Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amasya — Qaradəniz Bölgəsində Türkiyənin Amasya ilinin inzibati mərkəzi. Orta Qaradəniz Hissəsində yerləşir. Anadolunun köhnə məskunlaşma sahələrindən biridir. Hititlerden başlayaraq müxtəlif sivilizasiyaların mərkəzi olmuşdur. Şəhərin bilinən ən köhnə adı, deyildiyi forması ilə günümüzə qədər heç bir dəyişikliyə uğramadan gələn Amasyadır. Köhnə qeydlərdə Amesseia — Məqsədiyə — Məqsədçiyə adı oxunmaqdadır. Amasiya adının açıq bir şəkildə oxunduğu, Fars, Pontos və Roma İmperatorluğu dövrlərində ticarətdə istifadə edilən gümüş və bürünc sikkələr (pullar) üzərində görmək mümkündür.
| Amasya | |
|---|---|
| Amasya | |
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 411 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Digər | |
| amasya.bel.tr | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bəzi sikkələr üzərində Məqsədçiyə və ya Məqsədiyə adlarına rast gəlinilməkdədir. Amasyanın fəthindən əvvəl və sonrasında da Türklər, Amasseianı və ya Məqsədçiyə, Məqsədiyə Türkcədə deyildiyi kimi Amasya etmişlər.
Təxminən b.e.ə 60 və 19 illərdə Amasyada doğulduğu bilinən və Coğrafiya elminin icadçısı olaraq tanınan Strabon, yazdığı məşhur coğrafiya kitabında Amasyadan Amasseia olaraq danışmaqdadır. Şəhərin əhalisi 2008-ci ilə görə 87.543 dir. 1927-ci ildə 11.000 olan əhalisi 1990-cı ildə 57.087-ə, 2000-ci ildə 74.393-ə, 2007-ci ildə 85.851-ə çıxmışdır. 2010-cu ildə edilən siyahıyaalmada isə rəqəm 99.900-dür.
Etimologiya
Strabona görə Amasya adı, burada yaşamış olan bir Amazon kraliçası olan Amasisdən gəlməkdədir. Olan Yunan və Roma sikkələrində görüldüyü üzrə ad zamanla Αμάσεια, Amaseia, Amassia və Amasia olaraq dəyişmiş və sonunda Türklər Amasya olaraq adlandırmışlar. Amasyada bu günə qədər 19 fərqli dövlətin yaşadığı deyilməkdədir.
Türk Tarixində Amasya
Osmanlı İmperatorluğu dövründə bir çox padşahlar Amasyada dünyaya gəlmiş və şahzadəlik etmişdilər. Bu səbəblə Amasyanın Osmanlı tarixi baxımından da əhəmiyyəti böyükdür. I Mehmet, İİ Murad, Fateh Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Səlim kimi padşahlar Amasiyada şahzadəlik etmişlər. Fateh Sultan Məhmmədin müəllimi Akşemseddin də Amasyalıdır. Xüsusilə 16-cı yüzilliyə qədər olan dövrdə bir çox şahzadə Amasyalı vali qızları ilə evlənmiş, bunlardan uşaq sahibi olmuşlar. Çələbi Məhmmədin yoldaşı Qumru Xatun, II Muradın yoldaşı Yeni Xatun Amasyadandılar. Eyni zamanda Osmanlıda "Körpülülər Dövrü" olaraq adlandırılan, sədrəzəmlərin nüfuzunun artdığı dövrdə vəzifə alan Körpülü Fazıl Əhməd Paşa, Körpülü Məhmməd Paşa, Merzifonlu Quru Mustafa Paşa, Körpülü Fazıl Mustafa Paşa, Merzifonlu Çalık Hacı Əli Paşa kimi sədrəzəmlər Amasya sərhədləri içində dünyaya gəlib yetişmişdilər.
Amasya Milli Mübarizədə
19 may 1919-cu ildə Samsunda başlayan Qurtuluş Döyüşünün (Milli Mücadilə)in ilk addımı, 12 iyun 1919-cu il tarixində Mustafa Kamalın Amasyaya gəlməsiylə davam etmişdir.
Qurtuluş mübarizəsinin planları hazırlanmış, Ərzurum Konqresi və Sivas Konqresinin toplanmasına burada qərar verilmiş, 22 iyun 1919-cu il tarixində nəşr olunan "Amasiya Təmimnaməsi" ilə "Millətin İstiqlalını Yenə Millətin Əzm və Qərarı Qurtaracaq" deyilərək Milli Mübarizə burada fəaliyyətə keçirilmişdir. Beləliklə, Amasya, Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulmasında da ilk əhəmiyyətli addımın atıldığı yer olmuşdur.
