Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qaraqoyunlu hökmdarlarının siyahısı — Qaraqoyunlu tayfa ittifaqını idarə edən hakim sülalə Baranlı sülaləsi olmuşdur. Baranlı sülaləsi mənşəcə oğuzların Yıva boyuna aid edilir. Qaraqoyunlular 11 hökmdar tərəfindən idarə edilmişlər. Ən çox hakimiyyətdə olan hökmdar Cahan şah olmuşdur. Onun hakimiyyəti dövrü 1436–1467-ci illəri əhatə edir və ümumilikdə 31 il təşkil edir.
| Qaraqoyunlu hökmdarları | |
|---|---|
| Keçmiş monarxiya | |
 | |
| Bayraq | |
 | |
| Qara Yusif dövründə Qaraqoyunlular Teymurilər, Cəlairilər, Ağqoyunlular və Şirvanşahlar üzərində qələbə çalaraq keçmiş qüdrətlərini bərpa etdilər. | |
| İlk hökmdar | Bayram xoca |
| Son hökmdar | Həsənəli mirzə |
| Rəsmi məkan | Təbriz |
| İdarəetmə forması | Mütləq monarxiya |
| Yaranması | 1375 |
| Süqutu | 1469 |
| İddiaçı | Yusif mirzə |
Qaraqoyunlular qüdrətli dövrlərində hazırkı Şərqi Anadolu, Azərbaycan, Suriya, İraq, İran, Rusiya və Gürcüstan ərazilərində hökm sürmüşlər. Ölkənin rəsmi məkanı əvvəlcə Ərciş, sonra isə Təbriz şəhəri olmuşdur.
Qaraqoyunlu hakimiyyətinin əsası Bayram xoca tərəfindən qoyulmuşdur. Cahan şahın 1467-ci ildə Səncəq döyüşündə Uzun Həsən tərəfindən öldürülməsindən sonra Qaraqoyunlular dağılma dövrünə qədəm qoydular. Ardınca Həsənəlinin və Yusif mirzənin öldürülməsi ilə Qaraqoyunlular süquta uğradılar və yerində Ağqoyunlular imperiyası yarandı.
Qaraqoyunlularda hökmdar
Qaraqoyunlularda saray, divan, qoşun təşkilatı, ayrı-ayrı əyalətlərin və şəhərlərin idarə quruluşu Elxanilər dövründə mövcud olmuş siyasi strukturun inkişaf etmiş forması idi. Qaraqoyunlularda hökmdar qeyri-məhdud hakimiyyətə malik idi. Rəsmi sənədlərdən, fərmanlardan və zərb edilmiş sikkələrin oxunuşundan məlum olur ki, Qaraqoyunlu hökmdarları "sultan" və ya "padşah" titulu daşımışlar. Vilayət hakimlərinin və divan üzvlərinin təyin edilməsi birbaşa hökmdarın əmri ilə həyata keçirilirdi. Hökmdarların verdikləri fərmanın və ya hökmün sərlövhəsində sultanın adı və ləqəbi, sonunda isə möhürləri vurulurdu. Qaraqoyunlu hökmdarı Cahan şahın 1458-cü ildə verdiyi bir hökmün sərlövhəsində "məğlubedilməz Cahan şah hökmümüz" sözləri yazılmış möhür vardı.
Hökmdarların siyahısı
- — Qaraqoyunlu xanədanlığının əsasını qoyan hökmdarlar.
- — müstəqilliyini hərhansı bir vilayətdə elan edib, bütün ölkə ərazisində hökmdar deyil.
