Ağqoyunlu hökmdarlarının siyahısı — Ağqoyunlular oğuzların bayandur boyuna mənsub olublar. Ağqoyunlu hökmdarlarının idarəsi altında imperiya ən qüvvətli dövrlərində şimalda Rusiya, cənubda Fars körfəzi, şərqdə İran Xorasanı, qərbdə Türkiyə və Suriyaya qədər uzanıb. Ağqoyunlu tayfa ittifaqının əsasını Pəhləvan bəy qoymuşdur. 1401-ci ildə Osman bəyin dövründən başlayaraq Diyarbəkir şəhəri 1468-ci ilə qədər Ağqoyunlu bəyliyinin mərkəzi olmuşdur. 1468-ci ildən isə Uzun Həsənin başçılıq etdiyi Ağqoyunlu imperiyasının mərkəzi Təbriz şəhəri olmuşdur.
Ağqoyunlu hökmdarları | |
---|---|
Keçmiş monarxiya | |
Bayraq | |
Sultan Yaqubun ölümündən sonra Ağqoyunlu imperiyasında daxili çəkişmələr imperiyanın dağılmasına qədər sona çatmadı. | |
İlk hökmdar | Pəhləvan bəy |
Son hökmdar | Sultan Murad |
Titul | bəy, sultan, padşah |
Rəsmi məkan | Həşt-Behişt sarayı,Təbriz |
İdarəetmə forması | Mütləq monarxiya |
Yaranması | 1468 |
Süqutu | 1501 və 1503 |
İddiaçı | Zeynalabidin bəy |
1387-ci ildən 1508-ci ilə qədər Ağqoyunlular 20 hökmdar tərəfindən idarə olunmuşlar. Sultan Yaqubun ölümündən sonra Ağqoyunlular arasında başlayan taxt mübarizəsi ölkənin süqutuna gətirib çıxarmışdır. Gödək Əhmədin ölümündən sonra ölkə Əbhər sülh müqaviləsi ilə Əlvənd mirzə və Sultan Murad arasında 2 yerə bölündü. 1501-ci ildə Əlvənd mirzəni və 1503-cü ildə Sultan Muradı məğlub edən I Şah İsmayıl tərəfindən 1508-ci ildə Ağqoyunluların hakimiyyətinə tamamilə son qoyuldu. Beləliklə, Ağqoyunluların süqutu ilə onun yerində Səfəvilər imperiyasının əsası qoyuldu.
Ağqoyunlularda hökmdar
Ağqoyunlu hökmdarlarının titulları Uzun Həsənin dövrünə qədər bəy olmuşdur. Uzun Həsən Qaraqoyunluları və Teymuriləri məğlub edərək böyük imperiya qurduqdan sonra hökmdarlara bəydən başqa padşah və sultan da deyilməyə başlandı. Ağqoyunlu hökmdarı qeyri-məhdud hakimiyyətə malik idi. O, ordunun komandanı idi və qanunlarda, sosial, iqtisadi sahədə istədiyi qərarı qəbul edə və dövlət məmurlarının təyin edə və azad edə bilərdi. Hökmdarın verdiyi əmrlər fərman sayılırdı və katiblər tərəfindən yazılırdı. Fərmanların üzərində hökmdarın olurdu. Ağqoyunlu hakimiyyəti mütləq monarxiya ilə idarə edilirdi. Ağqoyunlu hökmdarlarının məşvərətçi orqanı "divan" mövcud idi. Ancaq son qərarı hökmdar verirdi.
Ən çox hakimiyyətdə olan Ağqoyunlu hökmdarı Osman bəy olmuşdur. Beləki, Osman bəy 32 il hakimiyyətdə olmuşdur. Ən az hakimiyyətdə olan hökmdar isə Sultan Xəlil olmuşdur. O, 1478-ci ilin qış və yay aylarında hakimiyyətdə olmuşdur.
Hökmdarların siyahısı
- — hökmdar taxtda olmasına baxmayaraq hakimiyəti əlində tam cəmləşdirə bilməyib.
- — müstəqilliyini hərhansı bir vilayətdə elan edib, bütün ölkə ərazisində hökmdar deyil.