İqlim
İldə Qaradəniz iqlimi — quru iqlimi arasında bir keçiş iqlimi hökm sürəür. Yayları quru iqlimi qədər quraq, Qaradəniz iqlimi qədər yağışlı deyil. Qışı isə sərt deyil. Qış mövsümündə vadinin verdiyi xüsusiyyətdən ötəri yüksəklərdə qar olsa belə şəhər mərkəzində qar təsirsizdir.
 | Türkiyə ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amasya Qaradeniz Bolgesinde Turkiyenin Amasya ilinin inzibati merkezi Orta Qaradeniz Hissesinde yerlesir Anadolunun kohne meskunlasma sahelerinden biridir Hititlerden baslayaraq muxtelif sivilizasiyalarin merkezi olmusdur Seherin bilinen en kohne adi deyildiyi formasi ile gunumuze qeder hec bir deyisikliye ugramadan gelen Amasyadir Kohne qeydlerde Amesseia Meqsediye Meqsedciye adi oxunmaqdadir Amasiya adinin aciq bir sekilde oxundugu Fars Pontos ve Roma Imperatorlugu dovrlerinde ticaretde istifade edilen gumus ve burunc sikkeler pullar uzerinde gormek mumkundur AmasyaAmasya40 39 sm e 35 50 s u Olke TurkiyeTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 411 mSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 114 921 nef 2021 Digeramasya bel trXeriteni goster gizle Amasya Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bezi sikkeler uzerinde Meqsedciye ve ya Meqsediye adlarina rast gelinilmekdedir Amasyanin fethinden evvel ve sonrasinda da Turkler Amasseiani ve ya Meqsedciye Meqsediye Turkcede deyildiyi kimi Amasya etmisler Texminen b e e 60 ve 19 illerde Amasyada doguldugu bilinen ve Cografiya elminin icadcisi olaraq taninan Strabon yazdigi meshur cografiya kitabinda Amasyadan Amasseia olaraq danismaqdadir Seherin ehalisi 2008 ci ile gore 87 543 dir 1927 ci ilde 11 000 olan ehalisi 1990 ci ilde 57 087 e 2000 ci ilde 74 393 e 2007 ci ilde 85 851 e cixmisdir 2010 cu ilde edilen siyahiyaalmada ise reqem 99 900 dur EtimologiyaStrabona gore Amasya adi burada yasamis olan bir Amazon kralicasi olan Amasisden gelmekdedir Olan Yunan ve Roma sikkelerinde gorulduyu uzre ad zamanla Amaseia Amaseia Amassia ve Amasia olaraq deyismis ve sonunda Turkler Amasya olaraq adlandirmislar Amasyada bu gune qeder 19 ferqli dovletin yasadigi deyilmekdedir Turk Tarixinde AmasyaOsmanli Imperatorlugu dovrunde bir cox padsahlar Amasyada dunyaya gelmis ve sahzadelik etmisdiler Bu sebeble Amasyanin Osmanli tarixi baximindan da ehemiyyeti boyukdur I Mehmet II Murad Fateh Sultan Mehmet Yavuz Sultan Selim kimi padsahlar Amasiyada sahzadelik etmisler Fateh Sultan Mehmmedin muellimi Aksemseddin de Amasyalidir Xususile 16 ci yuzilliye qeder olan dovrde bir cox sahzade Amasyali vali qizlari ile evlenmis bunlardan usaq sahibi olmuslar Celebi Mehmmedin yoldasi Qumru Xatun II Muradin yoldasi Yeni Xatun Amasyadandilar Eyni zamanda Osmanlida Korpululer Dovru olaraq adlandirilan sedrezemlerin nufuzunun artdigi dovrde vezife alan Korpulu Fazil Ehmed Pasa Korpulu Mehmmed Pasa Merzifonlu Quru Mustafa Pasa Korpulu Fazil Mustafa Pasa Merzifonlu Calik Haci Eli Pasa kimi sedrezemler Amasya serhedleri icinde dunyaya gelib yetismisdiler Amasya Milli Mubarizede19 may 1919 cu ilde Samsunda baslayan Qurtulus Doyusunun Milli Mucadile in ilk addimi 12 iyun 1919 cu il tarixinde Mustafa Kamalin Amasyaya gelmesiyle davam etmisdir Qurtulus mubarizesinin planlari hazirlanmis Erzurum Konqresi ve Sivas Konqresinin toplanmasina burada qerar verilmis 22 iyun 1919 cu il tarixinde nesr olunan Amasiya Temimnamesi ile Milletin Istiqlalini Yene Milletin Ezm ve Qerari Qurtaracaq deyilerek Milli Mubarize burada fealiyyete kecirilmisdir Belelikle Amasya Turkiye Cumhuriyyetinin qurulmasinda da ilk ehemiyyetli addimin atildigi yer olmusdur IqlimIlde Qaradeniz iqlimi quru iqlimi arasinda bir kecis iqlimi hokm sureur Yaylari quru iqlimi qeder quraq Qaradeniz iqlimi qeder yagisli deyil Qisi ise sert deyil Qis movsumunde vadinin verdiyi xususiyyetden oteri yukseklerde qar olsa bele seher merkezinde qar tesirsizdir Turkiye ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin