Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Asiyadakı Osmanlı müharibələri Osmanlı imperiyasının Asiya torpaqlarında iştirak etmiş olduğu müharibələri bildirir. Osmanlı imperiyası XIV əsrin əvvəllərində yaradılmışdır. Onun bu dövrdəki əsas rəqibi isə Bizans imperiyası olmuşdur. 1350-ci illərdə Osmanlılar Çanaqqala boğazını keçməyə nail olurlar və nəticədə bütün Cənub-Şərqi Avropanı ələ keçirdirlər. Osmanlılar əsas diqqətlərini Avropaya yönəltmiş olsalar da, Asiyada da müharibələr aparmışdırlar.
Digər bəyliklər ilə aparılmış olan müharibələr
XIV əsrin ilk illərində Anadoluda çox sayda türk bəylikləri mövcud idi. İlk Osmanlı sultanı olan I Osman qonşu bəyliklər ilə müharibələrə girişməmək üçün ehtiyatlı siyasət yürütmüşdür. İkinci sultan olan I Orxan isə digər bəyliklər ilə müharibələrə girişən ilk Osmanlı hökmdarı olmuşdur. O, Osmanlı bəyliyinin cənub tərəfində yerləşən başqa bir türk bəyliyi olan Karəsi bəyliyində baş vermiş olan vətəndaş müharibəsinə qarışmış və daha sonra isə onun ərazisini özünə ilhaq etmişdir. Onun oğlu olan I Murad dövründə isə Anadoludakı əksər bəyliklərin üzərində çox vaxt diplomatiya yolları ilə (cehiz, alqı-satqı və s.) Osmanlıların hegemonluğu təmin edilmişdir.I Bəyazid dövründə isə genişlənmə siyasəti daha sərt üsullarla davam etdirilmiş və XIV əsrin axırlarında isə artıq bəyliklərin əksəriyyəti Osmanlı ərazisinə daxil edilmişdirlər. Lakin 1402-ci ildə Ankara döyüşündə Bəyazidin başqa bir türk fatehi olan Türküstanlı Teymur tərəfindən məğlub edilməsi ilə yeni ilhaq edilmiş olan bəyliklər (Karesidən başqa) müstəqilliklərini yenidən bərpa etmişdirlər. Osmanlılar, I Məhəmməd,II Murad vəII Məhəmməd zamanında Misirdə olan Məmlük Dövlətinin vassalına çevrilmiş olan bütün bəyliklərin ərazisini (ikisi istisna olmaqla) yenidən ələ keçirmişdirlər.
Anadoluda ərazisində yerləşən xristian bəyliklərinə qarşı aparılmış olan müharibələr
Osmanlı genişlənməsi dövründə Anadoluda yalnız üç mühüm xristian regionu mövcud idi; Çukurovada Kilikiya çarlığı, Malta ordeninin tabeliyində olan İzmir və Şərqi Qara dənizdəki Trabzon imperiyası. Kilikiya Erməni Krallığının ərazisi 1375-ci ildə Misir Məmlükləri, İzmir ərazisi isə 1402-ci ildə Teymur tərəfindən ələ keçirilmişdir. Teymur İzmiri Aydınoğulları bəyliyinə təslim etmiş və Osmanlılar daha sonralar bu ərazini onların əllərindən almışdırlar. Trebizond imperiyası isə 1461-ci ildəsultan II Məhəmməd tərəfindən tutulmuşdur. Həmçinin də bir hissəsi Qaramanoğulları bəyliyi ilə ittifaqda olan bəzi xristian (Genuya Respublikası, Venesiya Respublikası) qalaları mövcud idi. Osmanlılar, II Məhəmmədin hakimiyyəti dövründə ən əhəmiyyətli bəylik olan Qaramanoğullarını ələ keçirdikdən sonra bu qalalar da Osmanlı imperiyasının tabeliyi altına keçmişdir.