Quruluş dövrü
Titul | Ad | Hakimiyyət illəri | Qeydlər |
---|---|---|---|
Bəy | Pəhləvan bəy | ? — 1340 |
|
Bəy | Turəli bəy طور علی پہلوان Əl-əd-Din علاء الدين | 1340–1362 |
|
Bəy | Qutlu bəy قتلغ بن طور علی Fəxr-əd-Din فخر الدین | 1362–1389 |
|
Bəy | Əhməd bəy احمد بن قتلغ | 1389–1403 |
|
Bəylik dövrü
Titul | Ad | Hakimiyyət illəri | Qeydlər |
---|---|---|---|
Bəy | Osman bəy قرا یولک عثمان Baha-əd-Din بھا الدین | 1403–1435 |
|
Bəy | Əli bəy علی بن قرا یولک عثمان Cəlal-əd-Din جلال الدین | 1435–1438 |
|
Bəy | Həmzə bəy حمزہ بن قرا یولک عثمان Nur-əd-Din نور الدین | 1438–1444 |
|
Bəy | Cahangir mirzə جهانگیر بن علی Mu'izz-əd-Din معز الدین | 1444–1453 |
|
Bəy | Qılınc Arslan قلچ ارسلان بن احمد | 1453–1457 |
|
İmperiya dövrü
Şəkil | Titul | Ad | Hakimiyyət illəri | Qeydlər | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Bəy padşah sultan | Uzun Həsən اوزون حسن بن علی Əbül-Nasr ابو النصر | 1453–1478 |
| |||
Bəy padşah sultan | Sultan Xəlil سلطان خلیل بن اوزون حسن Əbül-Fəth ابو الفتح | 1478 |
| |||
Bəy padşah sultan | Sultan Yaqub یعقوب بن اوزون حسن Əbül-Müzəffər ابو المظفر | 1478–1490 |
| |||
Bəy padşah sultan | Sultan Baysunqur بایسنقر بن یعقوب Əbül-Fəth ابو الفتح | 1490–1492 |
| |||
Bəy padşah sultan | Sultan Rüstəm رستم بن مقصود بن اوزون حسن Əbül-Müzəffər ابو المظفر | 1493–1497 |
| |||
Bəy padşah sultan | Gödək Əhməd احمد گوده بن اغورلو محمد بن اوزون حسن Əbül-Nəsr ابو النصر | 1497 |
| |||
Bəy padşah sultan | Əlvənd mirzə الوند بن یوسف بن اوزون حسن Əbül-Müzəffər ابو المظفر | 1498–1501 |
| |||
Bəy padşah sultan | Məhəmməd mirzə محمد بن یوسف بن اوزون حسن Əbül-Mükərrəm ابو المکرم | 1497–1499 |
| |||
Bəy padşah sultan | Sultan Murad سلطان مراد بن یعقوب بن اوزون حسن Əbül-Müzəffər ابو المظفر | 1500–1508 |
|
Diyarbəkir hökmdarları
Titul | Ad | Hakimiyyət illəri | Qeydlər |
---|---|---|---|
Bəy sultan padşah | Sultan Qasım | 1496–1501 |
|
Bəy sultan padşah | Zeynalabidin bəy زین العابدین بن احمد بن اغورلو محمد | 1505–1508 |
|
İstinadlar
- Muʾayyid S̲ābitī, ʻAlī. Asnad va Namahha-yi Tarikhi (Historical documents and letters from early Islamic period towards the end of Shah Ismaʻil Safavi's reign.). Iranian culture & literature. Kitābkhānah-ʾi Ṭahūrī. 1967., pp. 193, 274, 315, 330, 332, 422 and 430. See also: Abdul Hussein Navai, Asnaad o Mokatebaat Tarikhi Iran (Historical sources and letters of Iran), Tehran, Bongaah Tarjomeh and Nashr-e-Ketab, 2536, pages 578,657, 701–702 and 707
- H. R. Roemer, "The Safavid Period", in ''Cambridge History of Iran'', Vol. VI, Cambridge University Press 1986, p. 339.
- Nuriyeva İradə Tofiq qızı. Azərbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan–XXI əsrin əvvəllərinədək) (PDF). Bakı: Mütərcim. 2015. səh. səh.115. 2020-05-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-05.
- Qasımov Xeyirbəy Sabir oğlu. Orta əsrlərdə Azərbaycan mədəniyyəti (PDF). Bakı. 2008. səh. səh.228. 2021-08-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- H. J. Kissling, Bertold Spuler, N. Barbour, J. S. Trimingham, H. Braun, H. Hartel. The Last Great Muslim Empires. 1969. səh. p.78. 2023-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- 1905.az. "Tofiq Nəcəfli: "Qaraqoyunlular və Ağqoyunlular Oğuz boylarıdır."" (az.). Gündüz Nəsibov. 11.01.2019. 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- 1905.az. "Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövləti" (az.). 27.07.2016. 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- Nuriyeva İradə Tofiq qızı. Azərbaycan Tarixi (ən qədim zamanlardan–XXI əsrin əvvəllərinədək) (PDF). Bakı: Mütərcim. 2015. səh. səh.111. 2020-05-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-05.
