenty-First Century – Robots Go To War. Books.google.com. 6 July 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 10 September 2012.
- Fitzsimons, Bernard, ed. "Fritz-X", in The Illustrated Encyclopedia of 20th Century Weapons and Warfare (London: Phoebus, 1978), Volume 10, p.1037.
- Nikola Tesla-the Serbian God of Lightning. 2022-04-03 tarixində . İstifadə tarixi: 24 dekabr, 2014.
- Jean-Michel Redouté, Michiel Steyaert, EMC of Analog Integrated Circuits. Books.google.com. səh. 3. 3 March 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 18 March 2013.
- Robert Sobot, Wireless Communication Electronics:Introduction to RF Circuits and Design Techniques. Books.google.com. 18 February 2012. səh. 4. 3 March 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 18 March 2013.
- Carlson, 2013. səh. 290–301
- "Designs and Colorado" (ingilis). 2015-12-28 tarixində . İstifadə tarixi: 27 dekabr,2014.
- According to the Tesla memorial marker in Memorial Park on Pikes Peak Ave.
- Nikola Tesla On His Work With Alternating Currents and Their Application to Wireless Telegraphy, Telephony, and Transmission of Power, Leland I. Anderson, 21st Century Books, 2002, p. 109, .
- Denman Collins. Anomalistic History. 2011. ISBN . 2022-04-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-27.
- "Nikola Tesla" (ingilis). 2016-01-14 tarixində . İstifadə tarixi: 27 yanvar,2015.
- "Year:1899, Experiments Begin In Colorado" (ingilis). 2015-11-17 tarixində . İstifadə tarixi: 27 dekabr,2014.
- Corum, K. L., J. F. Corum, "Nikola Tesla, Lightning Observations, and Stationary Waves." 1994.
- Childress, 1993
- SECOR, H. WINFIELD. "TESLA'S VIEWS ON ELECTRICITY AND THE WAR". The Electrical Experimenter. August 1917. 10 February 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 9 September 2012.
- Tesla, Nikola. Nikola Tesla on His Work with Alternating Currents and Their Application to Wireless Telegraphy, Telephony, and Transmission of Power: An Extended Interview. 21st Century Books. 2002. 96–97. ISBN .
- Daniel Blair Stewart (1999). Tesla: The Modern Sorcerer, Frog Book. s. 372
- Carlson, 2013. səh. 315
- Marc Seifer (1998). Wizard: The Life And Times Of Nikola Tesla. Citadel. ss. 220–223
- Marc Seifer, Wizard (1998). The Life And Times Of Nikola Tesla. Citadel, ss. 220–222
- Marc Seifer, Wizard (1998). The Life And Times Of Nikola Tesla. Citadel. ss. 220–223
- Seifer, Marc. . ExtraOrdinary Technology (Volume 4, Issue 1; Jan/Feb/March 2006). 2015-09-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2016.
- "Tesla Timeline". Tesla Universe. 2015-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2016.
- . The Denver Eye. 2015-10-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2016.
- Seifer, 2001. səh. 542
- Broad, William J. "A Battle to Preserve a Visionary's Bold Failure". The New York Times. 4 May 2009. 2015-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 5 mart 2015.
- "Nikola Tesla: The Lost Wizard". 2015-09-25 tarixində . İstifadə tarixi: 5 mart 2015.
- . Tesla Memorial Society of NY. 8 May 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 July 2012. (#invalid_param_val)
- Anderson, Leland,. Nikola Tesla's teleforce & telegeodynamics proposals. Breckenridge, Colo.: 21st Century Books. 1998. ISBN .
- Gilliams, E. Leslie. . teslacollection.com/. Popular Electricity Magazine (1912). 2015-01-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 August 2014.
- "IEEE Edison Medal Recipient List" (PDF). Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE). 2015-04-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-01-24.
- Margaret Cheney, Robert Uth, Jim Glenn, Tesla, Master of Lightning, ss. 128–129
- Lewis Coe (2006). Wireless Radio: A History. McFarland. səh. 154. 2016-05-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-17.
- "The Nobel Prize in Physics 1915". nobelprize.org. 2006-08-23 tarixində . İstifadə tarixi: 29 July 2012.
- Cheney, Uth və Glenn, 1999. səh. 120
- Research, Health. Nikola Tesla Research. September 1996. səh. 9. ISBN . 5 August 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 28 November 2010.
- Seifer, 2001. səh. 378–380
- Seifer, 2001. səh. 398
- Tesla, Nikola. "TESLA PATENT 1,655,114 APPARATUS FOR AERIAL TRANSPORTATION". UNITED STATES PATENT OFFICE. 9 January 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 20 July 2012.
- "A.J.S. RAYL Air & Space magazine, September 2006, reprint at History of Flight". airspacemag.com. 13 November 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 10 September 2012.
- Jonnes, 2004. səh. 365
- Cheney, Uth və Glenn, 1999. səh. 149
- Seifer, 2001. səh. 435
- "Tesla's Ray". Time. 23 July 1934.
- Seifer, Marc. . bibliotecapleyades.net. 2006-06-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 July 2012.
- "Tesla, at 78, Bares New 'Death-Beam'". The New York Times. 11 July 1934. 2014-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-24.
- "Tesla Invents Peace Ray". New York Sun. 10 July 1934.
- "Beam to Kill Army at 200 Miles, Tesla's Claim on 78th Birthday". The New York Times. 11 July 1934.
- "'Death Ray' for Planes". The New York Times. 22 September 1940.
- "Death-Ray Machine Described". New York Sun. 11 July 1934.
- Tesla, Nikola. "A Machine to End War". . 9 February 1935. 24 January 2001 tarixində . İstifadə tarixi: 18 June 2014.
- . MagazineArt.org. 2015-01-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 June 2014.
- "United States Patent Office Nikola Tesla, of New York, N. Y. VALVULAR CONDUIT Specification of Letters Patent Patented 3 February 1920 Numbered 1.329.559 27 dekabr 2016 at the Wayback Machine UNITED STATES PATENT OFFICE Patent No. 1,329,559
- "TESLA, AT 78, BARES NEW 'DEATH-BEAM'". The New York Times. 11 July 1934. 22 August 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 29 June 2012.same article at rastko.rs 2013-01-23 at the Wayback Machine
- Tesla, Nikola, THE NEW ART OF PROJECTING CONCENTRATED NON-DISPERSIVE ENERGY THROUGH NATURAL MEDIA, System of Particle Acceleration for Use in National Defense 2019-12-17 at the Wayback Machine, Circa 16 may 1935.
- Seifer, 2001. səh. 454
- "Aerial Defense 'Death-Beam' Offered to U. S. By Tesla" 12 July 1940
- Seifer, Marc J. . 2016-01-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 September 2012.
- O'Neill, John J. "Tesla Tries To Prevent World War II (unpublished Chapter 34 of Prodigal Genius)". PBS. 2015-06-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-24.
- "Tesla Timeline". July, 30th: Tesla's American Citizenship Tesla becomes an American citizen. Tesla Universe. 2015-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2015.
- "The Missing Papers". PBS. 2015-11-20 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2015.
- Childress, 1993. səh. 249
- . Tesla Museum. 2015-09-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 yanvar, 2015.
- "Tesla No Money Wizard; Swamped By Debt, He Vows". NewYorkWorld. 18 March 1916. 31 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 18 yanvar, 2015.
- Michaels, Daniel. "Long-Dead Inventor Nikola Tesla Is Electrifying Hip Techies". TheWallStreetJournal. 2016-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 18 yanvar, 2015.
- "Among Technophiles, Tesla In and Edison Out". Fox News Channel. 14 January 2010. 24 September 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 18 yanvar, 2015.
- Frum, Larry. . CNN. 22 August 2012. 2013-03-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 yanvar, 2015.
- Šarboh, Snežana. "Nikola Tesla's Patents" (PDF). Sixth International Symposium Nikola Tesla. Belgrade, Serbia. 18–20 Oktyabr 2006. səh. 6. 30 October 2007 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 22 yanvar, 2015.
- Seifer, 2001. səh. 413
- Brisbane, Arthur. "OUR FOREMOST ELECTRICIAN". The World. 22 iyul 1894. (#accessdate_missing_url)
- . Tesla Memorial Society of NY. 2012-05-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 yanvar, 2015.
- "Tesla Life and Legacy – Poet and Visionary". PBS. 2015-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 23 yanvar, 2015.
- Seifer, 2001
- "Tesla Quotes". Tesla universe. 2015-01-09 tarixində . İstifadə tarixi: 23 yanvar, 2015.
- . Tesla Society of USA and Canada. 2012-05-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 yanvar, 2015.
- GITELMAN, LISA. "Reconciling the Visionary with the Inventor Wizard: The Life and Times of Nikola Tesla". technology review (MIT). İstifadə tarixi: 23 yanvar, 2015.
- "Introduction: Dinner at Delmonico's" (PDF). press.princeton.edu. 2015-09-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 30 yanvar, 2015.
- Malanowski, Gregory. The Race for Wireless: How Radio was Invented (or Discovered?). AuthorHouse. 2011. səh. 36. ISBN .
Tesla was definitely asocial, a loner. Although in his younger years he was immensely popular and admired by many rich, socialite women, there were no women in his life.
- Cheney, Uth və Glenn, 1999, Preface
- Jonnes, 2004
- McNichol, Tom. AC/DC: The Savage Tale of the First Standards War. John Wiley & Sons. 2011. 163–64. ISBN .
Tesla's peculiar nature made him a solitary man, a loner in a field that was becoming so complex that it demanded collaboration.
- "Famous Friends". Tesla Memorial Society of NY. 28 November 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 4 July 2012.
- "Stanford White". Tesla Memorial Society of NY. 28 November 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 4 July 2012.
- Swezey, Kenneth M, , 47, National Museum of American History, 5 May 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 4 July 2012 (#invalid_param_val)
- "Tribute to Nikola Tesla". Tesla Memorial Society of NY. 13 June 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 4 July 2012.
- "Nikola Tesla at Wardenclyffe". Tesla Memorial Society of NY. 29 November 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 4 July 2012.
- "Nikola Tesla: The patron saint of geeks?". News Magazine. BBC. 10 September 2012. 15 February 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 10 September 2012.
- Cheney, Margaret & Uth, Robert. Tesla: Master of Lightning. Barnes & Noble Books. 2001. səh. 137.
- Johnson, Neil M. George Sylvester Viereck: Poet and Propagandist. Neil M Johnson.
- Biographiq. Thomas Edison: Life of an Electrifying Man. Filiquarian Publishing, LLC. 2008. səh. 23. ISBN .
- Thomas Valone, Harnessing the Wheelwork of Nature: Tesla's Science of Energy, Adventures Unlimited Press, 2002, p. 181. Books.google.com. İstifadə tarixi: 18 March 2013.
- "The Profit of Science Looks Into The Future," Popular Science November 1928, p. 171. Books.google.com. 27 April 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 March 2013.
- Seifer, 2001. səh. 1745
- , 11 September 1932
- Prepared Statement by Nikola Tesla 2011-07-24 at the Wayback Machine downloadable from www.tesla.hu
- "A Machine to End War". Public Broadcasting Service. February 1937. 2015-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 23 November 2010.
- Kennedy, John B., "When woman is boss 2011-06-06 at the Wayback Machine, An interview with Nikola Tesla." , 30 January 1926.
- Jonnes, 2004. səh. 154
- Childress, David Hatcher, redaktorThe Tesla Papers. Adventures Unlimited Press. 2000. səh. 15. ISBN .
His idealism and humanism left him with little stomach for the world of industrial and financial intrigue.
- Belohlavek, Peter; Wagner, John W. Innovation: The Lessons of Nikola Tesla. Blue Eagle. 2008. səh. 43. ISBN .
This was Tesla: a scientist, philosopher, humanist, and ethical man of the world in the truest sense.
- Wearing, Judy. Edison's Concrete Piano: Flying Tanks, Six-Nippled Sheep, Walk-On-Water Shoes, and 12 Other Flops From Great Inventors. ECW Press. 2009. ISBN .
Tesla, the unselfish humanist he was, would roll over in his grave.
- Seifer, Marc J. Wizard: the life and times of Nikola Tesla: biography of a genius. Citadel Press. 1996. səh. 506. ISBN .
Frank Jenkins, "Nikola Tesla: The Man, Engineer, Inventor, Humanist and Innovator," in Nikola Tesla: Life and Work of a Genius (Belgrade: Yugoslav Society for the Promotion of Scientific Knowledge, 1976), pp. 10–21.
- Tesla, Nikola. "Science and Discovery are the great Forces which will lead to the Consummation of the War". Rastko. 2015-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 17 July 2012.
- Tesla, Nikola, as told to George Sylvester Viereck. "A Machine to End War". PBS.org. February 1937. 24 January 2001 tarixində . İstifadə tarixi: 27 July 2012.
- Tesla, Nikola. "THE PROBLEM OF INCREASING HUMAN ENERGY". Century Illustrated Magazine. 20 November 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 15 August 2012.
- Lawrence R. Spencer, redaktorAlien Interview. Lulu.com. 2008. səh. 303. ISBN .
It might as well be said that God has properties. He has not, but only attributes and these are of our own making.
- Orrin Elmer Dunlap. Radio's 100 men of science: biographical narratives of pathfinders in electronics and television (2). Harper & Brothers. 1944. 122–123.
In one of his last interviews with this author, Tesla in his eighties still dreamed of power transmission by radio. ... "Religion is simply an ideal" [Tesla remarked]. "It is an ideal force that tends to free the human being from material bonds. I do not believe that matter and energy are interchangeable, any more than are the body and soul. There is just so much matter in the universe and it cannot be destroyed. As I see life on this planet, there is no individuality. It may sound ridiculous to say so, but I believe each person is but a wave passing through space, ever-changing from minute to minute as it travels along, finally, some day, just becoming dissolved."
- "Nikola Tesla". FECHA. 2015-08-14 tarixində . İstifadə tarixi: 31 July 2012.
- "Nikola Tesla Bibliography". 21st Century Books. 2015-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar, 2015.
- Tesla, Nikola. "The Project Gutenberg eBook, Experiments with Alternate Currents of High Potential and High Frequency, by Nikola Tesla". . 2022-07-15 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar, 2015.
- Tesla, Nikola. "EXPERIMENTS WITH ALTERNATE CURRENTS OF HIGH POTENTIAL AND HIGH FREQUENCY". Twenty-First Century Books. 2015-09-19 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar, 2015.
- Tesla, Nikola. "The Problem of Increasing Human Energy". . 60 (n.s. v. 38) (1900 May–Oct). 1900: 175. İstifadə tarixi: 21 April 2011.
- . Twenty-First Century Books. 2016-01-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar, 2015.
- "Nikola Tesla Information Resource". 21st Century Books. 2022-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar, 2015.
- "Selected Tesla writings". 21st Century Books. 2009-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 13 yanvar, 2015.
- "Nikola Tesla | 20 July 1931". Time. 8 December 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 2 July 2012.
- "Time front cover, Vol XVIII, No. 3, 20 July 1931". 7 July 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 10 September 2012.
- Vujovic, Dr. Ljubo. "Tesla Biography NIKOLA TESLA THE GENIUS WHO LIT THE WORLD". Tesla Memorial Society of New York. 2016-01-14 tarixində . İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- "Why the Name "Tesla?"". Tesla Motors. 16 October 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 10 June 2008.
- Margerison, Charles. Amazing Scientists: Inspirational Stories. Amazing People Club. 2011. ISBN . İstifadə tarixi: 28 April 2015.
- Seifer, 2001. səh. 464
- "Tesla". nvidia.com. 2016-01-01 tarixində . İstifadə tarixi: 26 yanvar, 2016.
- "National Day of Nikola Tesla – Day of Science, Technology and Innovation, July 10". http://www.dziv.hr/en/. State Intellectual Property Office of the Republic of Croatia. 2015-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 13 July 2015.
- "Nikola Tesla EV Rally – Croatia 2015 – Electric Rally – Mixture of Excellence and Technology". www.nikolateslaevrally.com.hr. Kilovat Media. 2016-01-11 tarixində . İstifadə tarixi: 28 April 2015.
- "Belgrade Nikola Tesla Airport". airport-desk.com. 2014-04-25 tarixində . İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- "Memory of the World | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". UNESCO. 2016-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- "Arxivlənmiş surət". 2016-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-01-16.
- . (redaktor). "If Streets Could Talk. Kad bi ulice imale dar govora". Croatian World Network. 29 November 2008. ISSN 1847-3911. 2016-01-16 tarixində . İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- Schmadel, Lutz D. Dictionary of minor planet names. Springer. 2003. səh. 183. ISBN . 2023-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- "Pictures of Tesla's home in Smiljan, Croatia and his father's church after rebuilding". Tesla Memorial Society of NY. 2015-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 22 May 2013.
- . MCNikolaTesla.hr. 2010-03-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- "Memorijalni centar 'Nikola Tesla' Smiljan" (Croatian). Mcnikolatesla.hr. 2015-01-18 tarixində . İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- "Tesla Timeline". Tesla Universe. 2010-09-06 tarixində . İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- (PDF). Embassy of the Republic of Croatia. 2007-08-02 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- "Nikola Tesla's legend lives on in Niagara Falls" (ingilis). www.teslasociety.com. 2022-04-01 tarixində . İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- "Tmsusa". Tesla Memorial Society of NY. 2010-11-28 tarixində . İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- . Tesla Memorial Society of NY. 2015-10-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 July 2012.
- Roberts, Andrew; Kennedy, Marc; Nequest, Alex. "Tesla Honored With Niagara Falls Monument" (PDF). IEEE Canada. 2015-01-09 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 16 yanvar, 2015.