Quruluş və bəylik dövrü
| Titul | Ad | Hakimiyyət illəri | Qeydlər |
|---|---|---|---|
| Bəy | Bayram xoca بیرم خواجہ | 1374–1378 |
|
| Bəy | Qara Məhəmməd قرا محمد ترمش | 1378–1388 |
|
| Bəy | Pir Həsən پير حسن | 1389–1391 |
|
| Bəy | Qara Yusif قرا یوسف نوین بن محمد Əbu Nəsr ابو النصر | 1389–1405 |
|
| Əmir Teymurun Qaraqoyunlu ərazilərini ələ keçirməsi(1400–1405) | |||
İmperiya dövrü
| Titul | Ad | Hakimiyyət illəri | Qeydlər |
|---|---|---|---|
| Bəy padşah sultan | Qara Yusif قرا یوسف نوین بن محمد Əbu Nəsr ابو النصر | 1405–1420 |
|
| Bəy padşah sultan | Pirbudaq پیر بوداق بن یوسف | 1410–1413 |
|
| Bəy padşah sultan | Qara İsgəndər قرا اسکندر بن یوسف | 1420–1429 |
|
| Bəy padşah sultan | Əbu Səid ابوسعید | 1429–1431 |
|
| Bəy padşah sultan | Qara İsgəndər قرا اسکندر بن یوسف | 1431–1436 |
|
| Bəy padşah sultan | Əmir İsfahan اسپند بن یوسف | 1421–1445 |
|
| Bəy padşah sultan | Cahan şah جہاں شاہ ابن یوسف | 1436–1467 |
|
| Bəy padşah sultan | Həsənəli حسن علی ابن جہاں شاہ | 1467–1468 |
|
| Bəy padşah sultan | Yusif mirzə میرزا یوسف | 1468–1469 |
|
| Ağqoyunlular tərəfindən hakimiyyətlərinə son qoyuldu | |||
İstinadlar
- Neşri, 1987. səh. 821
- Fisher, Jackson və Lockhart, 1986. səh. 153
- Nəcəfli, 2000. səh. 39
- Nəcəfli, 2000. səh. 31
- Nəcəfli, 2000. səh. 32
- Sümer, 1992. səh. 40
- Nəcəfli, 2000. səh. 37
- Sümer, 1992. səh. 43
- Ebru, 1938. səh. 203-204
- Fərzəlibəyli, 1995. səh. 6
- Nuriyeva, 2015. səh. 99
- Tovına, 1987. səh. 6 vd.
- Şamî, 1987. səh. 49-50
- Sümer, 1992. səh. 49-50
- Nəcəfli, 2000. səh. 38
- Sümer, 1992. səh. 53
- islamansiklopedisi.org.tr. "Karakoyunlular" (türk). Faruk Sümer. 2001. 2018-08-23 tarixində . İstifadə tarixi: 1 aprel 2021.
- Nuriyeva, 2015. səh. 100
- Onullahi, 1982. səh. 62
- Fərzəlibəyli, 1995. səh. 5
- Sümer, 1992. səh. 59
- Sümer, 1992. səh. 60
- Rumlu, 2006. səh. 53-54
- Sümer, 1992. səh. 72-73
- Nəcəfli, 2000. səh. 24
- Nəcəfli, 2000. səh. 25
- Nuriyeva, 2015. səh. 101
- Rumlu, 2006. səh. 122-128
- Aka, 2001. səh. 14-15
- Sümer, 1992. səh. 112
- Aka, 2001. səh. 15
- Fərzəliyev, 1983. səh. 62
- Qızılbaşlar tarixi, 1993. səh. 10
- Rumlu, 2006. səh. 134
- Aka, 2001. səh. 17-18
- Rumlu, 2006. səh. 145-146
- Sümer, 1992. səh. 124
- Tihranî, 2001. səh. 68-69
- Sümer, 1992. səh. 125-126
- Rumlu, 2006. səh. 146
- Sümer, 1992. səh. 127
- Rumlu, 2006. səh. 196
- Azərbaycan tarixi, 2007. səh. 74
- Aka, 1994. səh. 152
- Aka, 2001. səh. 22
- Fərzəliyev, 1983. səh. 67
- Qızılbaşlar tarixi, 1993. səh. 16
- Sümer, 1992. səh. 83-84
- Sümer, 1992. səh. 123
- Qızılbaşlar tarixi, 1993. səh. 10-11
- Azərbaycan tarixi, 2007. səh. 90
- İsgəndər bəy, 2010. səh. 68-69
- Nəcəfli, 2000. səh. 27
- Nəcəfli, 2000. səh. 40
- Azərbaycan tarixi, 2007. səh. 76
- Nəcəfli, 2000. səh. 28
- Qızılbaşlar tarixi, 1993. səh. 11
- Nuriyeva, 2015. səh. 103
- Tihranî, 2001. səh. 252-253
- Rumlu, 2006. səh. 435-442
- Aka, 2001. səh. 70-71
- Fərzəliyev, 1983. səh. 70
- Fərzəlibəyli, 1995. səh. 18
- Fərzəlibəyli, 1995. səh. 27
- Minorsky, 1955. səh. 17 (1): 50–73
- Muhaddis, 1982. səh. 18
Ədəbiyyat
- Neşri, M. Kitâb-ı Cihan-Nümâ (F.R. Unat, M.A. Köymen, Nşr.) (türk). Ankara: TTK Yayınları. 1987.
- Nəcəfli, T.H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında (PDF) (az.). Bakı: Çaşıoğlu. 2000. səh. 198.
- Tovına, Metsobetsi'i's. History of Tamer(ane and His Successors, İng. tərc. R. Bedrosian) (ingilis). New York. 1987.
