Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jak René Şirak (fr. Jacques René Chirac, fransız: [ʒak ʁəne ʃiʁak] (
| Jak Şirak | |
|---|---|
| fr. Jacques Chirac | |
 | |
Fransanın 22-ci prezidenti | |
| 17 may 1995 – 16 may 2007 | |
| Əvvəlki | Fransua Mitteran |
| Sonrakı | Nikolya Sarkozi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Jacques René Chirac |
| Doğum tarixi | 29 noyabr 1932[…] |
| Doğum yeri | Paris, Fransa |
| Vəfat tarixi | 26 sentyabr 2019[…](86 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | böyrək çatışmazlığı[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Partiya |
|
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | dövlət rəsmisi, siyasətçi |
| Atası | Abel Fransua Şirak |
| Anası | Mari Luiz Valet |
| Həyat yoldaşı | Bernadet Şirak |
| Uşaqları | Lorens Şirak (d. 1958), Klod Şirak (d. 1962), An Dao Traksel (qızlığı) (d. 1957) |
| Dini | Katolik |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | siyasət |
| | |
| Təltifləri |  |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Fransanın siyasi və dövlət xadimi. 1974–1976 və 1977–1986-cı illərdə Fransanın Baş naziri, 1988–1995-ci illərdə Paris şəhərinin meri olub. 1974–1976-cı illərdə qollistlərin Respublikanın Müdafiəsi naminə Demokratik İttifaqı Partiyasının Baş katibi, 1976-cı ildən Respublikanın Müdafiəsi naminə Birlik Partiyasının sədridir. 1995-ci ildə Fransa Respublikasının Prezidenti seçilmişdir.
Təhsil və karyera başlanğıcı
Şirakın valideynləri, Abel Fransua Şirak (1893–1968) və Marie-Louise Vallette (1902–1973), əslən Fransanın cənubundakı Correz şöbəsindən, onun hər iki babası müəllim idi, sonrakı əcdadları da Limousin kəndliləri. Soyadı Occitan'dan gəlir. Ailənin yeganə sağ qalan uşağı (bacısı körpəlikdə ölmüşdür).
Carnot və Böyük Liseydə təhsil almışdır. Jak 15–18 yaşlarında ikən müəllimlərindən biri ona keçmiş rus dilini öyrədən keçmiş Ağ Qvardiya zabiti idi. 18–19 yaşlarında, o, bütün Evgeniy Oneqin fransız dilinə tərcümə etdi, hansı ki, o dövrdə heç bir nəşriyyat tərəfindən qəbul edilmədi və Şirak tanınmış bir siyasətçi olanda çox sonra nəşr olundu.
Üç ay nəqliyyat gəmisində işləyib. Fransa ordusunda xidmət etdi, 1956–1957-ci illərdə Əlcəzair müharibəsində iştirak etdi və yaralandı. Fransanın ən nüfuzlu təhsil müəssisələrini — Siyasi Tədqiqatlar İnstitutunu və Milli İdarəetmə Məktəbini bitirib (1957). Bitirdikdən sonra dövlət qulluqçusu (Hesablama Palatasının auditoru, 1959) karyerasına başlamış və qısa müddətdə siyasi fəaliyyətə qoşulmuşdur. Gəncliyində kommunist fikirlərini bölüşdü, "Humanite" qəzetinin distribyutoru idi. 1962-ci ildə ailəsinin gəldiyi Sent-Fereolda bələdiyyə məclis üzvü seçildi.
Prezidentlik
Birinci müddət (1995–2002)
1995-ci ildə Paris meri yenidən prezident seçkilərinə namizəd oldu. Bu dəfə ona sosialist Lionel Jospin əleyhinə çıxdı, Şirak ilk turda cüzi hesabla məğlub olaraq ikinci hissədə onu məğlub etdi. Şirakın rəhbərliyi ilə Fransada prezidentlik müddəti 7 ildən 5 ilə endirildi. 7 illik müddətlə son prezident və 5 illik müddətə seçilən ilk prezident oldu. Ümumilikdə, Şirak 12 ilini Çamps Elyseesdə keçirdi və bununla da prezidentliyini 14 illik Mitterrand hakimiyyətindən sonra Fransa tarixində ikinci ən uzun müddət etdi.