- Frum, Larry. "Backers raise cash for Tesla museum honoring 'cult hero'". CNN. 21 August 2012. 2012-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2015.
- "Let's Build a Goddamn Tesla Museum". indiegogo. 2015-11-30 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2015.
- Broad, William. "Group Buying Long Island Estate for Tesla Memorial". The New York Times. 17 yanvar, 2015. 2022-07-16 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2015.
- Rodriguez, Salvador. "Web campaign to build a Tesla museum succeeds in purchasing lab". Los Angeles Times. 17 yanvar, 2015. 2015-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2015.
- . IEEE. 10 February 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 July 2012. (#invalid_param_val)
- Proposal for proclamation of "Nikola Tesla Day" on July 10 by United Nations. 2015-02-23 at the Wayback Machine Tesla Memorial Society of New York. İstifadə tarixi 17 yanvar, 2015.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-27.
- "Edith Wharton was unhappy here". Lost City. 2015-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar, 2015.
- "Here's a first look at the Tesla statue in Palo Alto". VentureBeat. 2014-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-01-17.
Mənbələr
- Seifer, Marc J, Wizard: the life and times of Nikola Tesla: biography of a genius, Citadel, 2001, ISBN
- O'Neill, John J, Prodigal Genius: The Life of Nikola Tesla, Book Tree, 2007, ISBN
- Van Riper, A. Bowdoin, A Biographical Encyclopedia of Scientists and Inventors in American Film and TV since 1930, Scarecrow Press, 2011, ISBN
- Childress, David, The fantastic inventions of Nikola Tesla, Adventures Unlimited Press, 1993, ISBN
- Cheney, Margaret, Tesla: Man Out of Time, Simon & Schuster, 8 November 2011, ISBN
- Cheney, Margaret, Tesla: Man Out of Time, , 2001 [1981], ISBN
- Cheney, Margaret; Uth, Robert; Glenn, Jim, Tesla, Master of Lightning, Barnes & Noble Books, 1999, ISBN
- Pickover, Clifford A., Strange Brains and Genius: The Secret Lives Of Eccentric Scientists And Madmen, HarperCollins, 1999
- Dommermuth-Costa, Carol, Nikola Tesla: A Spark of Genius, Twenty-First Century Books, 1994, ISBN
- Jonnes, Jill, Empires of Light: Edison, Tesla, Westinghouse, and the Race to Electrify the World, Random House Trade Paperbacks, 2004, ISBN
- Klooster, John W., Icons of Invention: The Makers of the Modern World from Gutenberg to Gates, ABC-CLIO, 2009, ISBN
- Lomas, Robert, The Man who Invented the Twentieth Century. Lecture to South Western Branch of Institute of Physics.
- , The Inventions, Researches, and Writings of Nikola Tesla, New York: The Electrical Engineer, 1894 (3rd Ed.); reprinted by Barnes & Noble, 1995
- Penner, John R.H. The Strange Life of Nikola Tesla, corrupted version of "."
- Pratt, H., Nikola Tesla 1856–1943, Proceedings of the IRE, Vol. 44, September 1956.
- , Nikola Tesla – The Creator of Electric Age, Resonance, March 2007.
- Weisstein, Eric W., Tesla, Nikola (1856–1943). Eric Weisstein's World of Science.
- Dimitrijevic, Milan S., Belgrade Astronomical Observatory Historical Review. Publ. Astron. Obs. Belgrade, 162–170. Also, Srpski asteroidi, Tesla. Astronomski magazine.
- Roguin, Ariel, Historical Note: Nikola Tesla: The man behind the magnetic field unit. J. Magn. Reson. Imaging 2004;19:369–374. 2004 Wiley-Liss, Inc.
- Sellon, J. L., The impact of Nikola Tesla on the cement industry. Behrent Eng. Co., Wheat Ridge, Colorado. Cement Industry Technical Conference. 1997. XXXIX Conference Record., 1997 IEEE/PC. Page(s) 125–133.
- Valentinuzzi, M.E., Nikola Tesla: why was he so much resisted and forgotten? Inst. de Bioingenieria, Univ. Nacional de Tucuman; Engineering in Medicine and Biology Magazine, IEEE. July/August 1998, 17:4, pp. 74–75.
- Secor, H. Winfield, Tesla's views on Electricity and the War, Electrical Experimenter, Volume 5, Number 4 August 1917.
- Florey, Glen, Tesla and the Military. Engineering 24, 5 December 2000.
- Corum, K. L., J. F. Corum, Nikola Tesla, Lightning Observations, and Stationary Waves. 1994.
- Corum, K. L., J. F. Corum, and A. H. Aidinejad, Atmospheric Fields, Tesla's Receivers and Regenerative Detectors. 1994.
- Meyl, Konstantin, H. Weidner, E. Zentgraf, T. Senkel, T. Junker, and P. Winkels, Experiments to proof the evidence of scalar waves Tests with a Tesla reproduction. Institut für Gravitationsforschung (IGF), Am Heerbach 5, D-63857 Waldaschaff.
- Anderson, L. I., John Stone Stone on Nikola Tesla's Priority in Radio and Continuous Wave Radiofrequency Apparatus. , Vol. 1, 1986, pp. 18–41.
- Anderson, L. I., Priority in Invention of Radio, Tesla v. Marconi. Antique Wireless Association monograph, March 1980.
- Marincic, A., and D. Budimir, Tesla's contribution to radiowave propagation. Dept. of Electron. Eng., Belgrade Univ. (5th International Conference on Telecommunications in Modern Satellite, Cable and Broadcasting Service, 2001. TELSIKS 2001. pp. 327–331 vol.1)
- Page, R. M., The Early History of Radar, Proceedings of the IRE, Volume 50, Number 5 May 1962, (special 50th Anniversary Issue).
- C. Mackechnie Jarvis. Nikola Tesla and the induction motor. 1970 Phys. Educ. 5 280–287.
- Giant Eye to See Round the World (DOC)
- Nikola Tesla: İnsanlıq tarixinin ən əhəmiyyətli icadçısı
Əlavə oxu
- Kitablar
- Tesla, Nikola, "" Parts I through V published in the Electrical Experimenter monthly magazine from February through June 1919. Part VI published October 1919. Reprint edition with introductory notes by Ben Johnson, New York: Barnes and Noble, 1982; also online at Lucid Cafe 2016-02-02 at the Wayback Machine, et cetera 2016-01-26 at the Wayback Machine as , 1919.
- (1894 (1996 reprint)), , Montana: Kessinger.
- (1999). : Nikola Tesla, forgotten genius of electricity. London: Headline.
- Glenn, Jim (1994). .
- Trinkaus, George (2002). Tesla: The Lost Inventions, High Voltage Press.
- Valone, Thomas (2002). Harnessing the Wheelwork of Nature: Tesla's Science of Energy.
- Peat, F. David. In Search of Nikola Tesla (Revised). Bath: Ashgrove. 2003. ISBN .
- McNichol, Tom (2006). AC/DC The Savage Tale of the First Standards War, Jossey-Bass.
- Carlson, W. Bernard, Tesla: Inventor of the Electrical Age, Princeton University Press, 2013, ISBN , 2016-04-19 tarixində , İstifadə tarixi: 2016-01-20
- Nəşrlər
- A New System of Alternating Current Motors and Transformers, American Institute of Electrical Engineers, may 1888.
- Selected Tesla Writings 2009-01-30 at the Wayback Machine, 1888–1940-cı illər ərzində Tesla və digərləri tərəfindən yazılmış elmi iş və məqalələr.
- Light Without Heat 2022-03-16 at the Wayback Machine, The Manufacturer and Builder, January 1892, Vol. 24
- Biography: Nikola Tesla 2006-05-09 at the Wayback Machine, The Century Magazine, November 1893, Vol. 47
- Tesla's Oscillator and Other Inventions 2006-05-09 at the Wayback Machine, The Century Magazine, November 1894, Vol. 49
- The New Telegraphy. Recent Experiments in Telegraphy with Sparks 2022-03-16 at the Wayback Machine, The Century Magazine, November 1897, Vol. 55
- Jurnallar
- Pavićević, Aleksandra. "From lighting to dust death, funeral and post mortem destiny of Nikola Tesla". Glasnik Etnografskog instituta SANU. 62 (2). 2014: 125–139. doi:10.2298/GEI1402125P.
- Carlson, W. Bernard, "Inventor of dreams." , March 2005 Vol. 292 Issue 3 p. 78(7).
- Jatras, Stella L., "The genius of Nikola Tesla 2011-12-30 at the Wayback Machine." , 28 July 2003 Vol. 19 Issue 15 p. 9(1)
- Lawren, B., "Rediscovering Tesla." , March 1988, Vol. 10 Issue 6.
- Rybak, James P., "Nikola Tesla: Scientific Savant." , 1042170X, November 1999, Vol. 16, Issue 11.
- Thibault, Ghislain, "The Automatization of Nikola Tesla: Thinking Invention in the Late Nineteenth Century." , Volume 21, Number 1, Winter 2013, pp. 27–52.
Xarici keçidlər
- Nikola Teslanın gündəliyi
- Nikola Tesla muzeyi
- Vordenkliffdə Tesla Elm Mərkəzi
- World of Scientific Biography: Nikola Tesla, Wolfram Research
- Əsərləri və ya müəllifi olduğu işlər: Nikola Tesla İnternet arxivində
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Tesla Nikola Tesla serb kiril Nikola Tesla 10 iyul 1856 Smilyan Xorvatiya Avstriya imperiyasi 7 yanvar 1943 Hells Kitcen d Nyu York muasir deyisen cereyan elektrik enerji sebekesinin layihelendirilmesi ucun oz tohfeleri ile daha cox meshurlasan serb esilli Amerika futuroloqu elektriki ve masin muhendisi ixtiracisi Nikola Teslaserb Nikola TeslaDogum adi Nikola TeslaDogum tarixi 10 iyul 1856 1856 07 10 Dogum yeri Smilyan Xorvatiya Avstriya imperiyasiVefat tarixi 7 yanvar 1943 1943 01 07 86 yasinda Vefat yeri Hells Kitcen d Nyu YorkVefat sebebi urek tutmasiDefn yeri Nikola Tesla MuzeyiAtasi Milutin Tesla d Anasi Duka Tesla d Elm saheleri elektrik muhendisliyi masinqayirma fizik mexanika ixtiraciIs yerleri Tesla Electric Light amp Manufacturing d 1886 Westinghouse Electric d 1888 Tehsili Karlovats gimnaziyasi d 1870 1873 Qrats Texniki Universiteti d 1875 1878 Karlov Universiteti d Uzvluyu Serbiya Elmler ve Incesenet Akademiyasi d 1937 1943 Elektrotexnika ve Elektronika Muhendisleri Institutu Serbiya Elmler ve Incesenet Akademiyasi d 1894 1937 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tesla 1884 cu ilde ABS nin Nyu York seherine Tomas Edisona islemek ucun immiqrasiya etmezden evvel elektrik muhendisliyi ve telefoniya sahesinde tecrube qazanmisdi O tezlikle elektrik cihazlarinin spektrini inkisaf etdirmek ucun laboratoriyalar ve sirketlerin tesis edilmesi ucun maliyye terefdarlari ile musteqil sekilde muqavile baglamaga nail oldu Ozunun patentlesdirdiyi deyisen cereyan ve transformator musavir kimi qisa muddet erzinde Tesla ucun kirayelenen Corc Vestinqauz terefinden lisenziyalasdirilib Onun isi elektrik enerjisinin inkisafinin sonraki illerinde kimi adlanan deyisen ve sabit cereyan enerji oturme standartlarinin yaradilmasi arasinda umumi mubarize ile neticelendi Tesla yuksek gerginlikli ve yuksek tezlikli naqilsiz isiqlandirma ve elektrik enerjisinin paylanmasi ideyalarini davam etdirmek ucun Nyu Yorka ve Kolorado Sprinqse gederek oz qurgulari ile simsiz rabitenin mumkunluyu barede ilk 1893 beyanatlari ile cixis etmisdir O bu ideyalari teyin etmek ucun ozunun tamamlanmamis Vordenkliff qullesi proyektini qitelerarasi simsiz oturmede praktiki istifadesine cehd etdi Laboratoriyada o hemcinin rentgen sualari elektrik yuklenme borusu ve mexaniki ossilyator generatorlar ile bir sira eksperimentler aparirdi O hetta bir zaman birinci defe numayis olunan simsiz idare olunan qayiq hazirlamisdi Tesla nailiyyetlerine gore meshurlasdi ve sonda tipik cilgin alim kimi populyar medeniyyetde sohret qazandi Patentleri ona xeyli pul qazandirdi ve ugurundan muxtelif derecede oz layihelerinin maliyyelesdirilmesi ucun istifade etdi 121 154 O heyatinin coxunu teqaude cixana kimi muxtelif Nyu York otellerinde yasayib Tesla 7 yanvar 1943 cu ilde vefat etdi Onun yaradiciligi vefatindan sonra unudulmaga baslayib ancaq 1960 ci ilde Ceki ve Olculer uzre Bas Konfrans Beynelxalq Sistemlerde onun serefine maqnit induksiyasinin vahidini tesla adlandirib Teslaya aid hekayelere 1990 ci illerden beri populyar medeniyyetde yeniden maraq oyanib Ilk iller 1856 1885 Xorvatiyanin Smilyan kendinde yeniden insa olunmus Teslanin evi ve atasinin xidmet gosterdiyi kilse Yuqoslaviya muharibeleri zamani binalarin bir necesine ciddi ziyan deyib Onlar berpa edilib ve 2006 ci ilde resmi acilisi olub Nikola Tesla 10 iyul 1856 ci ilde Avstriya Imperiyasinin Smilyan kendinde hal hazirda Xorvatiya Serb ailesinde dunyaya gelib Onun atasi Milutin Tesla Ortodoks kesis idi 10 Teslanin anasi Duka Tesla Serb epik poemalarini ezberlemek bacarigina mexaniki cihazlar ve ev isi vasiteleri hazirlamaq kimi istedadlara malik idi Duka hec vaxt resmi tehsil almamisdi Tesla eidetik yaddasin ve kreativ bacariqlarin ona anasindan kecdiyine inanirdi Teslanin ulu babasi Montenoqronun yaxinligindan qerbi Serbiyadan idi 12 Tesla bes usaqdan dorduncusu idi Onun ozunden yasca boyuk Deyn adli bir qardasi Milka Anjelina ve Marika adli uc bacisi var idi Teslanin bes yasi olanda Deyn at yarislari zamani bas vermis bedbext hadise neticesinde olmusdu 1861 ci ilde Tesla Smilyanda alman dili hesab ve dinden ilk tehsilini alib 1862 ci ilde Teslanin ailesi Avstriya imperiyasinin Qospic seherine kocub Onun atasi burada kimi isleyirdi Nikola Real Gimnaziyaya qeder ilk tehsilini tamamladi 1870 ci ilde Tesla tehsilini Ali Real Gimnaziyada davam etdirmek ucun Xorvatiyanin seherine kocur Ona bu gimnaziyada riyaziyyat muellimi Martin Sekulic ciddi tesir edib 32 Tesla fikrinde muellimlerini yalan dediyini fikirlesmeye mecbur eden inteqral hesablamalari yerine yetirmeyi bacarirdi O dord illik semestri uc ilde yeni 1873 cu ilde bitirdi 33 1873 cu ilde Tesla doguldugu sehere Smilyana qayitdi Qisa muddet erzinde burada yasayan Tesla veba xesteliyine tutuldu Tesla doqquz ay yataq xestesi oldu ve nece defelerle olumun astanasindan qayitdi Umidsiz veziyyetde olan atasi eger oglu xesteliye qalib gele bilse onu en yaxsi muhendislik mektebine gondermeyi ozune soz verdi eslinde Teslanin atasi oglunun din xadimi olmasini isteyirdi 1874 cu ilde Tesla Qraciaz seheri yaxinligindaki Tominqaj kendine qacmaqla Smilyanda cagirisdan yayinib Burada o ovcu libasinda daglarda arasdirma aparib Tesla deyir ki tebietle temasda olmaq hem cismen hem de eqli cehetden onu daha guclu edib O Tominqajda olarken coxlu kitablar oxuyub sonralar qeyd edir ki Mark Tvenin eserleri ona onceki xestelikden sagalmaga mocuzevi sekilde komek edib Teslanin atasi Milutin Tesla Smilyan kendinde Ortodoks kesis 1875 ci ilde Tesla Avstriyanin Qras seherinde teqaudu zamani Qras Texnologiya Universitetinde tehsil alib Birinci il erzinde Tesla butun muhazirelerde istirak edib mumkun en yuksek qiymetleri qazanib ve doqquz imtahandan kecib texminen teleb olunandan iki defe cox Hetta Teslanin atasi texniki fakultenin dekanindan tesekkur mektubu da almisdi Mektubda qeyd edilirdi Sizin oglunuz birinci dereceli ulduzdur Tesla beyan edir ki o bazar gunleri ve bayramlar istisna olmamaqla gunorta 3 den axsam 11 e kimi calisirdi 1879 cu ilde atasi oldukden sonra Tesla atasina professordan olan xeberdarliq mektublarini tapdi Bu xeberdarliqda deyilirdi Ne qeder ki oglunuz mektebden kenarlasdirilmayib o hedden artiq islemekden ole biler Universitetin ikinci ilinde Tesla kollektorun lazim olmadigini deyende bu meselede ile mubahisesi oldu Ikinci ilin sonunda teqaudu itirdi ve qumar oyunlarina alude oldu Universitetin ucuncu ilinde Tesla tehsil haqqi pulunu ve cib xercliyini qumarda uduzdu Sonradan o qumarda ilk uduzduqlarini geri qaytarib ve ailesinin veziyyetini nisbeten yaxsilasdirib Tesla deyirdi ki o bu ehtirasini feth ede bilib ancaq sonralar Teslanin ABS de bilyard oynamasi melumdur Imtahan vaxti catanda Tesla hazirliqsiz idi ona gore de hazirlasmasi ucun mohlet isteyib ancaq redd cavabi alib O hec vaxt sonuncu semestri ugurla basa vuraraq universiteti