Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uzun zaman fasilələrinin hesablanma və saxlanma sistemlərinə təqvim deyilir.
Təqvimlər insan cəmiyyətinin həyati tələbləri ilə əlaqədar olaraq yaranmış, inkişaf etmiş və təkmilləşmişdir.
Təqvimlərin tarixi
Təqvimlərin tarixi çox qədimdir. Hələ beş min il bundan əvvəl Misirdə vaxtın tələblərinə cavab verə bilən ilk təqvim olmuşdur. Sonralar müxtəlif təqvim sistemləri tərtib olunmuş və onlar uzun illər ərzində dəqiqləşdirilmiş və mükəmməlləşdirilmişdir.
Təqvim, 13,8 milyard il yaşı olan kainatın elm təhsildə pedaqoji məqsədlər və ya məşhur elm üçün xronologiyasını tərtib etmək məqsədilə istifadə olunan bir metoddur ,
Konsepsiya Carl Sagan tərəfindən özünün "Eden Əjdahaları" (1977) kitabında və "Cosmos" televiziya seriyası vasitəsilə populyarlaşdırılmışdır. Sagan, müqayisəli səth sahəsini genişləndirməyə davam edir və "Kosmik təqvim bir futbol meydanının ölçüsünə qədər ölçülürsə, insanlıq əlinin ölçüsünün bütün sahəsini əhatə edəcəkdir".
Kosmik il.
Kosmik Təqvim göstərir ki, kainat və Yer üzündəki bütün hadisələrin əlaqəsinin vaxt ölçüsü 12 aylıq, 365 günlük bir müddət boyunca planlaşdırılır.
Kosmologiya
| Tarix | Gya | Hadisə |
|---|---|---|
| 1 Yan | 13.8 | Böyük partlayış, kosmik fon radiasiyası görünüşü |
| 14 Yan | 13.1 | Ən əvvəl məlum olanlar |
| 22 yan | 12.85 | İlk qalaktikaların formalaşması |
| 16 Mar | 11 | Süd yolu qalaktikasının formalaşması |
| 12 May | 8.8 | Süd yolu qalaktikasının diskinin formalaşması |
| 2 Sent | 4.57 | Günəş sisteminin formalaşması |
| 6 Sent | 4.4 | Yerdəki ən qədim relyefin formalaşması |
İl ərzində tarix aşağıdakı formula vasitəsilə hesablanır
T(günlər) = 365 gün * 0.100/13.797 ( 1- T_Gya/13.797 )
Yerdəki həyatın təkamülü
| Tarix | Hadisə | |
|---|---|---|
| 14 Sent | 4.1 | Biotik həyatın qalıqları, Qərbi Avstraliyada 4,1 milyard yaşlı süxurlarda aşkar edilmişdir |
| 21 Sent | 3.8 | İlkin həyat (Prokariotlar) |
| 30 Sent | 3.4 | Fotosintez |
| 29 Okt | 2.4 | |
| 9 Noy | 2 | Kompleks hüceyrələr (Nüvəlilər) |
| 5 Dek | 0.8 | İlk çoxhüceyrəli həyat |
| 7 Dek | 0.67 | Yalnız Heyvanlar |
| 14 Dek | 0.55 | (həşəratların ataları, araknidlər) |
| 17 Dek | 0.5 | Balıqlar və Proto-amfibilər |
| 20 Dek | 0.45 | Quru bitkiləri |
| 21 Dek | 0.4 | Böcəklər və Toxumlar |
| 22 Dek | 0.36 | Amfibilər |
| 23 Dek | 0.3 | Sürünənlər |
| 24 Dek | 0.25 | , 90% of Növlər ölür |
| 25 Dek | 0.23 | Dinozavrlar |
| 26 Dek | 0.2 | Məməlilər |
| 27 Dek | 0.15 | Quşlar |
| 28 Dek | 0.13 | Çiçəklər |
| 30 Dek, 06:24 | 0.065 | Cretaceous–Paleogen yox olması, Qanadsız dinozavrların ölümü |
İnsanın inkişafı
| Tarix/ saat | Event | |
|---|---|---|
| 30 Dek | 65 | Primatlar |
| 31 Dek, 06:05 | 15 | Antropomorfidlər |
| 31 Dek, 14:24 | 12.3 | Hominidlər |
| 31 Dek, 22:24 | 2.5 | İlk insanlar and Daş alətlər |
| 31 Dek, 23:44 | 0.4 | |
| 31 Dek, 23:52 | 0.2 | |
| 31 Dek, 23:55 | 0.11 | |
| 31 Dek, 23:58 | 0.035 | |
| 31 Dek, 23:59:32 | 0.012 |
Tarixin başlanğıcı
| Tarix / saat | Hadisə | |
|---|---|---|
| 31 Dek, 23:59:33 | 12.0 | |
| 31 Dek, 23:59:41 | 8.3 | daşğını |
| 31 Dek, 23:59:46 | 6.0 | Mis dövrü |
| 31 Dek, 23:59:47 | 5.5 | Erkən Tunc Dövrü ; Proto yazı; tikilisi |
| 31 Dek, 23:59:48 | 5.0 | Misirin ilk xanədanı; Şumerdə erkən xanədanlıq dövrü; Hind vadisi mədəniyyətinin başlaması |
| 31 Dek, 23:59:49 | 4.5 | Əlifba; Akkad; Təkər |
| 31 Dek, 23:59:51 | 4.0 | Hammurapi qanunları; Orta padşahlıq (Misir) |
| 31 Dek, 23:59:52 | 3.5 | Son Tunc dövrü; Erkən Dəmir dövrü; Minoan püskürməsi |
| 31 Dek, 23:59:53 | 3.0 | Dəmir dövrü; Antik dövrün başlaması |
| 31 Dek, 23:59:54 | 2.5 | Budda; Mahavira; ; Konfutsi; Tsin sülaləsi; Qədim Yunanıstan; Aşoka imperiyası; Vedaların tamamlanması; Evklid həndəsəsi; Arximed fizikası; Roma Respublikası |
| 31 Dek, 23:59:55 | 2.0 | Ptolemaik astronomiya; Roma İmperiyası; İsa; 0 (ədəd)-in ixtirası; Qupta İmperiyası |
| 31 Dek, 23:59:56 | 1.5 | Məhəmməd; Maya Mədəniyyəti; Sun imperiyası; Bizans İmperiyasının yüksəlişi |
| 31 Dek, 23:59:58 | 1.0 | Monqol İmperiyası; Maratha İmperiyası, Səlib yürüşləri; Xristofor Kolumbun Amerikaya səyahəti; Avropada İntibah dövrü; İohann Sebastyan Baxın vaxtında klassik musiqi |
Cari ikinci
| Tarix / saat | Hadisə | |
|---|---|---|
| 31 Dek, 23:59:59 | 0.5 | Müasir tarix; günümüzdən 437.5 il əvvəl |
- "Cosmos, episode 1 (1980)". 2015-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-03-14.
- "First Galaxies Born Sooner After Big Bang Than Thought". Space.com. 2022-04-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-07.
- Borenstein, Seth. "Hints of life on what was thought to be desolate early Earth". . Yonkers, NY: . Associated Press. 19 October 2015. 2015-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-20.
- Bell, Elizabeth A.; Boehnike, Patrick; Harrison, T. Mark; və b. (PDF). Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. Washington, D.C.: . 112. 19 October 2015: 14518–21. Bibcode:2015PNAS..11214518B. doi:10.1073/pnas.1517557112. ISSN 1091-6490. PMC 4664351. PMID 26483481. 2015-11-06 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-20. Early edition, published online before print.
- Yoko Ohtomo; Takeshi Kakegawa; Akizumi Ishida; Toshiro Nagase; Minik T. Rosing. "Evidence for biogenic graphite in early Archaean Isua metasedimentary rocks". . 7. 8 December 2013: 25–28. Bibcode:2014NatGe...7...25O. doi:10.1038/ngeo2025. 11 December 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 9 December 2013.
- Borenstein, Seth. "Oldest fossil found: Meet your microbial mom". . 13 November 2013. 16 March 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 15 November 2013.