Şirakın rəhbərliyi altında Fransa qallizm siyasətinə qayıtdı, müəyyən şəkildə ABŞ-dən uzaqlaşdı və Mururoa Atollda Sakit Okeanda nümayiş xarakterli nüvə sınaqları keçirdi. Daxili siyasətdə ənənəvi sağçı liberalizm (aşağı vergi dərəcəsi, qiymət nəzarətinin olmaması) onunla (dövlət müdaxiləsi) və sosial siyasət təcrübəsi nəzərə alınmaqla birləşdirildi; dəfələrlə "Anqlo-Saxon ultra liberalizmi" tənqid etmişdir. Tənqidçilər Şirakı uyğunsuz iqtisadi siyasət və seçki vədlərini yerinə yetirməməkdə günahlandırdılar. 1997–2002-ci illərin beşinci ildönümü hökumətə rəhbərlik edən Jospin ilə artıq prezident olan Şirakın yeni bir siyasi "birlikdə yaşaması" ilə qeyd olundu.
İkinci müddət (2002–2007)
2002-ci ildə Şirak ikinci prezidentlik müddətinə yenidən seçildi. Bu, Milli Cəbhənin lideri Jan-Mari Le Penin ikinci tura gözlənilməz girməsi ilə nəticələndi, nəticədə kifayət qədər aşağı reytinqə sahib olan və ilk turda cəmi 20% qazanan Şirak ikinci hissədə 82% səs topladı. İkinci turdan əvvəl bütün sol partiyalar (Əmək mübarizəsi Arlette Lagieux istisna olmaqla) tərəfdarlarını "oğru üçün, amma faşist üçün deyil" və "burnundakı paltarı ilə səs ver" şüarları altında Şiraka səs verməyə çağırdılar. Gələcəkdə Şirakın reytinqi aşağı səviyyədə qaldı və dəstəyin 35% -ni keçmədi.
Seçkidən iki ay sonra, 14 iyul 2002-ci ildə Yeliseydə keçirilən parad zamanı Şiraka sui-qəsd edildi. Sui-qəsd keçənlər tərəfindən tərksilah edildi, psixiatrik müalicəyə məruz qaldı və mənsub olduğu sağçı qrupun qadağan olundu.
Le Pen ilə bağlı vəziyyət, ikinci dövrədə istefa verən baş nazir Jospinin istefa etməsini, sosialistlərin böhran vəziyyətində olmasını və geniş sağçı bir koalisiya yaratdıqlarını — nümayəndələri Jan Pyer Raffaren və Dominik de Villepin hökumətə rəhbərlik etdiyi Prezident Prezidentliyi üçün Birlik yaratdı. Chiracın ikinci dövrü ərzində. Bir sıra sağçı və mərkəzçi, hakim əksəriyyətə daxil edilmədi və Avro-skeptiklərin müxtəlif partiyalarını yaratdılar. 2003-cü ildə Fransa NATO-nun İraqdakı hərbi əməliyyatına dəstək vermədi. 2005-ci ildə, Şirakın fəal şəkildə təşviq etdiyi Aİ konstitusiyası referendumda rədd edildi, bundan sonra Raffaren istefa verdi. Avropa miqyasında, Fransa referendumunun nəticəsi bu layihənin tərk edilməsinə səbəb oldu.
Mirası
2019-cu ildə 83 yaşlı Şirak sətəlcəm xəstəliyi səbəbiylə Mərakeşdəki məzuniyyətini yarımçıq qoyub. Sentyabrın 18-nə keçən gecə iki xüsusi təyyarə keçmiş prezidenti və ailəsini Parisə çatdırıb. Onlarla birlikdə iki həkim də olub. Sentyabrın 26-da Jak Şirak dünyasını dəyişib.
