Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Viqdis Finboqadouttir (isl. Vigdís Finnbogadóttir; 15 aprel 1930[…], Reykyavik, İslandiya krallığı) — 1 avqust 1980-ci ildən 1 avqust 1996-cı ilədək İslandiyanın dördüncü prezidenti, dünyanın demokratik yolla seçilmiş ilk qadın prezidenti. Düz on altı il bir prezidentliyi ilə, o, bugünə qədər bir ölkənin ən uzun müddətli seçilmiş qadın dövlət başçısı olub. Hal-hazırda YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri və Madrid klubunun üzvüdür.
| Viqdis Finboqadouttir | |
|---|---|
| Vigdís Finnbogadóttir | |
 4-cü İslandiya Prezidenti | |
| 1 avqust 1980 – 31 iyul 1996 | |
| Əvvəlki | Kristiyaun Eldyaudn |
| Sonrakı | Oulavyur Raqnar Qrimsson |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Partiya | İstiqlal Partiyası |
| Təhsili | Kopenhagen Universiteti,İslandiya Universiteti,Qrenobl Universiteti,Paris İncəsənət Fakültəsi |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | siyasət |
| | |
| Təltifləri |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Erkən həyatı
Viqdis Finboqadouttir 15 aprel 1930-cu ildə Reykyavikdə anadan olmuşdur. Atası Finnboqi Rutur Valorvaldsson, inşaat mühəndisi, eyni zamanda İslandiya Universitetinin professoru idi. Anası Sigríður Eiríksdóttir, tibb bacısı və İslandiya Tibb bacıları Birliyinin sədri idi. Onların iki övladı vardı; Viqdis, oğlu,bir il sonra Volarvaldur adlı daha bir oğlu. 1949-cu ildə matrisasiya imtahanından keçdikdən sonra Viqdis 1949-cu ildən 1953-cü ilə qədər Parisdəki Qrenobl Universitetində və Sorbonna Universitetində fransız dili və fransız ədəbiyyatını, sonra Kopenhagen Universitetində teatr tarixini öyrəndi. Daha sonra İslandiya Universitetində fransız və ingilis dillərində bir bakalavr dərəcəsinə yiyələnmiş, habelə Təhsil üzrə Peşə Məzun Sertifikatı almışdı. 1954-cü ildə bir həkimlə evlənən Viqdis 1963-cü ildə boşanır və 41 yaşında bir uşağı övladlığa götürməyə icazə verilən ilk subay qadın olaraq bir qızı övladlığa götrürür.
Viqdis 1960-1970-ci illərdə ABŞ-nin İslandiyada (və xüsusilə Keflavikdə) hərbi iştirakına etiraz olaraq keçirilən çoxsaylı mitinqlərdə iştirak etmişdir. Hər il yüzlərlə, bəzən minlərlə adam Keflavikə gedən 50 km yolu gəzərək "Ísland úr NATO, herinn burt" (sözün əsl mənasında: İslandiya NATO-dan kənarda, hərbdən uzaqda) deyə qışqırırdı.
Bədii və akademik karyera
Məzun olduqdan sonra Viqdis Universitetdə fransız dili və fransız dramlarından dərs keçdi və eksperimental teatrla işlədi. Reykyavik Teatr Şirkətində 1954-1957-ci illərdə və 1961-1964-cü illərdə yenidən işləmişdir. Yaz fəsillərində o, həm də bələdçi olaraq çalışmışdır. Viqdis 1962–1967-ci illərdə Reykyavik Gimnaziyasında və 1967-1972-ci illər arası Hamrahlird Gimnaziyasında də fransız dilindən dərs demişdir. Bir müddət İslandiya Universitetində dərs demiş, eyni zamanda İslandiya dövlət televiziyası olan RÚV-da fransız dili kurslarında fransız dilindən dərs .
Reykyavik Teatr Şirkətinin,daha sonra 1972-1980-ci illərdə şəhər teatrı (Leikfélag Reykjavíkur) bədii rəhbəri idi. 1976-1980-ci illərdə Şimal ölkələrində Mədəni İşlər üzrə Məşvərət Komitəsinin üzvü oldu.
1996-cı ildə, Harvard Universitetindəki Con F.Kennedi Hökumət Məktəbində Qadın Dünya Liderləri Şurasının oldu. İki il sonra o, BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı Elmi bilik və texnologiya etikası üzrə Dünya Komissiyasının prezidenti təyin edildi.
