Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Stratum (çoxluq forması ilə strata) — dilçilikdə dilin müxtəlif təbəqələri və ya qatlarını ifadə etmək üçün istifadə olunan bir anlayışdır. Bu termin, dilin quruluşunu daha yaxşı başa düşmək üçün, xüsusilə də dil səviyyələrini və onların bir-birinə təsirini təsvir etmək məqsədilə tətbiq olunur. Stratum anlayışı, dilin həm daxili qatlarını (məsələn, fonologiya, morfologiya, sintaksis) təsnif etməyə, həm də sosial, tarixi və ya leksik təbəqələr arasındakı münasibətləri öyrənməyə kömək edir.
Stratum anlayışının istifadə sahələri
- Dil Quruluşu
- Fonoloji Stratum: Dilin səs sisteminə aid olan səviyyədir. Bu qat dilin fonemləri, tonları və hecalarının təşkilini əhatə edir.
- Morfoloji Stratum: Sözlərin daxili quruluşu və onların necə formalaşdığını izah edən təbəqədir. Bu səviyyə köklər, şəkilçilər və prefikslərlə işləyir.
- Sintaktik Stratum: Cümlə quruluşunu və sözlərin bir-biri ilə necə əlaqələndiyini izah edən səviyyədir. Bu səviyyədə sözlərin cümlədəki yerləri və quruluş qaydaları öyrənilir.
- Semantik Stratum: Söz və ifadələrin mənalarını izah edən qatdır. Bu səviyyədə sözlər və cümlələr arasındakı məna əlaqələri təhlil edilir.
- Sosial və Tarixi Stratumlar:
- Bu, bir dildə mövcud olan müxtəlif sosial təbəqələri və ya qatları izah etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, dilin müəyyən təbəqəsi qədim dövrə aid ola bilər, müəyyən bir dialekt qrupuna və ya sosial təbəqəyə xas xüsusiyyətlər daşıya bilər.
- Tarixi stratum anlayışı, dilin müxtəlif zamanlarda müxtəlif dillərdən aldığı söz və strukturları təsvir edir. Məsələn, İngilis dilində Latın, Fransız və ya qədim Anglo-Sakson mənşəli sözlər müxtəlif stratumlara aid ola bilər.
- Leksik Stratum:
- Dilin lüğət qatları arasında əlaqələri öyrənmək üçün istifadə olunur. Məsələn, İngilis dilində gündəlik danışıq üçün istifadə olunan yerli sözlər və xüsusi peşələrdə və ya elmi sahələrdə işlədilən terminlər fərqli leksik stratumlara aid ola bilər.
Stratumların dilin analizində əhəmiyyəti
Stratum anlayışı dilçilərə dilin quruluşunu müxtəlif səviyyələrdə incələmək üçün mühüm vasitə təmin edir. Hər bir stratum (yəni təbəqə) dilin daha geniş mənzərəsini təşkil edən ayrılmaz bir parça kimi qəbul edilir. Beləliklə, dilin səslərdən məna və sosial məzmun qatlarına qədər çoxşaxəli quruluşunu anlamağa imkan verir.
İstinadlar
- "İngilislər niyə uels dilində danışmırlar?" Hildegard Tristram, Anglo-Sakson İngiltərəsində İngilislər, N. J. Higham (ed.), Boydell Press 2007 ISBN , səh. 192 -214. [1]
- Saarikivi, Janne. Substrata Uralica: Şimali Rus dialektlərində Finno-Uqor substratının təsiri ilə bağlı araşdırmalar (Ph.D.). Helsinki Universiteti. 2006. 12–14.
- Pierre-Yves Lambert, La Langue gauloise (Paris: Errance, 1994), 46-7. ISBN
- Giovanni Battista Pellegrini, "Substrata", in Romance Comparative and Historical Linguistics, ed. Rebecca Posner et al. (The Hague: Mouton de Gruyter, 1980), 65.