Şirak hakimiyyətdə olduğu dövrdə prezident səlahiyyətinin müddəti 7 ildən 5 ilə endirilib. Ümumilikdə, Şirak Yelisey sarayında 12 il keçirib, bununla da o, 14 il prezident olan Fransua Mitterandan sonra uzun müddət prezident olan ikinci şəxsdir. 2019-cu ildə aparılan sosial sorğunun nəticələrinə görə, Jak Şirak V Respublikanın ən yaxşı Prezidenti olub. Onun fransızlara daha yaxın olduğu qeyd edilib.
Mükafatları
- 29.01.2007 —
![image]()
İstinadlar
- Jacques Chirac // Sycomore (fr.). / Assemblée nationale
- Jacques Chirac // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- https://www.20minutes.fr/politique/1749119-20190926-ancien-president-republique-jacques-chirac-decede.
- Jacques Chirac (86) er død (бук.). Norge: Schibsted, 1945. ISSN 0806-0894
- Fichier des personnes décédées.
- Fichier des personnes décédées mirror.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- L'inhumation de Jacques Chirac aura lieu lundi au cimetière du Montparnasse. LCI, 2019.
- Jacques Chirac sera inhumé au côté de sa fille à Paris (fr.). // Le Monde / J. Fenoglio Paris: Société éditrice du Monde, 2019. ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694
- Francie. Prezident (1995-2007 : Chirac) // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Lorraine Millot. "Chirac, un poète à l'accent poutinien". Libération (fransız). 2008-06-13. 2017-12-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-29.
- "Jak Şirak xəstəxanaya yerləşdirildi". 2021-05-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-29.
- "Jak Şirak xəstəxanaya yerləşdirildi". 2021-05-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-29.
- "Fransa Jak Şirakla vidalaşır". 2021-05-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-29.
- "Jak Şirakın "Heydər Əliyev" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 yanvar 2007-ci il tarixli, 1912 nömrəli Sərəncamı. e-qanun.az 2012-03-14 at the Wayback Machine (az.)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Jak Rene Sirak fr Jacques Rene Chirac fransiz ʒak ʁene ʃiʁak dinle 29 noyabr 1932 V arondisman Paris Paris ve ya Paris 26 sentyabr 2019 VI arondisman Paris Fransiz siyasetcisi Fransa Respublikasinin 22 ci Prezidenti 1995 2007 Jak Sirakfr Jacques ChiracFransanin 22 ci prezidenti17 may 1995 16 may 2007EvvelkiFransua MitteranSonrakiNikolya SarkoziSexsi melumatlarDogum adi Jacques Rene ChiracDogum tarixi 29 noyabr 1932 1932 11 29 Dogum yeri Paris FransaVefat tarixi 26 sentyabr 2019 2019 09 26 86 yasinda Vefat yeri VI arondisman Paris Paris Boyuk Paris metropolisi d FransaVefat sebebi boyrek catismazligi d Defn yeri Monparnas qebiristanligi d Partiya Xalq Herakati Ugrunda Ittifaq 2002 2007 Fransa Kommunist Partiyasi 1962 Tehsili Siyasi Arasdirmalar Institutu 1951 1953 Attemer d Boyuk Ludovik Liseyi d 1950 Fealiyyeti dovlet resmisi siyasetciAtasi Abel Fransua SirakAnasi Mari Luiz ValetHeyat yoldasi Bernadet SirakUsaqlari Lorens Sirak d 1958 Klod Sirak d 1962 An Dao Traksel qizligi d 1957 Dini KatolikElmi fealiyyetiElm sahesi siyasetTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFransanin siyasi ve dovlet xadimi 1974 1976 ve 1977 1986 ci illerde Fransanin Bas naziri 1988 1995 ci illerde Paris