Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Əhməd bəy Bayandur — Ağqoyunlu tayfa ittifaqının başçısı (1389–1403)
| Əhməd bəy Bayandur | |
|---|---|
| 1389 – 1403 | |
| Əvvəlki | Fəxrəddin Qutlu bəy |
| Sonrakı | Qara Yuluq Osman bəy |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | XIV əsr |
| Vəfat tarixi | bilinmir |
| Atası | Fəxrəddin Qutlu bəy |
| Həyat yoldaşı | |
| Uşaqları |
|
Həyatı
Fəxrəddin Qutlu bəyin oğlu idi. Atasının vəfatından sonra, 1389-cu ildən 1403-cü ilədək Ağqoyunlu tayfa birliyinə rəhbərlik etmişdi. Ağqoyunlu tayfa birliyinin başında dövlət qurmaq yolunda mübarizəyə girişmişdi.
Ərzincan əmiri Qazı Bürhanəddin Sivasda hakimiyyəti ələ keçirdikdən bir qədər sonra, ona qarşı yürüşə başladı. Mütəhhərtən Əhməd bəy Bayandur da tabeliyində olan Ağqoyunlular ilə Sivasa qarşı hərəkətə keçdi. Bu basqının qarşısını almaq üçün Qazi Bürhanəddinin göndərdiyi Əmir Yusif Çələbi baş vermiş vuruşmada məğlub edildi və öldürüldü.
Qazi Bürhanəddinlə münasibətləri
Əhməd bəy Bayandur bu basqından peşman olub Bürhanəddin Əhməd bəy Salurun yanına gəldi. Özü ilə qardaşlarını da gətirdi. Üzr istəyib kiçik qardaşı Qara Yuluq Osmanı ona girov verdi. 1389-cu ildə Qaraqoyunlu əmiri Qara Məhəmməd bəy Müttəhərtənlə birləşib köhnə düşmənlərinə qarşı vuruşmaq qərarına gəldi. Müttəfiqlər Ağqoyunluları dar bir keçiddə sıxışdırdılar və ağır bir məğlubiyyətə düçar etdilər. Bu məğlubiyyətdən sonra Əhməd bəy Bayandur və qardaşı Sivas hökmdarı Bürhanəddin Əhməd bəy Salurdan sığınacaq istədilər. Əhməd bəy onları yaxşı qarşılayıb üstəlik də ənam-ərmağanlarla xələtləndirdi.
Əhməd bəy Bayandur məcara sevən bir başçı idi. O, dinc durmayaraq qarışıqlıq axtarırdı. Qardaşı Hüseyn bəy Bayandur ondan Qaziyə şikayət etdi. Əhməd bəy bir çox əmirlərlə birləşib Bürhanəddin Əhməd bəyi öldürmək istəyirdi. Günü-gündən azğınlaşan Əhməd bəy Qaziabadda keçirilən hərbi qüvvələrin baxışında Bürhanəddini açıq-aşkar hamının yanında təhdid etdi. Bürhanəddin onunla dinməz-söyləməz keçindi. Həmin arada Əhməd bəy Bayandur güclənmişdi.
1393-cü ildə Turhal qalasını mühasirədə saxlayan Qazi Bürhanəddinin yanına gələn Əhməd bəy Bayandur Amasyanın abad və zəngin bir şəhər olduğunu söyləyərək, oranı birlikdə ələ keçirməyə çağırdı. Qazi Bürhanəddin razılaşıb, oraya yürüşə başladı. Əhməd bəy Bayandur isə nəinki hücüm etmədi, hətta Amasya hakimi Əmir Əhməd bəyi xəbərdar etdi. Sonra Amasya əmiri ilə ittifaq bağlayaraq Tokat şəhərinə yürüşə gəldi. Qazi Bürhanəddinə bir daha tabe oldu.
1395-ci ildə Qazi Bürhanəddinin Ərzincana hücum edəcəyini eşidən Əhməd bəy Bayandur elçi və məktub göndərib, köməyini təklif etdi. Qazi Bürhanəddin bu təklifdən sevinib, görüşəcəkləri yeri aydınlaşdırdı. Birlikdə hücuma keçib, Ərzincanın içərilərinədək irəlilədilər. Yağma və qarətlə oranı əldən saldılar. Bürhanəddin Əhməd bəy Bayburta qədər olan ərazini Ağqoyunlu əmirinə iqta verib, geri qayıtdı.