- Noffke, Nora; Christian, Daniel; Wacey, David; Hazen, Robert M. "Microbially Induced Sedimentary Structures Recording an Ancient Ecosystem in the ca. 3.48 Billion-Year-Old Dresser Formation, Pilbara, Western Australia". . 13 (12). 8 November 2013: 1103–24. Bibcode:2013AsBio..13.1103N. doi:10.1089/ast.2013.1030. PMC 3870916. PMID 24205812. 12 March 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 15 November 2013.
- Erwin, Douglas H. "Early metazoan life: divergence, environment and ecology". . 370 (20150036). 9 November 2015. doi:10.1098/rstb.2015.0036. İstifadə tarixi: 7 January 2016.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-03-14.
- . 2014-03-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-26.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Uzun zaman fasilelerinin hesablanma ve saxlanma sistemlerine teqvim deyilir Teqvimler insan cemiyyetinin heyati telebleri ile elaqedar olaraq yaranmis inkisaf etmis ve tekmillesmisdir Teqvimlerin tarixiTeqvimlerin tarixi cox qedimdir Hele bes min il bundan evvel Misirde vaxtin teleblerine cavab vere bilen ilk teqvim olmusdur Sonralar muxtelif teqvim sistemleri tertib olunmus ve onlar uzun iller erzinde deqiqlesdirilmis ve mukemmellesdirilmisdir Teqvim 13 8 milyard il yasi olan kainatin elm tehsilde pedaqoji meqsedler ve ya meshur elm ucun xronologiyasini tertib etmek meqsedile istifade olunan bir metoddur Konsepsiya Carl Sagan terefinden ozunun Eden Ejdahalari 1977 kitabinda ve Cosmos televiziya seriyasi vasitesile populyarlasdirilmisdir Sagan muqayiseli seth sahesini genislendirmeye davam edir ve Kosmik teqvim bir futbol meydaninin olcusune qeder olculurse insanliq elinin olcusunun butun sahesini ehate edecekdir Kosmik il Kosmik Teqvim gosterir ki kainat ve Yer uzundeki butun hadiselerin elaqesinin vaxt olcusu 12 ayliq 365 gunluk bir muddet boyunca planlasdirilir Kosmologiya Tarix Gya Hadise1 Yan 13 8 Boyuk partlayis kosmik fon radiasiyasi gorunusu14 Yan 13 1 En evvel melum olanlar22 yan 12 85 Ilk qalaktikalarin formalasmasi16 Mar 11 Sud yolu qalaktikasinin formalasmasi12 May 8 8 Sud yolu qalaktikasinin diskinin formalasmasi2 Sent 4 57 Gunes sisteminin formalasmasi6 Sent 4 4 Yerdeki en qedim relyefin formalasmasi Il erzinde tarix asagidaki formula vasitesile hesablanir T gunler 365 gun 0 100 13 797 1 T Gya 13 797 Yerdeki heyatin tekamulu Tarix Hadise14 Sent 4 1 Biotik heyatin qaliqlari Qerbi Avstraliyada 4 1 milyard yasli suxurlarda askar edilmisdir21 Sent 3 8 Ilkin heyat Prokariotlar 30 Sent 3 4 Fotosintez29 Okt 2 49 Noy 2 Kompleks huceyreler Nuveliler 5 Dek 0 8 Ilk coxhuceyreli heyat7 Dek 0 67 Yalniz Heyvanlar14 Dek 0 55 heseratlarin atalari araknidler 17 Dek 0 5 Baliqlar ve Proto amfibiler20 Dek 0 45 Quru bitkileri21 Dek 0 4 Bocekler ve Toxumlar22 Dek 0 36 Amfibiler23 Dek 0 3 Surunenler24 Dek 0 25 90 of Novler olur25 Dek 0 23 Dinozavrlar26 Dek 0 2 Memeliler27 Dek 0 15 Quslar28 Dek 0 13 Cicekler30 Dek 06 24 0 065 Cretaceous Paleogen yox olmasi Qanadsiz dinozavrlarin olumuInsanin inkisafi Tarix saat Event30 Dek 65 Primatlar31 Dek 06 05 15 Antropomorfidler31 