- Sümer, Faruk. Kara Koyunlular (Başlangıçtan Cihan-Şah’a kadar), c.I, (3. baskı) (türk). Ankara. 1992.
- Ebru, Hafız-ı. Zeyl-i Camiü’t-Tevarih-i Reşidî (türk). Tahran: Han Baba Beyanî. 1938.
- Fərzəlibəyli, Şahin Fazil. Azərbaycan və Osmanlı İmperiyası (XV–XVI əsrlər) (az.). Bakı: Azəbaycan Dövlət Nəşriyyatı. 1995.
- Metsobetsi'i's, Tovına. History of Tamer(ane and His Successors, İng. tərc. R. Bedrosian) (ingilis). New York. 1987.
- Şamî, Nizameddini. Zafername, çev. Necati Lugal (2.baskı) (türk). Ankara. 1987.
- Nuriyeva, İradə Tofiq qızı. Azəbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan–XXI əsrin əvvəllərinədək) (PDF) (az.). Bakı: Mütərcim. 2015. səh. 336. ISBN .
- Onullahi, Seyidağa. XIII-XVII əsrlərdə Təbriz şəhəri (Sosial-iqtisadi tarixi) (PDF) (az.). Bakı: Elm. 1982.
- Rumlu, Hasan-ı. Ahsenü’t-Tevarih, çev. M. Öztürk (türk). Ankara. 2006.
- Aka, İsmail. İran’da Türkmen Hâkimiyeti (Kara Koyunlular Devri) (türk). Ankara. 2001.
- Qızılbaşlar tarixi. Tərcümə və şərhlər M. Ə. Məhəmmədinindir (az.). Bakı: Azərbaycan. 1993. səh. 48.
- Tihranî, Ebu Bekr-i. Kitab-ı Diyarbekriyye, çev. Mürsel Öztürk (türk). Ankara. 2001.
- Aka, İsmail. Mirza Şahruh ve Zamanı (türk). Ankara. 1994.
- Fərzəliyev, Şahin. Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə (Həsən bəy Rumlunun ― "Əhsənüt-təvarix" əsəri üzrə) (PDF) (az.). Bakı: Elm. 1983.
- Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. III cild (XIII-XVIII əsrlər) (az.). Bakı: Elm. 2007. səh. 592+ 56. ISBN .
- İsgəndər bəy, Münşi Türkman. Dünyanı bəzəyən Abbasın tarixi (Tarixe-aləmaraye-Abbasi) (PDF) (az.). Bakı: Şərq-Qərb Nəşriyyat. 2010. səh. 1144. ISBN .
- Muhaddis, Mir Hashim. Tārīkh-i Qizilbāshān [History of Qizilbashes] (fars). Tehrān: Bihnām. 1982.
- Minorsky, V. "The Qara-Qoyunlu And The Qutb-Shahs". Bulletin of the School of Oriental and African Studies. 17 (1). 1955: 50–73. doi:10.1017/s0041977x00106342. ISSN 0041-977X.
- Fisher, William Bayne; Jackson, Peter; Lockhart, Lawrence. The Cambridge History of Iran (ingilis). 6. Cambridge: Cambridge University Press. 1986.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- anl.az. "Qaraqoyunluların 58 illik hakimiyyəti" (az.). 17 iyun 2013. İstifadə tarixi: 26 mart 2021.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaraqoyunlu hokmdarlarinin siyahisi Qaraqoyunlu tayfa ittifaqini idare eden hakim sulale Baranli sulalesi olmusdur Baranli sulalesi mensece oguzlarin Yiva boyuna aid edilir Qaraqoyunlular 11 hokmdar terefinden idare edilmisler En cox hakimiyyetde olan hokmdar Cahan sah olmusdur Onun hakimiyyeti dovru 1436 1467 ci illeri ehate edir ve umumilikde 31 il teskil edir Qaraqoyunlu hokmdarlariKecmis monarxiyaBayraqQara Yusif dovrunde Qaraqoyunlular Teymuriler Celairiler Agqoyunlular ve Sirvansahlar uzerinde qelebe calaraq kecmis qudretlerini berpa etdiler Ilk hokmdar Bayram xocaSon hokmdar Heseneli mirzeResmi mekan TebrizIdareetme formasi Mutleq monarxiyaYaranmasi 1375Suqutu 1469Iddiaci Yusif mirze Qaraqoyunlular qudretli dovrlerinde hazirki Serqi Anadolu Azerbaycan Suriya Iraq Iran Rusiya ve Gurcustan erazilerinde hokm surmusler Olkenin resmi mekani evvelce Ercis sonra ise Tebriz seheri