İslandiya Prezidenti
İslandiya qadın hərəkatının uzun tarixi var. 1975-ci ildə Beynəlxalq Qadınlar İlində İslandiyalı qadınlar qadınların dəyərsiz işlərinin nə qədər əhəmiyyətli olduğunu göstərmək üçün ümumi tətil təşkil edərkən böyük diqqət çəkdi. İslandiyalı qadınların yüzdə 90-ı tətilə getdi və 1980-ci ildə keçirilən prezident seçkilərində qadın hərəkatı əsas diqqəti qadın prezident seçməyə yönəltdi. Çox inandırıcılıqdan sonra Viqdis üç kişi namizədi əleyhinə çıxmağa razı oldu. Dünyada boşanan tək ana olmasına baxmayaraq, demokratik bir seçkidə dövlət başçısı seçilən ilk qadın idi. O, az səslə, 33.6 faiz səslə, ən yaxın rəqibinə qalib gələrək seçildi. Çox populyarlaşdı və sonradan üç dəfə seçildi, 1984-cü ildə rəqibsiz, 1988-ci ildə başqa bir qadına qarşı səslərin 94,6 faizini toplayaraq və 1992-ci ildə də rəqibsiz olaraq prezident seçildi. 1996-cı ildə yenidən seçilməməyə qərar verdi[].
İslandiya prezidentliyi kimi təntənəli bir mövqe tutsa da, Viqdis ətraf mühit fəalı kimi fəal rol aldı və İslandiya dili və mədəniyyəti uğrunda mübarizə apardı, ölkənin tanıdılmasında bir mədəniyyət səfiri kimi çıxış etdi. Kiçik dövlətlərin rolunu vurğuladı və ABŞ prezidenti Ronald Reyqan və Sovet lideri Mixail Qorbaçov arasında vacib bir zirvə görüşünə ev sahibliyi etdi. Onun şüarı belə idi: "Qadınları heç vaxt əzməyin" və O, qızların təhsilini təbliğ etmək üçün xüsusi çalışdı. Gənc qadınlar üçün bir model rolunu oynadı.
1993-cü ildə İngiltərə hökumətinin bəstəkarı Oliver Kentiş tərəfindən Mitt Folk adlı əsər, İngiltərədən İslandiya Respublikasının 50 illiyini qeyd edən İslandiyaya hədiyyə olaraq ona həsr edildi.
Təqaüdü
1998-ci ildən etibarən Viqdis Finboqadouttir UNESCO-nun dillər üzrə xoşməramlı səfiridir.
Ayrıca təməli 2008-ci ildə Fransanın keçmiş prezidenti Jak Şirak tərəfindən qoyulmuş, dünya sülhünü təşviq etmək üçün başladılan Jak Şirak Fondunun şərəf komitəsinin üzvüdür.
Mükafatları
Milli ordenləri
: Şahin Sifarişinin Yaxası ilə Böyük Xaç (1 Avqust 1980)
Xarici ordenlər
![image]()
: Fil ordeni cəngavəri (25 fevral 1981)![image]()
: Serafim Kral Sifarişinin üzvü ilə Yaxa ordeni (8 Oktyabr 1981)![image]()
: Müqəddəs Olaf ordeni yaxası ilə Böyük Xaç (21 oktyabr 1981)![image]()
: Finlandiyanın Ağ Gül Ordeni yaxası ilə Böyük Xaç (1982)
![image]()
: Müqəddəs Maykl və Corc ordeni ilə Fəxri Dama Böyük Xaç(18 fevral 1982)![image]()
: Fəxri Legion ordeni yaxası iləBöyük Xaç (12 Aprel 1982)![image]()
: İncəsənət və Ədəbiyyat ordeni![image]()
: III Çarls ordeni yaxası ilə Böyük Xaç(11 sentyabr 1985)![image]()
: Hollandiya Aslanı ordeni yaxası ilə Böyük Xaç (18 sentyabr 1985)![image]()
: Nassau Qızıl Aslan ordeni yaxası ilə (1986)![image]()
: yaxası ilə (5 oktyabr 1987)![image]()
: Almaniya Federativ Respublikasına Fəxri Fərmanı ordeni yaxası ilə Böyük Xaç (1988)![image]()
: Qüdrətli Hamam ordeni yaxası ilə Böyük Xaç (25 iyun 1990)
Fəxri dərəcələr
O,aşağıdakı universitetlərdən fəxri dərəcə alıb:
- Qrenobl Universiteti, Fransa (1985)
- Bordo Universiteti , Fransa (1987)
- Smit Kolleci, ABŞ (1988)
- Lüter Kolleci, ABŞ (1989)
- Manitoba Universiteti, Kanada (1989)
- Nottinqem Universiteti, İngiltərə (1990)
- Tampere Universiteti, Finlandiya (1990)
- Göteborq Universiteti, İsveç (1990)
- Gakuşuin Universiteti, Yaponiya (1991)
- Mayami Universiteti, ABŞ (1993)
- Norveç Həyat və Texnologiya Universiteti, Norveç (1993)
- Müqəddəs Məryəm Universiteti (Halifaks), Kanada (1996)
- Lids Universiteti, İngiltərə (1996)
- Memorial Nyufaundlend Universiteti, Kanada (1997)
- Quelf Universiteti, Kanada (1998)
- İslandiya Universiteti, İslandiya (2000)
Viqdis müstəqil qeyri-kommersiya təşkilatı,57 fərqli ölkədən 81 demokratik keçmiş prezident və baş nazirdən ibarət Madrid klubunun üzvüdür.