seherinin meri olub 1974 1976 ci illerde qollistlerin Respublikanin Mudafiesi namine Demokratik Ittifaqi Partiyasinin Bas katibi 1976 ci ilden Respublikanin Mudafiesi namine Birlik Partiyasinin sedridir 1995 ci ilde Fransa Respublikasinin Prezidenti secilmisdir Tehsil ve karyera baslangici Sirakin valideynleri Abel Fransua Sirak 1893 1968 ve Marie Louise Vallette 1902 1973 eslen Fransanin cenubundaki Correz sobesinden onun her iki babasi muellim idi sonraki ecdadlari da Limousin kendlileri Soyadi Occitan dan gelir Ailenin yegane sag qalan usagi bacisi korpelikde olmusdur Carnot ve Boyuk Liseyde tehsil almisdir Jak 15 18 yaslarinda iken muellimlerinden biri ona kecmis rus dilini oyreden kecmis Ag Qvardiya zabiti idi 18 19 yaslarinda o butun Evgeniy Oneqin fransiz diline tercume etdi hansi ki o dovrde hec bir nesriyyat terefinden qebul edilmedi ve Sirak taninmis bir siyasetci olanda cox sonra nesr olundu Uc ay neqliyyat gemisinde isleyib Fransa ordusunda xidmet etdi 1956 1957 ci illerde Elcezair muharibesinde istirak etdi ve yaralandi Fransanin en nufuzlu tehsil muessiselerini Siyasi Tedqiqatlar Institutunu ve Milli Idareetme Mektebini bitirib 1957 Bitirdikden sonra dovlet qulluqcusu Hesablama Palatasinin auditoru 1959 karyerasina baslamis ve qisa muddetde siyasi fealiyyete qosulmusdur Gencliyinde kommunist fikirlerini bolusdu Humanite qezetinin distribyutoru idi 1962 ci ilde ailesinin geldiyi Sent Fereolda belediyye meclis uzvu secildi PrezidentlikBirinci muddet 1995 2002 1995 ci ilde Paris meri yeniden prezident seckilerine namized oldu Bu defe ona sosialist Lionel Jospin eleyhine cixdi Sirak ilk turda cuzi hesabla meglub olaraq ikinci hissede onu meglub etdi Sirakin rehberliyi ile Fransada prezidentlik muddeti 7 ilden 5 ile endirildi 7 illik muddetle son prezident ve 5 illik muddete secilen ilk prezident oldu Umumilikde Sirak 12 ilini Camps Elyseesde kecirdi ve bununla da prezidentliyini 14 illik Mitterrand hakimiyyetinden sonra Fransa tarixinde ikinci en uzun muddet etdi Bill Klinton ve Jak Sirak Sirakin rehberliyi altinda Fransa qallizm siyasetine qayitdi mueyyen sekilde ABS den uzaqlasdi ve Mururoa Atollda Sakit Okeanda numayis xarakterli nuve sinaqlari kecirdi Daxili siyasetde enenevi sagci liberalizm asagi vergi derecesi qiymet nezaretinin olmamasi onunla dovlet mudaxilesi ve sosial siyaset tecrubesi nezere alinmaqla birlesdirildi defelerle Anqlo Saxon ultra liberalizmi tenqid etmisdir Tenqidciler Siraki uygunsuz iqtisadi siyaset ve secki vedlerini yerine yetirmemekde gunahlandirdilar 1997 2002 ci illerin besinci ildonumu hokumete rehberlik eden Jospin ile artiq prezident olan Sirakin yeni bir siyasi birlikde yasamasi ile qeyd olundu Ikinci muddet 2002 2007 2002 ci ilde Sirak ikinci prezidentlik muddetine yeniden secildi Bu Milli Cebhenin lideri Jan Mari Le Penin ikinci tura gozlenilmez girmesi ile neticelendi neticede kifayet qeder asagi reytinqe sahib olan ve ilk turda cemi 20 qazanan Sirak ikinci hissede 82 ses topladi Ikinci turdan evvel butun sol partiyalar Emek mubarizesi Arlette Lagieux istisna olmaqla terefdarlarini ogru ucun amma fasist ucun deyil ve burnundaki paltari ile ses ver suarlari altinda Siraka ses vermeye