olmusdur Qaraqoyunlu hakimiyyetinin esasi Bayram xoca terefinden qoyulmusdur Cahan sahin 1467 ci ilde Senceq doyusunde Uzun Hesen terefinden oldurulmesinden sonra Qaraqoyunlular dagilma dovrune qedem qoydular Ardinca Hesenelinin ve Yusif mirzenin oldurulmesi ile Qaraqoyunlular suquta ugradilar ve yerinde Agqoyunlular imperiyasi yarandi Qaraqoyunlularda hokmdarQaraqoyunlular Qara Yusif dovrunde Qaraqoyunlularda saray divan qosun teskilati ayri ayri eyaletlerin ve seherlerin idare qurulusu Elxaniler dovrunde movcud olmus siyasi strukturun inkisaf etmis formasi idi Qaraqoyunlularda hokmdar qeyri mehdud hakimiyyete malik idi Resmi senedlerden fermanlardan ve zerb edilmis sikkelerin oxunusundan melum olur ki Qaraqoyunlu hokmdarlari sultan ve ya padsah titulu dasimislar Vilayet hakimlerinin ve divan uzvlerinin teyin edilmesi birbasa hokmdarin emri ile heyata kecirilirdi Hokmdarlarin verdikleri fermanin ve ya hokmun serlovhesinde sultanin adi ve leqebi sonunda ise mohurleri vurulurdu Qaraqoyunlu hokmdari Cahan sahin 1458 cu ilde verdiyi bir hokmun serlovhesinde meglubedilmez Cahan sah hokmumuz sozleri yazilmis mohur vardi Hokmdarlarin siyahisi Qaraqoyunlu xanedanliginin esasini qoyan hokmdarlar musteqilliyini herhansi bir vilayetde elan edib butun olke erazisinde hokmdar deyil Qurulus ve beylik dovru Titul Ad Hakimiyyet illeri QeydlerBey Bayram xoca بیرم خواجہ 1374 1378 oglu Elxaniler dovrunde Ercis hakimi idi 1350 ci illerde Elxanilerin suqutu dovrunde hakimiyyet boslugundan istifade ederek Vani ve Mosulu ele kecirdi XIV esrin 70 ci illerinin sonunda Xoyu Naxcivani Agkilseni ve Surmeli bolgesini ele kecirmis ve Celairi hokmdarina vergi odemekden imtina etmisdir XIV esrin ikinci yarisinda Eretnalilari da meglub ederek Erzuruma qeder erazileri Qaraqoyunlulara tabe etdi XIV esrin 70 ci illerinin sonunda Sultan Huseyn Celairi ile mubarizede meglub oldugu ucun Celairilere tabeliyini bildirmisdir 1380 ci ilde vefat etdi Bey Qara Mehemmed قرا محمد ترمش 1378 1388 Bayram Xocanin qardasi oglu 1382 ci ilde Sultan Ehmed Celaire qarsi qalxmis usyani yatirmaga komek etdiyi ucun Ehmed Celair Qara Mehemmedin hakimiyyetini tanidi Hemcinin Qara Mehemmed Ehmed Celairin qiziyla evlenerek Celairiler ile siyasi elaqelerini mohkemlendirdi 1387 ci ilde Capaqcur doyusunde Emir Teymurun quvvelerini sixisdiraraq geri cekilmeye mecbur etdi 1388 ci ilde Emir Teymurun Irana qayitmasindan ve Celairi eyanlari arasindaki qarisiqliqdan istifade ederek Tebrizi ele kecirdi 1389 cu ilde terefinden olduruldu Bey Pir Hesen پير حسن 1389 1391 oglu 1389 cu ilde Qara Mehemmed uzerinde qelebe calsa da Qaraqoyunlu emirleri onun yox Qara Mehemmedin oglu etrafinda toplasdilar Daha sonra hakimiyyete gelen Qara Yusif Pir Hesene qarsi Mardin hakiminden ve diger qonsu olkelerin hokmdarlarindan komek istedi Lakin hakimi Doyer Salim beyin mudaxilesi ile terefler arasindaki munaqise sona catdi 1391 ci ilde Pir Hesen bey vefat etdi Bey Qara Yusif قرا یوسف نوین بن محمد Ebu Nesr ابو النصر 1389 1405 Qara Mehemmedin oglu 1390 ci ilde oldurerek hakimiyyete gelmisdir 1392 ci ilde usyana qalxmis Qara Pir Hesen beyin oglu Huseyni meglub etdi Hemin ilde Qara Yusif Qaraqoyunlu hakimiyyetini Tebrizde yeniden berqerar etdi 1393 cu ilde Qara Yusif Emir Teymurun Azerbaycana 2 ci yurusu sebebinden Ehmed Celair ile mutefiqlik elaqeleri qurdu 1394 cu ilde bas vermis Emir Teymur muttefiqleri meglub etdi Qara Yusif 1395 ci ilde eks hucuma kecerek Ercisi ve geri aldi Emir Teymurun serkerdesi Atlamisi esir goturdu 1399 cu Emir Teymurun geri donmesi ile Qara Yusif Ehmed Celair ile birge Mosula cekildi Teymurun qarsisinda durus getire bilmeyen muttefiqler Osmanliya sigindilar Ildirim Beyazid onlari qebul ederek siginacaq verdi Emir Teymurun Qaraqoyunlu erazilerini ele kecirmesi 1400 1405 Imperiya dovru Titul Ad Hakimiyyet illeri QeydlerBey padsah sultan Qara Yusif قرا یوسف نوین بن محمد Ebu Nesr ابو النصر 1405 1420 1402 ci ilde Ildirim Beyazid ve Emir Teymur arasinda bas vermis Ankara doyusunden sonra Qara Yusif Osmanli topraqlarini terk ederek yeniden Suriyaya qayitmaga qerar verdi Hemin ilde Qara Yusif ve muttefiqi Ehmed Celair Memluk sultani emri ile hebs edildiler Emir Teymurun olumunden sonra Memluklerin Suriya valisi Seyx el Mahmudi Qara Yusifi azad etdi 1406 ci ilde Qara Yusif ve Ehmed Celair Bagdadi ele kecirdiler Qara Yusifi qarsilamaq ucun Teymuri 23 avqust 1406 ci Tebrize daxil oldu Oradan ise Naxcivana yollandi Hemin ilde bas vermis Naxcivan doyusunde Qara Yusif Ebu Bekri meglub etdi ve irelileyerek Tebrize daxil oldu Qara Yusif 1408 ci ilin 21 aprelinde Serdrud doyusunde Teymuri Miransahi da meglub ederek Azerbaycani ele kecirdi 1409 cu ilin 18 dekabrinda Sultan Ehmed Tebrize elci gondererek Hemedan yaylaginin ona verilmesini teleb etmisdi Lakin Qara Yusif bu isteyi redd etdi Bu ise kecmis muttefiqler arasinda munasibetlerin pozulmasina getirib cixardi 1410 cu ilin 30 avqustunda Tebriz yaxinliginda bas vermis doyusde Ehmed Celair meglub edildi Belelikle Bagdad merkez olmaqla Iraq Qaraqoyunlular terefinden ele kecirildi 1412 ci ilde Sirvansah Seyx Ibrahim muttefiqi olan Seki hakimi Seydi Ehmed ve Gurcu cari Konstantin Kur sahilinde bas tutmus doyusde Qara Yusifin quvveleri terefinden meglubiyyete ugradildi Neticede Sirvan Qaraqoyunlulardan asili veziyyete dusdu Qara Yusif 1420 ci ilde Ucanda vefat etdi Defn olundugu yer melum deyil Bey padsah sultan Pirbudaq پیر بوداق بن یوسف 1410 1413 Qara Yusifin oglu Qara Yusif hakimiyyetini qanunilesdirmek ucun vaxtile Ehmed Celairin ogulluguna verdiyi oglu Pirbudagi hokmdar elan etdi Pirbudaq 1413 cu ilde vefat etdi Bundan sonra Qara Yusif xutbeni oz adina oxutdurub Qaraqoyunlu seltenet taxtina eylesdi Bey padsah sultan Qara Isgender قرا اسکندر بن یوسف 1420 1429 Qara Yusifin oglu Qara Isgender 1421 ci ilde bas tutmus Sincar doyusunde Qara Yusifin olumunden istifade ederek feallasan Agqoyunlu Qara Yuluq Osmani meglubiyyete ugratdi 1421 ci ilin avqustunda Teymuri Sultan Sahruxla Qara Isgender arasinda bas vermis Alaskerd doyusunde Qaraqoyunlular meglub oldular Lakin doyusden sonra Simali Iraqa cekilen Qara Isgender Sahruxun Xorasana donmesinden istifade ederek Azerbaycani yeniden ele kecirdi Qara Isgender 1422 1423 cu illerde ona itaetsizlik ederek Sultan Sahruxa tabe olan emirleri cezalandirmaq ucun yurusler etdi Yurusler neticesinde Bitlis hakimi Serefoglu