İstinadlar
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Vigdis Finnbogadottir // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Vigdis Finnbogadóttir // FemBio database (alm.).
- . Club of Madrid. 2003. 12 August 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 July 2010.
- "Club of Madrid: Full Members". Club of Madrid. 10 October 2007 tarixində . İstifadə tarixi: 30 March 2008.
- "Finnbogi Rútur Þorvaldsson". geni_family_tree (ingilis). 2019-09-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-05-09.
- "First female head of state, Vigdís Finnbogadóttir, elected 35 years ago today". Iceland Magazine. 2015-06-29. 2017-10-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-06-26.
- Torild Skard (2014) 'Vigdís Finnbogadóttir' 'Women of power - half a century of female presidents and prime ministers worldwide. Bristol: Policy Press ISBN
- "Cadenza Musicians Directory". 13 May 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 2 December 2008.
- "Honor Committee". 1 December 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 22 May 2018.
- [http://wayback.vefsafn.is/wayback/20160827074419/http://falkadb.forseti.is/orduskra/fal03.php?term=Vigd�s+Finnbogad�ttir&sub=Leita "Icelandic Presidency Website"]. 27 August 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 May 2018.
- "Boletín Oficial del Estado" (PDF). 2021-11-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-09-24.
- State visit, 1994, Photo 3 iyun 2013 at the Wayback Machine of Beatrix, Claus and Icelandese President
- "Queen Iceland". 24 September 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 22 May 2018.
- "President Vigdis blir æresdoktor ved UNIT". Aftenposten. 1993. 15 August 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 2 August 2010.
- http://www.clubmadrid.org 2017-11-14 at the Wayback Machine The Club of Madrid
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Viqdis Finboqadouttir (ing.)
- Video message by Vigdís Finnbogadóttir at the WIP Study Trip to Iceland (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Viqdis Finboqadouttir isl Vigdis Finnbogadottir 15 aprel 1930 Reykyavik Islandiya kralligi 1 avqust 1980 ci ilden 1 avqust 1996 ci iledek Islandiyanin dorduncu prezidenti dunyanin demokratik yolla secilmis ilk qadin prezidenti Duz on alti il bir prezidentliyi ile o bugune qeder bir olkenin en uzun muddetli secilmis qadin dovlet bascisi olub Hal hazirda YUNESKO nun xosmeramli sefiri ve Madrid klubunun uzvudur Viqdis FinboqadouttirVigdis Finnbogadottir4 cu Islandiya PrezidentiIslandiya Prezidenti1 avqust 1980 31 iyul 1996EvvelkiKristiyaun EldyaudnSonrakiOulavyur Raqnar QrimssonSexsi melumatlarDogum tarixi 15 aprel 1930 94 yas Dogum yeri Reykyavik Islandiya kralligiPartiya Istiqlal PartiyasiTehsili Kopenhagen Universiteti Islandiya Universiteti Qrenobl Universiteti Paris Incesenet FakultesiFealiyyeti siyasetciElmi fealiyyetiElm sahesi siyasetTeltifleri Italiya Respublikasina xidmetine gore ordeni Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken heyatiViqdis Finboqadouttir 15 aprel 1930 cu ilde Reykyavikde anadan olmusdur Atasi Finnboqi Rutur Valorvaldsson insaat muhendisi eyni zamanda Islandiya Universitetinin professoru idi Anasi Sigridur Eiriksdottir tibb bacisi ve Islandiya Tibb bacilari Birliyinin sedri idi Onlarin iki ovladi vardi Viqdis oglu bir il sonra Volarvaldur adli daha bir oglu 1949 cu ilde matrisasiya imtahanindan kecdikden sonra Viqdis 1949 cu ilden 1953 cu ile qeder Parisdeki Qrenobl Universitetinde ve Sorbonna Universitetinde fransiz dili ve fransiz