- Henri Guiter, "Sur le substrat gaulois dans la Romania", in Munus amicitae. Studia linguistica in honorem Witoldi Manczak septuagenarii, eds., Anna Bochnakowa & Stanislan Widlak, Krakow, 1995.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Stratum coxluq formasi ile strata dilcilikde dilin muxtelif tebeqeleri ve ya qatlarini ifade etmek ucun istifade olunan bir anlayisdir Bu termin dilin qurulusunu daha yaxsi basa dusmek ucun xususile de dil seviyyelerini ve onlarin bir birine tesirini tesvir etmek meqsedile tetbiq olunur Stratum anlayisi dilin hem daxili qatlarini meselen fonologiya morfologiya sintaksis tesnif etmeye hem de sosial tarixi ve ya leksik tebeqeler arasindaki munasibetleri oyrenmeye komek edir DilcilikDunya dilleriFonologiya Morfologiya Sintaksis Semantika Praqmatika Koqnitiv dilcilik Generativ linqvistikaDeskriptiv linqvistikaAntropoloji linqvistika Tekamul linqvistikasi etimologiya Fonetika SosiolinqvistikaTetbiqi dilcilikKomputer dilciliyi Kriminalistika Dilin menimsenilmesi Dil qiymetlendirmesi Dil inkisafi Preskriptivizm Antropoloji linqvistika Neyrolinqvistika Psixolinqvistika StilistikaDigerleriEdebiyyat Linqvistik tipologiya Linqvistikanin tarixi Dilcilerin siyahisi Dunya dilleribrStratum anlayisinin istifade saheleriDil Qurulusu Fonoloji Stratum Dilin ses sistemine aid olan seviyyedir Bu qat dilin fonemleri tonlari ve hecalarinin teskilini ehate edir Morfoloji Stratum Sozlerin daxili qurulusu ve onlarin nece formalasdigini izah eden tebeqedir Bu seviyye kokler sekilciler ve prefikslerle isleyir Sintaktik Stratum Cumle qurulusunu ve sozlerin bir biri ile nece elaqelendiyini izah eden seviyyedir Bu seviyyede sozlerin cumledeki yerleri ve qurulus qaydalari oyrenilir Semantik Stratum Soz ve ifadelerin menalarini izah eden qatdir Bu seviyyede sozler ve cumleler arasindaki mena elaqeleri tehlil edilir Sosial ve Tarixi Stratumlar Bu bir dilde movcud olan muxtelif sosial tebeqeleri ve ya qatlari izah etmek ucun istifade olunur Meselen dilin mueyyen tebeqesi qedim dovre aid ola biler mueyyen bir dialekt qrupuna ve ya sosial tebeqeye xas xususiyyetler dasiya biler Tarixi stratum anlayisi dilin muxtelif zamanlarda muxtelif dillerden aldigi soz ve strukturlari tesvir edir Meselen Ingilis dilinde Latin Fransiz ve ya qedim Anglo Sakson menseli sozler muxtelif stratumlara aid ola biler Leksik Stratum Dilin luget qatlari arasinda elaqeleri oyrenmek ucun istifade olunur Meselen Ingilis dilinde gundelik danisiq ucun istifade olunan yerli sozler ve xususi peselerde ve ya elmi sahelerde isledilen terminler ferqli leksik stratumlara aid ola biler Stratumlarin dilin analizinde ehemiyyetiStratum anlayisi dilcilere dilin qurulusunu muxtelif seviyyelerde incelemek ucun muhum vasite temin edir Her bir stratum yeni tebeqe dilin daha genis menzeresini teskil eden ayrilmaz bir parca kimi qebul edilir Belelikle dilin seslerden mena ve sosial mezmun qatlarina qeder coxsaxeli qurulusunu anlamaga imkan verir Istinadlar Ingilisler niye uels dilinde danismirlar Hildegard Tristram Anglo Sakson Ingilteresinde Ingilisler N J Higham ed Boydell Press 2007 ISBN 1843833123 seh 192 214 1 Saarikivi Janne Substrata Uralica Simali Rus dialektlerinde Finno Uqor substratinin tesiri ile bagli arasdirmalar Ph D Helsinki Universiteti 2006 12 14 Pierre Yves Lambert La Langue gauloise Paris Errance 1994 46 7 ISBN 978 2 87772 224 7 Giovanni Battista Pellegrini Substrata in Romance Comparative and Historical Linguistics ed Rebecca Posner et al The Hague Mouton de Gruyter 1980 65 Henri Guiter Sur le substrat gaulois dans la Romania in Munus amicitae Studia linguistica in honorem Witoldi Manczak septuagenarii eds Anna Bochnakowa amp Stanislan Widlak Krakow 1995