Şərqi Anadolu ərazisində yaşayan türkmənlərə qarşı aparılmış olan müharibələr
XIV əsrin axırlarına doğru Mərkəzi Anadolunun şərq hissəsi Qazi Bürhanəddin adlı bir türkmən liderin hegemonluğu altında idi. Bəyazid bu torpaqları işğal etməyə cəhd etsə də, bu işdə heç bir müvəffəqiyyət əldə edə bilməmişdir. Onun ölümü və qısa müddətli Teymuri hökmranlığından sonra isə Osmanlılar bu ərazilərdə daha güclü bir rəqiblə qarşılaşmışdırlar. XV əsrdə şərqdə yaşayan türkmənlər Ağqoyunlular adı altında birləşmişdirlər. 1473-cü ildə II Məhəmməd Otluqbeli müharibəsində Ağqoyunlu sultanı olan Uzun Həsəni məğlub etməyə nail olur. Bu müharibədən sonra bütün Mərkəzi Anadolu regionu və Şərqi Anadolunun bir hissəsi Osmanlıların nəzarəti altına keçir.
Məmlük dövlətinə qarşı aparılmış olan müharibələr
Misir o dövrlərdə hərbi bir kasta olan Məmlüklərin hakimiyyəti altında idi. Məmlüklər əslən türk mənşəli hesab edilirlər. Osmanlılar, II Bəyazid zamanında baş vermiş olan ilk müharibələrdə məmlükləri məğlub edə bilməmişdirlər. Lakin məmlüklərin Osmanlıya qarşı Səfəviləri dəstəkləməsi Osmanlı sultanı Səlimə Misirə müharibə elan etmək üçün lazımi əsası vermişdir. Osmanlı baş vəziri olan Xədim Sənan Paşa 1516-cı ildə Cənub-Şərqi Anadoluda yerləşən Məmlük vassalı olan Dulqədiroğulları bəyliyini məğlub edir. Çukurovada olan digər Məmlük vassalı Ramazanoğulları bəyliyi isə könüllü formada Osmanlı hakimiyyətini qəbul edir. Səlimin 1516–1518-ci illəri əhatə edən Misirə uzunmüddətli hərbi ekspansiyası zamanı məmlüklər üç dəfə məğlubiyyətə düçar olurlar; Mərcidabık döyüşü, Xan Yunis döyüşü və Ridaniyə döyüşündə. (Birinci və üçüncü müharibələrə şəxsən I Səlimin özü, ikinciyə isə Xədim Sənan Paşa rəhbərlik etmişdir). Bu hərbi ekspansiya zamanı Suriya, İsrail, Fələstin, İordaniya və Livanla yanaşı, Misir də Osmanlı hakimiyyəti altına keçmişdir. Hicaz regionu (Səudiyyə Ərəbistanı) isə könüllü olaraq Osmanlı hakimiyyətini qəbul etmişdir.
Səfəvilərə qarşı aparılmış olan müharibələr
Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsənin ölümündən sonra Səfəvi dövlətinin yaradıcısı və birinci hökmdarı olan Şah İsmayıl İran və Şərqi Anadoluya nəzarət etməyə başlamışdır. İki ölkə arasında mövcud olan məzhəb fərqləri müharibələrə səbəb olmuşdur. 1514-cü ildə Çaldıran döyüşündə Səlim Səfəvi ordusunu ağır bir məğlubiyyətə düçar edir və Şərqi Anadolunun böyük bir hissəsini özünə ilhaq edir. Sultan Süleyman Qanuni dövründə isə müharibələr yenidən davam etdirilmişdir. Süleymanın üç yürüşü birbaşa İrana istiqamətində olmuşdur. (1534–35, 1548–49, 1553–55). 1555-ci ildə isə imzalanmış olan Amasya sülh müqaviləsi ilə müharibə başa çatmışdır. Bu müqaviləyə əsasən Mərkəzi və Şimali İraq, eləcə də bütün Şərqi Anadolu Osmanlı imperiyasının işğalına məruz qalmışdır. Bu arada İraqın cənub hissəsi isə könüllü olaraq Osmanlı hakimiyyəti altına keçmişdir.