Semseddin ve yaxin adami olduruldu Van hakimi Melik Ehmed ise hebs edildi Belelikle Van golunun etafi yeniden Qaraqoyunlu hakimiyyetine tabe edildi 1427 1428 ci illerde Sirvana yurus teskil edildi Isgender Samaxini qaret etdikden sonra Tebrize cekildi 1429 cu ilde Qaraqoyunlular Ebher Qezvin ve Zencana yurusler teskil etdiler Qaraqoyunlular uzerine 2 ci yuruse cixan Sultan Sahrux 1429 cu ilde Tebriz ve Urmiya yaxinliginda bas tutmus Selmas doyusunde Isgenderin quvvelerini meglub etdi Qara Isgender Erzuruma cekildi Bey padsah sultan Ebu Seid ابوسعید 1429 1431 Qara Yusifin oglu Sultan Sahrux geri qayidarken Qara Isgenderin qardasi Ebu Seidi ozunden asili sekilde Qaraqoyunlu hokmdari elan ederek taxta oturdu 1431 ci ilde Qara Isgender geri dondu Ebu Seidi oldurdu ve Tebrizi yeniden ele kecirdi Bey padsah sultan Qara Isgender قرا اسکندر بن یوسف 1431 1436 1435 ci ilde Sultan Sahrux Azerbaycana 3 cu yuruse basladi O 1436 ci ilde Qara Isgenderin diger qardasi Cahan sahi Qaraqoyunlu hokmdari elan etdi ve Herata dondu Geri qayidan Qara Isgender taxtini yeniden geri almaga calissa da Mugan valisi ve Sirvan emirleri ile ittifaqa giren Cahan sah terefinden meglub edildi ve Elince qalasina cekildi Qara Isgender 1436 ci ilde Elincede oglu Sahqubadin xeyaneti neticesinde olduruldu Bey padsah sultan Emir Isfahan اسپند بن یوسف 1421 1445 Qara Yusifin oglu Emir Isfahan 1410 cu ilde Sultan Ehmed Celaire qarsi Qaraqoyunlu ordusunun sol cinahina basciliq etmisdir Qara Yusifin olumunden sonra terefinden Qaraqoyunlu taxtina namized kimi ireli surulmusdur Bu esnada Qaraqoyunlulara qarsi yurusde olan Sultan Sahrux onun uzerine qosun gonderdi Emir Isfahan Sahruxa tabe oldugunu bildirdikden sonra Teymuri qosunu geri cekildi Qardasi Qara Isgenderin Azerbaycanda Qaraqoyunlu hakimiyyetini yeniden berpa etmesinden sonra Sultan Sahrux yeniden Azerbaycana yuruse basladi Teymuriler ve Qaraqoyunlular arasinda bas tutmus Alaskerd doyusunde Qaraqoyunlu ordusunun sol cihanina basciliq edirdi Doyusde Qaraqoyunlular meglub edildiler Bundan sonra qardasindan ayrilan Emir Isfahan Sultan Sahruxun Xorasana qayitmasindan istifade ederek Naxcivan ile Tebrizi tutdu ve musteqil hakimiyyete basladi Ancaq Qara Isgenderin uzerine hereket etdiyi haqqinda melumat aldiqdan sonra Erzuruma dogru geri cekildi 1433 cu ilde Hille ile Bagdadi ele kecirdi ve yeniden musteqil hakimiyyetine davam etdi Emir Isfahan tesir dairesini genislendirmek ucun Aqoyunlulara qarsi yurus teskil etse de 1437 ci ilin yazinda Hemze bey Bayandur terefinden meglub edildi O 1445 ci ilde vefat etdi Olumunden sonra tabeliyinde olan eraziler Cahan sah terefinden ele kecirildi Bey padsah sultan Cahan sah جہاں شاہ ابن یوسف 1436 1467 Qara Yusifin oglu Cahan sah 1440 1444 cu illerde Gurcustana yurus teskil ederek Tiflisi tutdu Merkezi hakimiyyete tabe olmayan qardasi Bagdad hakimi Emir Isfahanin olumunden sonra 1446 ci ilde Bagdadi ozune tabe etdi 1460 ci ilde Cahan sah Sefevi seyxi Cuneydin uzerine hucuma hazirlasan Sirvansah I Xelilullaha herbi destek verdi Hemin ilde bas tutmus doyusde qizilbaslar meglub edildiler Seyx Cuneyd helak oldu 1447 ci ilde Sultan Sahruxun olumunden sonra Cahan sah Teymurilerin