Ağkilsə — Göyçə mahalında kənd. 1728-ci ilin məlumatına görə Ağkilsə kəndi daxil idi. Kənd rаyоn mərkəzi 16 km. məsаfədə yеrləşir. 1975-ci ildə kəndin adı Azad qoyulmuşdur.
Ağkilsə | |
---|---|
Ölkə | Ermənistan |
Region | Göyçə mahalı |
Rayon | Basarkeçər |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 2.054 ± 1 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəsmi dili |
|
Tarixi
Ağkilsə kəndinin yaranma tarixi XVI əsrin əvvəlinə (1610) təsadüf edir. Kəndin bünövrəsi Ərdəbil və Sulduz əyalətlərindən Göyçə mahalına gələn tayfasından olan dörd qardaşlar tərəfindən salınmışdır. Qardaşlar Göyçə mahalının ozan (aşıq) məktəbinin banilərindən biri olan Aşıq Ələsgərin təmsil etdiyi tayfasının sakinləri ilə xala oğludurlar.
Cənubi Azərbaycan xanları ilə aralarında olan uzun müddətli çəkişmələrə tab gətirə bilmədiklərinə görə, Göyçə mahalına gələrək, indiki Ağkilsə kəndində III-V əsrlərdə yaşamış albanların tarixindən bəhs edən Ağkilsəni özlərinə yaşayış yeri seçərək orda məskunlaşıb yaşamışlar. Kəndin ilk adının Ağkilsə adlandırılması da oradan yaranmışdır.
Kəndin bünövrəsini qoyqn tayfasından dörd qardaşdan biri Ağkilsə kəndindən Dərəçiçək (Razdan) rayonunun kəndinə köçərək orada məskan salmışdır. Kənd rayon mərkəzindən 12 km şərq tərəfdə düzənlikdə yerləşmişdir. Kənd şərq tərəfdən Zərzibil kəndi ilə 2 km, qərb tərəfdən Nərimanlı kəndi ilə 5 km, şimal tərəfdən Zod kəndi ilə 2 km, cənub təfərdən isə ilə 4 km həmsərhəddir.
Kəndin eni 0.5 km, uzunluğu isə 1.5 km-dir. Kəndin 1521 hektar torpağı olmuşdur. Ondan 525 hektarı əkənək, 996 hektarı isə ilə birlikdə biçənək və otaraq sahələridir. Kəndin yarandığı ilk gündən 1988-ci ilin dekabırına qədər iki dəfə dəyişdirilmişdir. Kəndin ilk adı 1975-ci ilin yanvarın 3-nə qədər Ağkilsə, ikici adı isə 1988-ci ilin dekabrına qədər Azad olmuşdur. Bu ad erməni daşnaqlarının apardıqları Antitürk siyasətinin təsiri nəticəsində qoyulmuşdur. Kəndin ərazisində adları Türk toponimlərdən ibarət çox gəzməli və mənzərəli qədim yurd yerləri vardır. Onlardan kəndin şimal tərəfində 2 km məsafədə yerləşən, Qaraqoyunlu kəndinin ərazisi olan çayına 100 m qalmış Ocaq daşı, kəndin yenə şimal tərəfində yerləşən Axund təpəsinin sol tərəfindəki "Bəzirxana"]], kəndin mərkəzindəki "Dədə Ələsgər"-in qəbir üstü abidəsi və XIX əsrin sonlarında kəndin Hacılar tayfasının sakinləri tərəfindən tikilmiş məscid dini, kəndin mərkəzindəki tarixi III-V əsrlərə təsadüf edən albanların 1254-cü ilə qədər yaşamasından bəhs edən, 1254-cü ildə Türk xeyriyyəçisi tərəfindən təmir olunan və balaca giriş qapısının üstündəki daş kitabənin üzərində "Qrabar" əlifbası ilə yazı olan Alban kilsəsi isə tarixi abidədir. Həmin kitabədə yazılan yazının oxunması çox çətin olduğu üçün ermənilər kilsəni özlərinə aid edirdilər. Bu məsələni aydınlaşdırmaq üçün 1958-ci ildə Basarkeçər rayon XDS. İK-nin sədri vəzifəsində işləyən kənd sakini Göyçə mahalının tanınmış və qeyrətli oğullarından biri el ağsaqqalı kilsənin tarixini erməni daşnaqları tərəfindən saxtalaşdırıldığını görüb İrəvan şəhərindən Alban tarixini və əlifbasını kamil bilən professor dəvət edir.