bitire bilmedi 1878 ci ilin dekabrinda Tesla Qras Universitetini terk etdi ve o universitetden kenarlasdirilmaq faktini gizletmek ucun ailesi ile butun elaqeleri kesdi Onun dostlari ele fikirlesdi ki o Mur cayinda bogulub Tesla Maribora hal hazirda Sloveniyanin erazisidir getdi ve ayda 60 florin mebleginde maasla certyojcu kimi islemeye basladi O bos vaxtlarini kucelerde yerli insanlarla kart oynamaqla kecirirdi 1879 cu ilin martinda Mulitin Tesla Maribora getdi ve ogluna eve donmesi ucun yalvardi ancaq Tesla eve donmekden imtina etdi Tesla texminen hemin vaxtlarda eseb xesteliyinden eziyyet cekirdi 24 mart 1879 cu ilde Tesla serbest yasamaq icazesi olmadigi ucun polis muhafizesi altinda Qospice qayitdi 17 aprel 1879 cu ilde Mulitin Tesla namelum xesteliye yoluxduqdan sonra 60 yasinda vefat etdi bezi menbelerde insultdan olduyu yazilir Bu iller erzinde Tesla Qospicde kecmis mektebi olan Ali Real Gimnaziyada muellimlik edib 1880 ci ilin yanvarinda Teslanin dayilarindan ikisi onun tehsil almasi ucun Qospici terk ederek Praqada tehsil almasina komek ucun lazim olan qeder pul ayirdilar Teessuf ki O Karlov Universitetine senedlerini vermek ucun gec gelmisdi O hem de burda esas teleb olunan Yunan ve Cex dilini bilmirdi Tesla bu istiqametde calisaraq dinleyici kimi universitetin muhazirelerinde istirak etse de o bu kursu da muveffeqiyyetle bitire bilmedi 1881 ci ilde Tesla Budapest Telefon Stansiyasi teleqraf sirketinde Ferents Puskasin basciligi altinda islemek ucun Budapeste kocdu Bura geldikden sonra Tesla basa dusdu ki sirketin qurulusu operativ deyil belelikle o Merkezi Teleqraf ofisinin yerine certyojcu kimi isledi Bir nece ay muddetinde Budapest Telefon Stansiyasi operativ oldu ve Tesla bas elektrik vezifesine teyin edildi Islediyi muddetde Tesla Merkezi Stansiyaya avadanliqlarinin bir coxunda irelileyisler edib ve hec vaxt patentlesdirilmeyen ne de aciq sekilde adlandirilmayan telefon tekrarlayicisi ve ya sesguclendiricisi vasitelerini tekmillesdirib Edison ucun islemesi 1882 ci ilde Tesla elektrik avadanliqlarinin tekmillesdirilmesi ve layihelendirilmesi uzre Fransada Kontinental Edison Sirketinde islemeye basladi 1884 cu ilin iyununda o Nyu Yorka yerini deyisdi 57 60 ve Edison Masinqayirma Zavodunda islemek ucun Tomas Edison terefinden ise goturuldu Edison ucun Teslanin isi sade elektrik muhendisliyi ile basladi ve tezlikle daha cetin problemlerin helli seviyyesine kimi inkisaf etdi Tesla Edison Sirketinin sabit cereyan elektrik generatorlarinin tamamile yeniden layihelendirilmesini teklif etdi 1885 ci ilde o dedi ki Edisonun semeresiz motor ve generatorlarini hem is hem de iqtisadi cehetden tekmillesdirerek yeniden layihesini vere biler Teslanin sozlerine gore Edison qeyd edib ki eger sen bunu ede bilsen sene elli min dollar verecem 54 57 Bu Edisondan qeribe beyanat kimi qeyd edilmisdir bele ki Edisonun sirketinin bu qeder pulu nagd odeyecek qeder imkani yox idi Aylarla isleyenden sonra Tesla tapsirigi tamamile yerine yetirdi ve odenis ile maraqlandi Edison yalniz zarafat etdiyini bildirerek cavab verdi Tesla siz bizim Amerika yumorunu basa dusmursuz 64 Bunun evezine Edison heftelik maasini 10 dollardan 18 dollara qeder artirmagi Teslaya teklif edib Tesla bu teklifden imtina edir ve vezifesini terk edir Araliq iller 1886 1899 Tesla Edisonun sirketini terk etdikden sonra Robert Leyn ve Benjamin Vale adli iki biznesmenle 1886 ci ilde terefdas oldu Onlar Teslanin adini dasiyan ve Istehsalat sirketinin ing Tesla Electric Light amp Manufacturing maliyyelesdirmek ucun raziliga geldiler Sirket Tesla terefinden hazirlanmis isiqlandirma sistemleri esasinda elektrik yaratdi Bu hem de ABS de Teslanin tamamladigi dinamo elektrik masinqayirma kollektorlari ucun ilk patent layihesi idi Sermayedarlar muherrik ve elektrik oturucu avadanligin yeni novleri ucun Teslanin ideyalarina az maraq gosterdiler ve onlar ucun movcud elektrik paylayici yeni sistem icad etmeye nisbeten daha yaxsi inkisaf idi Onlar sonda Teslani pulsuz halda basqa yere getmeye mecbur etdiler O hetta sirketin sehmlerine pul ayirdiqdan beri patentlerine nezareti itirdi O muxtelif elektrik temiri islerinde islemeli ve hetta gunluk 2 ucun mehsullari yuklemeli idi Insanlarin sedaqetine inanmis Tesla dehsetli bas agrilari ve aci goz yaslari zamani 1886 1887 ci ilin qisini bu haqda laziminca dusundu Bu vaxt erzinde o elminin deyerine subhe ile yanasdi Deyisen cereyan ve asinxron masin Teslanin deyisen cereyan asinxron masininin prinsipini izah eden U S patent 381 968 den certyoj 1886 ci ilin sonunda Tesla Nyu York muvekkili Carlz Pek ve Western Union sirketinin idare bascisi Alfred Braunla tanis oldu Bu iki sexs maliyye yardimi ucun patentler ve ixtiralara destek olmaq ve sirketlerin tesis edilmesinde tecrubeye malik idiler Teslanin patentleri ve diger ideyalari esasinda onlar maddi cehetden onun patentlerine destek olmaq ucun raziliga gelmisdiler 1887 ci ilin aprelinde onlar patentlerden elde olunan gelirin 1 3 nin Teslaya 1 3 nin Pek ve Brauna 1 3 nin ise inkisaf fonduna getmesini razilasdiraraq Tesla Elektrik Sirketinin ing Tesla Electric Company esasini qoydular Onlar hem de elektrik muherriklerinin generatorlarin ve diger qurgularin yeni novlerinin inkisafi ve tekmillesdirilmesi uzerinde islemek ucun Manhetten Azadliq Kucesi 89 da Tesla ucun laboratoriya tesis etdiler Nikola Teslanin deyisen cereyan dinamo elektrik masini 1888 Deyisen cereyan elektrik generatoru U S Patent 390 721 Teslanin predmentlerinden biri 1887 ci ilde laboratoriyada hazirlanmis uzun mesafeye oturmedeki ustunluklerine gore ABS ve Avropada tikilmesine baslanan enerji sistemi numunesi deyisen cereyanla isleyen asinxron masin idi Muherrikin donmesi ucun masin hasil eden ucfazli cereyan istifade edirdi Tesla prinsipce 1882 ci ilden dusunduyunu ireli surmusdu Belelikle qigilcimlarin olmamasi daima isinin yuksek seviyyede saxlanmasi ve mexaniki fircalarin evezlenmesi kimi ustunlukleri ile yanasi kollektora ehtiyac olmadan oz ozune ise baslayan kimi layihelendirilen bu innovativ elektrik muherriki 1888 ci ilin mayinda patentlesdirildi 1888 ci ilde Elektrik Dunyasi jurnalinin ing Electrical World magazine redaktoru Tomas Commerford Martin dostu ve publisist Amerika Elektrik Muhendisleri Institutunda indi IEEE deyisen cereyan sisteminin o cumleden de asinxron masinin numayisini Tesla ucun teskil etdi Westinghouse Electric amp Manufacturing Company ucun isleyen muhendisler Teslanin real deyisen cereyan muherriki ve bununla bagli elektrik enerjisi sisteminin olmasini Corc Vestinqauza xeber verdiler Vestinqauz Italyan fiziki terefinden 1888 ci ilin martinda gosterilmis asinxron masin esasinda oxsar kollektorsuz firlanan maqnit sahesinde patentin alinmasina baxdi ancaq qerara geldi ki Teslanin patenti cox guman ki satis bazarina nezaret edecek 1888 ci ilin iyulunda Braun ve Pek her bir muherrikle hasil olumus her deyisen cereyan at gucune 2 50 icare haqqi ve sehmlere gore odenilen pulla birlikde 60000 mebleginde Teslanin ucfazli asinxron masini ve transformatorun layiheleri ucun Corc Vestinqauz ile lisenziyali sazis bagladilar Vestinqhauz hemcinin sirketinin Pitsburq laboratoriyasinda musavir kimi 2000 dan bugunku dollarla 52 500 cox qonararla Teslani bir il muddetinde ise goturdu Bu iller erzinde Tesla Pitsburqda isledi ve seherin tramvaylarinin enerjisi ucun deyisen cereyan sistemini yaratmaga komek etdi Tesla deyisen cereyan enerjisini nece daha yaxsi reallasdirmaq ustunde onunla ve diger Vestinqauz muhendisleri arasinda ziddiyyet sebebinden meyus olmusdu Onlar Teslanin teklif etdiyi 60 dovreli deyisen cereyan sisteminde qerarlasiblar Teslanin muherrikinin isci tezliyine uygun olmalidir Tezlikle aydin oldu ki Teslanin asinxron masini yalniz sabit suretde isleye bildiyine gore bu sistem tramvaylar ucun isledile bilmez Onlar bunun evezine sabit cereyan darti elektrik muherrikinden istifade etmeyi qerara aldilar Cereyanlar muharibesi Teslanin deyisen cereyan uzerinde isleri Cereyanlar muharibesi adlanan muharibenin esasini qoydu Buna kimi elektrik standartlari uzerinde mubarize Tomas Edison ve Corc Vestinqauz arasinda gedirdi Vestinqauz sirketi digerleri ile birlikde Teslanin patentlerini elde etdi ve isleyib hazirladi Bu Vestinqauza Tomas Edisonun sabit cereyan sistemi ile reqabet apara bilecek deyisen cereyan sistemini hazirlamaga imkan yaratdi 1893 cu ilde Cikakoda teskil olunmus Umumdunya sergisinde Teslanin ucfazli sisteminin numayisi 1893 cu ilde Corc Vestinqauz Cikaqoda Edisonun sergide sabit cereyanla elektriklesdirme teklifini qabaqlayaraq deyisen cereyanla elektriklesdirme teklifi ile qalib geldi Bu Dunya Sergisi elektrik eksponantlarinin numayisine hesr olunmusdu Bu deyisen cereyan enerjisinin tarixinde muhum bir hadise idi cunki Vestinqauz Amerika ictimaiyyeti ucun deyisen cereyanin tehlukesiz etibarli ve semereli numayisini gostermisdi Sergide Tesla meftilsiz qaz bosalma lampasini yandirmaq ucun yuksek gerginlikli yuksek tezlikli cereyanin istifadesi daxil olan evvel Avropa ve Amerikanin 76 her yerinde heyata kecirilmesi nezerde tutulmus elektrik tesirinin bir sira numayislerini gostermisdi 79 Musahideci qeyd edirdi Otaqda qalay folqa ile ortulmus iki sert rezinli lovhe asildi Bunlar esas naqillerin terminali vezifesini yerine yetirib ve trasformatordan texminen 4 5 metr arali idi Cereyan verilen zaman lampalar isiqlanirdi Lampalar arasinda hec bir naqil elaqesi yox idi ancaq asilmis lovheler arasinda masanin ustune qoyulmusdu ve ya demek olar ki otagin istenilen hissesinde elde saxlana bilerdi Bunlar texminen iki il evvel Londonda Tesla terefinden numayis olunan eyni qurgular ve eyni tecrubeler idi Tesla hemcinin Kolumb yumurtasi kimi adlanan qurgudan istifade etmekle mis yumurtanin dimdik dayanmasini numayis etdirerek asinxron masin ve firlanan maqnit sahesinin prinsiplerini izah etdi 1892 ci ilden Edisonun sirketi Westinghouse Electric ile patent mubarizeleri ve onlari devirmek cehdlerini planlasdiraraq yeni sirket ve sermayedar Con Pirpontla konqlomeratinda birlesdi Halbuki 1896 ci ilde iki sirket arasinda patent pay bolgusu haqqinda sazis imzalanmisdi Vestinqauz hele de maliyye toqqusmalari uzunden nagd pulla odemeni baglamisdi Elave istiqrazlari temin eden Vestinqauz Teslanin patentlerine yeniden baxmaga mecbur oldu Bankirler sirketde maliyye gerginliyini muzakire etdiler bu meqamda Vestinqauz Tesla Braun ve Peke qonorar ve lisenziya daxilinde texminen 200 000 odeyib 1897 ci ilde Vestinqauz butun sertler daxilinde Teslaya oz maliyye cetinliklerini izah ederek deyib ki eger veziyyet bele davam ederse o Westinghouse Electricin idareetmesinde artiq qalmayacaq ve Tesla gelecek qonorarlari yigmaga cehd ucun bankirlerle sovdelesme etmelidir birjada Teslanin deyisen cereyan patentleri uzerinde lisenziyalasdirma haqqinda sazisden oz sirketini xilas etmeye Teslani inandirdi Westinghouse Electric patentlerin alinmasini 216000 birdefelik odeme ile nezerde tutmusdu Vestinqauz Teslaya 60000 nagd pul odedi ve hemcinin de Teslaya her at gucu deyisen elektrik enerjisi ucun 2 50 muellif qonorari odemeye de razilasdi Amerika vetendasligi 30 iyul 1895 ci ilde 35 yasinda Tesla ABS nin milli vetendasi oldu ve Nyu Yorkda oz Cenub laboratoriyasinda daha sonra ise Hauston Strit 46 da tesdiq edildi O her iki yerde simsiz enerji oturulmesi ile elektrik lampalarin yandirilmasini numayis etdirmisdi Eyni ilde o patentlesdirdi Tesla 1892 ci ilden 1894 cu ile qeder hal hazirda IEEE kimi taninan Radio Muhendisleri Institutu ile yanasi vitse prezident vezifesinde calisib Rentgen tecrubeleri Tesla terefinden alinmis elin rentgenoqrafiyasi 1894 cu ilden baslayaraq Tesla evvelki tecrubelerde oz laboratoriyasinda zedelenmis fotoplyonka gordukden sonra gorunmeyen novlu sualanma enerjisi uzerinde tedqiqlere basladi daha sonralar Rentgen sualari kimi mueyyenlesdirildi Onun ilk tecrubeleri soyuq katodlu elektrik yuklenme borusu ve ile olub Bir muddet sonra Teslanin ilk elmi tedqiqatlarinin boyuk qismi yuzlerle ixtira modelleri planlar qeydler laboratoriya melumatlari aletler fotosekiller 50 000 mebleginde pul 1895 ci ilin martinda 5 ci Avenyu laboratoriyasinda yanaraq mehv oldu The New York Times qezetine musahibesinde Tesla deyir Men heddinden artiq meyusam Men ne deye bilerem Tesla qaz bosalma borusunun daha onceki novlerinden olan ile Mark Tvenin isiqlandirilmis fotoseklini almaga cehd eden zaman tesadufen rentgen tesvirlerini almisdi 1895 ci ilin dekabrinda Vilhelm Rentgenin bir nece hefteye rentgen sualarinin kesfi xeberini vermezden evvel Tesvirde alinmis birce sey kamera fotoobyektivinde baglanmis metal vitn idi 134 1896 ci ilin martinda Vilhelm Rentgenin rentgen suasini ve rentgen sua tesvirlerini rentgenoqrafiya kesf etdiyi xeberini esitdikden sonra oz layihesi olan yuksek enerjili bir terminalli vakuum borusunun inkisafi ve rentgen tesvirlerinde oz ferdi tecrubelerini davam etdirdi Tedqiq zamani Tesla Rentgen sualarini almaq ucun bir nece eksperimental qurgu hazirladi Tesla oz sxemleri ile cihazin adi qurgularla mumkun ola bilenden daha boyuk guclu Rentgen sualari hasil etmeye imkan vermesine tesir etdi 1901 ci il iyulun 2 de Rentgen Teslaya mektub yazir Mektubda deyilir Eziz Cenab Siz qeribe derecelerden gozel fotosekillerle meni olduqca teeccublendirmisiniz Men bunun ucun size cox boyuk tesekkurumu bildirirem Kas ki men bilerdim ki siz bele seyleri nece edirsiniz Xususi hormet ifadesi ile men size sadiq yanasiram V K Rentgen Tesla Muzeyinin izni ile Belqrad Serbiya sened no MNT CXLIV 152 Tesla vahid qovsaqli rentgen sualari hasil eden qurgular ve oz sxemleri ile islerin tehlukeli oldugunu musahide edib Onun bir cox qeydlerinde bu hadisenin arasdirilmasina baslayan zaman o muxtelif sebeblere gore derinin zedelenmesini teyin edib O tezlikle deriye zererin Rentgen sualari ile elaqedar olmadigini basa dusdu zedelenmeler ancaq ozonla ve daha az derecede nitrit tursusunun deri ile temasda olmasindan yaranir Tesla sehven hesab etdi ki Rentgen sualari plazma daxilinde yaranmis dalgalar kimi uzununa dalgalardir Bu plazma dalgalari serbest quvveli maqnit sahelerinde yarana biler Radio Teslanin 1891 ci ilde muhaziresi zamani yuksek tezlik ve potensialda enerjinin ve gucun simsiz oturulmesinin numayisi Radio dalgalarla oturmenin mumkunluyu barede Teslanin nezeriyyeleri Pensilvaniya statinin Filadelfiya seherinde yerlesen Franklin Institutu Missuri statinin Sent Luis seheri 1893 ve National Electric Light Associationdaki numayisler ve muhazirelere kimi gedib cixir Teslanin numayisleri ve prinsipleri haqqinda muxtelif kiv vasitelerinde genis sekilde yazilib Tesla Sargaci kimi bir cox cihazlar radionun daha da inkisafinda istifade edilmisdir 1898 ci ilde Tesla mesafeden idareolunan qayigi numayis etdirdi U S Patent 613 809 Hereket eden neqliyyat vasitelerinin nezaret mexanizmi ucun aparat metodu Tesla 1896 ci ilde radio dalga tecrubelerini yasadigi Gerlax hotelinde sonradan Radio Dalga binasi adlandirilib aparib 1898 ci ilde Tesla Medison Meydani Baginda ing Madison Square Garden elektrik sergisi zamani teleautomaton adlandirdigi radio idare olunan qayigi numayis etdirdi Bura toplasan insanlar qayigin icerisinde gizledilmis telim kecmis meymun terefinden idare olunmasi ve telepatiya sehrbazliq kimi dehsetli iddialar ile cixis etdiler Tesla mesafeden idare olunan torpedo novu kimi ABS herbcilerine oz ideyasini satmaga calisdi ancaq onlar buna az maraq gosterdi Uzaqdan radio idare olunma bir sira olkelerin herbi proqramlarda istifade olunmasina kimi birinci dunya muharibesi ve ondan sonraya qeder de yeni bir ideya kimi qalib Tesla 13 may 1899 cu ilde Kolorado Sprinqse gederken Cikaqoda Kommersiya Klubunun yigincagi ucun nitqinde bir de Teleautomatics i numayis etdirmek imkani elde etdi 1900 cu ilde elektrik oturmesi ve elektrik enerjisinin oturme sistemleri ucun patentlere maliyye yardimi edildi Qulyelmo Markoni 1901 ci ilde ozunun meshur birinci transatlantik radio oturmesini hazirlayanda Tesla istehza ile deyib ki bu 17 Tesla patenti ile edilib Bu 1902 ci ilde Teslanin patentlerinin tesdiq olunmasi ardinca ise 1904 cu ilde Markonin lehine qerarin deyisilmesi ile radio uzerinde patent mubarizesinin baslanmasi idi 1943 cu ilde Birlesmis Statlarin Ali Mehkemesi qerarla Tesla Con Stoun ve Oliver Locun evvelki patentlerini berpa etdi Mehkeme bildirib ki onlarin qerarinin ilk radio oturucunu elde etmek kimi Markoninin iddiasina hec bir aidiyyeti yoxdur sadece mueyyen patentler ucun Markonin iddiasi subheli olandan beri o hemin patent huquqlarina iddia ede bilmedi Kolorado Sprinqs Milyonlarla volt hasil eden ozunun laboratoriyasinda Boyuducu oturucusunun yaninda oturan Teslanin ile elde edilmis sekli Century Magazine jurnalinin fotoqrafcisi Dikinson terefinden Kolorado Sprinqsde yaradilmis 68 sekilden biri 7 metr uzunlugunda olan qovsler normal emeliyyatin bir hissesi deyildi ve elektrik acarini suretle dovr etdirmekle netice ucun yaradilmisdi 17 may 1899 cu ilde Kolorado Sprinqse kocdu ve tezlikle bura onun yuksek tezlikli ve yuksek gerginlikli tecrubelerini aparan merkeze cevrildi Onun lobarotoriyasi Fut Avenyu ve Kirova kucelerinin yaxinliginda yerlesirdi Onun lobarotoriyasini bu yerde secmesine sebeb butun enerjiye olan telabatini temin edecek komekci birlesmelerin burada olmasi idi O ucfazli deyisen cereyan enerji paylasdirici sistemini burada teqdim etmisdi Meruzelerinde birdirib ki o bura geldikden sonra Payks Pikden Parise siqnallarin oturulmesi eksperimentlerini aparir Kalorado Sprinqs Qeydleri 1899 1900 ing Colorado Springs Notes 1899 1900 kitabinda Nikola Teslanin buradaki tecrubeleri tesvir olunur Lampalardan 18 metr aralida olan generatordan elektrodinamik induksiya vasitesile enerjinin qebul edilmesi ile 3 isigin eks olundugu Kolorado Sprinqsde cekilmis diger bir fotosekil onlar numayis etdirilmek ucun binadan kenarda torpagin uzerinde yerlesdirilmisdi ve hec bir enerji menbeyi ile elaqesi yox idi 1899 cu il 15 iyunda Tesla oz Kolorado Sprinqs lobarotoriyasinda birinci tecrubelerini apardi O bes duyum uzunlugunda ilk qigilcimlari qeyde aldi ancaq onlar cox xiriltili ve ses kuylu idi Tesla oz qebuledicileri vasitesile ildirim siqnallarini musahide ederek tedqiq etmisdir Tesla beyan edib ki bu muddet erzinde o stasionar dalgalari musahide edib Tesla 135 fut uzunluguna qeder ve milyonlarla voltdan ibaret bosalmalar ile suni ildirim yaratdi Buraxilmis enerjiye esasen simsek Kripple Krikden 15 mil aralida esidildi Kuce boyu gezisen insanlar torpaq ve ayaqlari arasinda atilan qigilcimlari musahide etdiler Qigilcimlar toxunan zaman su xetti kranlarindan sicradi Elektrik lampalari lobarotoriyanin 100 fut mesafesinde isildayandan sonra sondu Sabit geyimde atlarin metal ayaqlarinin nallar icerisinden tekanlar kecenden sonra parterden qorxub qacmaga basladilar Kepenekler qanadlarinin etrafinda Muqeddes Elmo atesinin mavi sefeqli daireleri uzre burulganlasma ile elektriklesdi Tecrube apararken Tesla tesadufen bas vermesi sebebinden elektrik stansiyasi generatorunu zedelemisdi Tesla hadisenin Elektrik Eksperimentatorunda bas verdiyini izah etdi Yuksek tezlik enerjisinin bir nece yuz kilavati ile numune kimi isler gorulub Melum olub ki elektrik damindaki dinamolar alti mil aralida onlarda yaranan guclu yuksek tezliye ve izolyasiyanin dagilmasi sargilar vasitesile agir neticelenen qigilcimlara gore bir nece defe yanib Gosterilen qebuledici sargi oturucu sargi ile rezonansa koklenib Tesla oturucunun enerjini ne qeder uzaq mesafeye oturduyunu aciqlamayib Laboratoriya dovrunde oz qebuledicisi ile Tesla qeyri adi siqnallar musahide edib O bu siqnallarin basqa planetden ola bilmesi neticesine geldi Tesla 8 dekabr 1899 cu ilde The North American qezetinin muxbiri Culian Qotorna mektubunda bunlari qeyd edib ve 1900 cu ilin dekabrinda iyirmi birinci esrin mumkun tapintilari haqqinda mektubda basqa bir dunyadan xeber veren 1 2 3 melumatlarina istinad edib Jurnalistler sensasiyali ehvalat kimi bundan behs edibler ve Teslanin Marsdan siqnallar esitdiyi neticesine gelibler Tesla 9 fevral 1901 ci ilde Collier s Weekly jurnalinin Planetlerle sohbet meqalesinde qeyd edir ki bu siqnallar ona derhal aydin olmadi o Mars Venera ve diger bir planetden bu siqnallarin gelmesini ve agilli bir sekilde idare olunan siqnallar esidib Bele bir hipotezis ireli suruldu ki Tesla 1899 cu ilin iyulunda Markoninin Avropa tecrubelerinin qarsisini kese biler Markoni herbi numayisde Kolorododa Teslanin esidib basa dusduyu uc eyni impulslu S mektubunu noqte noqte noqte gondere bilerdi Hemcinin siqnallarin simsiz oturmede diger bir eksperimentatordan olmasi da ferz edilir 1899 cu ilde Con Yakob Astor VI yeni isiq sistemlerinin yaradilmasi ve elave inkisafina gore Tesla ucun 100 000 sermaye ayirdi Tesla Kolorado Sprinqs tecrubelerinde ayrilmis vesaitden istifade etdi 7 yanvar 1900 cu ilde Tesla Kolorado Sprinqsi terk etdi Onun laboratoriyasi 1904 cu ilde sokuldu ve onun avadanliqlari iki il sonra borc razilasmasina gore satildi Koloroda tecrubeleri Soreham yaxinligindaki kimi taninan trans Atlantik simsiz telekommunikasiya texniki qurgularini yaratmaq ucun Teslani daha tecrubeli etmisdi Vordenkliff illeri 1900 1917 Esas meqale Vordenkliff qullesiBiznes ucun Tesla hazirdir 7 avqust 1901 ci il 1900 cu ilde 150 000 la indiki dollarla 4 252 200 51 i Con Pirpont Morqandan Tesla Vordenkliff qullesi mexanizmini planlasdirmaga basladi Naqilsiz oturuculu Tesla sargisi U S Patent 1 119 732 Tesla sonra daha guclu oturucunun tikintisine gore daha cox vesait istemek ucun Morqana muraciet etdi Morqan butun pullarin hara getdiyini sorusanda Tesla cavab olaraq bildirb ki onun Morqanin sebeb oldugu 1901 ci il Caxnasmasi buna oz tesirini gosterib Morqan daha cox maliyye vesaiti istemekle Teslanin muqavileni pozmasi ve fond bazari iflasi ile sarsildi Tesla Morqana daha bir muraciet mektubu yazdi ancaq bu muraciet de neticesiz qaldi Morqanin hele de ilkin sazise gore Teslaya pul borcu olub ve hetta Tesla tikinti islerinden evvel de tenbehle uzlesmisdir 1901 ci ilin dekabrinda Markoni mufevveqiyyetle Ingiltereden Nyufaundlende S mektubunu gonderdi Novbeti bes il erzinde Tesla Vordenkliffin tikintisinin tamamlanmasi ucun elave maliyye vesaitine ehtiyac teleb olundugunu ucun Morqana 50 den cox mektub yazdi Tesla daha doqquz ay layiheni davam etdirdi Qullenin tam hundurluyu 57 m idi 1903 cu ilin iyulunda Tesla Morqana yazdi ki naqilsiz rabite ucun elave Vordenkliff qullesi elektrik enerjisinin naqilsiz oturulmesini yerine yetire biler 1904 cu il oktyabrin 14 de Morqan nehayet katibi vasitesile ona cavab yazdi sitat Bu isde ne ise etmek menim ucun qeyri mumkun olacaq Tesla bu mektubu Morqana maliyyeci Kanterberi Arxiyepiskopu ile gorusen zaman qesden yazmisdi Teslanin 1904 cu ilde Lonq Aylendde tikilmis Vordenkliff zavodu Bu qurgudan istifade etmekle Tesla elektrik enerjisinin Atlantik uzerinden simsiz oturulmesini numayis etdirmeye umid edirdi 1902 ci ilde Teslanin laboratoriya fealiyyetleri Hyuston stritden Vordenkliffe kocdu 1906 ci ilde 50 yasinda Tesla ozunun 200 at gucunde her deqiqede 16 000 dovr eden numayis etdirdi 1910 1911 ci il erzinde Nyu Yorkda Sahil Elektrik Stansiyasinda onun turbin muherriklerinin bir necesi 100 5 000 at gucunde sinaqdan kecirildi Xarici sekilWorld Nikola Tesla Xeyalperestlik meqalesi ucun ressamin cekdiyi illustrasiyalardan biri Illustrasiyada yarisi cat formasinda olan butov Yer kuresi tesvir olunur Tesla buxar guclu mexaniki kesf etdi Hyuston strit laboratoriyasinda mexaniki generator ile tecrubeler apararken Tesla guya bir nece binada rezonans yaratmisdi Suretin artmasi sebebinden Tesla qeyd edirdi ki masin oz evinin rezonansi tezliyinde reqs edib ve tehluke yaranmaga baslayib Tecrubeni sona catdirmaq ucun o cekicden istifade etmeye mecbur oldu ele bu zaman polis de gelmisdi 162 164 1912 ci ilin fevralinda bir meqale Allan Benson terefinden Nikola Tesla Xeyalperestlik meqalesi World Today qezetinde nesr olundu Bu meqalede ressamin cekdiyi illustrasiyada butov Yer kuresi tesvir olunur ancaq yarisi cat formasindadir Buna bele izah verilirdi Tesla iddia edir ki o bir nece hefte erzinde vibrasiya veziyyeti ile yerin qabigini deyisdire biler Yeni yer qabigi qalxa da biler ve ya yuzlerle fut duse biler bu ise demek olar ki sivilizasiyanin mehvi demekdir Bu prosesin davami olaraq o qeyd edir ki neticede yer iki hisseye parcalana biler Tesla nezeri mulahizeler yurudurdu ki beyine elektrikin tetbiqi intellekti artirir 1912 ci ilde o yuksek tezlikde kicik elektrik dalgalarinin vibrasiyasinin sinif otagina hopdurulmasi ve sinif otaginin divarlarinin elektrik kabelleri ile basa dusulmeyen sekilde hopdurulmasi ile qabiliyyetsiz sagirdlerden parlaq bir sagird etmek plani hazirlamisdi Belelikle butun otaq Teslanin iddia etdiyi kimi elektromaqnit sahesi stimullasdiran saglamliq veren bir otaga cevrilecekdi Bu plan Nyu York seheri mekteblerini idare eden Uilyam Maksvel terefinden en azi muveqqeti de olsa tesdiqlenmisdi Birinci dunya muharibesinden evvel Tesla xarici olkelerden maliyyeciler axtarmaga basladi Muharibe basladiqdan sonra Tesla Avropa olkelerinde onun patentlerinden gelen maliyye vesaitini itirib Nehayet Tesla Vordenkliffi 20 000 a satdi 1917 ci ilde Vordenkliff qullesi Boldt terefinden daha heyat qabiliyyetli dasinmaz emlaka torpaq vermek ucun dagidildi Tesla 1916 ci ilde Amerika Elektrik Muhendisleri Instutunun en yuksek derecesi olan ile teltif olundu 1917 ci ilde Elektrik Eksperimentatoru jurnalinin avqust sayinda Teslanin postulat kimi elektrikin luminessensiya ekraninda gorulen siqnallari ile boyuk tezlikli elektrik sualarinin eks etmesinden istifade vasitesile sualti qayiqlarin yerini tapmaq ucun istifade oluna bilmesini qebul etmesi barade melumat verilib bu sistem muasir radarlar ile sethi oxsarliga malik idi Tesla oz gumaninda yanilmamisdi yuksek tezlikli dalglalar suya nufuz ede bilerdi Nobel mukafati sayieleri6 noyabr 1915 ci ilde Reuters informasiya agentliyi Londondan olan meruzesinde bildirib ki Fizika uzre Nobel Mukafatina bu il Nikola Tesla ve Tomas Edison layiq gorulub Lakin 15 noyabrda Reuters Stokholmdan olan xeberinde Rentgen sualarinin komeyile kristalin qurulusunun tehlilindeki xidmetlerine gore Ser Uilyam Henri Breqq ve Uilyam Lorens Breqqin Fizika uzre Nobel mukafatina layiq gorulduyunu beyan edib Tesla ve Edison mukafatdan imtina etmesi haqqinda o vaxtlarda esassiz sayieler var idi Nobel fondundan bildirilib ki Onun mukafatdan imtina etmek niyyeti melumdursa o sexse Nobel mukafati verilmemisdir Odur ki bu haqda istenilen sayie gulmelidir Bele ki qalib elan olunduqdan sonra Nobel Mukafatini alan sexs yalniz redd ede biler Teslanin bioqraflari terefinden iddialar var ki Tesla ve Edison Nobel mukafatina 1915 ci ilde ilk layiq gorulenler idi Ancaq onlar arasinda dusmencilik munasibeti oldugundan mukafat ne Teslaya ne de Edisona verilib Bele ki her ikisi birge mukafati paylasmagin her hansi bir mumkunluyunden imtina edib Hetta Teslanin 20000 pul mukafatini qazanmamasi ucun daha imkanli olan Edison bu mukafatdan imtina edib Bu soz sohbetlerden iller sonra ne Tesla ne de Edison Nobel mukafati qazanib baxmayaraq ki Edison 1915 ci ilde mumkun 38 tender teklifinin birini ve Tesla 1937 ci ilde mumkun 38 tender teklifinin birini aldi Sonraki iller 1918 1943 Tesla 1919 1922 ci iller erzinde Miluokide masin istehsalcisi en de isleyib 1928 ci ilde Tesla adi teyyare kimi ucana qeder ucus zamani tedricen qaldirici qurgularinin manipulyasiyasi vasitesile meyil ede bilen ve saquli ucus etme qabiliyyetine malik en ucun sonuncu U S Patent 1 655 114 patentini alib Tesla fikirlesirdi ki teyyareni 1000 dollardan daha az qiymete sata biler 251 Teyyarenin guman ki qeyri praktik olmasina baxmayaraq bu teyyare rotorunda turbin muherriklerin istifadesi ucun ilk teklifli ve elece de qaldirici rotorlu ve qaldirici qanadli konsepsiyaya ucun ilk taninan layihe ola bilerdi 1934 cu ilin baslangicinda Vestinqauz Elektrik Istehsali Sirketi ing Westinghouse Electric amp Manufacturing Company her ay Teslaya 125 dollar odemeye ve elece de Nyu Yorker hotelinde qalmaq haqqini odemeye basladi Sirket hemcinin Teslanin heyatinin qalan hissesinin xerclerini de odeye bilerdi Bunun nece bas vermesi haqqinda melumatlar muxtelifdir Bir sira menbeler bildirirler ki Vestinqauz kecmis ulduz ixtiracinin movcudlugu altinda yoxsul veziyyetin ehate etdiyi potensial pis tebligata gore narahat olurdu Teslanin sedeqe qebul etmeye nifreti olmasi sebebiyle bu konsaltinq odenisi seklinde teqdim edilmis ve ya alimin biroqraflarindan birinin Mark Seyfer qeyd etdiyi kimi mexfi hesablasma kimi gosterilmisdir 1935 ci ilde illik ad gunu senliyinde musahibesinde Tesla yeralti faydali qazinti yataqlarinin deqiq yerlesdiyi yerin mueyyen edilmesi ve yeni unsiyyet vasitesi usulu ile bagli her hansi yerustu mesafe uzerinden minimum itki ile mexaniki enerji oturulmesi qaydasini elan edib 1937 ci ilin payizinda gece yarisindan sonra Tesla goyercinleri yemlemek ucun kitabxanani ve ardinca kilseye getmek ucun Nyu Yorker hotelini terk edib Hotelin mehellelerinden kecerken hereket eden taksini kece bilmeyib ve masin onu vurub yere asirdib Teslanin kureyi agir bir sekilde zedelenmisdi ve qeza zamani onun uc qabirgasi sinmisdi aldigi yaralarin tam miqyasi hec vaxt melum olmadi Tesla demek olar ki omru boyu adet etdiyi kimi hekimle meslehetlesmekden imtina edib Tesla gunahkar baresinde hec bir mesele qaldirmayib ve tibbi yardimdan imtina edib yalniz taksi vasitesile mehmanxanaya goturulmesini xahis edib Tesla bir nece ay yataq xestesi oldu ve penceresinden goyercinleri yedizdirmeyi davam etdire bilmedi 1938 ci ilin evvellerinde Tesla nehayet ayaga qalxa bildi O derhal daha cox mehdud miqyasda gezerek goyercinleri yemlemeyi davam etdirdi ancaq tez tez onun ucun gonderis akti alirdilar Istiqametlendirilmis enerji silahiEsas meqale Heyatinin sonraki illerinde Tesla oyrendikden sonra en silahi ile bagli iddialari ile cixis etmisdir Metbuat deyisken olaraq