Osmanlılar,III Murad dövründə aparılmış olan 1578-1590-cı illər müharibəsinin sonunda imzalanmış İstanbul müqaviləsi ilə Qərbi İranın və o cümlədən də Qafqazın böyük bir hissəsi Osmanlıların işğalı altına düşmüşdür. Lakin I Abbasın hücumlarından sonra I Əhmədin hakimiyyəti dövründə - 1612-ci ildə imzalanmış olan növbəti İstanbul sülh müqaviləsi ilə Osmanlılar 1590-cı ildəki qazanclarının demək olar ki, hamısını itirmişdirlər. 1623-cü ildə Səfəvilər Bağdadı fəth edirlər, lakinIV Murad 1639-cu ildə yenidən şəhəri ələ keçirməyə nail olur. Uzunmüddətli müharibənin axırında imzalanmış olan Qəsri-Şirin sülh müqaviləsi ilə İranın indiki qərb sərhədləri çəkilmişdir.
Hind okeanı hövzəsində aparılmış olan hərbi əməliyyatlar
I Süleyman 1538-ci ildə Hind okeanına böyük bir donanma göndərmişdir. Donanmanın kapitanı olan Xədim Süleyman Paşa Hindistanda heç bir strateji nöqtəni ələ keçirməyə nail ola bilməsə də, Ədəni və Yəmənin böyük bir hissəsini işğal etmişdi. Bir neçə ildən sonra Süleyman Paşanın geri qayıtmasından istifadə edən Portuqaliya donanması Qırmızı dənizdə hökmranlığı yenidən ələ keçirməyə cəhd etmişdir. Lakin Osmanlı kapitanı olan Piri Rəis bu donanmanı məğlubiyyətə düçar edərək 1548-ci ildə Qırmızı dənizdəki Osmanlı hakimiyyətini yenidən bərpa etmişdir. 1552-ci ildə isə, Maskat və Ərəbistan yarımadasının cənub sahilləri işğal edilmişdir. Daha sonralar isə Fars körfəzindəki kiçik qalalar da Osmanlıların işğalına məruz qalmışdır. Ərəbistan yarımadasının çox böyük bir hissəsində Osmanlı hegemonluğu XX əsrin əvvəllərinə qədər davam etmişdir.
Napoleon müharibələri
Fransız generalı olan Napoleon Bonapart 1798-ci ildə Misiri ələ keçirmiş və Fələstini də ilhaq etməyə cəhd etmişdir. Yaffanı da asanlıqla ələ keçirmişdir. Onun növbəti hədəfi isə Əkka şəhəri idi, çünki bu şəhər Suriya ilə Misir arasındakı marşruta nəzarət edirdi. Lakin o, vali Cezzar Əhməd Paşanın rəhbərliyi altında şəhərin inadlı müdafiəsindən sonra geri çəkilməyə məcbur olmuşdur.
Sonralar
Qəsri-Şirin müqaviləsindən sonra Osmanlı imperiyası Ərəbistan yarımadasının mübahisəli regionları xaricində qalan Asiyadakı digər regionları XX əsrin əvvəllərinə qədər işğal altında saxlamağa nail olmuşdur. XX əsrin ilk illərindəki əsas problem Yəməndəki üsyan idi ki, bu üsyan sonralar yatırılacaqdı. Osmanlı imperiyası Birinci Dünya müharibəsində Müttəfiq dövlətlərə qarşı müharibə aparmış və onlara məğlub olmuşdur. Mudros sülh müqaviləsinə görə isə Osmanlı imperiyası Ərəbistan yarımadası, Suriya, Fələstin, İordaniya, Livan və İraqın böyük bir hissəsinin itirilməsini qəbul etmişdir. Türkiyə və Şimali İraq hələ də Osmanlı hakimiyyəti altında qalmağa davam etsə də, müttəfiqlər qısa bir müddət sonra Aralıq dənizi sahillərini və Şimali İraqı da ələ keçirdirlər. Sevr müqaviləsi ilə onlar Frakiya ilə yanaşı Egey sahillərini də Yunanıstana, Şərqi Anadolunu isə yeni yaradılmış olan Ermənistana verirdilər. Lakin Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi nəticəsində müqavilə öz effektivliyini itirmişdir. Müharibənin sonunda isə Osmanlı imperiyası 1922-ci ildə süqut etmişdir. Yeni yaradılmış olan Türkiyə Respublikası isə Lozanna müqaviləsi ilə Aralıq dənizi və Egey sahillərini və həmçinin də Şərqi Anadolu ərazisini öz nəzarəti altında saxlamağa nail olmuşdur.