Zod qızıl mədənini direktoru işləmiş Brest qalasının müdafiəçisi olan iştirakı ilə təşkil onunan komissiya həmin daş kitabəni oxuyaraq bir daha təsdiq etdi ki, həqiqətən həmin kilsə albanlara məxsusdur. Kəndin ərazisindəki qədim yurd yerlərindən (Böyük bulaq), , ,((Hallaclı yurdu)) , , , , , , , və adlanan yerləri göstərmək olar. adlanan yerdə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı üç dörd mərtəbəli qəbirlər tapılmışdır. Kəndin ərazisində müxtəlif dövrlərdə kənd və qonşu kəndlərinin əhalisinə xidmət edən 3 ədəd su ilə işləyən un dəyirmanları olmuşdur.
Görkəmli şəxsiyyətləri
- Alməmməd kişi — Aşıq Ələsgər və Çoban Məhəmmədin atası
- Aşıq Ələsgər,
- Çoban Məhəmməd — şair, ustad aşıq.
- Aşıq Musa (1830-1912) - XIX əsr Azərbaycan aşıqlarındandır.
- Növrəs İman,
- Aşıq Qurban- ustad aşıq.
- Aşıq Musa Ağkilsəli- ustad aşıq.
- Aşıq Talıb,
- İsmixan Didərgin,
- Aşıq Nəcəf Ağkilsəli,
- İslam Ələsgər,
- Haqverdi Talıboğlu,
- Şair Əbdüləzim — el şairi.
- Bəşir,
- ,
- ,
- Bəylər Məmmədov,
- Pənah Qurbanov
- Əli Qurban Dastançı — el şairi.
Mənbə
- Qəşəm Məhərrəmov, İntiqam Məhərrəmov, "Başı dumanlı Göyçə", Gəncə-2007.
- Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agkilse Goyce mahalinda kend 1728 ci ilin melumatina gore Agkilse kendi daxil idi Kend rayon merkezi 16 km mesafede yerlesir 1975 ci ilde kendin adi Azad qoyulmusdur Agkilse40 11 sm e 45 52 s u Olke ErmenistanRegion Goyce mahaliRayon BasarkecerTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 2 054 1 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 101 nef 2011 Resmi dili ermeni dili Azerbaycan dili 1988 Xeriteni goster gizle AgkilseTarixiAgkilse kendinin yaranma tarixi XVI esrin evveline 1610 tesaduf edir Kendin bunovresi Erdebil ve Sulduz eyaletlerinden Goyce mahalina gelen tayfasindan olan dord qardaslar terefinden salinmisdir Qardaslar Goyce mahalinin ozan asiq mektebinin banilerinden biri olan Asiq Elesgerin temsil etdiyi tayfasinin sakinleri ile xala ogludurlar Cenubi Azerbaycan xanlari ile aralarinda olan uzun muddetli cekismelere tab getire bilmediklerine gore Goyce mahalina gelerek indiki Agkilse kendinde III V esrlerde yasamis albanlarin tarixinden behs eden Agkilseni ozlerine yasayis yeri secerek orda meskunlasib yasamislar Kendin ilk adinin Agkilse adlandirilmasi da oradan yaranmisdir Kendin bunovresini qoyqn tayfasindan dord qardasdan biri Agkilse kendinden Derecicek Razdan rayonunun kendine kocerek orada meskan salmisdir Kend rayon merkezinden 12 km serq terefde duzenlikde yerlesmisdir Kend serq terefden Zerzibil kendi ile 2 km qerb terefden Nerimanli kendi ile 5 km simal terefden Zod kendi ile 2 km cenub teferden ise ile 4 km hemserheddir