cagirdilar Gelecekde Sirakin reytinqi asagi seviyyede qaldi ve desteyin 35 ni kecmedi Seckiden iki ay sonra 14 iyul 2002 ci ilde Yeliseyde kecirilen parad zamani Siraka sui qesd edildi Sui qesd kecenler terefinden terksilah edildi psixiatrik mualiceye meruz qaldi ve mensub oldugu sagci qrupun qadagan olundu Le Pen ile bagli veziyyet ikinci dovrede istefa veren bas nazir Jospinin istefa etmesini sosialistlerin bohran veziyyetinde olmasini ve genis sagci bir koalisiya yaratdiqlarini numayendeleri Jan Pyer Raffaren ve Dominik de Villepin hokumete rehberlik etdiyi Prezident Prezidentliyi ucun Birlik yaratdi Chiracin ikinci dovru erzinde Bir sira sagci ve merkezci hakim ekseriyyete daxil edilmedi ve Avro skeptiklerin muxtelif partiyalarini yaratdilar 2003 cu ilde Fransa NATO nun Iraqdaki herbi emeliyyatina destek vermedi 2005 ci ilde Sirakin feal sekilde tesviq etdiyi AI konstitusiyasi referendumda redd edildi bundan sonra Raffaren istefa verdi Avropa miqyasinda Fransa referendumunun neticesi bu layihenin terk edilmesine sebeb oldu Mirasi2019 cu ilde 83 yasli Sirak setelcem xesteliyi sebebiyle Merakesdeki mezuniyyetini yarimciq qoyub Sentyabrin 18 ne kecen gece iki xususi teyyare kecmis prezidenti ve ailesini Parise catdirib Onlarla birlikde iki hekim de olub Sentyabrin 26 da Jak Sirak dunyasini deyisib Sirak hakimiyyetde oldugu dovrde prezident selahiyyetinin muddeti 7 ilden 5 ile endirilib Umumilikde Sirak Yelisey sarayinda 12 il kecirib bununla da o 14 il prezident olan Fransua Mitterandan sonra uzun muddet prezident olan ikinci sexsdir 2019 cu ilde aparilan sosial sorgunun neticelerine gore Jak Sirak V Respublikanin en yaxsi Prezidenti olub Onun fransizlara daha yaxin oldugu qeyd edilib Mukafatlari29 01 2007 Heyder Eliyev ordeniIstinadlarJacques Chirac Sycomore fr Assemblee nationale Jacques Chirac Brockhauz Ensiklopediyasi alm https www 20minutes fr politique 1749119 20190926 ancien president republique jacques chirac decede Jacques Chirac 86 er dod buk Norge Schibsted 1945 ISSN 0806 0894 Fichier des personnes decedees Fichier des personnes decedees mirror Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 L inhumation de Jacques Chirac aura lieu lundi au cimetiere du Montparnasse LCI 2019 Jacques Chirac sera inhume au cote de sa fille a Paris fr Le Monde J Fenoglio Paris Societe editrice du Monde 2019 ISSN 0395 2037 1284 1250 2262 4694 Francie Prezident 1995 2007 Chirac Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Lorraine Millot Chirac un poete a l accent poutinien Liberation fransiz 2008 06 13 2017 12 01 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 29 Jak Sirak xestexanaya yerlesdirildi 2021 05 12 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 29 Jak Sirak xestexanaya yerlesdirildi 2021 05 12 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 29 Fransa Jak Sirakla vidalasir 2021 05 12 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 29 Jak Sirakin Heyder Eliyev ordeni ile teltif edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 29 yanvar 2007 ci il tarixli 1912 nomreli Serencami e qanun az 2012 03 14 at the Wayback Machine az Xarici kecidlerVikianbarda Jak Sirak ile elaqeli mediafayllar var