Qara Yuluğun üsyanı
1395-ci ildə Qara Yuluq Osman bəy qardaşına qarşı üsyan edib, Kəmax qalasını yağmalamışdı. Qazi Bürhanəddinin köməyi ilə Qara Yuluq geri çəkildi. 1396-cı ildə Əhməd bəy Bayandur öz qoşunu ilə Qaziyə qatılıb Ərzincana ikinci yürüş etdi. Qazi Bürhanəddin bu yürüşə başçılıq edirdi. Əhməd bəy Bayandur bu yürüşdə Əmir Teymurun artıq yaxında olduğunu öyrəndi. Tez oradan uzaqlaşıb, Diyarbəkirə getdi. Oradan da Malatyaya hərəkət etdi. Bura gəlməkdə yağmaçılıq etmək istəyirdi. Əhməd bəyin bu əməllərini eşidən Qazi Bürhanəddin öz şəxsi qvardiyasını ora göndərdi. Əhməd bəy Bayandur keçmiş müttəfiqinin tərpənişindən xəbərdar olub, Ərzincana doğru hərəkət etdi. Öndəki savaş zərurətini düşünüb, elçilərini Qazi Bürhanəddinin yanına göndərdi. Bürhanəddin Əhməd bəy onu bağışlayıb, Məlik Əhmədin əlində olan şərqi Qarahisar vilayətini işğal etməyə yolladı. Əhməd bəy Bayandur get-gedə güclənib, Burhanəddin Əhməd bəyin itaətindən çıxdı, hətta o arada Sivasa hücüm etmək fikrinə də düşdü.
1396-cı ilin payızında üsyan etmiş Əhməd bəy Bayandır Burhanəddin Əhməd bəyin əmirinə tabe olmaqdan qəti boyun qaçırdı.
Əmir Teymurla
1402-ci ildə Əhməd bəy Bayandur Əmir Teymurun ordusunda İldırım Bəyazidə qarşı vuruşmuşdu. Həmin ildə Əmir Teymur onu həbs etmişdi. Onun oğlu İldırım Bəyaziddən əldə olunan qəniməti yolda Əmir Teymurun mühafizlərindən almışdı.
1403-cü ildə Əhməd bəy hakimiyyətdən qovuldu. Hakimiyyətə Qara Yuluq Osman gəldi.
Ailəsi
Övladları:
- Məhəmməd bəy
- Qılıc Aslan bəy
- Pir Həsən bəy
- Qutlu bəy
- Hüseyn bəy
- Qızı Ərzincan əmiri Mütəhərtənin həyat yoldaşı idi.
İstinadlar
- Ağqoyunlu — Encyclopedia Iranica
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Ehmed bey Bayandur Agqoyunlu tayfa ittifaqinin bascisi 1389 1403 Ehmed bey BayandurAgqoyunlularin IV tayfa bascisi1389 1403EvvelkiFexreddin Qutlu beySonrakiQara Yuluq Osman beySexsi melumatlarDogum tarixi XIV esrVefat tarixi bilinmirAtasi Fexreddin Qutlu beyHeyat yoldasi Despine xatun Qara Yuluq Osman Usaqlari Mehemmed bey Qilinc Arslan bey Pir Hesen bey Qutlu bey Huseyn bey ve bir qiziHeyatiFexreddin Qutlu beyin oglu idi Atasinin vefatindan sonra 1389 cu ilden 1403 cu iledek Agqoyunlu tayfa birliyine rehberlik etmisdi Agqoyunlu tayfa birliyinin basinda dovlet qurmaq yolunda mubarizeye girismisdi Erzincan emiri Qazi Burhaneddin Sivasda hakimiyyeti ele kecirdikden bir qeder sonra ona qarsi yuruse basladi Mutehherten Ehmed bey Bayandur da tabeliyinde olan Agqoyunlular ile Sivasa qarsi herekete kecdi Bu basqinin qarsisini almaq ucun Qazi Burhaneddinin gonderdiyi Emir Yusif Celebi bas vermis vurusmada meglub edildi ve olduruldu Qazi Burhaneddinle munasibetleriEhmed bey Bayandur bu basqindan pesman olub Burhaneddin Ehmed bey Salurun yanina geldi Ozu ile qardaslarini da getirdi Uzr isteyib kicik qardasi Qara Yuluq Osmani ona girov verdi 1389 cu ilde Qaraqoyunlu emiri Qara Mehemmed bey Muttehertenle birlesib kohne dusmenlerine qarsi vurusmaq qerarina geldi Muttefiqler Agqoyunlulari dar bir kecidde sixisdirdilar ve agir bir meglubiyyete ducar etdiler