edebiyyatini sonra Kopenhagen Universitetinde teatr tarixini oyrendi Daha sonra Islandiya Universitetinde fransiz ve ingilis dillerinde bir bakalavr derecesine yiyelenmis habele Tehsil uzre Pese Mezun Sertifikati almisdi 1954 cu ilde bir hekimle evlenen Viqdis 1963 cu ilde bosanir ve 41 yasinda bir usagi ovladliga goturmeye icaze verilen ilk subay qadin olaraq bir qizi ovladliga gotrurur Viqdis 1960 1970 ci illerde ABS nin Islandiyada ve xususile Keflavikde herbi istirakina etiraz olaraq kecirilen coxsayli mitinqlerde istirak etmisdir Her il yuzlerle bezen minlerle adam Keflavike geden 50 km yolu gezerek Island ur NATO herinn burt sozun esl menasinda Islandiya NATO dan kenarda herbden uzaqda deye qisqirirdi Bedii ve akademik karyeraMezun olduqdan sonra Viqdis Universitetde fransiz dili ve fransiz dramlarindan ders kecdi ve eksperimental teatrla isledi Reykyavik Teatr Sirketinde 1954 1957 ci illerde ve 1961 1964 cu illerde yeniden islemisdir Yaz fesillerinde o hem de beledci olaraq calismisdir Viqdis 1962 1967 ci illerde Reykyavik Gimnaziyasinda ve 1967 1972 ci iller arasi Hamrahlird Gimnaziyasinda de fransiz dilinden ders demisdir Bir muddet Islandiya Universitetinde ders demis eyni zamanda Islandiya dovlet televiziyasi olan RUV da fransiz dili kurslarinda fransiz dilinden ders Reykyavik Teatr Sirketinin daha sonra 1972 1980 ci illerde seher teatri Leikfelag Reykjavikur bedii rehberi idi 1976 1980 ci illerde Simal olkelerinde Medeni Isler uzre Mesveret Komitesinin uzvu oldu 1996 ci ilde Harvard Universitetindeki Con F Kennedi Hokumet Mektebinde Qadin Dunya Liderleri Surasinin oldu Iki il sonra o BMT nin Tehsil Elm ve Medeniyyet Teskilati Elmi bilik ve texnologiya etikasi uzre Dunya Komissiyasinin prezidenti teyin edildi Islandiya PrezidentiIslandiya qadin herekatinin uzun tarixi var 1975 ci ilde Beynelxalq Qadinlar Ilinde Islandiyali qadinlar qadinlarin deyersiz islerinin ne qeder ehemiyyetli oldugunu gostermek ucun umumi tetil teskil ederken boyuk diqqet cekdi Islandiyali qadinlarin yuzde 90 i tetile getdi ve 1980 ci ilde kecirilen prezident seckilerinde qadin herekati esas diqqeti qadin prezident secmeye yoneltdi Cox inandiriciliqdan sonra Viqdis uc kisi namizedi eleyhine cixmaga razi oldu Dunyada bosanan tek ana olmasina baxmayaraq demokratik bir seckide dovlet bascisi secilen ilk qadin idi O az sesle 33 6 faiz sesle en yaxin reqibine qalib gelerek secildi Cox populyarlasdi ve sonradan uc defe secildi 1984 cu ilde reqibsiz 1988 ci ilde basqa bir qadina qarsi seslerin 94 6 faizini toplayaraq ve 1992 ci ilde de reqibsiz olaraq prezident secildi 1996 ci ilde yeniden secilmemeye qerar verdi menbe gosterin Islandiya prezidentliyi kimi tenteneli bir movqe tutsa da Viqdis etraf muhit feali kimi feal rol aldi ve Islandiya dili ve medeniyyeti ugrunda mubarize apardi olkenin tanidilmasinda bir medeniyyet sefiri kimi cixis etdi Kicik dovletlerin rolunu vurguladi ve ABS prezidenti Ronald Reyqan ve Sovet lideri Mixail Qorbacov arasinda vacib bir zirve gorusune ev sahibliyi etdi Onun suari bele idi Qadinlari hec vaxt ezmeyin ve O qizlarin tehsilini teblig etmek ucun xususi calisdi Genc qadinlar ucun bir model rolunu oynadi 1993 cu ilde Ingiltere hokumetinin bestekari Oliver Kentis terefinden Mitt Folk adli eser Ingiltereden Islandiya Respublikasinin 50 illiyini qeyd eden Islandiyaya hediyye olaraq ona hesr edildi Teqaudu1998 ci ilden etibaren Viqdis Finboqadouttir UNESCO nun diller uzre xosmeramli sefiridir Ayrica temeli 2008 ci ilde Fransanin kecmis prezidenti Jak Sirak terefinden qoyulmus dunya sulhunu