vassalligindan imtina etdi Hemin ilde Teymuriler uzerine hucuma kecerek Sultaniyyeni Qezvini ve Isfahani ele kecirdi 1452 ci ilde Teymurilerin muttefiqi Agqoyunlularin uzerine yurus etdi Neticede Agqoyunlu Cahangir mirze Qaraqoyunlu hakimiyyetini tanidi ve sulh muqavilesi imzalandi 1450 ci illerde serqi Irana yurusler ederek Fars ve Kirman vilayetlerini tutdu 1453 cu ilde Agqoyunlu taxtini ele keciren Uzun Hesen qardasi Cahangir mirzenin 1452 ci ilde Qaraqoyunlular ile imzaladigi sulh sazisini qebul etmedi 1457 ci ilde Cahan sah Uzun Hesenin uzerine Rustem beyin basciligi ile qosun gonderse de doyusde Qaraqoyunlular meglub edildiler Rustem bey olduruldu Cahan sah 1458 ci ilde Curcan Xarezm Manqislaq Meshed Nisapur ve Qerbi Xorasani ele kecirdi Hemin ilde Teymurilerin paytaxti Herata daxil oldu Lakin Qaraqoyunlu sahzadelerinin Azerbaycan ve Iraqda usyan qaldirmalari sebebinden Xorasani Teymurilere guzeste gederek Tebrize qayitdi Usyanci sahzadelerden Heseneli hebs olundu ise edam edildi 1466 ci ilde Agqoyunlulari tabe etmek ucun herekete kecdi Ordusu ile Vanda duserge saldi Lakin qis fesli olmasi sebebinden cox itki vermemek ucun ordunu yaylaga gonderdi Ozu ise Musda Senceq adli yerde yeni duserge saldi Bu melumati aldiqdan sonra Uzun Hesen 1467 ci ilin noyabrinda Cahan sahin dusergesine hucuma kecdi Hucum zamani Cahan sah helak oldu Bey padsah sultan Heseneli حسن علی ابن جہاں شاہ 1467 1468 Cahan sahin oglu Atasinin olumunden sonra hebsden cixarilmis ve reqibi Huseynelini meglub ederek 1468 ci ilde Qaraqoyunlu taxtina oturmusdur Heseneli tezlikle Uzun Hesene qarsi ordu yigmaga basladi ve boyuk ordu topladi 1469 cu ilde terefler arasinda bas tutmus herbi toqqusma Hesenelinin meglubiyyeti ile basa catdi O 1469 cu ilde Hemedanda olduruldu Bey padsah sultan Yusif mirze میرزا یوسف 1468 1469 Cahan sahin oglu 1464 cu ilde Cahan sah terefinden Fars vilayetine hakim teyin edilmisdir 1467 ci ilde Senceq doyusunde Uzun Hesen terefinden tutularaq kor edilib 1468 ci ilde Cahan sahin emir el umerasi Pireli bey Baharli terefinden Fars vilayetinde hokmdar elan edilmisdir Bir muddet sonra Hesenelinin oglu Sultaneli ve Uzun Hesene qarsi cixan Agqoyunlu sahzadesi Mahmud bey de onunla muttefiq oldu Muttefiqler Luristanda bir sira herbi ugurlar elde eteseler de sonda Uzun Hesen terefinden meglub edildiler Mirze Yusif 1469 cu ilde Siraz seherinde Uzun Hesenin oglu Ugurlu Mehemmed terefinden olduruldu Agqoyunlular terefinden hakimiyyetlerine son qoyulduIstinadlarNesri 1987 seh 821 Fisher Jackson ve Lockhart 1986 seh 153 Necefli 2000 seh 39 Necefli 2000 seh 31 Necefli 2000 seh 32 Sumer 1992 seh 40 Necefli 2000 seh 37 Sumer 1992 seh 43 Ebru 1938 seh 203 204 Ferzelibeyli 1995 seh 6 Nuriyeva 2015 seh 99 Tovina 1987 seh 6 vd Sami 1987 seh 49 50 Sumer 1992 seh 49 50 Necefli 2000 seh 38 Sumer 1992 seh 53 islamansiklopedisi org tr Karakoyunlular turk Faruk Sumer 2001 2018 08 23 tarixinde Istifade tarixi 1 aprel 2021 Nuriyeva 2015 seh 100 Onullahi 1982 seh 62 Ferzelibeyli 1995 seh 5 Sumer 1992 seh 59 Sumer 1992 seh 60 Rumlu 2006 seh 53 54 Sumer 1992 seh 72 73 Necefli 2000 seh 24 Necefli 2000 seh 25 Nuriyeva 2015 seh 101 Rumlu 2006 seh 122 128 