Söz ailəsi — Dilçilikdə söz ailəsi eyni kökdən yaranan, bir-biri ilə mənaca bağlı və oxşar quruluş xüsusiyyətlərinə malik olan sözlər qrupuna deyilir. Söz ailəsindəki bütün sözlər eyni kök morfem əsasında qurulur və müxtəlif şəkilçilər əlavə olunaraq yeni mənalar daşıyan sözlər yaradılır.
Söz ailəsinin xüsusiyyətləri
Eyni kökdən yaranmada söz ailəsindəki bütün sözlər eyni kökə əsaslanır. Məsələn, gül kökü əsasında: Gül (bitki adı), Güllük (çiçəklik yer), Güllər (çoxlu çiçək), Gülmək (hərəkət), Gülüş (gülməyin təsiri). Morfoloji yaradılmada şəkilçilərin kökə əlavə olunması ilə yeni sözlər yaranır. Məsələn: oxu → oxucu → oxumaq → oxunan.
Mənaca əlaqə
Eyni kökdən yaranan sözlər arasında mənaca əlaqə olur. Bu əlaqə onların eyni bir sahəyə aid olduğunu göstərir. Məsələn: su (maye) → sulu (mayeli) → susuz (maye olmayan).Leksik və qrammatik inkişaf zamanı kök sözün mənası yeni yaranan sözlərdə genişlənə və ya spesifikləşə bilər.
Söz ailəsinin əhəmiyyəti
Söz ailələri dil öyrənənlərə eyni kökdən yaranan sözlər arasında əlaqəni anlamağa və lüğətlərini genişləndirməyə kömək edir. Yeni sözlərin yaradılmasında əsas mexanizmlərdən biridir. Məsələn, texnologiya ilə bağlı yeni terminlər də adətən mövcud köklərə şəkilçilərin əlavə olunması ilə yaranır. Mənaca dərinlik dedikdə bir kök üzərində qurulan söz ailələri dilin zənginliyini və mənaca çoxşaxəliliyini göstərir. Sözün kökü dilin mənşəyini göstərir, yeni sözlər yaratmağa imkan verir. Şəkilçilər isə sözün mənasını və qrammatik formasını dəyişdirərək yeni mənalar yaradır. Söz ailəsi dilin inkişafında və zənginləşməsində mühüm rol oynayır. Söz ailələri dilin quruluşunu, mənasını və inkişaf mexanizmini başa düşmək üçün vacibdir. Həm nitq mədəniyyətinin inkişafında, həm də dilçilik tədqiqatlarında əhəmiyyətli rol oynayır. Bu konsept vasitəsilə dilin leksik sərvəti daha yaxşı anlaşılır və zənginləşdirilir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Word family Definition & Meaning - Merriam-Webster". 2022-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-17.
- Nagy, William E.; Diakidoy, Irene-Anna N.; Anderson, Richard C. "The Acquisition of Morphology: Learning the Contribution of Suffixes to the Meanings of Derivatives". Journal of Reading Behavior (ingilis). 25 (2). June 1993: 155–170. doi:10.1080/10862969309547808. ISSN 0022-4111.
- Schmitt, Norbert; Meara, Paul. "Researching Vocabulary Through a Word Knowledge Framework". Studies in Second Language Acquisition (ingilis). 19 (1). March 1997: 17–36. doi:10.1017/S0272263197001022. ISSN 0272-2631.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Soz ailesi Dilcilikde soz ailesi eyni kokden yaranan bir biri ile menaca bagli ve oxsar qurulus xususiyyetlerine malik olan sozler qrupuna deyilir Soz ailesindeki butun sozler eyni kok morfem esasinda qurulur ve muxtelif sekilciler elave olunaraq yeni menalar dasiyan sozler yaradilir DilcilikDunya dilleriFonologiya Morfologiya Sintaksis Semantika Praqmatika Koqnitiv dilcilik Generativ linqvistikaDeskriptiv linqvistikaAntropoloji linqvistika Tekamul linqvistikasi etimologiya Fonetika SosiolinqvistikaTetbiqi dilcilikKomputer dilciliyi Kriminalistika Dilin menimsenilmesi Dil qiymetlendirmesi Dil inkisafi Preskriptivizm Antropoloji linqvistika Neyrolinqvistika Psixolinqvistika StilistikaDigerleriEdebiyyat Linqvistik tipologiya Linqvistikanin tarixi Dilcilerin siyahisi Dunya dilleribrSoz ailesinin xususiyyetleriEyni kokden yaranmada soz ailesindeki butun sozler eyni koke esaslanir Meselen gul koku esasinda Gul bitki adi Gulluk ciceklik yer Guller coxlu cicek Gulmek hereket Gulus gulmeyin tesiri Morfoloji yaradilmada sekilcilerin koke elave olunmasi ile yeni sozler yaranir Meselen oxu oxucu oxumaq oxunan Menaca elaqeEyni kokden yaranan sozler arasinda menaca elaqe olur Bu elaqe onlarin eyni bir saheye aid oldugunu gosterir Meselen su maye sulu mayeli susuz maye olmayan Leksik ve qrammatik inkisaf zamani kok sozun menasi yeni yaranan sozlerde genislene ve ya spesifiklese biler Soz ailesinin ehemiyyetiSoz aileleri dil oyrenenlere eyni kokden yaranan sozler arasinda elaqeni anlamaga ve lugetlerini genislendirmeye komek edir Yeni sozlerin yaradilmasinda esas mexanizmlerden biridir Meselen texnologiya ile bagli yeni terminler de adeten movcud koklere sekilcilerin elave olunmasi ile yaranir Menaca derinlik dedikde bir kok uzerinde qurulan soz aileleri dilin zenginliyini ve menaca coxsaxeliliyini gosterir Sozun koku dilin menseyini gosterir yeni sozler yaratmaga imkan verir Sekilciler ise sozun menasini ve qrammatik formasini deyisdirerek yeni menalar yaradir Soz ailesi dilin inkisafinda ve zenginlesmesinde muhum rol oynayir Soz aileleri dilin qurulusunu menasini ve inkisaf mexanizmini basa dusmek ucun vacibdir Hem nitq medeniyyetinin inkisafinda hem de dilcilik tedqiqatlarinda ehemiyyetli rol oynayir Bu konsept vasitesile dilin leksik serveti daha yaxsi anlasilir ve zenginlesdirilir Hemcinin baxLeksemIstinadlar Word family Definition amp Meaning Merriam Webster 2022 07 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 12 17 Nagy William E Diakidoy Irene Anna N Anderson Richard C The Acquisition of Morphology Learning the Contribution of Suffixes to the Meanings of Derivatives Journal of Reading Behavior ingilis 25 2 June 1993 155 170 doi 10 1080 10862969309547808 ISSN 0022 4111 Schmitt Norbert Meara Paul Researching Vocabulary Through a Word Knowledge Framework Studies in Second Language Acquisition ingilis 19 1 March 1997 17 36 doi 10 1017 S0272263197001022 ISSN 0272 2631