tesviq etmek ucun basladilan Jak Sirak Fondunun seref komitesinin uzvudur MukafatlariMilli ordenleri Sahin Sifarisinin Yaxasi ile Boyuk Xac 1 Avqust 1980 Xarici ordenler Serafim Kral Serencaminin uzvu olaraq silahlar Isvec Fil ordeni cengaveri 25 fevral 1981 Serafim Kral Sifarisinin uzvu ile Yaxa ordeni 8 Oktyabr 1981 Muqeddes Olaf ordeni yaxasi ile Boyuk Xac 21 oktyabr 1981 Finlandiyanin Ag Gul Ordeni yaxasi ile Boyuk Xac 1982 Muqeddes Maykl ve Corc ordeni ile Fexri Dama Boyuk Xac 18 fevral 1982 Fexri Legion ordeni yaxasi ileBoyuk Xac 12 Aprel 1982 Incesenet ve Edebiyyat ordeni III Carls ordeni yaxasi ile Boyuk Xac 11 sentyabr 1985 Hollandiya Aslani ordeni yaxasi ile Boyuk Xac 18 sentyabr 1985 Nassau Qizil Aslan ordeni yaxasi ile 1986 Italiya qarsisinda xidmetlere gore ordeni yaxasi ile 5 oktyabr 1987 Almaniya Federativ Respublikasina Fexri Fermani ordeni yaxasi ile Boyuk Xac 1988 Qudretli Hamam ordeni yaxasi ile Boyuk Xac 25 iyun 1990 Fexri derecelerO asagidaki universitetlerden fexri derece alib Qrenobl Universiteti Fransa 1985 Bordo Universiteti Fransa 1987 Smit Kolleci ABS 1988 Luter Kolleci ABS 1989 Manitoba Universiteti Kanada 1989 Nottinqem Universiteti Ingiltere 1990 Tampere Universiteti Finlandiya 1990 Goteborq Universiteti Isvec 1990 Gakusuin Universiteti Yaponiya 1991 Mayami Universiteti ABS 1993 Norvec Heyat ve Texnologiya Universiteti Norvec 1993 Muqeddes Meryem Universiteti Halifaks Kanada 1996 Lids Universiteti Ingiltere 1996 Memorial Nyufaundlend Universiteti Kanada 1997 Quelf Universiteti Kanada 1998 Islandiya Universiteti Islandiya 2000 Viqdis musteqil qeyri kommersiya teskilati 57 ferqli olkeden 81 demokratik kecmis prezident ve bas nazirden ibaret Madrid klubunun uzvudur IstinadlarCex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Vigdis Finnbogadottir Encyclopaedia Britannica ing Vigdis Finnbogadottir FemBio database alm Club of Madrid 2003 12 August 2017 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 July 2010 Club of Madrid Full Members Club of Madrid 10 October 2007 tarixinde Istifade tarixi 30 March 2008 Finnbogi Rutur THorvaldsson geni family tree ingilis 2019 09 24 tarixinde Istifade tarixi 2018 05 09 First female head of state Vigdis Finnbogadottir elected 35 years ago today Iceland Magazine 2015 06 29 2017 10 02 tarixinde Istifade tarixi 2016 06 26 Torild Skard 2014 Vigdis Finnbogadottir Women of power half a century of female presidents and prime ministers worldwide Bristol Policy Press ISBN 978 1 44731 578 0 Cadenza Musicians Directory 13 May 2021 tarixinde Istifade tarixi 2 December 2008 Honor Committee 1 December 2017 tarixinde Istifade tarixi 22 May 2018 http wayback vefsafn is wayback 20160827074419 http falkadb forseti is orduskra fal03 php term Vigd s Finnbogad ttir amp sub Leita Icelandic Presidency Website 27 August 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 22 May 2018 Boletin Oficial del Estado PDF 2021 11 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 09 24 State visit 1994 Photo 3 iyun 2013 at the Wayback Machine of Beatrix Claus and Icelandese President Queen Iceland 24 September 2019 tarixinde Istifade tarixi 22 May 2018 President Vigdis blir aeresdoktor ved UNIT Aftenposten 1993 15 August 2019 tarixinde Istifade tarixi 2 August 2010 http www clubmadrid org 2017 11 14 at the Wayback Machine The Club of MadridHemcinin baxIslandiya Islandiya tarixiXarici kecidlerVikianbarda Viqdis Finboqadouttir ile elaqeli mediafayllar var Viqdis Finboqadouttir ing Video message by Vigdis Finnbogadottir at the WIP Study Trip to Iceland ing