Dek 14 24 12 3 Hominidler31 Dek 22 24 2 5 Ilk insanlar and Das aletler31 Dek 23 44 0 431 Dek 23 52 0 231 Dek 23 55 0 1131 Dek 23 58 0 03531 Dek 23 59 32 0 012Tarixin baslangici Tarix saat Hadise31 Dek 23 59 33 12 031 Dek 23 59 41 8 3 dasgini31 Dek 23 59 46 6 0 Mis dovru31 Dek 23 59 47 5 5 Erken Tunc Dovru Proto yazi tikilisi31 Dek 23 59 48 5 0 Misirin ilk xanedani Sumerde erken xanedanliq dovru Hind vadisi medeniyyetinin baslamasi31 Dek 23 59 49 4 5 Elifba Akkad Teker31 Dek 23 59 51 4 0 Hammurapi qanunlari Orta padsahliq Misir 31 Dek 23 59 52 3 5 Son Tunc dovru Erken Demir dovru Minoan puskurmesi31 Dek 23 59 53 3 0 Demir dovru Antik dovrun baslamasi31 Dek 23 59 54 2 5 Budda Mahavira Konfutsi Tsin sulalesi Qedim Yunanistan Asoka imperiyasi Vedalarin tamamlanmasi Evklid hendesesi Arximed fizikasi Roma Respublikasi31 Dek 23 59 55 2 0 Ptolemaik astronomiya Roma Imperiyasi Isa 0 eded in ixtirasi Qupta Imperiyasi31 Dek 23 59 56 1 5 Mehemmed Maya Medeniyyeti Sun imperiyasi Bizans Imperiyasinin yukselisi31 Dek 23 59 58 1 0 Monqol Imperiyasi Maratha Imperiyasi Selib yurusleri Xristofor Kolumbun Amerikaya seyaheti Avropada Intibah dovru Iohann Sebastyan Baxin vaxtinda klassik musiqiCari ikinci Tarix saat Hadise31 Dek 23 59 59 0 5 Muasir tarix gunumuzden 437 5 il evvel Cosmos episode 1 1980 2015 05 29 tarixinde Istifade tarixi 2018 03 14 First Galaxies Born Sooner After Big Bang Than Thought Space com 2022 04 04 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 07 Borenstein Seth Hints of life on what was thought to be desolate early Earth Yonkers NY Associated Press 19 October 2015 2015 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2015 10 20 Bell Elizabeth A Boehnike Patrick Harrison T Mark ve b PDF Proc Natl Acad Sci U S A Washington D C 112 19 October 2015 14518 21 Bibcode 2015PNAS 11214518B doi 10 1073 pnas 1517557112 ISSN 1091 6490 PMC 4664351 PMID 26483481 2015 11 06 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 10 20 Early edition published online before print Yoko Ohtomo Takeshi Kakegawa Akizumi Ishida Toshiro Nagase Minik T Rosing Evidence for biogenic graphite in early Archaean Isua metasedimentary rocks 7 8 December 2013 25 28 Bibcode 2014NatGe 7 25O doi 10 1038 ngeo2025 11 December 2019 tarixinde Istifade tarixi 9 December 2013 Borenstein Seth Oldest fossil found Meet your microbial mom 13 November 2013 16 March 2019 tarixinde Istifade tarixi 15 November 2013 Noffke Nora Christian Daniel Wacey David Hazen Robert M Microbially Induced Sedimentary Structures Recording an Ancient Ecosystem in the ca 3 48 Billion Year Old Dresser Formation Pilbara Western Australia 13 12 8 November 2013 1103 24 Bibcode 2013AsBio 13 1103N doi 10 1089 ast 2013 1030 PMC 3870916 PMID 24205812 12 March 2017 tarixinde Istifade tarixi 15 November 2013 Erwin Douglas H Early metazoan life divergence environment and ecology 370 20150036 9 November 2015 doi 10 1098 rstb 2015 0036 Istifade tarixi 7 January 2016 Arxivlenmis suret 2021 10 18 tarixinde Istifade tarixi 2018 03 14 2014 03 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 02 26