Bu meglubiyyetden sonra Ehmed bey Bayandur ve qardasi Sivas hokmdari Burhaneddin Ehmed bey Salurdan siginacaq istediler Ehmed bey onlari yaxsi qarsilayib ustelik de enam ermaganlarla xeletlendirdi Ehmed bey Bayandur mecara seven bir basci idi O dinc durmayaraq qarisiqliq axtarirdi Qardasi Huseyn bey Bayandur ondan Qaziye sikayet etdi Ehmed bey bir cox emirlerle birlesib Burhaneddin Ehmed beyi oldurmek isteyirdi Gunu gunden azginlasan Ehmed bey Qaziabadda kecirilen herbi quvvelerin baxisinda Burhaneddini aciq askar haminin yaninda tehdid etdi Burhaneddin onunla dinmez soylemez kecindi Hemin arada Ehmed bey Bayandur guclenmisdi 1393 cu ilde Turhal qalasini muhasirede saxlayan Qazi Burhaneddinin yanina gelen Ehmed bey Bayandur Amasyanin abad ve zengin bir seher oldugunu soyleyerek orani birlikde ele kecirmeye cagirdi Qazi Burhaneddin razilasib oraya yuruse basladi Ehmed bey Bayandur ise neinki hucum etmedi hetta Amasya hakimi Emir Ehmed beyi xeberdar etdi Sonra Amasya emiri ile ittifaq baglayaraq Tokat seherine yuruse geldi Qazi Burhaneddine bir daha tabe oldu 1395 ci ilde Qazi Burhaneddinin Erzincana hucum edeceyini esiden Ehmed bey Bayandur elci ve mektub gonderib komeyini teklif etdi Qazi Burhaneddin bu teklifden sevinib gorusecekleri yeri aydinlasdirdi Birlikde hucuma kecib Erzincanin icerilerinedek irelilediler Yagma ve qaretle orani elden saldilar Burhaneddin Ehmed bey Bayburta qeder olan erazini Agqoyunlu emirine iqta verib geri qayitdi Qara Yulugun usyani1395 ci ilde Qara Yuluq Osman bey qardasina qarsi usyan edib Kemax qalasini yagmalamisdi Qazi Burhaneddinin komeyi ile Qara Yuluq geri cekildi 1396 ci ilde Ehmed bey Bayandur oz qosunu ile Qaziye qatilib Erzincana ikinci yurus etdi Qazi Burhaneddin bu yuruse basciliq edirdi Ehmed bey Bayandur bu yurusde Emir Teymurun artiq yaxinda oldugunu oyrendi Tez oradan uzaqlasib Diyarbekire getdi Oradan da Malatyaya hereket etdi Bura gelmekde yagmaciliq etmek isteyirdi Ehmed beyin bu emellerini esiden Qazi Burhaneddin oz sexsi qvardiyasini ora gonderdi Ehmed bey Bayandur kecmis muttefiqinin terpenisinden xeberdar olub Erzincana dogru hereket etdi Ondeki savas zeruretini dusunub elcilerini Qazi Burhaneddinin yanina gonderdi Burhaneddin Ehmed bey onu bagislayib Melik Ehmedin elinde olan serqi Qarahisar vilayetini isgal etmeye yolladi Ehmed bey Bayandur get gede guclenib Burhaneddin Ehmed beyin itaetinden cixdi hetta o arada Sivasa hucum etmek fikrine de dusdu 1396 ci ilin payizinda usyan etmis Ehmed bey Bayandir Burhaneddin Ehmed beyin emirine tabe olmaqdan qeti boyun qacirdi Emir Teymurla1402 ci ilde Ehmed bey Bayandur Emir Teymurun ordusunda Ildirim Beyazide qarsi vurusmusdu Hemin ilde Emir Teymur onu hebs etmisdi Onun oglu Ildirim Beyazidden elde olunan qenimeti yolda Emir Teymurun muhafizlerinden almisdi 1403 cu ilde Ehmed bey hakimiyyetden qovuldu Hakimiyyete Qara Yuluq Osman geldi AilesiOvladlari Mehemmed bey Qilic Aslan bey Pir Hesen bey Qutlu bey Huseyn bey Qizi Erzincan emiri Mutehertenin heyat yoldasi idi IstinadlarAgqoyunlu Encyclopedia Iranica