İstinadlar
- İnalcık, p.52
- İnalcık, p.95-96
- Agoston-Masters, p.82
- Jorga, p.291
- İnalcık, p.185
- İnalcık, p177-178
- Jorga Vol 2, p.283-286
- Agaston-Masters, p.280
- Lord Kinross, p.237-240
- Agaston Masters p.10
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Asiyadaki Osmanli muharibeleri Osmanli imperiyasinin Asiya torpaqlarinda istirak etmis oldugu muharibeleri bildirir Osmanli imperiyasi XIV esrin evvellerinde yaradilmisdir Onun bu dovrdeki esas reqibi ise Bizans imperiyasi olmusdur 1350 ci illerde Osmanlilar Canaqqala bogazini kecmeye nail olurlar ve neticede butun Cenub Serqi Avropani ele kecirdirler Osmanlilar esas diqqetlerini Avropaya yoneltmis olsalar da Asiyada da muharibeler aparmisdirlar II MehemmedI SelimI SuleymanIV MuradDiger beylikler ile aparilmis olan muharibelerXIV esrin ilk illerinde Anadoluda cox sayda turk beylikleri movcud idi Ilk Osmanli sultani olan I Osman qonsu beylikler ile muharibelere girismemek ucun ehtiyatli siyaset yurutmusdur Ikinci sultan olan I Orxan ise diger beylikler ile muharibelere girisen ilk Osmanli hokmdari olmusdur O Osmanli beyliyinin cenub terefinde yerlesen basqa bir turk beyliyi olan Karesi beyliyinde bas vermis olan vetendas muharibesine qarismis ve daha sonra ise onun erazisini ozune ilhaq etmisdir Onun oglu olan I Murad dovrunde ise Anadoludaki ekser beyliklerin uzerinde cox vaxt diplomatiya yollari ile cehiz alqi satqi ve s Osmanlilarin hegemonlugu temin edilmisdir I Beyazid dovrunde ise genislenme siyaseti daha sert usullarla davam etdirilmis ve XIV esrin axirlarinda ise artiq beyliklerin ekseriyyeti Osmanli erazisine daxil edilmisdirler Lakin 1402 ci ilde Ankara doyusunde Beyazidin basqa bir turk fatehi olan Turkustanli Teymur terefinden meglub edilmesi ile yeni ilhaq edilmis olan beylikler Karesiden basqa musteqilliklerini yeniden berpa etmisdirler Osmanlilar I Mehemmed II Murad veII Mehemmed zamaninda Misirde olan Memluk Dovletinin vassalina cevrilmis olan butun beyliklerin erazisini ikisi istisna olmaqla yeniden ele kecirmisdirler Anadoluda erazisinde yerlesen xristian beyliklerine qarsi aparilmis olan muharibelerOsmanli genislenmesi dovrunde Anadoluda yalniz uc muhum xristian regionu movcud idi Cukurovada Kilikiya carligi Malta ordeninin tabeliyinde olan Izmir ve Serqi Qara denizdeki Trabzon imperiyasi Kilikiya Ermeni Kralliginin erazisi 1375 ci ilde Misir Memlukleri Izmir erazisi ise 1402 ci ilde Teymur terefinden ele kecirilmisdir Teymur Izmiri Aydinogullari beyliyine teslim etmis ve Osmanlilar daha sonralar bu erazini onlarin ellerinden almisdirlar Trebizond imperiyasi ise 1461 ci ildesultan II Mehemmed terefinden tutulmusdur Hemcinin de bir hissesi Qaramanogullari beyliyi ile ittifaqda olan bezi xristian Genuya Respublikasi Venesiya Respublikasi qalalari movcud idi Osmanlilar II Mehemmedin hakimiyyeti dovrunde en ehemiyyetli beylik olan Qaramanogullarini ele kecirdikden sonra bu qalalar da Osmanli imperiyasinin tabeliyi altina kecmisdir Serqi Anadolu erazisinde yasayan turkmenlere qarsi aparilmis olan muharibelerXIV