bunu ve ya sulh suasi adlandirir Tesla bu silahi yerustu piyada eleyhine ve ya zenit meqsedler ucun istifade etmeye qadir bir silah kimi xarakterize edib Tesla hisseciklerin ates emeliyyati ile bagli asagidaki tesvirini verir Ucluga boyuk enerji kimi coxlu hava vasitesile hisseciklerin cemlesmis sualari gonderecek onlar hazirki olke serheddinden 200 mil mesafede 10000 dusmen teyyaresinin hava donanmasini vurub yere salacaq ve oz izleri ile ordularin mehvine sebeb olacaqdir Umumilikde silahin terkibine ve usullarina asagidakilar daxildir Yuksek vakuum evezine serbest havada enerji hasil eden askara cixmalar ucun aparat Boyuk elektrik quvvesi almaq ucun mexanizm Ikinci mexanizm ile boyudulmus quvvenin guclendirilmesi ve intensivlesdirilmesi yolu Hasil olunan boyuk elektrik quvvesini def etmek ucun yeni usul Bu usul ixtiranin silah ve ya proyektoru ola bilerdi Tesla 1900 cu illerden olene qeder istiqametlendirilmis enerji silahinin planlari uzerinde isleyib 1937 ci ilde onun serefine verilen naharda olum suasi ile bagli Tesla bildirib Amma bu eksperiment deyil Men bunu yaratmisam numayis etdirmisem ve istifade etmisem Ancaq bir qeder zaman kecenden sonra bunu dunyaya vere bilerem Onun hesabatlari gosterir ki qurgu yuksek gerginlik vasitesile suretlendirilmis kicik volfram kureciklerinin dar axinina esaslanir ozunun boyuducu oturucusune oxsar olan usul ile Eyni il erzinde Tesla yuklenmis hissecikli sua silahlari ile bagli Tebii media vasitesile enerjinin cemlenmis qeyri dispersiya layihesinin inceseneti ing The Art of Projecting Concentrated Non dispersive Energy through the Natural Media adli traktat yazdi Tesla butun muharibeye son qoya bilecek super silahin texniki tesvirini aydinlasdirmaq ucun tesebbusle sened derc etdirib Bu traktat hazirda Belqradda Nikola Tesla Muzeyinin arxivindedir Bu milyonlarla volt zerreciklerin yuklenmesi ve yoneldilmis qeyri dispersiya hisseciklerinin axini ve yaradilmasi usulu ile elektrostatik iteleme vasitesile hisseciklere cixmaga imkan veren qaz axini plompu ile aciq tipli vakuum borunu tesvir edir Tesla ikinci dunya muharibesi zamani texminen 300 mil mesafeden teyyareleri vurub yere sala bilecek bele bir silahi ABS Mudafie Nazirliyine Birlesmis Kralliga Sovet Ittifaqina ve Yuqoslaviyaya satmaga cehd edib Danisiqlarin aparildigi dovrde Tesla bildirib ki ixtirani ogurlamaga sey gosterilib Onun otagina daxil olub ve senedleri diqqetle arasdiriblar ancaq ogru ve ya casuslar evi elibos terk edib Tesla bildirib ki o vaxt olmadigindan silahin bir hissesini kagiza kocurmediyine gore onun ixtirasinin ogurlanmasi ucun hec bir tehluke yoxdur layihesi butunlukle onun suurunda idi OlumuOnun sevimli hendesi obyekti olan sfera daxilinde Teslanin kulu olan qizil suyuna salinmis defn urnasi Nikola Tesla Muzeyi Belqrad Tesla 86 yasinda 7 yanvar 1943 cu ilde 3327 ci otaginda vefat etdi Iki gun evvel Tesla qapiya ehemiyyet vermeyerek narahat etmeyin nisani qoymusdu Onun meyiti sonradan Teslanin otagina daxil olarken qulluqcu Alisa Monaxan terefinden tapilib Tibbi ekspert komekcisi H W Wembly Teslanin bedenine baxdiqdan sonra qerar cixarib ki olume sebeb koronar tromboz olub Teslanin meyiti Medisonda Frank E Kempbel Defn Evine yerlesdirilib Teslanin kohne dostu ve terefdasi olum maskasinin yaradilmasi ucun heykeltarasa tapsiriq vermisdi Hemin maska bu gun Nikola Tesla Muzeyinde numayis olunur Iki gun sonra FTB Tesla Amerika vetendasi olmasina baxmayaraq Teslaya mexsus esyalari musadire etmek ucun Xarici Emlak Idaresine gosteris verdi Nyu Yorker Hoteli ve diger Nyu York seherinin otellerinden Teslanin butun emlaki Xarici Emlak Idaresinin mohuru altinda Manhattan Storage and Warehouse Companye dasindi MIT professoru ve Milli Mudafie Tedqiqatlari Komitesi ucun texniki komekci kimi yaxsi taninan elektrik muhendisi Con Corc Tramp Xarici Emlak Idaresinin muhafizesi altinda Teslanin esyalarini analiz etmek ucun cagirildi Uc gun davam eden arasdirmalardan sonra Tramp bu qenaete qelib ki tehluke yaradacaq hec ne yoxdur Sitat En azi son 15 il erzinde Teslanin fikirleri ve seyleri ilk novbede enerjinin simsiz oturulmesi ve istehsali ile tez tez elaqeli olan spekulyativ felsefi ve bir az reklam xarakteri baresinde idi amma bu neticelere nail olmaq ucun yeni saglam islek prinsipler ve metodlar daxil etmemisdi Teslanin olum suasi hissesini saxlamaq ucun nezerde tutulan qutuda Tramp 45 illik muqavimeti deyisile bilen qutu tapmisdi 10 yanvar 1943 cu ilde Nyu Yorkun meri Ave Maria ve musiqilerinin fonunda WNYC radiosunda canli yayim zamani Sloveniya esilli Amerikali yazici terefinden yazilmis medhiyyeni oxudu 12 yanvarda Muqeddes Con Ilahi Kilsesinde Teslanin defn merasiminde 2000 insan istirak etdi Defn merasiminden sonra Teslanin meyiti Ardslide yerlesen Fernkliff Qebiristanligina aparilib ve burada yandirlib Novbeti gun ikinci defn xidmeti Nyu Yorkda Muqeddes Sava Serb Pravoslav Kilsesinin taninmis Serb kesisleri terefinden aparilib Mulk 1952 ci ilde Teslanin bacisi oglu Sava Kosanovicin tezyiqi ile Teslanin butun emlaki 80 sandiqda N T nisani ile gemi vasitesile Belqrada gonderilib 1957 ci ilde Kosanovicin katibi Sarlotta Muzar Teslanin kulunu ABS den Belqrada gonderdi Kul hal hazirda mermer postament uzerinde Nikola Tesla Muzeyinde qizil suyuna salinmis sferada numayis olunur Onun deyisen cereyan elektrik patentlerinin satilmasina baxmayaraq Tesla borc ve yoxsulluq icinde dunyasini deyisib PatentlerEsas meqale Tesla ixtiralarina gore texminen 300 patent alib Teslanin patentlerinin bezileri nezere alinmayib ve muxtelif menbeler patent arxivlerinde gizli yatan bezi patentleri askar edibler Izah ucun qeyd etmek olar ki Teslanin 26 olkede buraxilmis en azi 278 patenti var Teslanin patentlerinin coxu ABS Britaniya ve Kanadadadir ancaq bir cox diger patentleri butun dunyada olkelerinde tesdiqlenib Tesla terefinden kesf olunmus bir cox ixtiraya patent himayesi qoyulmayib Sexsi heyatiTesla her gun seher 9 00 dan axsam saat 6 00 ya qeder ve ya daha artiq isleyirdi Tesla sam yemeyini deqiq vaxt olaraq 8 10 da Delmonico s restoraninda sonralar ise Uoldorf Astoriya hotelinde yeyirdi Tesla yalniz ona xidmet ede bilecek bas ofisianta nahar sifarisi ucun zeng ede bilerdi Yemeyin saat 8 de hazir olmasi teleb olunurdu Tesla tek nahar edirdi basqa halda ise oz ictimai ohdeliklerini odemek ucun nadir hallarda qrupla nahar etmesi mumkun idi Tesla tez tez oz isini gece saat 3 00 qeder davam etdire bilerdi Beden gimnastikasi ucun Tesla her gun texminen 13 km e yaxin mesafe qet edirdi O her axsam ayaq barmaqlarini yuz defe saqqildadirdi ve oz beyin huceyrelerini bununla stimullasdirdigini deyirdi Qezet redaktoru Artur Brisben ile olan musahibesinde Tesla deyib ki o telepatiyaya inanmir Sitat Ferz edek ki men sizi oldurmeye curet edirem Ikincisi ise siz bunu bilirsiniz Indi bu yaxsi deyil Hansi proses butun bu fikirleri elde edecek Eyni musahibede Tesla butun fundamental qanunlarin bir qeder zeifleyeceyine inandigini deyib Heyatinin sonlarina yaxin Tesla her gun goyercinleri yemlemek ucun parka gedirdi ve hetta yarali birini alirdi onun sagalmasi ucun otel otagina getirerek qulluq edirdi Tesla qeyd edib ki o gundelik olaraq mehz zedelenmis goyercinleri gormek ucun parka gedirdi Tesla goyercinlerin sinmis ayaqlarini ve qanadlarini berkiden onlarin sumuklerinin bitismesine komek eden rahat qurgu ve binaya 2000 xerclemisdi Tesla deyirdi Men uzun iller erzinde minlerle goyercini yedizdirdim Ancaq qanadlarinin uzerinde aciq boz rengli qisa xetli temiz ag gozel bir goyercin var idi Bu biri digerlerinden ferqlenirdi O disi goyercin idi Menim yalniz ondan xosum gelirdi ve onu cagirirdim o da oz novbesinde ucaraq mene teref gelerdi Men bir kisinin qadini sevdiyi kimi goyercini sevirdim o da meni sevirdi Ne qeder ki men onu gorurdum menim yasamagimin bir meqsedi var idi Tesla heyatini sonraki illerinde vegetarian oldu ve yalniz sud corek bal ve terevez sireleri ile qidalanirdi Gorunusu Nikola Tesla yas 23 texmini 1879 ilNikola Tesla yas 34 1890 Napoleon Saroni terefinden cekilmis fotosekil Teslanin boyu 1 88 m cekisi ise demek olar ki 1888 ci ilden 1926 ci ile kimi deyismez olaraq 64 kq olub O gundelik fealiyyeti reqlamentlesdirilmis geyimine ozune qulluga xususi diqqet yetiren Nyu York seherinin debli zerif insanlarindan idi Bu sexsi sohretperestliye gore deyildi Geyimindeki seliqe ve zeriflik oz sexsiyyetinin her bir pillesi ile butov harmoniya teskil edirdi Onun iri paltar skafi yox idi ve o her hansisa bir nov zinet esyalarindan istifade etmirdi Geyim meselesinde Tesla qeyd edib ki dunya xarici gorunusdeki tecessume gore ve sexslerin cezbedici eskiklikleri ucun genis olmayan kicik nezaketle oz meqsedi ucun yolunu daim yungullesdiren oz sexsiyyetini qiymetlendiren insanlari secir qezetinin redaktoru Teslanin gorunusunu bele tesvir edir Nikola Tesla hundur ariq ve subhesiz ki muntezem olaraq Delmonico sa gederken cox ciddi gorununs alan biridir Onun olduqca derin gozleri var idi Onlar olduqca aydin idi Men ondan bele aydin gozleri ola ola nece bir Slavyan olmasi barede sorusdum O mene dedi ki onun gozleri vaxtile daha qara olub ancaq fikrinde boyuk sovdelesmelerden istifade ederek onlara bir cox calarlar elave edib Men defelerle esitmisem ki beyinden istifade etmek gozlerin rengini aciq edir O cox ariq alti 180 sm hundurluyunde ve yuz qirx 63 kq daha az cekiye malik idi Onun cox boyuk elleri var idi Onun bas barmagi bele boyuk eller ucun de olduqca boyuk idi Onlar qeyri adi derecede boyuk idi Bu yaxsi elamet idi Bas barmaq elin intellektual hissesidir Nikola Teslanin butun quvvesi ile boyuk sovq ve hevesle isleyen entuziast basi var Onun basi civ formasindadir Onu cenesi buz baltasi kimi nazikdir Onun agzi cox kicikdir Cenesi zeif olmasa da kifayet qeder guclu de deyil Tesla praktiki sahelerde islemediyi ucun onun sifetini diger kisilerin sifetleri kimi oyrenmek ve muhakime yurutmek olmaz O basi ustunde oz heyatini yasayir ve orada iceride ideyalar dogulur Onun saclari dalgavari qara ve qivrimdir O oz yaradiciligina derin maraq gosterir Onun adeten ugurlu kecen ozune inami ve xudbinliyi var O eslinde haqqinda yazilan ve danisilan kisilerin ekseriyyetinden ferqlenir Eidetik yaddas Nikola Tesla kitablari tam yadda saxlayaraq bir cox eserler oxuyurdu O guman ki malik idi O poliqlot idi ve sekkiz dilde danisa bilirdi Serb Xorvat Cex Ingilis Fransiz Alman Macar Italyan ve Latin Heyatinin ilk illeri erzinde Tesla zaman zaman muxtelif xesteliklere tutulurdu O tez tez qarabasmalarla musayiet olunan gozlerinin onunde isigin gozqamasdirici parlaqligi kimi tezahur eden qeribe xesteliklerden eziyyet cekirdi O tez tez ideya ve sozlerine bagli olan qarabasmalarla qarsilasirdi Sadece olaraq esyanin adini esitmekle Tesla real teferrufati ile onu tesesvvur ede bilerdi Tesla ifrat deqiqlikle o cumleden bezen kimi melum olan texnika qurulus merhelesine kecenedek butun olculer daxil olmaqla ixtirasini fikren tesevvur ede bilerdi O adeti uzre el ile certyojlar cekmeyib ancaq yaddasinda calisib Tesla usaqliq heyatinda evveller bas veren hadiseleri tez tez xatirlayirdi Yuxu verdisleri Tesla hec vaxt iki saatdan cox yatmadigini bildirirdi 46 Lakin Tesla etriaf edirdi ki zaman ve zaman oz enerjisini berpa etmek ucun murguleyirdi Qratsda tehsilinin ikinci ili zamani Teslada bilyarda sahmat ve kart oyunlarina boyuk maraq yaranir ve bu oyunlarda cox tecrubeli oldu Bezen 48 saatdan cox vaxtini oyun masasi arxasinda kecirirdi 43 301 Bir defe Tesla oz laboratoriyasinda yuxu ve ya istirahet etmeden 84 saat erzinde calisib 208 Tesla ile dostlasan jurnalist tesdiq edir ki Tesla nadir hallarda yatirdi Svizi bir seher Teslanin onu gece saat ucde cagirdigini xatirlayir Men bir olu kimi otagimda yatirdim Birden telefon zengi meni oyatdi Tesla qizgin sekilde aramla danisirdi O basqa bir nezeriyye ile muqayise etdiyi meseleni hell edirdi O hiss edende ki hell yolunu tapib qefleten telefonu sondurdu Munasibetler Mark Tven Teslanin laboratoriyasinda 1894 Tesla hec vaxt evlenmeyib O bildirib ki onun temkinliyi onun elmi qabiliyyetine cox faydali olub 33 Lakin omrunun sonuna yaxin o muxbirine demisdir Bezen men hiss edirem ki evli deyilem men oz isime gore boyuk qurban etmisem Teslanin mehebbeti ugrunda mubarize aparan ve bezen ona delicesine asiq olan coxsayli qadinlar olub Halbuki nezaketli ve sakit olan Teslanin her hansi melum munasibetleri yox idi Tesla isi ile ozunu tecrid edirdi ve unsiyyetsizliye meyilli idi Lakin ne vaxt ki o sosial heyatda istirak edirdi bir cox insanlar Tesladan cox musbet ve heyranliqla danisib Robert Andervud Conson Teslani nefis sirinliye semimiliye tevazokarliga inceliye necibliye ve guce malik olan bir insan kimi tesvir edirdi Onun sadiq katibi Doroti Skerrit yazirdi Onun durusunda olan hemise dahi tebessumu ve alicenabligi qelbinde derin kok salan centlmenlik xususiyyetlerini bildirirdi Teslanin dostu Culian Qotorn yazirdi Nadir hallarda bir alim ve ya muhendisle qarsilasarsiniz ki o hemcinin sair filosof gozel musiqinin qedir qiymetini bilen dilci erzaq ve ickinin bilicisi olsun 80 Tesla Frensis Marion Krouford Robert Andervud Conson Stenford Vayt Frits Levensteyn Corc Serff Kennet Svizi ile yaxsi dost idi Orta yaslarinda Tesla Mark Tven ile yaxin dost olub Onlar birlikde Teslanin laboratoriyasinda ve basqa yerlerde cox vaxt kecirirdiler Tven telefondan sonra en deyerli patent kimi Teslanin induksiya motorunu son derece heyranliqla tesvir edirdi 1920 ci ilin sonralarinda Tesla sair yazici mistik ve sonradan Nasist tebligatcisi olan Corc Silvestr Virek ile dostlasdi Tesla arabir Virek ve onun heyat yoldasi terefinden verilen naharda istirak edirdi Tesla bezi vaxtlar kobud ola bilerdi Katibine kok olduguna gore ates acmasindan sonra kok insanlara qarsi menfi munasibeti olmasi melum olmusdu 110 O geyimi tenqid etmek ucun telesdi Bir nece defe Tesla onu eve getmek ve paltarini deyismek ucun gonderib 33 1931 ci ilde Tomas Edison vefat edende Edisonun heyatinin genis isiqlandirilmasinda Tesla The New York Times a yalniz menfi fikirlerle tofhe vermisdir Onun hec bir hobbisi yox idi butun eylencelerden kenar ve en sade gigiyena sertlerine bele emel etmeden heyat sururdu Onun metodu son derece qeyri effektiv idi boyuk erazi umumiyyetle nese elde ede bilmek ucun ortulu olmali idi ve men ilk novbede onun fealiyyetine baxaraq demek olar ki teessuf hissi kecirirdim cunki bir qeder nezeriyye ve hesablama ile onun 90 faiz emeyine qenaet etmek olardi Lakin o kitablardan oyrenmeye ve riyazi tehsile tam nifret edir tamamile yaradici hisslerine ve praktik Amerikan zekasina etibar edirdi Edison cox yasli olanda ve olumune yaxin deyirdi ki geriye baxanda etdiyi en boyuk sehv hec vaxt Teslaya ve onun islerine hormet etmemesi olub Inanclar Eksperimental ve nezeri fizika haqqinda Tesla oz yazilarinda fizikanin ilkin atom basa dusulmesini gosterirdi O atomun kicik elementar hisseciklerden ibaret olmasi nezeriyyesi ile razilasmayib ve bildirirdi ki orada elektrik yukunu yaradan elektron kimi bele seyler yox idi O inanirdi ki eger elektronlar butunlukle movcuddursa onlar maddenin dorduncu hali ola biler ve ya kicik atomlar yalniz eksperimental vakuumda movcud ola biler ve onlarin elektrik ile hec bir elaqesi yoxdur 249 Tesla hesab edirdi ki atomlar deyismezdir Onlari istenilen bir yolla parcalamaq ve ya deyismek olmaz O elektrik enerjisini gonderen 19 cu esrde yaranmis ve genis yayilmis konsepsiyasina inanirdi Tesla umumiyyetle maddenin enerjiye cevrilmesi haqqinda nezeriyyeye qarsi idi 247 O hemcinin Ensteynin nisbilik nezeriyyesini tenqid ederek bildirib Men hesab edirem ki hec bir xususiyyete malik olmayan sade sebebden mekan eyile bilmez Bu ise demek olar ki Ilahi xususiyyetlere malikdir O malik deyil ancaq yalniz atributlar ve bizim oz yaratdigimiz var Boslugun doldurulmasi meselesi ile mesgul olanda xasselerden biz yalniz danisa bilerik Demek olar ki eyilmis olan mekanda boyuk cisimlerin olmasi ne ise bir seyin ehemiyyetsiz bir sey etmesine ekvivalentdir Meselen men bu cur baxisla razilasa bilmerem Tesla uzerinde 1892 ci ilde islemeye basladigi madde ve eneji ile bagli oz fiziki prinsipinin inkisafi telebini ireli surdu ve 81 yasinda 1937 ci ilde agirligin dinamik nezerriyyesini tamamlayaraq mektubda iddia etdi ki mekanin eyilmesi kimi yanlis konsepsiyalar ve menasiz spekulyasiyalara son qoyula biler O qeyd edib ki bu nezeriyye butun teferruati ile hazirlanib ve o umid edir ki tezlikle dunyaya beyan edile biler Onun nezeriyyesinin daha da aydinlasdirilmasina hec vaxt onun eserlerinde rast gelinmeyib 309 Cemiyyet haqqinda Tesla oz dovrunun bir cox taninmislari kimi yevgenikanin suni secme variantinin terefdari olub Onun oz fikirlerine inamindan ireli gelir ki insanlarin merhemeti bir sexsin diger bir sexs uzerinde olan ustunluyu ve ya daha dogrusu esas irqin konsepsiyalarindan tebietin amansiz islerine qeyri qanuni sekilde mudaxile edir Bu onun tebligati idi lakin sonralar bu fikirden uzaq durub O 1937 ci ilde olan musahibesinde qeyd edirdi Insanin merhemetinin yeni hissleri tebietin amansiz isine qarismaga basladi Yalniz bizim sivilizasiya ve irq anlayislarina uygun usul terefinden nikah instinktinin meqsedyonlu rehberliyi ve sterilizasiyasi ile yararsiz coxalmanin qarsisini almaq ucundur Yevgenika nezeriyyecileri arasinda umumi reyin istiqameti ondan ibaretdir ki biz nikahi daha cetin etmeliyik Subhesiz ki istenilen valideyn olmayan kimseye nesil artirmaga icaze verilir Bir esr kecdikden sonra bele normal insan ucun adi cinayetkarla evlenmek elverissiz olacaqdir 1926 ci ilde Tesla istiqametinde qadinlarin sosial itaeti ve qadinlarin mubarizesinin xesteliyi haqqinda serh vererek ve beseriyyetin geleceyinin Kralica Ari terefinden koordinasiya olunacagini bildirib O hesab edirdi ki qadinlar gelecekde dominant cins olacaq Teslanin humanist dunyagorusu oz bioqrafiyalari terefinden genis sekilde muzakire olunur Tesla cap olunmus Elm ve kesf muharibenin basa catmasina getirib cixaracaq boyuk quvvedir ing Science and Discovery are the great Forces which will lead to the Consummation of the War 20 dekabr 1914 meqalesinde birinci dunya muharibesinden sonra etraf muhitin muvafiq meseleleri baresinde proqnozlar verirdi Din haqqinda Tesla pravoslav xristian idi Heyatinin sonraki illerinde o pravoslav dusuncesinde ozunu dindar hesab etmir ve eleyhine cixmisdi Buna baxmayaraq onun hem Buddizme hem de Xristianliga derin hormeti var idi 1900 cu ilde nesr olunmus insan enerji artirilmasinin problemleri ing The Problem of Increasing Human Energy meqalesinde Tesla qeyd edirdi Esrler boyunca insanin vahid bir varligin terkib hisseleri olmasi ideyasi muxtelif dini nezeriyyeler vasitesiyle telqin edilmis lakin bu insanlar arasinda sulhun temin edilmesi ve birliyin tebligi ucun yox derin esasli heqiqet kimi teqdim olunmusdur Buddist bunu bir yolla ifade edir Xristian diger bir yolla amma her ikisi eyni cur deyir Biz hamimiz birik Lakin onun dini baxislari onun yaratdigi diger fikirlere gore namelum qalir 1937 ci ilde nesr edilmis ozunun ing A Machine to End War muharibenin sonu ucun masin meqalesinde Tesla qeyd edirdi Dinin ideali ve elmin ideali arasinda toqqusma yoxdur ancaq elm menevi inam terzine qarsidir cunki elm faktlara esaslanir Mene gore kainat sadece olaraq hec vaxt meydana cixmayan ve hec vaxt sonlanmayacaq boyuk masindir Insanin olmasi tebii qurulus ucun istisna deyil Insan kainat kimi masindir Bizim fikirlerimize ve bizim hereketlkerimizin mueyyenliyine hec ne daxil deyil Birbasa ve ya dolayisi ile bizim duygu orqanlarimiz xaricden muhit qiciqlarina cavab olaraq doyunur Xarici muhitimizin oxsarligi ve qurulusumuzun eyniliyi ile elaqedar olaraq biz bu cur muhit qiciqlanmalarina qarsi muvafiq qaydada reaksiyamizin harmoniyasi ile cavab veririk ve bizde anlasma yaranir Esrler boyu sonsuz murekkeb mexanizmler hazirlanir ancaq biz bedenin fealiyyet gosterenlerinin cemini esla olmayan ruh ve ya qelb kimi adlandiririq Bu fealiyyet gosterenler dayansa belece qelb ve ya ruh da dayanir Edebi islerTeslanin 150 illik yubileyi serefine buraxilmis Serbiya sikkesi Tesla qezet ve jurnallar ucun bir sira kitab ve meqaleler yazirdi Onun kitablarinin arasinda Ben Conston terefinden tertib ve redakte edilmis Menim Kesflerim Nikola Teslanin Avtobioqrafiyasi ing My Inventions The Autobiography of Nikola Tesla Devid Xetcer Cildress ve The Tesla Papers terefinden tertib edilmis Nikola Teslanin Fantastik Kesfleri ing The Fantastic Inventions of Nikola Tesla kitablari var Oz kitabinda nesr olunmus Kesfler Tetqiqatlar ve Nikola Teslanin Yazilari meqalesi ve 1900 cu ilde The Century Magazinede nesr olunmus Beseri Enerjinin Artirilmasinin Problemleri meqalesi daxil olan Nikola Teslanin yazilarinin bir coxu azad sekilde internetde yerlesdirilib Irsi ve xatiresiTeslanin irsi kitablar filmler radio televiziya musiqi canli teatr komiksler ve videooyunlarda yasayir Tesla terefinden kesf olunmus ve ya nezerde tutulmus texnologiyalarin tesiri elmi fantastikanin bir nece novunde daimi movzulardan biridir Meselen 1931 ci ilde Teslanin 75 yasi oanda Time jurnali uz qabigi kimi Teslanin sekli qoyub Ortuk seklinde elektrik enerjisi hasilatinda verdiyi tohfelere gore Butun dunya onun enerji evidir yazisi qeyd olunub O Albert Eynsteynde daxil olmaqla 70 e yaxin alim ve muhendisden tebrik mektubu almisdi Teslanin serefine adlandirilib Mukafatlar 20 iyul 1931 ci ilde Time jurnalinin uz qabigiMuessise ve teskilatlar 1982 ci ilin sonralarinda Sakramentoda yaranmis Tesla qrupu Tesla kecmis Cexoslovakiyada elektrotexniki konqlomerat Tesla Motors elektrik masin sirketi Isvecin telekommunikasiya avadanliqlari istehsalcisi Ericsson sirketinin Xorvatiyadaki filiali 1956 ci ilde tesis edilmis Tesla Cemiyyeti umumi teyinatli qrafik prosessorlar brendiBayramlar ve hadiseler 10 iyul Xorvatiyada Nikola Tesla gunu Xorvatiyada Nikola Tesla illik elektrik neqliyyat vasitelerinin toplantisiOlcu vahidleri Tesla olcu vahidi maqnit induksiyasinin Beynelxalq Sistemlerde toreme vahidiBelqradda Nikola Tesla Muzeyi SerbiyaYerler Yer kuresindeNikola Tesla Belqrad Hava Limani Nikola Tesla Muzey Arxivi Belqrad TPP Nikola Tesla Serbiyada en boyuk elektrik stansiyasi 2008 ci ilde Xorvatiyada Nikola Teslanin serefine umumilikde 128 kuce adlandirilmisdi Kosmosda2244 Tesla kicik planet Tesla ayin gorunmeyen terefinde 26 kilometr enliyinde kraterNikola Teslanin obrazinin yaradildigi komputer oyunlari Tesla Breaks the World Assassin s Creed II ve Assassin s Creed Brotherhood Boiling Point Road to Hell Dark Void ParaWorld Command amp Conquer Team Fortress 2 The Order 1886 Nancy Drew The Deadly Device BioShock Infinite Clash of Clans Xatire lovheleri ve abideler 2006 ci ilde Xorvatiyanin Smilyan kendinde Nikola Tesla Xatire Merkezinin acilisi olub Burada heykeltaras Mil Blazevic terefinden hazirlanmis Nikola Teslanin heykeli var 7 iyul 2006 ci ilde Xorvatiyanin paytaxti Zaqrebin 17 ci rayonu olan Dolniy qradda Masarykova and Preradoviceva kucelerinin tininde Nikola Teslanin heykelinin acilisi olub Bu heykel 1952 ci ilde layihe edilib ve Zaqrebde yerlesen Ruder Baskovic Universitetinden bura kocurulub Teslanin heykeli Nyu Yorkun seherinde de yaradilib Bu heykelin layihesini vermis Frano Krisinic Teslani oxuyan formada tesvir edib Heykel ilk defe 1963 cu ilde Belqrad Universitetinin Elektrik Muhendisleri Fakultesinin qarsisinda ucaldilib ve 1976 ci ilde bu heykelin benzeri Yuqoslaviya terefinden ABS ye teqdim olunub Deyisen cereyan generatorunun bir hissesi uzerinde tesvir edilmis Teslanin heykeli Kralica Viktoriya Parkinda ucaldilib Heykelin resmi acilisi Teslanin dogumunun 150 ci ildonumunde 9 iyul 2006 ci ilde olub Heykel Muqeddes Corc Serb Kilsesi terefinden maliyyelesdirilib ve layihesi Ontario eyaletinin Hamilton seherinden olan Les Draizdeil terefinden verilib Draizdeilin layihesi beynelxalq musabiqenin qalibi olub Xorvat helkelteras Frano Krisinic terefinden 1963 cu ilde Elektrik Muhendisleri Mektebinin qarsisinda ucaldilmis Teslanin heykeli Muqeddes Sava Serb Pravoslav Kilsesinin xaricinde Teslanin bustu Deyisen cereyan generatorunun bir hissesi uzerinde tesvir edilmis Teslanin heykeli Belqrad Hava Limaninda Nikola Teslanin 10 iyul 2006 ci ilde acilisi olmus heykeli 2012 ci ilde Vordenkliffde Tesla Elm Merkezi qeyri kommersiya qrupunun prezidenti Ceyn Alcorn ve karikatura veb sayti olan Oatmealin yaradicisi Metyu Inman Vordenkliff qullesini muzeye cevirmek ucun Nyu York statindaki qrantdan 850 000 kampaniyadan ise 1 370 511 olmaqla umumilikde 2 220 511 vesait topladilar Qrup 2012 ci ilin oktyabrinda Afga Korporasiyasindan Lonq Aylendde mulkiyyet almaq ucun danisiqlara baslayib Mulkiyyetin alinmasi 2013 cu ilin mayinda basa catdirilib Nikola Teslanin serefine xatire lovhesi IEEE terefinden New Yorker Hotelinin fasadina qurasdirilib Teslanin serefine adlandirilmis Nikola Tesla Bolgesi Nyu York seherinde Manhettende 40 ci kuce ile Altinci Avenyunun kesismesindedir Lovhenin yerlesmesi Nyu Yorkun Tesla Xatire Cemiyyetinden Lyubo Buyovic ve Nyu York resmileri ile Nyu York Xorvatiya Klubunun seyleri sayesinde mumkun olub Teslanin serefine Bakida heykel qoyulub Heykelin acilisinda Azerbaycanin prezidenti Ilham Eliyev ve Serbiyanin prezidenti Tomislav Nikolic istirak edibler Teslanin serefine Nyu York seherinin 26 ci kucesinde Muqeddes Sava Serb Pravoslav Kilsesinin xaricinde onun bustu ve xatire lovhesi qoyulub Teslanin serefine zaman kapsulasi ve pulsuz Wi Fi ile tehciz olunmus heykel Teslanin vefatinin 100 cu ildonumu ile elaqedar olaraq 7 yanvar 2043 cu ilde acilacaq 7 dekabr 2013 cu ilde Palo Altoda numayis olunub IstinadlarNikola Tesla Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Cverava G K Tesla Nikola Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1976 T 25 Strunino Tihoreck S 512 513 http www teslauniverse com nikola tesla timeline 1943 tesla dies at 86 Burgan Michael 2009 Nikola Tesla Inventor Electrical Engineer ingilis 2014 10 29 tarixinde Istifade tarixi 13 dekabr 2014 Electrical pioneer Tesla honoured ingilis news bbc co uk 2015 04 29 tarixinde Istifade tarixi 13 dekabr 2014 NIKOLA TESLA ingilis history com 2015 06 04 tarixinde Istifade tarixi 13 dekabr 2014 Nikola Tesla Encyclopaedia Britannica ingilis britannica com 2015 05 08 tarixinde Istifade tarixi 13 dekabr 2014 Laplante Phillip A 1999 Comprehensive Dictionary of Electrical Engineering 1999 ingilis 2014 10 12 tarixinde Istifade tarixi 13 dekabr 2014 Tesla Memorial Society of New York Website ingilis 2003 02 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 dekabr 2014 Van Riper 2011 Cheney Margaret Tesla Man Out of Time Simon amp Schuster 2001 ISBN 0 7432 1536 2 2014 07 06 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 18 O Shei Tim 2008 Marconi and Tesla Pioneers of Radio Communication MyReportLinks com Books s 106 Tesla Memorial Society of New York Welcome to the Tesla Memorial Society of New York Website ingilis 2015 10 23 tarixinde Istifade tarixi 13 dekabr 2014 Pictures of Tesla s home in Smiljan Croatia and his father s church after rebuilding 2015 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 14 O Neill John Joseph Prodigal Genius The Life of Nikola Tesla Ives Washburn 1944 ISBN 0 914732 33 1 2014 07 06 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 14 O Neill 2007 seh 369 Tesla was born in the village of Smiljan near the town of Gospic Austrian Empire Croatian Krajina Seifer 2001 seh 7 W Bernard Carlson Tesla Inventor of the Electrical Age p 21 Tesla Timeline 2015 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 14 Tesla Timeline Tesla Universe 2015 11 17 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2015 Tesla Nikola 5 August 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 August 2012 Tesla Nikola Tesla Timeline 2015 04 18 tarixinde Istifade tarixi 14 dekabr 2014 Tesla life and legacy Tesla s Early Years 2015 09 22 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 14 Glenn edited by Jim The complete patents of Nikola Tesla New York Barnes amp Noble Books 1994 ISBN 1 56619 266 8 Category link Category Seifer Marc J Wizard the life and times of Nikola Tesla biography of a genius Citadel 2001 ISBN 978 0 8065 1960 9 2015 01 09 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 15 Marc J Seifer The Life and Times of Nikola Tesla Biography of a Genius Citadel Press 1996 ISBN 978 0 8065 1960 9 2015 01 09 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 15 Tesla Timeline Tesla Universe 18 April 2015 tarixinde Istifade tarixi 16 August 2012 Tesla Timeline Tesla Universe 18 April 2015 tarixinde Istifade tarixi 16 August 2012 tesla memorial society of ny 8 May 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 1 December 2012 Tesla Timeline Tesla Universe 18 April 2015 tarixinde Istifade tarixi 16 August 2012 Mrkich D Nikola Tesla the european years 1st ed Ottawa Commoner s Publishing 2003 ISBN 0 88970 113 X Tesla Society of NY 2015 10 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 August 2012 Tesla Timeline Tesla Universe 11 December 2013 tarixinde Istifade tarixi 17 August 2012 Nikola Tesla The Genius Who Lit the World Top Documentary Films 2019 03 06 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 18 Coming to America 2015 10 18 tarixinde Istifade tarixi 14 November 2010 Carey Charles W American inventors entrepreneurs amp business visionaries Infobase Publishing 1989 seh 337 ISBN 0 8160 4559 3 Istifade tarixi 27 November 2010 Marc Seifer Wizard The Life And Times Of Nikola Tesla The Life and Times of Nikola Tesla s 41 W Bernard Carlson Tesla Inventor of the Electrical Age p 75 Tesla Timeline Tesla Universe 19 April 2015 tarixinde Istifade tarixi 17 July 2012 W Bernard Carlson Tesla Inventor of the Electrical Age p 80 Networks of power electrification in Western society 1880 1930 JHU Press seh 117 2014 07 04 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 20 Thomas Parke Hughes Networks of Power Electrification in Western Society 1880 