Aka 2001 seh 14 15 Sumer 1992 seh 112 Aka 2001 seh 15 Ferzeliyev 1983 seh 62 Qizilbaslar tarixi 1993 seh 10 Rumlu 2006 seh 134 Aka 2001 seh 17 18 Rumlu 2006 seh 145 146 Sumer 1992 seh 124 Tihrani 2001 seh 68 69 Sumer 1992 seh 125 126 Rumlu 2006 seh 146 Sumer 1992 seh 127 Rumlu 2006 seh 196 Azerbaycan tarixi 2007 seh 74 Aka 1994 seh 152 Aka 2001 seh 22 Ferzeliyev 1983 seh 67 Qizilbaslar tarixi 1993 seh 16 Sumer 1992 seh 83 84 Sumer 1992 seh 123 Qizilbaslar tarixi 1993 seh 10 11 Azerbaycan tarixi 2007 seh 90 Isgender bey 2010 seh 68 69 Necefli 2000 seh 27 Necefli 2000 seh 40 Azerbaycan tarixi 2007 seh 76 Necefli 2000 seh 28 Qizilbaslar tarixi 1993 seh 11 Nuriyeva 2015 seh 103 Tihrani 2001 seh 252 253 Rumlu 2006 seh 435 442 Aka 2001 seh 70 71 Ferzeliyev 1983 seh 70 Ferzelibeyli 1995 seh 18 Ferzelibeyli 1995 seh 27 Minorsky 1955 seh 17 1 50 73 Muhaddis 1982 seh 18 Edebiyyat Nesri M Kitab i Cihan Numa F R Unat M A Koymen Nsr turk Ankara TTK Yayinlari 1987 Necefli T H Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu dovletlerinin tarixi muasir turk tarixsunasliginda PDF az Baki Casioglu 2000 seh 198 Tovina Metsobetsi i s History of Tamer ane and His Successors Ing terc R Bedrosian ingilis New York 1987 Sumer Faruk Kara Koyunlular Baslangictan Cihan Sah a kadar c I 3 baski turk Ankara 1992 Ebru Hafiz i Zeyl i Camiu t Tevarih i Residi turk Tahran Han Baba Beyani 1938 Ferzelibeyli Sahin Fazil Azerbaycan ve Osmanli Imperiyasi XV XVI esrler az Baki Azebaycan Dovlet Nesriyyati 1995 Metsobetsi i s Tovina History of Tamer ane and His Successors Ing terc R Bedrosian ingilis New York 1987 Sami Nizameddini Zafername cev Necati Lugal 2 baski turk Ankara 1987 Nuriyeva Irade Tofiq qizi Azebaycan Tarixi en qedim zamanlardan XXI esrin evvellerinedek PDF az Baki Mutercim 2015 seh 336 ISBN 978 9952 28 202 3 Onullahi Seyidaga XIII XVII esrlerde Tebriz seheri Sosial iqtisadi tarixi PDF az Baki Elm 1982 Rumlu Hasan i Ahsenu t Tevarih cev M Ozturk turk Ankara 2006 Aka Ismail Iran da Turkmen Hakimiyeti Kara Koyunlular Devri turk Ankara 2001 Qizilbaslar tarixi Tercume ve serhler M E Mehemmedinindir az Baki Azerbaycan 1993 seh 48 Tihrani Ebu Bekr i Kitab i Diyarbekriyye cev Mursel Ozturk turk Ankara 2001 Aka Ismail Mirza Sahruh ve Zamani turk Ankara 1994 Ferzeliyev Sahin Azerbaycan XV XVI esrlerde Hesen bey Rumlunun Ehsenut tevarix eseri uzre PDF az Baki Elm 1983 Azerbaycan tarixi Yeddi cildde III cild XIII XVIII esrler az Baki Elm 2007 seh 592 56 ISBN 978 9952 448 39 9 Isgender bey Munsi Turkman Dunyani bezeyen Abbasin tarixi Tarixe alemaraye Abbasi PDF az Baki Serq Qerb Nesriyyat 2010 seh 1144 ISBN 978 9952 34 620 6 Muhaddis Mir Hashim Tarikh i Qizilbashan History of Qizilbashes fars Tehran Bihnam 1982 Minorsky V The Qara Qoyunlu And The Qutb Shahs Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 1 1955 50 73 doi 10 1017 s0041977x00106342 ISSN 0041 977X Fisher William Bayne Jackson Peter Lockhart Lawrence The Cambridge History of Iran ingilis 6 Cambridge Cambridge University Press 1986 Hemcinin baxAgqoyunlu hokmdarlarinin siyahisiXarici kecidleranl az Qaraqoyunlularin 58 illik hakimiyyeti az 17 iyun 2013 Istifade tarixi 26 mart 2021