esrin axirlarina dogru Merkezi Anadolunun serq hissesi Qazi Burhaneddin adli bir turkmen liderin hegemonlugu altinda idi Beyazid bu torpaqlari isgal etmeye cehd etse de bu isde hec bir muveffeqiyyet elde ede bilmemisdir Onun olumu ve qisa muddetli Teymuri hokmranligindan sonra ise Osmanlilar bu erazilerde daha guclu bir reqible qarsilasmisdirlar XV esrde serqde yasayan turkmenler Agqoyunlular adi altinda birlesmisdirler 1473 cu ilde II Mehemmed Otluqbeli muharibesinde Agqoyunlu sultani olan Uzun Heseni meglub etmeye nail olur Bu muharibeden sonra butun Merkezi Anadolu regionu ve Serqi Anadolunun bir hissesi Osmanlilarin nezareti altina kecir Memluk dovletine qarsi aparilmis olan muharibelerMisir o dovrlerde herbi bir kasta olan Memluklerin hakimiyyeti altinda idi Memlukler eslen turk menseli hesab edilirler Osmanlilar II Beyazid zamaninda bas vermis olan ilk muharibelerde memlukleri meglub ede bilmemisdirler Lakin memluklerin Osmanliya qarsi Sefevileri desteklemesi Osmanli sultani Selime Misire muharibe elan etmek ucun lazimi esasi vermisdir Osmanli bas veziri olan Xedim Senan Pasa 1516 ci ilde Cenub Serqi Anadoluda yerlesen Memluk vassali olan Dulqedirogullari beyliyini meglub edir Cukurovada olan diger Memluk vassali Ramazanogullari beyliyi ise konullu formada Osmanli hakimiyyetini qebul edir Selimin 1516 1518 ci illeri ehate eden Misire uzunmuddetli herbi ekspansiyasi zamani memlukler uc defe meglubiyyete ducar olurlar Mercidabik doyusu Xan Yunis doyusu ve Ridaniye doyusunde Birinci ve ucuncu muharibelere sexsen I Selimin ozu ikinciye ise Xedim Senan Pasa rehberlik etmisdir Bu herbi ekspansiya zamani Suriya Israil Felestin Iordaniya ve Livanla yanasi Misir de Osmanli hakimiyyeti altina kecmisdir Hicaz regionu Seudiyye Erebistani ise konullu olaraq Osmanli hakimiyyetini qebul etmisdir Sefevilere qarsi aparilmis olan muharibelerAgqoyunlu hokmdari Uzun Hesenin olumunden sonra Sefevi dovletinin yaradicisi ve birinci hokmdari olan Sah Ismayil Iran ve Serqi Anadoluya nezaret etmeye baslamisdir Iki olke arasinda movcud olan mezheb ferqleri muharibelere sebeb olmusdur 1514 cu ilde Caldiran doyusunde Selim Sefevi ordusunu agir bir meglubiyyete ducar edir ve Serqi Anadolunun boyuk bir hissesini ozune ilhaq edir Sultan Suleyman Qanuni dovrunde ise muharibeler yeniden davam etdirilmisdir Suleymanin uc yurusu birbasa Irana istiqametinde olmusdur 1534 35 1548 49 1553 55 1555 ci ilde ise imzalanmis olan Amasya sulh muqavilesi ile muharibe basa catmisdir Bu muqavileye esasen Merkezi ve Simali Iraq elece de butun Serqi Anadolu Osmanli imperiyasinin isgalina meruz qalmisdir Bu arada Iraqin cenub hissesi ise konullu olaraq Osmanli hakimiyyeti altina kecmisdir Osmanlilar III Murad dovrunde aparilmis olan 1578 1590 ci iller muharibesinin sonunda imzalanmis Istanbul muqavilesi ile Qerbi Iranin ve o cumleden de Qafqazin boyuk bir hissesi Osmanlilarin isgali altina dusmusdur Lakin I Abbasin hucumlarindan sonra I Ehmedin hakimiyyeti dovrunde 1612 ci ilde imzalanmis olan novbeti Istanbul sulh muqavilesi