1930 pp 115 118 Robert Bud Instruments of Science An Historical Encyclopedia Books google com seh 204 3 March 2013 tarixinde Istifade tarixi 18 March 2013 Jonnes Jill Empires of Light Edison Tesla Westinghouse and the Race to Electrify the World Random House 2004 ISBN 978 0 375 75884 3 2014 07 16 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 20 Henry G Prout A Life of George Westinghouse p 129 Fritz E Froehlich Allen Kent The Froehlich Kent Encyclopedia of Telecommunications Volume 17 Books google com seh 36 12 November 2012 tarixinde Istifade tarixi 10 September 2012 Carlson W Bernard Tesla Inventor of the Electrical Age Princeton University Press 2013 ISBN 978 1 4008 4655 9 2014 07 06 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 20 Consumer Price Index Estimate 1800 2016 02 01 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 27 Klooster John W John W Klooster Icons of Invention The Makers of the Modern World from Gutenberg to Gates Books google com 30 July 2009 seh 305 9 May 2013 tarixinde Istifade tarixi 10 September 2012 Harris William William Harris How did Nikola Tesla change the way we use energy Science howstuffworks com 14 July 2008 seh 3 6 November 2018 tarixinde Istifade tarixi 10 September 2012 Munson Richard From Edison to Enron The Business of Power and What It Means for the Future of Electricity Westport CT Praeger 2005 24 42 ISBN 978 0 275 98740 4 Wolf Gene War of the Currents An Update Transmission amp Distribution World April 2012 It was around the same time that George Westinghouse entered the battle He believed in the new ac technology and struck a deal with Tesla to purchase his patents The War of the Currents as historians call it was under way Nadis Fred Wonder Shows Performing Science Magic and Religion in America Rutgers University Press 2005 60 64 ISBN 978 0 8135 3515 9 McElroy Michael B Energy Perspectives Problems and Prospects New York Oxford University Press 2010 271 273 ISBN 978 0 19 538611 0 The 100 Most Significant Events in American Business An Encyclopedia By Quentin R Skrabec Jr s 86 87 America at the Fair Chicago s 1893 World s Columbian Exposition Google eBook Chaim M Rosenberg Arcadia Publishing 20 February 2008 David J Bertuca Donald K Hartman Susan M Neumeister The World s Columbian Exposition A Centennial Bibliographic Guide p xxi Books google com 15 November 2012 tarixinde Istifade tarixi 10 September 2012 Tesla s Egg of Columbus How Tesla Performed the Feat of Columbus Without Cracking the Egg Tesla Universe 5 September 2012 tarixinde Istifade tarixi 5 July 2012 Skrabec Quentin R Westinghouse George Gentle Genius History seh 190 2014 02 23 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 23 Agreement stayed in effect until 1911 Thomas Parke Hughes Networks of power electrification in Western society 1880 1930 1983 s 119 Hans Camenzind Much Ado About Almost Nothing Man s Encounter With the Electron 2007 s 107 Seifer 2001 July 30th Tesla s American Citizenship Tesla becomes an American citizen University of California Berkeley 2015 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 22 Krumme Katherine PDF University of California Berkeley 2000 Archived from the original on 2012 05 16 Istifade tarixi 2014 12 22 Uth Robert Tesla coil Tesla Master of Lightning PBS org 12 December 2000 16 October 2015 tarixinde Istifade tarixi 20 May 2008 Kenneth L Corum and James F Corum Ph D PDF Tesla Memorial Society of NY 2015 10 23 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 July 2012 Maja Hrabak et al Nikola Tesla and the Discovery of X rays in RadioGraphics vol 28 2008 July 1189 92 22 sentyabr 2013 at the Wayback Machine Retrieved 26 August 2012 P K Chadda Hydroenergy and Its Energy Potential Books google com 15 November 2012 tarixinde Istifade tarixi 10 September 2012 Tesla Timeline Tesla Universe 2014 12 08 tarixinde Istifade tarixi 23 dekabr 2014 ingilis tfcbooks com 2016 01 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 01 27 Tesla on the discovery of the X rays 2016 01 22 tarixinde Istifade tarixi 24 dekabr 2014 Orijinal metn ing Dear Sir You have surprised me tremendously with the beautiful photographs of wonderful discharges and I tell you thank you very much for that If only I knew how you make such things With the expression of special respect I remain yours devoted W C Roentgen Courtesy of the Tesla Museum Belgrade Serbia document no MNT CXLIV 152 First X ray Images 2014 10 18 tarixinde Istifade tarixi 24 dekabr 2014 Nikola Tesla and the Discovery of X rays 2015 01 04 tarixinde Istifade tarixi 24 dekabr 2014 Griffiths David J Introduction to Electrodynamics ISBN 0 13 805326 X and Jackson John D Classical Electrodynamics ISBN 0 471 30932 X Anonymous Transactions of the American Electro therapeutic Association 1899 seh 16 5 August 2023 tarixinde Istifade tarixi 25 November 2010 Orton John The Story of Semiconductors Oxford England Oxford University Press 2004 seh 53 vasitesile abune teleb olunur Tesla Nikola Experiments with alternate currents of high potential and high frequency 1892 seh 58 16 January 2017 tarixinde Istifade tarixi 26 November 2010 A Century of Innovation Twenty Engineering Achievements That Transformed Our Lives Joseph Henry Press 2001 seh 70 2014 03 10 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 24 The Beautiful New York City where Tesla spent 60 years of his life Tesla Society of NY 2015 10 23 tarixinde Istifade tarixi 17 September 2012 Eger Christopher 1 April 2007 The Robot Boat of Nikola Tesla The Beginnings of the UUV and remote control weapons P W Singer Wired for War The Robotics Revolution and Conflict in the Twenty First Century Robots Go To War Books google com 6 July 2014 tarixinde Istifade tarixi 10 September 2012 Fitzsimons Bernard ed Fritz X in The Illustrated Encyclopedia of 20th Century Weapons and Warfare London Phoebus 1978 Volume 10 p 1037 Nikola Tesla the Serbian God of Lightning 2022 04 03 tarixinde Istifade tarixi 24 dekabr 2014 Jean Michel Redoute Michiel Steyaert EMC of Analog Integrated Circuits Books google com seh 3 3 March 2013 tarixinde Istifade tarixi 18 March 2013 Robert Sobot Wireless Communication Electronics Introduction to RF Circuits and Design Techniques Books google com 18 February 2012 seh 4 3 March 2013 tarixinde Istifade tarixi 18 March 2013 Carlson 2013 seh 290 301 Designs and Colorado ingilis 2015 12 28 tarixinde Istifade tarixi 27 dekabr 2014 According to the Tesla memorial marker in Memorial Park on Pikes Peak Ave Nikola Tesla On His Work With Alternating Currents and Their Application to Wireless Telegraphy Telephony and Transmission of Power Leland I Anderson 21st Century Books 2002 p 109 ISBN 1 893817 01 6 Denman Collins Anomalistic History 2011 ISBN 978 0 557 74063 5 2022 04 01 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 27 Nikola Tesla ingilis 2016 01 14 tarixinde Istifade tarixi 27 yanvar 2015 Year 1899 Experiments Begin In Colorado ingilis 2015 11 17 tarixinde Istifade tarixi 27 dekabr 2014 Corum K L J F Corum Nikola Tesla Lightning Observations and Stationary Waves 1994 Childress 1993 SECOR H WINFIELD TESLA S VIEWS ON ELECTRICITY AND THE WAR The Electrical Experimenter August 1917 10 February 2011 tarixinde Istifade tarixi 9 September 2012 Tesla Nikola Nikola Tesla on His Work with Alternating Currents and Their Application to Wireless Telegraphy Telephony and Transmission of Power An Extended Interview 21st Century Books 2002 96 97 ISBN 1 893817 01 6 Daniel Blair Stewart 1999 Tesla The Modern Sorcerer Frog Book s 372 Carlson 2013 seh 315 Marc Seifer 1998 Wizard The Life And Times Of Nikola Tesla Citadel ss 220 223 Marc Seifer Wizard 1998 The Life And Times Of Nikola Tesla Citadel ss 220 222 Marc Seifer Wizard 1998 The Life And Times Of Nikola Tesla Citadel ss 220 223 Seifer Marc ExtraOrdinary Technology Volume 4 Issue 1 Jan Feb March 2006 2015 09 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 yanvar 2016 Tesla Timeline Tesla Universe 2015 04 19 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2016 The Denver Eye 2015 10 18 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 yanvar 2016 Seifer 2001 seh 542 Broad William J A Battle to Preserve a Visionary s Bold Failure The New York Times 4 May 2009 2015 09 27 tarixinde Istifade tarixi 5 mart 2015 Nikola Tesla The Lost Wizard 2015 09 25 tarixinde Istifade tarixi 5 mart 2015 Tesla Memorial Society of NY 8 May 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 July 2012 invalid param val Anderson Leland Nikola Tesla s teleforce amp telegeodynamics proposals Breckenridge Colo 21st Century Books 1998 ISBN 0 9636012 8 8 Gilliams E Leslie teslacollection com Popular Electricity Magazine 1912 2015 01 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 August 2014 IEEE Edison Medal Recipient List PDF Institute of Electrical and Electronics Engineers IEEE 2015 04 19 tarixinde PDF Istifade tarixi 2015 01 24 Margaret Cheney Robert Uth Jim Glenn Tesla Master of Lightning ss 128 129 Lewis Coe 2006 Wireless Radio A History McFarland seh 154 2016 05 19 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 17 The Nobel Prize in Physics 1915 nobelprize org 2006 08 23 tarixinde Istifade tarixi 29 July 2012 Cheney Uth ve Glenn 1999 seh 120 Research Health Nikola Tesla Research September 1996 seh 9 ISBN 0 7873 0404 2 5 August 2023 tarixinde Istifade tarixi 28 November 2010 Seifer 2001 seh 378 380 Seifer 2001 seh 398 Tesla Nikola TESLA PATENT 1 655 114 APPARATUS FOR AERIAL TRANSPORTATION UNITED STATES PATENT OFFICE 9 January 2015 tarixinde Istifade tarixi 20 July 2012 A J S RAYL Air amp Space magazine September 2006 reprint at History of Flight airspacemag com 13 November 2012 tarixinde Istifade tarixi 10 September 2012 Jonnes 2004 seh 365 Cheney Uth ve Glenn 1999 seh 149 Seifer 2001 seh 435 Tesla s Ray Time 23 July 1934 Seifer Marc bibliotecapleyades net 2006 06 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 4 July 2012 Tesla at 78 Bares New Death Beam The New York Times 11 July 1934 2014 08 22 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 24 Tesla Invents Peace Ray New York Sun 10 July 1934 Beam to Kill Army at 200 Miles Tesla s Claim on 78th Birthday The New York Times 11 July 1934 Death Ray for Planes The New York Times 22 September 1940 Death Ray Machine Described New York Sun 11 July 1934 Tesla Nikola A Machine to End War 9 February 1935 24 January 2001 tarixinde Istifade tarixi 18 June 2014 MagazineArt org 2015 01 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 June 2014 United States Patent Office Nikola Tesla of New York N Y VALVULAR CONDUIT Specification of Letters Patent Patented 3 February 1920 Numbered 1 329 559 27 dekabr 2016 at the Wayback Machine UNITED STATES PATENT OFFICE Patent No 1 329 559 TESLA AT 78 BARES NEW DEATH BEAM The New York Times 11 July 1934 22 August 2014 tarixinde Istifade tarixi 29 June 2012 same article at rastko rs 2013 01 23 at the Wayback Machine Tesla Nikola THE NEW ART OF PROJECTING CONCENTRATED NON DISPERSIVE ENERGY THROUGH NATURAL MEDIA System of Particle Acceleration for Use in National Defense2019 12 17 at the Wayback Machine Circa 16 may 1935 Seifer 2001 seh 454 Aerial Defense Death Beam Offered to U S By Tesla 12 July 1940 Seifer Marc J 2016 01 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 September 2012 O Neill John J Tesla Tries To Prevent World War II unpublished Chapter 34 of Prodigal Genius PBS 2015 06 26 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 24 Tesla Timeline July 30th Tesla s American Citizenship Tesla becomes an American citizen Tesla Universe 2015 04 19 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2015 The Missing Papers PBS 2015 11 20 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2015 Childress 1993 seh 249 Tesla Museum 2015 09 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 yanvar 2015 Tesla No Money Wizard Swamped By Debt He Vows NewYorkWorld 18 March 1916 31 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 18 yanvar 2015 Michaels Daniel Long Dead Inventor Nikola Tesla Is Electrifying Hip Techies TheWallStreetJournal 2016 01 16 tarixinde Istifade tarixi 18 yanvar 2015 Among Technophiles Tesla In and Edison Out Fox News Channel 14 January 2010 24 September 2015 tarixinde Istifade tarixi 18 yanvar 2015 Frum Larry CNN 22 August 2012 2013 03 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 yanvar 2015 Sarboh Snezana Nikola Tesla s Patents PDF Sixth International Symposium Nikola Tesla Belgrade Serbia 18 20 Oktyabr 2006 seh 6 30 October 2007 tarixinde PDF Istifade tarixi 22 yanvar 2015 Seifer 2001 seh 413 Brisbane Arthur OUR FOREMOST ELECTRICIAN The World 22 iyul 1894 accessdate missing url Tesla Memorial Society of NY 2012 05 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 yanvar 2015 Tesla Life and Legacy Poet and Visionary PBS 2015 09 09 tarixinde Istifade tarixi 23 yanvar 2015 Seifer 2001 Tesla Quotes Tesla universe 2015 01 09 tarixinde Istifade tarixi 23 yanvar 2015 Tesla Society of USA and Canada 2012 05 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 23 yanvar 2015 GITELMAN LISA Reconciling the Visionary with the Inventor Wizard The Life and Times of Nikola Tesla technology review MIT Istifade tarixi 23 yanvar 2015 Introduction Dinner at Delmonico s PDF press princeton edu 2015 09 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 30 yanvar 2015 Malanowski Gregory The Race for Wireless How Radio was Invented or Discovered AuthorHouse 2011 seh 36 ISBN 978 1 4634 3750 3 Tesla was definitely asocial a loner Although in his younger years he was immensely popular and admired by many rich socialite women there were no women in his life Cheney Uth ve Glenn 1999 Preface Jonnes 2004 McNichol Tom AC DC The Savage Tale of the First Standards War John Wiley amp Sons 2011 163 64 ISBN 978 1 118 04702 6 Tesla s peculiar nature made him a solitary man a loner in a field that was becoming so complex that it demanded collaboration Famous Friends Tesla Memorial Society of NY 28 November 2010 tarixinde Istifade tarixi 4 July 2012 Stanford White Tesla Memorial Society of NY 28 November 2010 tarixinde Istifade tarixi 4 July 2012 Swezey Kenneth M 47 National Museum of American History 5 May 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 4 July 2012 invalid param val Tribute to Nikola Tesla Tesla Memorial Society of NY 13 June 2011 tarixinde Istifade tarixi 4 July 2012 Nikola Tesla at Wardenclyffe Tesla Memorial Society of NY 29 November 2010 tarixinde Istifade tarixi 4 July 2012 Nikola Tesla The patron saint of geeks News Magazine BBC 10 September 2012 15 February 2015 tarixinde Istifade tarixi 10 September 2012 Cheney Margaret amp Uth Robert Tesla Master of Lightning Barnes amp Noble Books 2001 seh 137 Johnson Neil M George Sylvester Viereck Poet and Propagandist Neil M Johnson Biographiq Thomas Edison Life of an Electrifying Man Filiquarian Publishing LLC 2008 seh 23 ISBN 978 1 59986 216 3 Thomas Valone Harnessing the Wheelwork of Nature Tesla s Science of Energy Adventures Unlimited Press 2002 p 181 Books google com Istifade tarixi 18 March 2013 The Profit of Science Looks Into The Future Popular Science November 1928 p 171 Books google com 27 April 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 March 2013 Seifer 2001 seh 1745 11 September 1932 Prepared Statement by Nikola Tesla 2011 07 24 at the Wayback Machine downloadable from www tesla hu A Machine to End War Public Broadcasting Service February 1937 2015 05 08 tarixinde Istifade tarixi 23 November 2010 Kennedy John B When woman is boss 2011 06 06 at the Wayback Machine An interview with Nikola Tesla 30 January 1926 Jonnes 2004 seh 154 Childress David Hatcher redaktorThe Tesla Papers Adventures Unlimited Press 2000 seh 15 ISBN 978 0 932813 86 2 His idealism and humanism left him with little stomach for the world of industrial and financial intrigue Belohlavek Peter Wagner John W Innovation The Lessons of Nikola Tesla Blue Eagle 2008 seh 43 ISBN 978 987 651 009 7 This was Tesla a scientist philosopher humanist and ethical man of the world in the truest sense Wearing Judy Edison s Concrete Piano Flying Tanks Six Nippled Sheep Walk On Water Shoes and 12 Other Flops From Great Inventors ECW Press 2009 ISBN 978 1 55490 551 5 Tesla the unselfish humanist he was would roll over in his grave Seifer Marc J Wizard the life and times of Nikola Tesla biography of a genius Citadel Press 1996 seh 506 ISBN 978 0 8065 1960 9 Frank Jenkins Nikola Tesla The Man Engineer Inventor Humanist and Innovator in Nikola Tesla Life and Work of a Genius Belgrade Yugoslav Society for the Promotion of Scientific Knowledge 1976 pp 10 21 Tesla Nikola Science and Discovery are the great Forces which will lead to the Consummation of the War Rastko 2015 04 02 tarixinde Istifade tarixi 17 July 2012 Tesla Nikola as told to George Sylvester Viereck A Machine to End War PBS org February 1937 24 January 2001 tarixinde Istifade tarixi 27 July 2012 Tesla Nikola THE PROBLEM OF INCREASING HUMAN ENERGY Century Illustrated Magazine 20 November 2019 tarixinde Istifade tarixi 15 August 2012 Lawrence R Spencer redaktorAlien Interview Lulu com 2008 seh 303 ISBN 978 0 615 20460 4 It might as well be said that God has properties He has not but only attributes and these are of our own making Orrin Elmer Dunlap Radio s 100 men of science biographical narratives of pathfinders in electronics and television 2 Harper amp Brothers 1944 122 123 In one of his last interviews with this author Tesla in his eighties still dreamed of power transmission by radio Religion is simply an ideal Tesla remarked It is an ideal force that tends to free the human being from material bonds I do not believe that matter and energy are interchangeable any more than are the body and soul There is just so much matter in the universe and it cannot be destroyed As I see life on this planet there is no individuality It may sound ridiculous to say so but I believe each person is but a wave passing through space ever changing from minute to minute as it travels along finally some day just becoming dissolved Nikola Tesla FECHA 2015 08 14 tarixinde Istifade tarixi 31 July 2012 Nikola Tesla Bibliography 21st Century Books 2015 09 27 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2015 Tesla Nikola The Project Gutenberg eBook Experiments with Alternate Currents of High Potential and High Frequency by Nikola Tesla 2022 07 15 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2015 Tesla Nikola EXPERIMENTS WITH ALTERNATE CURRENTS OF HIGH POTENTIAL AND HIGH FREQUENCY Twenty First Century Books 2015 09 19 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2015 Tesla Nikola The Problem of Increasing Human Energy 60 n s v 38 1900 May Oct 1900 175 Istifade tarixi 21 April 2011 Twenty First Century Books 2016 01 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 yanvar 2015 Nikola Tesla Information Resource 21st Century Books 2022 04 19 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2015 Selected Tesla writings 21st Century Books 2009 01 30 tarixinde Istifade tarixi 13 yanvar 2015 Nikola Tesla 20 July 1931 Time 8 December 2015 tarixinde Istifade tarixi 2 July 2012 Time front cover Vol XVIII No 3 20 July 1931 7 July 2018 tarixinde Istifade tarixi 10 September 2012 Vujovic Dr Ljubo Tesla Biography NIKOLA TESLA THE GENIUS WHO LIT THE WORLD Tesla Memorial Society of New York 2016 01 14 tarixinde Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Why the Name Tesla Tesla Motors 16 October 2007 tarixinde Istifade tarixi 10 June 2008 Margerison Charles Amazing Scientists Inspirational Stories Amazing People Club 2011 ISBN 978 1 921752 40 7 Istifade tarixi 28 April 2015 Seifer 2001 seh 464 Tesla nvidia com 2016 01 01 tarixinde Istifade tarixi 26 yanvar 2016 National Day of Nikola Tesla Day of Science Technology and Innovation July 10 http www dziv hr en State Intellectual Property Office of the Republic of Croatia 2015 07 14 tarixinde Istifade tarixi 13 July 2015 Nikola Tesla EV Rally Croatia 2015 Electric Rally Mixture of Excellence and Technology www nikolateslaevrally com hr Kilovat Media 2016 01 11 tarixinde Istifade tarixi 28 April 2015 Belgrade Nikola Tesla Airport airport desk com 2014 04 25 tarixinde Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Memory of the World United Nations Educational Scientific and Cultural Organization UNESCO 2016 01 25 tarixinde Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Arxivlenmis suret 2016 10 07 tarixinde Istifade tarixi 2015 01 16 redaktor If Streets Could Talk Kad bi ulice imale dar govora Croatian World Network 29 November 2008 ISSN 1847 3911 2016 01 16 tarixinde Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Schmadel Lutz D Dictionary of minor planet names Springer 2003 seh 183 ISBN 3 540 00238 3 2023 08 05 tarixinde Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Pictures of Tesla s home in Smiljan Croatia and his father s church after rebuilding Tesla Memorial Society of NY 2015 10 23 tarixinde Istifade tarixi 22 May 2013 MCNikolaTesla hr 2010 03 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Memorijalni centar Nikola Tesla Smiljan Croatian Mcnikolatesla hr 2015 01 18 tarixinde Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Tesla Timeline Tesla Universe 2010 09 06 tarixinde Istifade tarixi 16 yanvar 2015 PDF Embassy of the Republic of Croatia 2007 08 02 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Nikola Tesla s legend lives on in Niagara Falls ingilis www teslasociety com 2022 04 01 tarixinde Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Tmsusa Tesla Memorial Society of NY 2010 11 28 tarixinde Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Tesla Memorial Society of NY 2015 10 23 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 July 2012 Roberts Andrew Kennedy Marc Nequest Alex Tesla Honored With Niagara Falls Monument PDF IEEE Canada 2015 01 09 tarixinde PDF Istifade tarixi 16 yanvar 2015 Frum Larry Backers raise cash for Tesla museum honoring cult hero CNN 21 August 2012 2012 10 26 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2015 Let s Build a Goddamn Tesla Museum indiegogo 2015 11 30 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2015 Broad William Group Buying Long Island Estate for Tesla Memorial The New York Times 17 yanvar 2015 2022 07 16 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2015 Rodriguez Salvador Web campaign to build a Tesla museum succeeds in purchasing lab Los Angeles Times 17 yanvar 2015 2015 07 24 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2015 IEEE 10 February 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 July 2012 invalid param val Proposal for proclamation of Nikola Tesla Day on July 10 by United Nations 2015 02 23 at the Wayback Machine Tesla Memorial Society of New York Istifade tarixi 17 yanvar 2015 Arxivlenmis suret 2021 10 25 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 27 Edith Wharton was unhappy here Lost City 2015 10 23 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2015 Here s a first look at the Tesla statue in Palo Alto VentureBeat 2014 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2015 01 17 MenbelerSeifer Marc J Wizard the life and times of Nikola Tesla biography of a genius Citadel 2001 ISBN 978 0 8065 1960 9 O Neill John J Prodigal Genius The Life of Nikola Tesla Book Tree 2007 ISBN 978 1 60206 743 1 Van Riper A Bowdoin A Biographical Encyclopedia of Scientists and Inventors in American Film and TV since 1930 Scarecrow Press 2011 ISBN 978 0 8108 8128 0 Childress David The fantastic inventions of Nikola Tesla Adventures Unlimited Press 1993 ISBN 978 0 932813 19 0 Cheney Margaret Tesla Man Out of Time Simon amp Schuster 8 November 2011 ISBN 978 1 4516 7486 6 Cheney Margaret Tesla Man Out of Time 2001 1981 ISBN 978 0 7432 1536 7 Cheney Margaret Uth Robert Glenn Jim Tesla Master of Lightning Barnes amp Noble Books 1999 ISBN 978 0 7607 1005 0 Pickover Clifford A Strange Brains and Genius The Secret Lives Of Eccentric Scientists And Madmen HarperCollins 1999 Dommermuth Costa Carol Nikola Tesla A Spark of Genius Twenty First Century Books 1994 ISBN 978 0 8225 4920 8 Jonnes Jill Empires of Light Edison Tesla Westinghouse and the Race to Electrify the World Random House Trade Paperbacks 2004 ISBN 978 0 375 75884 3 Klooster John W Icons of Invention The Makers of the Modern World from Gutenberg to Gates ABC CLIO 2009 ISBN 978 0 313 34743 6 Lomas Robert The Man who Invented the Twentieth Century Lecture to South Western Branch of Institute of Physics The Inventions Researches and Writings of Nikola Tesla New York The Electrical Engineer 1894 3rd Ed reprinted by Barnes amp Noble 1995 Penner John R H The Strange Life of Nikola Tesla corrupted version of Pratt H Nikola Tesla 1856 1943 Proceedings of the IRE Vol 44 September 1956 Nikola Tesla The Creator of Electric Age Resonance March 2007 Weisstein Eric W Tesla Nikola 1856 1943 Eric Weisstein s World of Science Dimitrijevic Milan S Belgrade Astronomical Observatory Historical Review Publ Astron Obs Belgrade 162 170 Also Srpski asteroidi Tesla Astronomski magazine Roguin Ariel Historical Note Nikola Tesla The man behind the magnetic field unit J Magn Reson Imaging 2004 19 369 374 2004 Wiley Liss Inc Sellon J L The impact of Nikola Tesla on the cement industry Behrent Eng Co Wheat Ridge Colorado Cement Industry Technical Conference 1997 XXXIX Conference Record 1997 IEEE PC Page s 125 133 Valentinuzzi M E Nikola Tesla why was he so much resisted and forgotten Inst de Bioingenieria Univ Nacional de Tucuman Engineering in Medicine and Biology Magazine IEEE July August 1998 17 4 pp 74 75 Secor H Winfield Tesla s views on Electricity and the War Electrical Experimenter Volume 5 Number 4 August 1917 Florey Glen Tesla and the Military Engineering 24 5 December 2000 Corum K L J F Corum Nikola Tesla Lightning Observations and Stationary Waves 1994 Corum K L J F Corum and A H Aidinejad Atmospheric Fields Tesla s Receivers and Regenerative Detectors 1994 Meyl Konstantin H Weidner E Zentgraf T Senkel T Junker and P Winkels Experiments to proof the evidence of scalar waves Tests with a Tesla reproduction Institut fur Gravitationsforschung IGF Am Heerbach 5 D 63857 Waldaschaff Anderson L I John Stone Stone on Nikola Tesla s Priority in Radio and Continuous Wave Radiofrequency Apparatus Vol 1 1986 pp 18 41 Anderson L I Priority in Invention of Radio Tesla v Marconi Antique Wireless Association monograph March 1980 Marincic A and D Budimir Tesla s contribution to radiowave propagation Dept of Electron Eng Belgrade Univ 5th International Conference on Telecommunications in Modern Satellite Cable and Broadcasting Service 2001 TELSIKS 2001 pp 327 331 vol 1 Page R M The Early History of Radar Proceedings of the IRE Volume 50 Number 5 May 1962 special 50th Anniversary Issue C Mackechnie Jarvis Nikola Tesla and the induction motor 1970 Phys Educ 5 280 287 Giant Eye to See Round the World DOC Nikola Tesla Insanliq tarixinin en ehemiyyetli icadcisiElave oxuKitablarTesla Nikola Parts I through V published in the Electrical Experimenter monthly magazine from February through June 1919 Part VI published October 1919 Reprint edition with introductory notes by Ben Johnson New York Barnes and Noble 1982 also online at Lucid Cafe 2016 02 02 at the Wayback Machine et cetera 2016 01 26 at the Wayback Machine as 1919 ISBN 978 0 910077 00 2 1894 1996 reprint Montana Kessinger ISBN 978 1 56459 711 3 1999 Nikola Tesla forgotten genius of electricity London Headline ISBN 978 0 7472 7588 6 Glenn Jim 1994 ISBN 978 1 56619 266 8 Trinkaus George 2002 Tesla The Lost Inventions High Voltage Press ISBN 978 0 9709618 2 2 Valone Thomas 2002 Harnessing the Wheelwork of Nature Tesla s Science of Energy ISBN 978 1 931882 04 0 Peat F David In Search of Nikola Tesla Revised Bath Ashgrove 2003 ISBN 978 1 85398 117 3 McNichol Tom 2006 AC DC The Savage Tale of the First Standards War Jossey Bass ISBN 978 0 7879 8267 6 Carlson W Bernard Tesla Inventor of the Electrical Age Princeton University Press 2013 ISBN 1 4008 4655 2 2016 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2016 01 20 NesrlerA New System of Alternating Current Motors and Transformers American Institute of Electrical Engineers may 1888 Selected Tesla Writings 2009 01 30 at the Wayback Machine 1888 1940 ci iller erzinde Tesla ve digerleri terefinden yazilmis elmi is ve meqaleler Light Without Heat 2022 03 16 at the Wayback Machine The Manufacturer and Builder January 1892 Vol 24 Biography Nikola Tesla 2006 05 09 at the Wayback Machine The Century Magazine November 1893 Vol 47 Tesla s Oscillator and Other Inventions 2006 05 09 at the Wayback Machine The Century Magazine November 1894 Vol 49 The New Telegraphy Recent Experiments in Telegraphy with Sparks 2022 03 16 at the Wayback Machine The Century Magazine November 1897 Vol 55 JurnallarPavicevic Aleksandra From lighting to dust death funeral and post mortem destiny of Nikola Tesla Glasnik Etnografskog instituta SANU 62 2 2014 125 139 doi 10 2298 GEI1402125P Carlson W Bernard Inventor of dreams March 2005 Vol 292 Issue 3 p 78 7 Jatras Stella L The genius of Nikola Tesla 2011 12 30 at the Wayback Machine 28 July 2003 Vol 19 Issue 15 p 9 1 Lawren B Rediscovering Tesla March 1988 Vol 10 Issue 6 Rybak James P Nikola Tesla Scientific Savant 1042170X November 1999 Vol 16 Issue 11 Thibault Ghislain The Automatization of Nikola Tesla Thinking Invention in the Late Nineteenth Century Volume 21 Number 1 Winter 2013 pp 27 52 Xarici kecidlerDiger layihelerdeVikisitatda elaqeli sitatlarVikianbarda elaqeli media fayllar Nikola Teslanin gundeliyi Nikola Tesla muzeyi Vordenkliffde Tesla Elm Merkezi World of Scientific Biography Nikola Tesla Wolfram Research Eserleri ve ya muellifi oldugu isler Nikola Tesla Internet arxivinde