- anl.az. "Şah İsmayıl–görkəmli sərkərdə və dövlət xadimi" (az.). Süleyman Məmmədov. 2013, 23 yanvar. 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- Nəcəfli T.H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında. Bakı: Çaşıoğlu. 2000. səh. səh.31-33. 2021-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- Zekiye Tunç. (PDF). Elazığ: Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi. 23-25 Mayıs 2013. səh. səh.578. 2020-10-10 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-02-03.
- John E. Woods, 300 Yıllık Türk İmparatorluğu Akkoyunlular 2021-10-25 at the Wayback Machine, Aşiret, Konfederasyon, İmparatorluk, çev. Sibel Özbudun, Milliyet yay., İstanbul, 1993. s.79.
- forum.azeri.net. "Ağqoyunlu hökmdarları" (az.). 02-05-2013. 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- İlhan Erdem. Ak-Koyunlu Devletinin kurucusu Kara-Yülük Osman Beyin hayatı ve faaliyetleri (PDF). səh. səh.100. 2018-06-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-03.
- Toksoy, A., "Akkoyunlular ve Erzincan (Uzun Hasan Devrine Kadar)", Türklük Bilimi Araştırmaları, Sayı:35, Yıl:2014.
- tarihiolaylar.com. "Akkoyunlular (Bayındıriye Devleti 1340-1514)" (türk). 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- enfal.de. "Akkoyunlular" (türk). 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- Nəcəfli T. H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında. Bakı: Çaşıoğlu, 2000, səh 40.
- tarihtarih.com. "Akkoyunluların Tarihi Sahnesine Çıkışı" (türk). İlhan Erdem, Mustafa Uyar. 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- Ahmet Toksoy. . Bahar. 2014. səh. səh.258. 2019-02-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-02-03.
- Alexander Mikaberidze. Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia, Volume 1. ABC-CLIO. 2011. səh. 907. ISBN . 2020-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-02-13.
- Peter Jackson, Lawrence Lockhart. The Cambridge History of Iran, Volume 6. Cambridge University Press. 1986. səh. 173. ISBN . 2020-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-02-13.
- Peter Jackson, Lawrence Lockhart (1986). The Cambridge History of Iran, Volume 6. Cambridge University Press, 173. .
- Həsən bəy Rumlu. Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) (PDF). Kastamonu: Uzanlar. 2017. səh. səh.258. 2023-06-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-04.
- Həsən bəy Rumlu. Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) (PDF). Kastamonu: Uzanlar. 2017. səh. səh.263-264. 2023-06-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-04.
- . Ain-I Akbari. Manas Publications. 2002. 1716. ISBN . 2014-02-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-02-04.
- Həsən bəy Rumlu. Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) (PDF). Kastamonu: Uzanlar. 2017. səh. səh.309. 2023-06-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-04.
- Faruk Söylemez. (PDF). Kahramanmaraş: Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergi Sayı:17. 2004. səh. səh.75. 2019-02-14 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-02-04.
- avrasyad.com. "Akkoyunlu yönetiminde Musullular: Sufi Halil Bey örneği" (türk). Ayşe Atıcı Arayancan. 2018. 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- Şahin Fərzəliyev. Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə (Həsən bəy Rumlunun "Əhsənüt-təvarix" əsəri üzrə). Bakı: Elm. 1938. səh. səh.33. 2020-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-05.
- Həsən bəy Rumlu. Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) (PDF). Kastamonu: Uzanlar. 2017. səh. səh.349. 2023-06-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-04.
- Şahin Fərzəliyev. Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə (Həsən bəy Rumlunun "Əhsənüt-təvarix" əsəri üzrə). Bakı: Elm. 1938. səh. səh.33-34. 2020-02-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-05.
- Minorsky V. La Perse au XV-e siècle entre La Turque et Venise, Paris, 1933, səh. 60–61
- e-tarih.org. "Akkoyunluların Yıkılışı" (türk). 06 Kasım 2007 20:52. 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 343. ISBN .
- Kâzım Paydaş. Moğol ve Türk-İslâm Devletlerinde Suyurgal Uygulaması (PDF). Güz, sayı 39. 2006. səh. səh.204. 2021-08-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-05.
- Həsən bəy Rumlu. Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı) (PDF). Kastamonu: Uzanlar. 2017. səh. səh.391. 2023-06-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-02-04.
- marasanahaber.com. "Abdurrezzak Bey kimdir?" (türk). 26 Eylül 2018. 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- elbistankaynarca.com. "Elbistan Savaşı(1507)" (türk). Adnan Güllü. 24.01.2013. 2019-02-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-06.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- islamilimleri.com. "Akkoyunlular" (türk). İstifadə tarixi: 2019-02-06.