ile Osmanlilar 1590 ci ildeki qazanclarinin demek olar ki hamisini itirmisdirler 1623 cu ilde Sefeviler Bagdadi feth edirler lakinIV Murad 1639 cu ilde yeniden seheri ele kecirmeye nail olur Uzunmuddetli muharibenin axirinda imzalanmis olan Qesri Sirin sulh muqavilesi ile Iranin indiki qerb serhedleri cekilmisdir Hind okeani hovzesinde aparilmis olan herbi emeliyyatlarI Suleyman 1538 ci ilde Hind okeanina boyuk bir donanma gondermisdir Donanmanin kapitani olan Xedim Suleyman Pasa Hindistanda hec bir strateji noqteni ele kecirmeye nail ola bilmese de Edeni ve Yemenin boyuk bir hissesini isgal etmisdi Bir nece ilden sonra Suleyman Pasanin geri qayitmasindan istifade eden Portuqaliya donanmasi Qirmizi denizde hokmranligi yeniden ele kecirmeye cehd etmisdir Lakin Osmanli kapitani olan Piri Reis bu donanmani meglubiyyete ducar ederek 1548 ci ilde Qirmizi denizdeki Osmanli hakimiyyetini yeniden berpa etmisdir 1552 ci ilde ise Maskat ve Erebistan yarimadasinin cenub sahilleri isgal edilmisdir Daha sonralar ise Fars korfezindeki kicik qalalar da Osmanlilarin isgalina meruz qalmisdir Erebistan yarimadasinin cox boyuk bir hissesinde Osmanli hegemonlugu XX esrin evvellerine qeder davam etmisdir Napoleon muharibeleriFransiz generali olan Napoleon Bonapart 1798 ci ilde Misiri ele kecirmis ve Felestini de ilhaq etmeye cehd etmisdir Yaffani da asanliqla ele kecirmisdir Onun novbeti hedefi ise Ekka seheri idi cunki bu seher Suriya ile Misir arasindaki marsruta nezaret edirdi Lakin o vali Cezzar Ehmed Pasanin rehberliyi altinda seherin inadli mudafiesinden sonra geri cekilmeye mecbur olmusdur SonralarQesri Sirin muqavilesinden sonra Osmanli imperiyasi Erebistan yarimadasinin mubahiseli regionlari xaricinde qalan Asiyadaki diger regionlari XX esrin evvellerine qeder isgal altinda saxlamaga nail olmusdur XX esrin ilk illerindeki esas problem Yemendeki usyan idi ki bu usyan sonralar yatirilacaqdi Osmanli imperiyasi Birinci Dunya muharibesinde Muttefiq dovletlere qarsi muharibe aparmis ve onlara meglub olmusdur Mudros sulh muqavilesine gore ise Osmanli imperiyasi Erebistan yarimadasi Suriya Felestin Iordaniya Livan ve Iraqin boyuk bir hissesinin itirilmesini qebul etmisdir Turkiye ve Simali Iraq hele de Osmanli hakimiyyeti altinda qalmaga davam etse de muttefiqler qisa bir muddet sonra Araliq denizi sahillerini ve Simali Iraqi da ele kecirdirler Sevr muqavilesi ile onlar Frakiya ile yanasi Egey sahillerini de Yunanistana Serqi Anadolunu ise yeni yaradilmis olan Ermenistana verirdiler Lakin Turkiye Istiqlaliyyet muharibesi neticesinde muqavile oz effektivliyini itirmisdir Muharibenin sonunda ise Osmanli imperiyasi 1922 ci ilde suqut etmisdir Yeni yaradilmis olan Turkiye Respublikasi ise Lozanna muqavilesi ile Araliq denizi ve Egey sahillerini ve hemcinin de Serqi Anadolu erazisini oz nezareti altinda saxlamaga nail olmusdur IstinadlarInalcik p 52 Inalcik p 95 96 Agoston Masters p 82 Jorga p 291 Inalcik p 185 Inalcik p177 178 Jorga Vol 2 p 283 286 Agaston Masters p 280 Lord Kinross p 237 240 Agaston Masters p 10