Kendin eni 0 5 km uzunlugu ise 1 5 km dir Kendin 1521 hektar torpagi olmusdur Ondan 525 hektari ekenek 996 hektari ise ile birlikde bicenek ve otaraq saheleridir Kendin yarandigi ilk gunden 1988 ci ilin dekabirina qeder iki defe deyisdirilmisdir Kendin ilk adi 1975 ci ilin yanvarin 3 ne qeder Agkilse ikici adi ise 1988 ci ilin dekabrina qeder Azad olmusdur Bu ad ermeni dasnaqlarinin apardiqlari Antiturk siyasetinin tesiri neticesinde qoyulmusdur Kendin erazisinde adlari Turk toponimlerden ibaret cox gezmeli ve menzereli qedim yurd yerleri vardir Onlardan kendin simal terefinde 2 km mesafede yerlesen Qaraqoyunlu kendinin erazisi olan cayina 100 m qalmis Ocaq dasi kendin yene simal terefinde yerlesen Axund tepesinin sol terefindeki Bezirxana kendin merkezindeki Dede Elesger in qebir ustu abidesi ve XIX esrin sonlarinda kendin Hacilar tayfasinin sakinleri terefinden tikilmis mescid dini kendin merkezindeki tarixi III V esrlere tesaduf eden albanlarin 1254 cu ile qeder yasamasindan behs eden 1254 cu ilde Turk xeyriyyecisi terefinden temir olunan ve balaca giris qapisinin ustundeki das kitabenin uzerinde Qrabar elifbasi ile yazi olan Alban kilsesi ise tarixi abidedir Hemin kitabede yazilan yazinin oxunmasi cox cetin oldugu ucun ermeniler kilseni ozlerine aid edirdiler Bu meseleni aydinlasdirmaq ucun 1958 ci ilde Basarkecer rayon XDS IK nin sedri vezifesinde isleyen kend sakini Goyce mahalinin taninmis ve qeyretli ogullarindan biri el agsaqqali kilsenin tarixini ermeni dasnaqlari terefinden saxtalasdirildigini gorub Irevan seherinden Alban tarixini ve elifbasini kamil bilen professor devet edir Zod qizil medenini direktoru islemis Brest qalasinin mudafiecisi olan istiraki ile teskil onunan komissiya hemin das kitabeni oxuyaraq bir daha tesdiq etdi ki heqiqeten hemin kilse albanlara mexsusdur Kendin erazisindeki qedim yurd yerlerinden Boyuk bulaq Hallacli yurdu ve adlanan yerleri gostermek olar adlanan yerde aparilan arxeoloji qazintilar zamani uc dord mertebeli qebirler tapilmisdir Kendin erazisinde muxtelif dovrlerde kend ve qonsu kendlerinin ehalisine xidmet eden 3 eded su ile isleyen un deyirmanlari olmusdur Gorkemli sexsiyyetleriAlmemmed kisi Asiq Elesger ve Coban Mehemmedin atasi Asiq Elesger Coban Mehemmed sair ustad asiq Asiq Musa 1830 1912 XIX esr Azerbaycan asiqlarindandir Novres Iman Asiq Qurban ustad asiq Asiq Musa Agkilseli ustad asiq Asiq Talib Ismixan Didergin Asiq Necef Agkilseli Islam Elesger Haqverdi Taliboglu Sair Ebdulezim el sairi Besir Beyler Memmedov Penah Qurbanov Eli Qurban Dastanci el sairi MenbeQesem Meherremov Intiqam Meherremov Basi dumanli Goyce Gence 2007 Հայաստանի 2011 թ մարդահամարի արդյունքները erm