- diyadinnet.com. "Akkoyunlular" (türk). 19 avqust 2008. İstifadə tarixi: 2019-02-06.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agqoyunlu hokmdarlarinin siyahisi Agqoyunlular oguzlarin bayandur boyuna mensub olublar Agqoyunlu hokmdarlarinin idaresi altinda imperiya en quvvetli dovrlerinde simalda Rusiya cenubda Fars korfezi serqde Iran Xorasani qerbde Turkiye ve Suriyaya qeder uzanib Agqoyunlu tayfa ittifaqinin esasini Pehlevan bey qoymusdur 1401 ci ilde Osman beyin dovrunden baslayaraq Diyarbekir seheri 1468 ci ile qeder Agqoyunlu beyliyinin merkezi olmusdur 1468 ci ilden ise Uzun Hesenin basciliq etdiyi Agqoyunlu imperiyasinin merkezi Tebriz seheri olmusdur Agqoyunlu hokmdarlariKecmis monarxiyaBayraqSultan Yaqubun olumunden sonra Agqoyunlu imperiyasinda daxili cekismeler imperiyanin dagilmasina qeder sona catmadi Ilk hokmdar Pehlevan beySon hokmdar Sultan MuradTitul bey sultan padsahResmi mekan Hest Behist sarayi TebrizIdareetme formasi Mutleq monarxiyaYaranmasi 1468Suqutu 1501 ve 1503Iddiaci Zeynalabidin bey 1387 ci ilden 1508 ci ile qeder Agqoyunlular 20 hokmdar terefinden idare olunmuslar Sultan Yaqubun olumunden sonra Agqoyunlular arasinda baslayan taxt mubarizesi olkenin suqutuna getirib cixarmisdir Godek Ehmedin olumunden sonra olke Ebher sulh muqavilesi ile Elvend mirze ve Sultan Murad arasinda 2 yere bolundu 1501 ci ilde Elvend mirzeni ve 1503 cu ilde Sultan Muradi meglub eden I Sah Ismayil terefinden 1508 ci ilde Agqoyunlularin hakimiyyetine tamamile son qoyuldu Belelikle Agqoyunlularin suqutu ile onun yerinde Sefeviler imperiyasinin esasi qoyuldu Agqoyunlularda hokmdarAgqoyunlu imperiyasi en qudretli dovrlerinde 1478 Agqoyunlu hokmdarlarinin titullari Uzun Hesenin dovrune qeder bey olmusdur Uzun Hesen Qaraqoyunlulari ve Teymurileri meglub ederek boyuk imperiya qurduqdan sonra hokmdarlara beyden basqa padsah ve sultan da deyilmeye baslandi Agqoyunlu hokmdari qeyri mehdud hakimiyyete malik idi O ordunun komandani idi ve qanunlarda sosial iqtisadi sahede istediyi qerari qebul ede ve dovlet memurlarinin teyin ede ve azad ede bilerdi Hokmdarin verdiyi emrler ferman sayilirdi ve katibler terefinden yazilirdi Fermanlarin uzerinde hokmdarin olurdu Agqoyunlu hakimiyyeti mutleq monarxiya ile idare edilirdi Agqoyunlu hokmdarlarinin mesveretci orqani divan movcud idi Ancaq son qerari hokmdar verirdi En cox hakimiyyetde olan Agqoyunlu hokmdari Osman bey olmusdur Beleki Osman bey 32 il hakimiyyetde olmusdur En az hakimiyyetde olan hokmdar ise Sultan Xelil olmusdur O 1478 ci ilin qis ve yay aylarinda hakimiyyetde olmusdur Hokmdarlarin siyahisi hokmdar taxtda olmasina baxmayaraq hakimiyeti elinde tam cemlesdire bilmeyib musteqilliyini herhansi bir vilayetde elan edib butun olke erazisinde hokmdar deyil Qurulus dovru Titul Ad Hakimiyyet illeri QeydlerBey Pehlevan bey 1340 oglu Bayandur elinin bascisi 1340 ci ilde Diyarbekirde vefat etmisdir Bey Tureli bey طور علی پہلوان El ed Din علاء الدين 1340 1362 Pehlevan beyin ogludur Bayburtda dogulmusdur 1362 ci ilde vefat etmisdir Bey Qutlu bey قتلغ بن طور علی Fexr ed Din فخر الدین 1362 1389 Tureli beyin oglu 1389 cu ilde vefat etmisdir Mezari Bayburtdadir Bey Ehmed bey احمد بن قتلغ 1389 1403 Qutlu beyin oglu 1396 ci ilde Osman bey Qazi Burhaneddinin de komeyi ile Ehmed beyi hakimiyyetden saldi ve faktiki olaraq Agqoyunlularin bascisi oldu Ehmed bey 1403 cu ilde Paluda vefat etdi Beylik dovru Titul Ad Hakimiyyet illeri QeydlerBey Osman bey قرا یولک عثمان Baha ed Din بھا الدین 1403 1435 Fexreddin Qutlu beyin ve Trabzon sahzadesi Maria Komnenosun oglu 1399 cu ilden Emir Teymur ile muttefiq oldu ve Emir Teymur terefinden Diyarbekir merkez olmaqla bir cox eraziye hakim teyin edildi Onun dovrunde Agqoyunlular genis eraziler ele kecirerek beyliye cevrildiler 1402 ci ilde Ankara doyusunde oz quvveleri ile Emir Teymurunun terefinde doyusmusdu 1435 ci ilin avqustunda Erzurum yaxinliginda Qaraqoyunlular doyusde 80 yasli Osman bey atdan yixilaraq vefat etdi O Erzurumda defn edildi Bey Eli bey علی بن قرا یولک عثمان Celal ed Din جلال الدین 1435 1438 Qara Yuluq Osmanin boyuk oglu 1438 ci ilde Hemze bey Bayandur terefinden hakimiyyetden devrildi Eli bey 1444 cu ilde Helebde vefat etdi Bey Hemze bey حمزہ بن قرا یولک عثمان Nur ed Din نور الدین 1438 1444 Qara Yuluq Osmanin oglu Herbi ugurlarina gore ona Ulu Bey adi verilmisdi Hemze bey 1444 cu ilde Eli beyin olumunden biraz sonra xestelenerek oldu Bey Cahangir mirze جهانگیر بن علی Mu izz ed Din معز الدین 1444 1453 Celaleddin Eli beyin ve Sara xatunun oglu 1450 1451 ci illerde Qaraqoyunlularla muharibede meglub olmasi Agqoyunlular arasinda nufuzuna boyuk zerbe vurdu 1452 ci ilde Qaraqoyunlu hokmdari Cahan sah ile sulhe razilasmasi ise kicik qardas Uzun Hesen ve onun etrafinda birlesen eyanlar terefinden naraziliqla qarsilandi ve 1453 cu ilde Uzun Hesen terefinden taxtdan salindi Bey Qilinc Arslan قلچ ارسلان بن احمد 1453 1457 Qara Yuluq Osmanin qardasi Ehmed beyin oglu Paluda musteqil hakimiyyet sururdu Qara Isgenderin desteyi ile Agqoyunlu hakimiyyetini tam ele kecirmek istese de ugur elde ede bilmedi Uzun Hesen terefinden meglub edildi Imperiya dovru Sekil Titul Ad Hakimiyyet illeri QeydlerBey padsah sultan Uzun Hesen اوزون حسن بن علی Ebul Nasr ابو النصر 1453 1478 Celaleddin Eli beyin ve Sara xatunun oglu 1423 cu ilde Diyarbekirde dogulmusdur 1453 cu ilde qardasi Cahangir mirzeni devirerek Agqoyunlu beyliyinde hakimiyyeti ele kecirmisdir 1467 ci ilde Mus doyusunde Qaraqoyunlu hokmdari Cahan sahi ve 1468 ci ilde Cahan sahin oglu Hesenelini Xoy doyusunde meglub ederekQaraqoyunlularin Iran Iraq ve Serqi Anadoludaki erazilerini ele kecirdi 1469 cu ilde ise Teymuri Ebu Seidi Mahmudabad doyusunde meglub ederek Teymurileri Xorasana sixisdirdi Belelikle Agqoyunlu beyliyini boyuk imperiyaya cevirdi 6 yanvar 1478 ci ilde Tebrizde vefat etmisdir Bey padsah sultan Sultan Xelil سلطان خلیل بن اوزون حسن Ebul Feth ابو الفتح 1478 Uzun Hesenin ve Selcuqsah beyimin oglu Hakimiyyete gelmezden once Fars vilayetinin hakimi idi Uzun Hesenden sonra Agqoyunlu taxtina kecmisdir ve atasinin merkezlesdirme siyasetini davam etdirmisdir Merkezlesdirme siyasetini beyenmeyen eyanlar bundan naraziliq etdiler Bu sebebden eyanlar Sultan Xelilin qardasi Yaqub beye gelecekde Sultan Yaqub destek vererek qiyam qaldirdilar 1478 ci ilin iyulunda Xoy doyusunde Yaqub bey ve destekcileri terefinden meglub edildi ve olduruldu Bey padsah sultan Sultan Yaqub یعقوب بن اوزون حسن Ebul Muzeffer ابو المظفر 1478 1490 Uzun Hesenin ve Selcuqsah beyimin oglu Boyuk qardasi Sultan Xelili devirerek hakimiyyete gelmisdir 24 dekabr 1490 ci ilde Qarabagda vefat etmisdir Olke daxilinde sabitliyi temin etmeyi bacaran son hokmdar olmusdur Olumunden sonra sahzadeler arasindaki taxt tac mubarizesi Agqoyunlularin suqutuna qeder davam etmisdir Bey padsah sultan Sultan Baysunqur بایسنقر بن یعقوب Ebul Feth ابو الفتح 1490 1492 Sultan Yaqubun ve Govher sultanin oglu Atasinin olumunden sonra 9 yasinda Sufi xelil Mosullu terefinden taxta cixarilmisdi 1492 ci ilde emisi oglu Rustem bey sonradan Sultan Rustem terefinden Tebriz yaxinliginda darmadagin edildi ve Babasi Siravnsah I Ferrux Yasara sigindi Sirvansahlardan destek alaraq hakimiyyetini berpa etmeye cehd gosterse de 1492 ci ilde Berde ile Gence arasinda Rustemle doyusde helak oldu Bey padsah sultan Sultan Rustem رستم بن مقصود بن اوزون حسن Ebul Muzeffer ابو المظفر 1493 1497 Uzun Hesenin nevesi ve Maqsud mirzenin ogludur 1490 ci ilde Sultan Baysunqur terefinden hebse atilmisdir 1492 ci ilde Eybe Sultanin desteyi ile hebsden cixaraq Baysunquru taxtdan salmisdir 1497 ci ilde emisi oglu Godek Ehmed ve onun terefine kecen Eybe Sultan basda olmaqla serkerdelerinin bir qismini terefinden meglub edildi ve Gurcustana qacdi Orada olduruldu Bey padsah sultan Godek Ehmed احمد گوده بن اغورلو محمد بن اوزون حسن Ebul Nesr ابو النصر 1497 Ugurlu Mehemmedin ve Govher sultanin oglu II Mehmedin ve Uzun Hesenin nevesi Eybe Sultanin komeyi ile 1497 ci ilde hakimiyyete gelmis Merkezlesdirme siyasetine qarsi eyanlarin muqavimeti ile uzlesmis ve 1497 ci ilin 13 dekabrinda Isfahan yaxinligindaki doyusde doyusde meglub oldu ve olduruldu Onun olumunden sonra Agqoyunlu imperiyasi parcalandi Agqoyunlularin parcalanmasiBey padsah sultan Elvend mirze الوند بن یوسف بن اوزون حسن Ebul Muzeffer ابو المظفر 1498 1501 Uzun Hesenin nevesi ve ogludur 1498 ci ilde Eybe Sultan basda ve bir nece serkedenin de desteyi ile Tebrizde sultan elan edildi Hakimiyyet iddiacisi olan qardasi Mehemmed mirze ile mubarizede Eybe Sultan oldurulmesinden sonra Diyarbekire cekilse de Mosullu tayfasinin desteyi ile yeniden hakimiyyeti ele kecirdi Ancaq diger reqibi Murad mirze sonradan Sultan Murad mubarizede her iki terefin ustunluk elde ede bilmemesinden sonra Ebher sulh muqavilesi imzalandi ve Agqoyunlu imperiyasi iki sahzade arasinda bolusduruldu 1501 ci ilde Serur doyusunde Seyx Ismayila sonradan I Sah Ismayil meglub oldu ve Erzincana qacdi Azerbaycandaki hakimiyyetini itirdikden sonra Diyarbekirdeki Qasim bey ile mubarize apardi ve onu meglub etdi Sonraki hakimiyyetini Diyarbekir ve etraf erazilerde surdurdu 1505 ci ilde Mardinde vefat etdi Bey padsah sultan Mehemmed mirze محمد بن یوسف بن اوزون حسن Ebul Mukerrem ابو المکرم 1497 1499 Uzun Hesenin nevesi ve Yusif bey Bayandurun ogludur Eybe Sultanin qardaslari Nureli ve Esref terefinden desteklenerek 1498 ci ilde Fars vilayetinde sultan elan edildi 1499 cu ilde Eybe Sultanin basciligi etdiyi Elvend mirzenin ordusunu meglub etdi ve doyusde Eybe Sultan olduruldu Belelikle Tebrize daxil olmagi bacardi Lakin sonradan Elvend mirze yeni quvve toplayaraq onu meglub etdi ve Mehemmed mirze yeniden Fars vilayetine cekildi 1500 cu ilde Sultan Murad ve terefdarlari terefinden meglub edildi ve olduruldu Bey padsah sultan Sultan Murad سلطان مراد بن یعقوب بن اوزون حسن Ebul Muzeffer ابو المظفر 1500 1508 Sultan Yaqubun ve Govher sultanin oglu 31 iyul 1490 ci ilde Tebriz seherinde dunyaya gelmisdi 1498 ci ilde Elvend mirze terefinden hebse atilmisdir Eybe Sultanin qardaslari Maraga hakimi Gozel Ehmed ve Ferruxsad terefinden desteklenerek Fars vilayetine aparilmis ve sultan elan edilmisdir 1500 cu ilde Mehemmed mirzeni meglub etmis ve Fars vilayetini ele kecirmisdir Lakin Elvend mirze ile mubarizede her iki teref qalibiyyet elde ede bilmedi O sebebden 1500 cu ilde Ebher sulh muqavilesi baglandi ve Agqoyunlu imperiyasi iki yere bolundu 21 iyun 1503 Almaqulagi doyusunde I Sah Ismayila meglub oldu ve Isfahan Siraz Yezd ve Kirman Sefevi hakimiyyetine kecdi 1508 ci ile qeder Bagdad etrafinda hokmdarliq etse de hemin ilde I Sah Ismayilin Bagdada hucumunu esidib Dulqedirogullarina sonra ise Osmanlilara sigindi 1518 ci ilde Urfada olduruldu Diyarbekir hokmdarlari Titul Ad Hakimiyyet illeri QeydlerBey sultan padsah Sultan Qasim 1496 1501 Uzun Hesenin qardasi Cahangir mirzenin oglu 1496 ci ilde Diyarbekir ve etraf erazilere hakim teyin olunmus ve musteqil hakimiyyet surmusdur Qasim bey oz adina pul kesdirmis ve Mardini paytaxt etmisdir 1501 ci ilde Serur doyusunde meglub olan Elvend mirze Sultan Qasimdan torpaq teleb etmisdir Bunu qebul etmeyen Sultan Qasim Elvend mirze terefinden Mardin yaxinliginda meglub edilmis ve oldurulmusdur Elindeki torpaqlarda ise Elvend mirze hokm surmeye baslamisdir Bey sultan padsah Zeynalabidin bey زین العابدین بن احمد بن اغورلو محمد 1505 1508 Godek Ehmedin oglu 1505 ci ilde Elvend mirzenin olumunden sonra Diyarbekir etrafinda hakimiyyete gelmisdir Zeynalabidin bey hakimiyyetini mohkemlendirmek ucun bezi tedbirler gormeye basladi Uzun muddet Diyarbekir hakimi olan Emir bey Mosullunu hebs etdirdi ve etraf erazilere yuruslere basladi Lakin Emir bey hebsden cixdi ve Zeynalabidin beyi meglub ederek esir aldi Emir bey Mosullu ise I Sah Ismayila tabeliyini bildirdi 1508 ci ilde Diyarbekir etrafi bolgeler tamamile Sefevilerin hakimiyyetine kecdi IstinadlarMuʾayyid S abiti ʻAli Asnad va Namahha yi Tarikhi Historical documents and letters from early Islamic period towards the end of Shah Ismaʻil Safavi s reign Iranian culture amp literature Kitabkhanah ʾi Ṭahuri 1967 pp 193 274 315 330 332 422 and 430 See also Abdul Hussein Navai Asnaad o Mokatebaat Tarikhi Iran Historical sources and letters of Iran Tehran Bongaah Tarjomeh and Nashr e Ketab 2536 pages 578 657 701 702 and 707 H R Roemer The Safavid Period in Cambridge History of Iran Vol VI Cambridge University Press 1986 p 339 Nuriyeva Irade Tofiq qizi Azerbaycan Tarixi en qedim zamanlardan XXI esrin evvellerinedek PDF Baki Mutercim 2015 seh seh 115 2020 05 01 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 05 Qasimov Xeyirbey Sabir oglu Orta esrlerde Azerbaycan medeniyyeti PDF Baki 2008 seh seh 228 2021 08 30 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 06 H J Kissling Bertold Spuler N Barbour J S Trimingham H Braun H Hartel The Last Great Muslim Empires 1969 seh p 78 2023 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 1905 az Tofiq Necefli Qaraqoyunlular ve Agqoyunlular Oguz boylaridir az Gunduz Nesibov 11 01 2019 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 1905 az Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu dovleti az 27 07 2016 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 Nuriyeva Irade Tofiq qizi Azerbaycan Tarixi en qedim zamanlardan XXI esrin evvellerinedek PDF Baki Mutercim 2015 seh seh 111 2020 05 01 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 05 anl az Sah Ismayil gorkemli serkerde ve dovlet xadimi az Suleyman Memmedov 2013 23 yanvar 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 Necefli T H Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu dovletlerinin tarixi muasir turk tarixsunasliginda Baki Casioglu 2000 seh seh 31 33 2021 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 Zekiye Tunc PDF Elazig Firat Universitesi Harput Uygulama ve Arastirma Merkezi 23 25 Mayis 2013 seh seh 578 2020 10 10 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 02 03 John E Woods 300 Yillik Turk Imparatorlugu Akkoyunlular 2021 10 25 at the Wayback Machine Asiret Konfederasyon Imparatorluk cev Sibel Ozbudun Milliyet yay Istanbul 1993 s 79 forum azeri net Agqoyunlu hokmdarlari az 02 05 2013 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 Ilhan Erdem Ak Koyunlu Devletinin kurucusu Kara Yuluk Osman Beyin hayati ve faaliyetleri PDF seh seh 100 2018 06 01 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 03 Toksoy A Akkoyunlular ve Erzincan Uzun Hasan Devrine Kadar Turkluk Bilimi Arastirmalari Sayi 35 Yil 2014 tarihiolaylar com Akkoyunlular Bayindiriye Devleti 1340 1514 turk 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 enfal de Akkoyunlular turk 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 Necefli T H Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu dovletlerinin tarixi muasir turk tarixsunasliginda Baki Casioglu 2000 seh 40 tarihtarih com Akkoyunlularin Tarihi Sahnesine Cikisi turk Ilhan Erdem Mustafa Uyar 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 Ahmet Toksoy Bahar 2014 seh seh 258 2019 02 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 02 03 Alexander Mikaberidze Conflict and Conquest in the Islamic World A Historical Encyclopedia Volume 1 ABC CLIO 2011 seh 907 ISBN 9781598843361 2020 10 12 tarixinde Istifade tarixi 2013 02 13 Peter Jackson Lawrence Lockhart The Cambridge History of Iran Volume 6 Cambridge University Press 1986 seh 173 ISBN 9780521200943 2020 10 09 tarixinde Istifade tarixi 2013 02 13 Peter Jackson Lawrence Lockhart 1986 The Cambridge History of Iran Volume 6 Cambridge University Press 173 ISBN 9780521200943 Hesen bey Rumlu Ehsenut tevarix Tarixlerin en yaxsisi PDF Kastamonu Uzanlar 2017 seh seh 258 2023 06 29 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 04 Hesen bey Rumlu Ehsenut tevarix Tarixlerin en yaxsisi PDF Kastamonu Uzanlar 2017 seh seh 263 264 2023 06 29 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 04 Ain I Akbari Manas Publications 2002 1716 ISBN 9788175362284 2014 02 04 tarixinde Istifade tarixi 2013 02 04 Hesen bey Rumlu Ehsenut tevarix Tarixlerin en yaxsisi PDF Kastamonu Uzanlar 2017 seh seh 309 2023 06 29 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 04 Faruk Soylemez PDF Kahramanmaras Sosyal Bilimler Enstitusu Dergi Sayi 17 2004 seh seh 75 2019 02 14 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 02 04 avrasyad com Akkoyunlu yonetiminde Musullular Sufi Halil Bey ornegi turk Ayse Atici Arayancan 2018 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 Sahin Ferzeliyev Azerbaycan XV XVI esrlerde Hesen bey Rumlunun Ehsenut tevarix eseri uzre Baki Elm 1938 seh seh 33 2020 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 05 Hesen bey Rumlu Ehsenut tevarix Tarixlerin en yaxsisi PDF Kastamonu Uzanlar 2017 seh seh 349 2023 06 29 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 04 Sahin Ferzeliyev Azerbaycan XV XVI esrlerde Hesen bey Rumlunun Ehsenut tevarix eseri uzre Baki Elm 1938 seh seh 33 34 2020 02 09 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 05 Minorsky V La Perse au XV e siecle entre La Turque et Venise Paris 1933 seh 60 61 e tarih org Akkoyunlularin Yikilisi turk 06 Kasim 2007 20 52 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 343 ISBN 978 9952 441 02 4 Kazim Paydas Mogol ve Turk Islam Devletlerinde Suyurgal Uygulamasi PDF Guz sayi 39 2006 seh seh 204 2021 08 30 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 05 Hesen bey Rumlu Ehsenut tevarix Tarixlerin en yaxsisi PDF Kastamonu Uzanlar 2017 seh seh 391 2023 06 29 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 02 04 marasanahaber com Abdurrezzak Bey kimdir turk 26 Eylul 2018 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 elbistankaynarca com Elbistan Savasi 1507 turk Adnan Gullu 24 01 2013 2019 02 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 06 Hemcinin baxBayandurlar sulalesi Agqoyunlular Teymuriler SefevilerXarici kecidlerVikianbarda Agqoyunlu hokmdarlarinin siyahisi ile elaqeli mediafayllar var islamilimleri com Akkoyunlular turk Istifade tarixi 2019 02 06 diyadinnet com Akkoyunlular turk 19 avqust 2008 Istifade tarixi 2019 02 06